Giáo trình UNIX

Muïc luïc:

PHAÀN 1:

UNIX CÔ SÔÛ

Baøi 1. Khôûi ñoäng UNIX

1.1

1.2

1.3

Baét ñaàu phieân laøm vieäc

Keát thuùc phieân laøm vieäc

Caùch duøng leänh cuûa UNIX

Baøi 2. Laøm vieäc vôùi file.

2.1

2.2

2.3

2.4

Toå chöùc file

Di chuyeån giöaõ caùc thö muïc

Caùc thao taùc cô sôû vôùi caùc thö muïc

Caùc thao taùc cô sôû vôùi file thöôøng

Baøi 3. Baoû veä caùc file cuûa ngöôøi söû duïng

3.1

3.2

3.3

Moâ taû ngöôøi söû duïng

Moâ taû nhoùm ngöôøi söû duïng

Baûo veä caùc file vaø caùc thö muïc

Baøi 4. Sao, chuyeån, lieân keát vaø tìm kieám file

4.1

4.2

4.3

4.4

Sao cheùp file

Chuyeån vaø ñoåi teân file

Taïo lieân keát vôùi file

Tìm kieám file

Baøi 5. Thonâ g tin giöõa nhöõng ngöôøi söû duïng

5.1

5.2

Thoâng tin banè g leänh mail

Thoâng tin banè g leänh write

Baøi 6. Söû duïng chöông trình soaïn thaûo vi

6.1

6.2

Khôûi ñoäng vi

Soaïn thaoû vaên baûn

Baøi 7. Shell script

7.1

7.2

7.3

Quaûn lyù tieán trình

Laäp caùch thöùc cho shell script

Caùc shell UNIX

Baøi 8. Ñoåi höônù g (redirection)

8.1

8.2

Vaøo/ra chuan

Chuyeån ñoåi döõ lieuä giöõa cacù tieán trình

1

8.3

Ñoåi höôùng kepù ñaàu ra chuaån

Baøi 9. Cô cheá thay theá cuûa Shell

9.1

9.2

9.3

9.4

9.5

Truyeàn tham soá

Caùc bieán Shell

Caùc kí töï ñaëc bieät

Laáy keát quaû cuûa moät leänh

Caùc qui taéc thay theá cuûa Shell

Baøi 10. Moâi tröôøng cuûa Shell

10.1 Moâi tröôøng

10.2 Caùc bieán ñònh nghóa tröôùc

10.3 Caùc bieán chung

Baøi 11. Laäp trình möùc cô sôû döôùi UNIX

11.1 Caùc pheùp thöû trong Shell

11.2 Laäp trình moät caáu truùc coù ñieàu kieän

11.3 Laäp trình moät chu trình

Baøi 12. Tín hieäu vaø ñoàng boä

12.1 Quaûn lyù caùc tín hieäu

12.2 Quaûn lyù caùc tieán trình

12.3 Ñeä qui

PHAÀN 2

LAÄP TRÌNH C DÖÔIÙ UNIX

Baøi 1. Giôiù thieäu chung

1.1

1.2

1.3

1.4

Caùc lôøi goiï heä thoáng

Chuû thöïc vaø chuû thöïc quyeàn cuûa tieán trình

Ñònh nghóa caùc tham bieán chöông trình

Moät soá ñònh nghóa khaùc

Baøi 2. Quaûn lyù tieán trình

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

Nhaän bieát tieán trình

Nhaän bieát chuû tieán trình

Thay ñoåi chuû vaø nhoùm chuû

Taïo moät tieán trình

Caùc haøm goïi moät tieán trình thay theá

Ñoàng boä tieán trình

Möùc öu tieân cuûa tieán trình

Nhoùm caùc tieán trình

2

Baøi 3. Quaûn lyù file

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

3.8

3.9

Môû moät file

Taïo moät file

Ñoùng file

Ñaët maët naï caùc quyeàn thaâm nhaäp file

Ñoïc file

Ghi file

Di chuyeån con troû file

Caáu truùc moät inode

Taïo moät inode

3.10 Thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp

3.11 Thay ñoåi chuû sôû höõu hoaëc nhoùm

3.12 Thay ñoåi thö muïc laøm vieäc

3

PHAÀN 1: UNIX CÔ SÔÛ

Baøi 1. Khôûi ñoäng UNIX

Noäi dung: Laøm quen vôùi heä ñieàu haønh UNIX. Baét ñaàu, keát thuùc phieân laøm vieäc, chaïy

moät soá leänh ñaëc tröng.

