Bài giảng Công nghệ phần mềm - Chương 2: Mô hình phát triển

Mô hình phát triꢀn

(2)

Nguyꢀn Thanh Bình

Khoa Công nghꢁꢂThôngꢂtin

Trưꢃng ðꢄi hꢅc Bách khoa

ðꢄi hꢅc ðà Nꢆng

Nꢁi dung

ꢀ

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn phꢃn mꢄm

Các mô hình phát triꢀn phꢃn mꢄm

2

1

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Phân tích tính khꢅ thi

Phân tích vàꢆñꢇc tꢅ yêu cꢃu

Thiꢈt kꢈ

Mã hóa

Kiꢀm thꢉ

Bꢅo trì

3

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Phân tích tính khꢅ thi

ꢁ

xác ñꢊnh vꢋn ñꢄ cꢃn giꢅi quyꢈt,

ꢁ

xem xét các giꢅi pháp và kĩ thuꢌt khác nhau

• thuꢌn lꢍi

• bꢋt lꢍi

ꢁ

ñánh giá vꢄ thꢎi gian, giá thành, nguꢏn tài

nguyên cꢃn thiꢈt

Sꢅn phꢐm: tài liꢑu phân tích

4

2

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Phân tích vàꢆñꢇc tꢅ yêu cꢃu (1)

ꢁ

xác ñꢊnh nhu cꢃu cꢒa khách hàng/ngưꢎi sꢉ

dꢓng

• xác ñꢊnh bài toán, chꢔ không phꢅi là giꢅi pháp

ꢁ

khóꢆkhăn

• khách hàng không biꢈt rꢕ cái hꢖ cꢃn

• khách hàng không trình bày rꢕ cái hꢖ muꢗn

• các thay ñꢘi

ꢁ

Sꢅn phꢐm: tài liꢑu ñꢇc tꢅ yêu cꢃu

5

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Phân tích vàꢆñꢇc tꢅ yêu cꢃu (2)

ꢁ

các bưꢙc

• khꢅo sát, tꢘng hꢍp yêu cꢃu

• phân tích yêu cꢃu

• ñꢇc tꢅ yêu cꢃu

• hꢍp thꢔc hóa yêu cꢃu

6

3

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Phân tích vàꢆñꢇc tꢅ yêu cꢃu (3)

Tꢇng hꢈp và

phân tích yêu cꢉu

ðꢊc tꢋ yêu cꢉu

Hꢈp thꢌc hóa

yêu cꢉu

Mô hình hꢁ thꢍng

Yêu cꢉu hꢁ thꢍng

cꢎa ngưꢃi sꢏ dꢐng

Tài liꢁu ñꢊc tꢋ

yêu cꢉu

7

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Thiꢈt kꢈ (1)

ꢁ

chuyꢀn tꢚ tài liꢑu ñꢇc tꢅ yêu cꢃu thành cꢋu trúc lô-gíc có

thꢀ cài ñꢇt ñưꢍc

ꢁ

giꢅi pháp cho vꢋn ñꢄꢆñãꢆñưꢍc ñꢇc tꢅ

ꢁ

thiꢈt kꢈ kiꢈn trúc

•

các moñun và giao diꢑn cꢒa các mô-ñun

ꢁ

thiꢈt kꢈ giao diꢑn

thiꢈt kꢈ các mô-ñun

•

cꢋu trúc dꢛ liꢑu

•

thuꢌt toán

ꢁ

Sꢅn phꢐm: tài liꢑu thiꢈt kꢈ

8

4

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Thiꢈt kꢈ (2)

Thiꢑt kꢑ

kiꢑn trúc

Thiꢑt kꢑ

giao diꢁn

Thiꢑt kꢑꢂ

mô-ñun

Thiꢑt kꢑ

cꢒu trúc dꢓ liꢁu

ñꢊc tꢋ

kiꢑn trúc

Thiꢑt kꢑ

thuꢔt toán

ñꢊc tꢋ

giao diꢁn

ñꢊc tꢋꢂ

mô-ñun

ñꢊc tꢋ

cꢒu trúc dꢓ liꢁu

ñꢊc tꢋ

thuꢔt toán

9

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Thiꢈt kꢈ (3)

ꢁ

các phương pháp thiꢈt kꢈ

• hưꢙng chꢔc năng

• hưꢙng ñꢗi tưꢍng

10

5

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Mã hóa và gꢜ rꢗi

ꢁ

mã hóa

•

cài ñꢇt các thiꢈt kꢈ bꢝng ngôn ngꢛ lꢌp trình

•

không ñơn thuꢃn chꢞ là lꢌp trình

•

viꢈt tài liꢑu

insertions/invariants

chuꢐn lꢌp trình (coding standards)

lꢌp trình theo cꢇp (pair programming)

công cꢓ

quꢅn lý phiên bꢅn

ꢁ

gꢜ rꢗi

•

phát hiꢑn các lꢟi trong quá trình lꢌp trình

Sꢅn phꢐm: chương trình

11

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Kiꢀm thꢉ (1)

ꢁ

phát hiꢑn lꢟi trong chương trình

ꢁ

lꢌp kꢈ hoꢂch thꢠc hiꢑn kiꢀm thꢉ

• tꢂo các trưꢎng hꢍp kiꢀm thꢉ

• tiêu chuꢐn kiꢀm thꢉ

• nguꢏn tài nguyên kiꢀm thꢉ

ꢁ

mã nguꢏn ñưꢍc kiꢀm thꢉ theo tài liꢑu thiꢈt kꢈ

Sꢅn phꢐm: báo cáo kiꢀm thꢉ

12

6

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Kiꢀm thꢉ (2)

ꢁ

các hoꢂt ñꢁng kiꢀm thꢉ

• kiꢀm thꢉꢆñơnꢆvꢊ

• kiꢀm thꢉ tích hꢍp

• kiꢀm thꢉ hꢑ thꢗng

• kiꢀm thꢉ chꢋp nhꢌn

13

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Kiꢀm thꢉ (3)

ꢁ

các phương pháp kiꢀm thꢉ

• kiꢀm thꢉ tĩnh

• kiꢀm thꢉꢆñꢁng

• kiꢀm thꢉ hꢁp ñen

• kiꢀm thꢉ hꢁp trꢡng

14

7

Các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Bꢅo trì

ꢁ

bꢅo ñꢅm chương trình vꢌn hành tꢗt

cài ñꢇt các thay ñꢘi

cài ñꢇt các yêu cꢃu mꢙi

xꢉ lý các lꢟi khi vꢌn hành

Sꢅn phꢐm: chương trình

15

Các mô hình phát triꢀn phꢃn

mꢄm

ꢀ

Sꢠ tꢘ chꢔc các hoꢂt ñꢁng phát triꢀn phꢃn mꢄm

ꢀ

Mô hình phát triꢀn phꢃn mꢄm hay tiꢈn trình phát triꢀn

phꢃn mꢄm

ꢀ

Có nhiꢄu mô hình phát triꢀn phꢃn mꢄm

ꢁ

mô hình thác nưꢙc

mô hình nguyên mꢢu

mô hình V

mô hình tiꢈn hóa

mô hình xoꢡn ꢗc

mô hình hꢍp nhꢋt

16

8

Mô hình thác nưꢙc

(waterfall model)

Phân tích tính

khꢅ thi

Phân tích vàꢆ

ñꢇc tꢅ yêu cꢃu

Thiꢈt kꢈ

Mã hóa và

kiꢀm thꢉ

Cài ñꢇt và bꢅo

trì

17

Mô hình thác nưꢙc

ꢀ

Ưu ñiꢀm

ꢁ

dꢠ án nhꢕ

yêu cꢃu xác ñꢊnh

ꢁ

ꢀ

Nhưꢍc ñiꢀm

ꢁ

dꢠ án lꢙn

thꢎi gian

sꢉa lꢟi

yêu cꢃu thay ñꢘi

18

9

Mô hình nguyên mꢢu

(prototyping model)