1.1 Baét ñaàu phieân laøm vieäc:

Baät coâng taéc nguoàn cuûa terminal (trong heä thoná g cuûa NLC laø Xterm sau khi duøng

Exceed keát noái vôùi UNIX server), khoaûng moät giaây sau treân maøn hình hieän doøng thoâng

baùo:

Login:

Haõy nhapä vaøo tenâ (user name) khi keát thuùc baèng phím Enter. Neuá ngöôøi söû duïng coù

duøng maät khauå (passwor), treân maøn hình seõ hieän doøng:

Password:

Haõy vaøo maät khaåu cuûa mình vaø keát thuùc baèng phím Enter.

Neáu teân (vaø maät khauå neáu coù) ñöôïc vaøo ñuùng, terminal ñoù seõ ñöôïc noái vôùi maùy chuû vaø

treân maøn hình seõ hieän kyù töï:

$

ñoù laø daáu nhaéc cuûa Shell.

Maät khauå ñaûm baoû an toaøn cho moãi phieân laøm vieäc. Ta coù theå thay ñoåi maät khaåu baèng

leänh passwd. Maät khauå phaûi daøi ít nhaát 6 kyù töï, ít nhatá phaûi coù 2 kyù töï alphabet, phaûi

khaùc vôùi teân (user name) ít nhatá 3 kyù töï, daøi toái ña 13 kyù töï.

1.2 Keát thuùc phieân laøm vieäc:

AÁn CTRL + D (giöõ phím CTRL vaø goõ phím D) hoaëc goõ leänh

$exit

ñeå keát thuùc phieân laøm vieäc.

1.4 Caùch duøng leänh cuûa UNIX:

-

Cuù phaùp cô baûn ñeå chaïy moät leänh cuaû UNIX nhö sau:

$teânleänh [-tuyø choïn][ñoái soá 1]…[ñoái soá n]

Thí duï:

wc laø leänh ñeám vaø hieån thò soá doøng, töø vaø kyù töï cuûa moät file. Ta coù theå chaïy leänh wc

nhö sau

$wc /etc/passwd

32

37

1139 etc/passwd

$wc -l /etc/passwd

32 etc/passwd

4

$wc -ld /etc/passwd /etc/group

32

15

47

1139 etc/passwd

337 etc/group

1476 total

-

Caùc thoâng baùo loãi khi goïi leänh:

Neáu leänh khoâng toàn taiï hoaëc khonâ g tìm thayá :

$data

data not found

Neáu cuù phaùp cuûa leänh bò goõ sai:

$wc -m

/etc/group

usage: wc

[-clw][name…]

Baøi taäp:

Chuù yù: Kyù hieäu <CR> töôïng tröng cho vieäc goõ phím Enter.

1.

2.

Haõy baét ñaàu phieân laøm vieäc vôùi teân (username) cuûa baïn.

Ñôïi khi daáu nhaéc cuûa heä thoáng xuaát hieän (daáu $), goõ vaøo

date<CR>

3.

4.

5.

Gaùn maät khaåu cho teân:

passwd<CR>

Lieät keâ teân nhöõng ngöôøi ñang söû duïng heä

who<CR>

Xem ai laø ngöôøi ñang laøm vieäc taiï terminal:

who am I<CR>

whoami<CR>

Xem teân terminal maø ta ñang laøm vieäc treân ñoù:

tty<CR>

Hieån thò caùc thoâng baùo leân maøn hình:

echo “Xin chao” <CR>

6.

7.

echo “Chao” <CR>

echo “Dau nhac ket thuc boi $ xuat hien sau Chao” <CR>

echo “Hom nay la ngay:”;date<CR>

echo “Hai lenh tren 1 dong cach nhau boi dau ;” <CR>

Duøng leänh cal (lòch):

8.