Phân tích yêu cꢃu

Thiꢈt kꢈ nhanh

Xây dꢠng nguyên mꢢu

ðánh giá

Thiꢈt kꢈ

19

Mô hình nguyên mꢢu

ꢀ

Ưu ñiꢀm

ꢁ

phát hiꢑn yêu cꢃu

hꢍp thꢔc hóa yêu cꢃu

thiꢈt kꢈ giao diꢑn

• giao diꢑn trên giꢋy

• giao diꢑn “thꢌt”

ꢁ

hꢑ thꢗng có rꢒi ro cao

• yêu cꢃu không chꢡc chꢡn

• giao diꢑn chưa rꢕ ràng

• chiꢈn lưꢍc cài ñꢇt chưa rꢕ ràng

20

10

Mô hình nguyên mꢢu

ꢀ

Hꢂn chꢈ

ꢁ

khách hàng có thꢀ cho rꢝng nguyên mꢢu là

hꢑ thꢗng thꢠc

• mong ñꢍi không thꢠc tꢈ vꢄ tiꢈn triꢀn cꢒa dꢠ án

ꢁ

ngưꢎi phát triꢀn có sꢠ chꢖn lꢠa không tꢗt

• phù hꢍp cho nguyên mꢢu, nhưng không phù hꢍp

cho hꢑ thꢗng thꢠc

• xây dꢠng hꢑ thꢗng thꢠc như xây dꢠng nguyên

mꢢu

ꢁ

nguyên mꢢu không giꢗng hoàn toàn hꢑ

thꢗng cuꢗi cùng

• khách hàng sꢣ có các phꢅn ꢔng khác nhau

21

Mô hình V

(V model)

ꢀ

Nhꢋn mꢂnh vai trò kiꢀm thꢉ

ðꢇc tꢅ yêu cꢃu

Thiꢈt kꢈ kiꢈn trúc

Thiꢈt kꢈ chi tiꢈt

Mã hóa

Kiꢀm thꢉ hꢑ thꢗng

Kiꢀm thꢉ tích hꢍp

Kiꢀm thꢉꢆñơnꢆvꢊ

22

11

Mô hình tiꢈn hóa

(evolutionary model)

Phiên bꢀn

ñꢁu tiên

ðꢇc tꢅ

Phát triꢀn

Phiên bꢅn

trung gian

Hꢍp thꢔc

hóa

Phiên bꢅn

cuꢗi cùng

23

Mô hình tiꢈn hóa

ꢀ

Ưu ñiꢀm

ꢁ

dꢠ án vꢚa và nhꢕ

các phꢃn cꢒa dꢠ án phꢔc tꢂp

các hꢑ thꢗng có thꢎi gian sꢗng ngꢡn

ꢀ

Hꢂn chꢈ

ꢁ

cꢋu trúc hꢑ thꢗng tꢏi

tiꢈn trình không rꢕ ràng

ꢁ

24

12

Mô hình xoꢡn ꢗc

(spiral model)