9.

cal

01

01<CR>

1900<CR>

1900 | more<CR>

1900<CR>

Moät vaøi leänh khaùc:

logname<CR>

5

uname<CR>

who | wc<CR>

Keát thuùc phieân laøm vieäc:

10.

Ctrl

D (giöõ phím Ctrl vaø goõ D) hoacë exit<CR>

6

Baøi 2. Laøm vieäc vôùi file

Noäi dung: Caùc khaùi nieäm cô banû veà file cuûa UNIX, toå chöùc cuûa caùc file treân ñóa, caùc

thao taùc vôùi file.

2.1 Toå chöùc file:

2.1.1 Caùc kieåu file

UNIX coù 3 kieåu file:

-File bình thöôøng (ordinary file): laø moät taäp hôïp thoâng tin (ASCII text hoacë binary).

-File thö muïc (directory file): chöùa danh sacù h caùc tenâ coù theå truy nhaäp tôùi thí duï nhö

caùc file bình thöôøng, caùc file ñaëc bieät hoaëc caùc thö muïc con.

-File ñaëc bieät (special file): laø caùc file lieân quan tôùi caùc thieát bò ngoaïi vi cöùng vaø/hoaëc

cô cheá truyeàn tin.

Thí duï:

Baøn phím laø moät file ñaàu vaøo(input file).

Maøn hình laø moät file ñaàu ra (output file).

Maùy in laø motä file ñaàu ra.

2.1.2 Toå chöùc cuûa caùc file

Caùc file cuûa UNIX ñöôïc toå chöùc theo danï g caây (tree). Thö muïc goác (root) cuûa caây

ñöôïc bieåu dienã baèng kyù töï /.

Caáu truùc cayâ cô sôû cuûa heä UNIX ñöôïc boá trí nhö sau:

Kyù hieäu file bình thöôøng

Kyù hieäu file thö muïc

Kyù hieäu file ñaëc bieät

/

bin

etc

dev

users

usr

unix

user1

user2

Hình 1: Caáu truùc caây cô sôû cuûa UNIX

2.2 Di chuyeån giöõa caùc thö muïc:

Ñeå di chuyeån giöõa caùc thö muïc trong caây cuûa UNIX, ta duøng 2 leänh sau ñayâ :

7

cd

chuyeån ñená thö muïc canà ñeán (change directory)

pwd hieån thò teân thö muïc ñang laøm vieäc (print working directory)

Taïi thôøi ñieåm baét ñaàu phieân laøm vieäc, ta ôû trong thö muïc tieáp nhaän (HOME directory).

Muoán xem tenâ thö muïc tieáp nhaän naøy, ta duøng leänh pwd.

Thí duï: user1 coù thö muïc tieáp nhaän laø /users/user1

$pwd

/users/user1

Ñeå di chuyeån giöõa caùc thö muïc ta duøng leänh cd vôiù teân thö muïc caàn chuyeån ñeán.

$cd

/usr/bin

$pwd

/usr/bin

$cd ..

$pwd

/usr

Ñeå veà thö mucï tieáp nhaän khi ta ñang ôû batá kyø ñaâu, goõ:

$cd

$pwd

/users/user1

2.3 Caùc thao taùc cô sôû vôùi thö muïc:

2.3.1 Xem noiä dung thö muïc:

-

Xem noäi dung thö muïc hieän ñang laøm vieäc:

$ls

Xem noäi dung thö muïc khacù , chaúng hanï thö muïc /bin:

$ls

/bin

Xem theâm thoâng tin cuûa caùc file trong thö muïc:

$ls

-l

hoaëc $ll

-

Xem teân caùc file trong thö muïc theo coät:

$lc

Khi duøng leänh ls –l ta coù theå phanâ bieät caùc kieåu file baèng caùch xem kyù töï ñauà cuûa doøng

hieån thò, neáu laø:

d

-

: file thö muïc.

: file bình thöôøng

: file ñaëc bieät

c hoaëc b

2.3.2 Taïo thö muïc:

Ñeå taïo moät thö muïc môùi, ta duøng leänh mkdir (make directory):

$mkdir

$cd

index

8

$ls

.

-a

. .

Leänh mkdir taïo moät thö muïc vôùi 2 ñauà vaøo (entry)

-

baûn thaân thö muïc coù teân ñaõ cho.

thö muïc . lieân heä vôùi thö muïc ñöôïc taïo ôû treân

thö muïc . . lieân heä vôí thö muïc cha.

2.3.3 Xoùa thö muïc:

Ñeå xoaù moät thö muïc ta duøng leänh rmdir (remove directory):

$rmdir

Neáu muoán xoaù thö muïc khoâng roãng, phaûi duøng leänh rm vôùi tuyø choïn r

$rm -ri thumuc

index

2.4 Caùc thao taùc cô sôû vôùi file thöôøng:

2.4.1 Nhaän bieát moät file thöôøng:

Leänh file phaân tích noät dung cuûa moät file vaø hieån thò tính chaát cuaû thoâng tin chöùa trong

file:

$file /etc/passwd

/etc/passwd: ascii text

$file /bin/ls

/bin/ls: 680x0 executable 32 bits page aligned striped

2.4.2 Xem noäi dung moät file thöôøng ASCII:

Coù theå duøng moät trong caùc leänh sau:

cat

duøng ñeå xem noäi dung caùc file nhoû.

xem noäi dung caùc file lôùn theo trang.

pg hoaëc more

$cat teân file

$pg

teân file

$more teân file

2.4.3 Taïo moät file thöôøng ASCII

Taïi Shell cuûa UNIX ta coù theå deã daøng taïo moät file thöôøng ASCII text baèng caùch duøng

leänh cat

$cat >text_file

abcdef

123456

$

9

-

Kyù töï ‘>’ ñoåi höôùng, thay vì ñeán ñauà ra chuanå (standard output) ‘ ‘ ñeán file

ñöôïc quy ñònh ngay sau ‘>’. ÔÛ ñaây caùc kyù töï goõ vaøo ñöôïc ghi vaøo file

‘text_file’.

-

Leänh cat, neáu khoâng coù ñoái soá (argument), seõ coi baøn phím laø ñaàu vaøo chuaån.

Goõ <Ctrl + D> taïi doøng troáng cuoái cuøng keát thuùc vieäc vaøo soá lieäu.

<

(1) >

Stdin KEYBOARD

cat

FILE stdout

CONSOLE

2>

stderr

Hình 2 : ñoåi höôùng ñaàu vaøo/ra chuaån

Caùch vieát teân file khi taïo file:

-

ñoä daøi

+ teân file cuûa UNIX sys V daøi toái ña 14 kyù töï

+ teân file cuûa BERKELEY, baét ñaàu töø version BSD 4.2. coù theå daøi ñeán 256 kyù

töï.

khoâng coù söï haïn cheá duøng kyù töï naøo khi vieát teân file, song ta caàn chuù yù vaøi

ñieåm sau:

+ khoâng duøng caùc kyù töï ñaëc bieät (tröø daáu chaám ‘.’ hoaëc daáu gaïch döôùi ‘_’) vì

phaàn lôùn caùc kyù töï ñoù ñöôïc dunø g trong cuù phaùp cuûa leänh Shell.

+ file coù teân baét ñaàu baèng dauá chaám ‘.’ laø file aån (hidden).

+ kyù töï vieát thöôøng khaùc vôùi vieát hoa.

Vieát teân file baèng caùch duøng caùc metacharacter (? Vaø *)

-

kyù töï ‘*’ thay theá moät xaâu kyù töï

kyù töï ‘?’ thay theá moät kyù töï

-

Thí duï:

$ll

/bin/c*

/bin/c?

2.4.4 Xoaù moät file thöôøng:

Leänh : rm

Coù theå dunø g leänh rm vôùi caùc tuyø choïn sau:

-i

coù hoûi ñaùp ñeå khaúng ñònh

-f

khoâng coù hoûi ñapù . Tuyø choïn naøy ratá nguy hieåm, chæ nhöõng ngöôøi söû duïng

coù kinh nghieäm vaø canå thaän môùi neân duøng.