Determine objectives

alternatives and

constraints

Evaluate alternatives

identify, resolve risks

Risk

analysis

Risk

analysis

Risk

analysis

Opera-

tional

protoype

Prototype 3

Prototype 2

Proto-

type 1

Risk

analysis

REVIEW

Requirements plan

Life-cycle plan

Simulations, models, benchmarks

Concept of

Operation

S/W

requirements

Product

design

Detailed

design

Requirement

validation

Development

plan

Code

Unit test

Integration

test

Develop, verify

next-level product

Design

V&V

Integration

and test plan

Plan next phase

Acceptance

test

Service

25

Mô hình xoꢡn ꢗc

ꢀ

nhꢋn mꢂnh viꢑc ñánh giá các rꢎi ro

ꢀ

phꢃn mꢄm ñưꢍc xây dꢠng theo nhiꢄu chu kỳ

mꢟi chu kỳꢆtươngꢆꢔng vꢙi mꢁt sꢅn phꢐm cꢒa mꢁt giai

ñoꢂn phát triꢀn phꢃn mꢄm

ꢁ

xác ñꢊnh các mꢓc tiêu, giꢅi pháp, ràng buꢁc

ꢁ

ñánh giá các giꢅi pháp, xác ñꢊnh các nguy cơ và tìm

cách giꢅi quyꢈt chúng

ꢁ

phát triꢀn và kiꢀm thꢉ sꢅn phꢐm cꢒa chu kỳ này

lꢌp kꢈ hoꢂch cho chu kỳ tiꢈp theo

26

13

Mô hình xoꢡn ꢗc

ꢀ

Rꢒi ro và giꢅi pháp cho rꢒi ro

ꢁ

thꢋt bꢂi vꢄ nhân sꢠ

•

tuyꢀn dꢓng nhân sꢠ cao cꢋp,ꢆñào tꢂo lꢢn nhau, cóꢆñꢃy ñꢒ các nhân sꢠ

vꢙi chꢔc năng khác nhau...

thꢎi gian biꢀu và ngân sách không thꢠc tꢈ

•

ñánh giá thꢌt chi tiꢈt, phát triꢀn dꢃn dꢃn, tái sꢉ dꢓng, loꢂi bꢕ bꢙt các

yêu cꢃu không cꢃn thiꢈt ...

phát triꢀn các chꢔc năng không phù hꢍp

•

trao ñꢘi thưꢎng xuyên vꢙi ngưꢎi sꢉ dꢓng, có tài liꢑu hưꢙng dꢢn sꢉ

dꢓng sꢙm...

ꢁ

phát triꢀn giao diꢑn ngưꢎi dùng không thích hꢍp

•

cꢃn phân tích các công viꢑc, xây dꢠng các hình mꢢu trưꢙc, ...

thiꢈu yêu cꢃu ñꢇt ra

•

phát triꢀn các phꢃn ꢘn ñꢊnh trưꢙc

vꢋn ñꢄ vꢄ hiꢑu quꢅ

•

cꢃn phꢅi mô phꢕng,ꢆñoꢆlưꢎng, thꢉ nghiꢑm...

ñòi hꢕi vưꢍt quá sꢠꢆñáp ꢔng cꢒa công nghꢑ hiên hành

•

phân tích kꢤ tính khꢅ thi vꢄ mꢇt kꢤ thuꢌt

27

Mô hình xoꢡn ꢗc

ꢀ

Ưu ñiꢀm

ꢁ

hꢂn chꢈ rꢒi ro sꢙm

nhꢌn ñưꢍc feedbacks tꢚ khách hàng sꢙm

dꢠ án lꢙn, phꢔc tꢂp

hꢑ thꢗng cꢃn phát triꢀn nhiꢄu phiên bꢅn

yêu cꢃu chưa xác ñꢊnh rꢕ ràng

28

14

Mô hình hꢍp nhꢋt

(unified process)

ꢀ

Tiꢈn trình hꢍp nhꢋt có thꢀꢆñưꢍc nhìn

dưꢙi hai góc nhìn khác nhau

ꢁ

Góc nhìn quꢋn lý: quan tâm ñꢈn lĩnh

vꢠc kinh tꢈ, chiꢈn thuꢌt, con ngưꢎi

• Tiꢈn trình gꢏm bꢍn giai ñoꢄn

ꢁ

Góc nhìn kꢕ thuꢔt: quan tâm ñꢈn

công nghꢑ, kiꢀm tra chꢋt lưꢍng,

phương pháp

• Tiꢈn trình gꢏm nhiꢖu bưꢗc lꢊp

29

Mô hình hꢍp nhꢋt

ꢀ

Góc nhìn quꢅn lý

ðꢄt vꢂn ñꢃ

Thꢆc hiꢇn

Giꢀi quyꢅt vꢂn ñꢃ

Vꢂn ñꢃ

Giꢀi pháp

Khꢀi ñꢁu

Inception

Soꢂn thꢃo

Elaboration

Xây dꢄng

Construction

Chuyꢅn giao

Transition

Thꢈi gian

30

15

Mô hình hꢍp nhꢋt

ꢀ

Góc nhìn kꢤ thuꢌt: các bưꢙc lꢇp

ꢁ

Mꢟi bưꢙc lꢇp gꢏm các hoꢂt ñꢁng:

• ðꢇc tꢅ

• Phân tích

• Thiꢈt kꢈ

• Mã hóa

• Kiꢀm thꢉ

• Cài ñꢇt

ꢁ

Mꢟi bưꢙc lꢇp là mꢁt tiꢈn trình thác ñꢘ

31

Mô hình hꢍp nhꢋt

ꢀ

Góc nhìn kꢤ thuꢌt

Bưꢆc lꢇp

Kꢈt quꢃ

Mꢍu thꢎ (maquette)

Nguyên mꢍu kiꢅn trúc

Nguyên mꢍu phát triꢌn

Phiên bꢀn β

Bưꢉc lꢄp chuꢊn bꢋ

Bưꢉc lꢄp kiꢅn trúc

Bưꢉc lꢄp phát triꢌn

Bưꢉc lꢄp chuyꢌn giao

Phiên bꢀn β

Phiên bꢀn chính thꢏc

32

Thꢈi gian

16

Mô hình hꢍp nhꢋt

ꢀ

Kꢈt hꢍp hai góc nhìn

Bưꢆc lꢇp

Kꢈt quꢃ

Giai ñoꢂn

Khꢐi ñꢁu

Bưꢉc lꢄp chuꢊn bꢋ

Bưꢉc lꢄp kiꢅn trúc

Bưꢉc lꢄp phát triꢌn

Bưꢉc lꢄp chuyꢌn giao

Mꢍu thꢎ (maquette)

Nguyên mꢍu kiꢅn trúc

Soꢑn thꢀo

Nguyên mꢍu phát triꢌn

Phiên bꢀn β

Xây dꢆng

Phiên bꢀn β

Chuyꢌn giao

Bưꢉc lꢄp chuyꢌn giao

Phiên bꢀn chính thꢏc

33

Thꢈi gian

Mô hình hꢍp nhꢋt

ꢀ

Mô hình hꢍp nhꢋt và UML

34

17

Kꢈt luꢌn

ꢀ

Có nhiꢄu mô hình phát triꢀn phꢃn mꢄm

ꢁ

mô hình tuyꢈn tính

• mô hình thác nưꢙc

• mô hình nguyên mꢢu

• mô hình V

ꢁ

mô hình lꢇp

• mô hình tiꢈn hóa

• mô hình xoꢡn ꢗc

• mô hình hꢍp nhꢋt

35

Kꢈt luꢌn

ꢀ

Kꢈt hꢍp nhiꢄu mô hình cho mꢁt dꢠ án

ꢁ

hꢑ thꢗng phꢔc tꢂp, chia dꢠ án thành các hꢑ

thꢗng con

mô hình xoꢡn ꢗc hay mô hình hꢍp nhꢋt cho

toàn bꢁ dꢠ án

mꢟi hꢑ thꢗng con có thꢀ áp dꢓng mꢁt mô

hình khác nhau

• mô hình nguyên mꢢu cho các hꢑ thꢗng con phꢔc

tꢂp

• mô hình thác nưꢙc cho các hꢑ thꢗng con khác

36

18

Bài giảng Công nghệ phần mềm - Chương 2: Mô hình phát triển - Nguyễn Thanh Bình