$rm text_file

$rm -i

text_file

10

Baøi taäp:

1. Xem teân thö muïc ñang laøm vieäc:

pwd<CR>

2. Xem noäi dung cuûa thö muïc ñang laøm vieäc:

ls –l<CR>

3. Taïo file vanê baûn tintin:

cat > tintin<CR>

blabla<CR>

BLABLA<CR>

end<CR>

CTRL + D (giöõ phím Ctrl vaø goõ phím D)

4. Xem noäi dung file tintin:

cat tintin<CR>

5. Xem noäi dung caùc thö muïc /bin

ll /bin<CR> hoaëc

/usr/bin

/dev

ls -C /bin hoaëc ll /bin | pg

6. Taïo 2 thö muïc d1 vaø d2

mkdir d1 d2<CR>

7. Chuyeån thö muïc laøm vieäc ñeán d1

8. Taïo moät file trong thö muïc d1

9. Trôû veà thö muïc tieáp nhaän (HOME directory)

cd<CR>

10. Xem noäi dung thö muïc ñang laøm vieäc:

ls

ll

-l hoaëc

ll

-R (xem noäi dung caû caùc thö muïc con)

lc

11. Xoaù thö muïc d1:

rm

d1/*

rmdir d1

Hoaëc

rm

-ri

d1

11

Baøi 3. Baûo veä caùc file cuûa ngöôøi söû duïng:

Noäi dung : moâ taû cô cheá baûo veä file cuûa UNIX : ngöôøi söû duïng, nhoùm ngöôiø söû duïng,

caùc quyeàn thaâm nhaäp file

3.1 Moâ taû ngöôøi söû duïng:

3.1.1 Khaùi nieäm:

Moät ngöôøi söû duïng ñöôïc moâ taû baèng caùc thoâng tin sau:

-

teân

[maät khauå (neáu coù]

soá nhaän daïng (uid : user identify number)

soá cuûa nhoùm (gid : group identify number)

[chuù thích]

thö muïc tieáp nhanä (HOME directory)

[teân chöông trình cho chaïy luùc baét ñaàu teân laøm vieäc]

Caùc thoâng tin treân ñöôïc chöùa trong file /etc/passwd

3.1.2 Leänh defuser:

Leänh naøy ôû trong danh muïc /etc, noù cho pheùp:

-

hieån thò danh saùch nhöõng ngöôøi söû duïng.

-

theâm ngöôøi söû duïng môùi (chæ nhöõng ngöôøi quaûn trò heä thoáng coù quyeàn)

$cat

/etc/passwd | pg

root : RKgSspHwm.PB.:0:3:0000-Admin000,,,:/:

date::18:1::/:/bin/date

tty::19:1::/:/bin/tty

user1::3000:300::/users/user1:

user2::3001:300::/users/user2:

$/etc/defuser | pg

USER

root

UID

0

GID

3

HOMEDIR

/

SHELL

daemon

bin

sys

1

2

3

12

2

3

/

/bin

/usr

adm

4

/usr/adm

date

tty

sync

securadm

lp

18

19

20

11

71

3000

1

11

2

/

/bin/date

/bin/tty

/bin/sync

/etc/secure/bin

/usr/spool/lp

/users/user1

user1

300

/bin/ksh

12

user2

3001

300

/users/user2

/bin/ksh

3.2 Moâ taû nhoùm ngöôøi söû duïng

3.2.1 Khaùi nieäm:

Moät nhoùm ngöôøi söû duïng laø tapä hôïp cuûa moät soá ngöôøi söû duïng coù theå duøng chung caùc

file cuûa nhau.

Moät nhoùm ngöôøi söû duïng ñöôcï moâ taû baèng cacù thoâng tin sau:

-

teân cuûa nhoùm

[maät khaåu]

soá cuûa nhoùm (gid : group identify number)

[danh sacù h nhöõng ngöôøi khacù h (guest)]

Caùc thoâng tin treân ñöôïc chöùa trong file /etc/group

3.2.2 Leänh defgrp:

Leänh naøy ôû trong thö muïc /etc, noù cho pheùp:

-

hieån thò danh saùch cacù nhoùm ngöôøi söû duïng.

-

theâm nhoùm môùi (chæ ngöôøi quanû trò heä thoáng môùi coù quyeàn).

$cat

/etc/group

public :: 100 : invite

animator :: 200 :

stagiaires :: 300 :

$/etc/defgrp

GRP

root

GID

0

1

USERS

root

date

sync

shut

other

bin

sys

2

3

root

bin

daemon

lp

root

bin

sys

adm

root

adm

daemon

uucp

daemon

adm

4

5

uucp

13

nuucp

root

…

mail

6

3.3 Baûo veä caùc file vaø caùc thö muïc

3.3.1 Caùc quyeàn thaâm nhaäp file:

Khi file ñöôïc taoï laäp, caùc thoâng tin sau ñaây ñoàng thôøi ñöôïc ghi laïi:

-

uid cuûa ngöôøi taïo file

gid cuûa ngöôøi taïo file

caùc quyeàn thaâm nhaäp file

…

File ñöôïc baûo veä bôûi moät taäp hôïpc caùc bit ñònh nghóa quyeàn thaâm nhaäp:

r w x

suid

owner

r w x

sgid

group

r w x

other

Trong ñoù:

r

w

quyeàn ñoïc

quyeàn ghi

x

suid

quyeàn chayï (executing)

set user-id

sgid

set group-id

Ñoái vôùi thö muïc:

r

w

x

quyeàn ñoïc noäi dung thö muïc

quyeàn taïo vaø xoaù file trong thö muïc

quyeàn qua laïi (crossing) thö muïc

Ghi chuù: caùc quyeàn vôùi thö mucï chæ coù hieuä löïc taïi moät möùc nhaát ñònh, thö muïc con coù

theå ñöôïc baûo veä trong khi thö muïc cha thì khoâng.

3.3.2 Leänh ls -l

Leänh nayø lieät keâ danh saùch cacù file vaø caùc thuoäc tính cuûa chunù g trong moät thö muïc,

qua ñoù ta coù theå phatù hieän loaiï file, caùch baûo veä, ngöôøi sôû höõu, vaø kích thöôùc cuûa

chuùng…

Thí duï:

Caùc file thöôøng (ordinary files):

$ls

-l

/bin

1

3

1

2

1

3

-rwxrwxr-x

bin

root bin

bin

16336 Mar

16124 Mar

18760 Mar

13320 Mar

33896 Mar

28928 Mar

16124 Mar

8

1988 cat

1988 cp

1988 cat

1988 echo

1988 ed

1988 file

1988 ln

bin

root bin

14

-rwxrwxr-x

-rwxr-sr-x

-rwxrwxr-x

-rwxr-xr-x

…

8

1

bin

60152 Mar

8

1988 ls

mail 63264 April 2

bin

1988 mail

1988 mesg

1988 mkdir

15276 Mar

13180 Mar

8

root bin

Trong ñoù:

Coät 1 : loaïi file vaø quyeàn thamâ nhaäp (-rwxrwxr-x, rwxr-xr-x…)

Daáu tröø ‘-‘ ôû ñauà coù nghóa file laø file thöôøng (khoâng phaûi thö muïc).

Daáu tröø ôû trong daõy bit coù nghóa laø khoâng coù quyeàn töông öùng bit ñoù.

Ñeå tieát kieäm choã, ngöôøi ta ñaët bit s vaøo cuøng moät nôi vôiù bit x vaø kyù hieäu:

-

s neáu x toàn taïi

-

S neáu X khoâng toàn taïi.

(bit s : set uid hoaëc set gid khi chaïy file)

Coät 2 : soá lieân keát (link number)

Coät 3 : teân ngöôøi sôû höõu file (owner)

Coät 4 : teân nhoùm sôû höõu file (group)

Coät 5 : kích thöôùc file.

Coät 6,7,8 : ngaøy söûa ñoåi gaàn nhaát

Coät 9 : teân file.

Caùc file ñaëc bieät (Special files):

$ll

/dev

crw-------

crw-rw-rw-

brw-r-----

.

1

2

3

lp

bin

8.97 May

3,2 Apr

6

3

1988 lp1

09:08 null

08:54 pd300

root sys

0,96 Apr

4,012 May

1,17 Mar

.

crw-rw-rw-

.

4

2

root sys

6

2

1988 rflop

07:57 tty11

crw--w--w-

root other

Trong ñoù:

Coät 1: Kyù töï ñaàu tieân laø c hoaëc b coù nghóa laø file ñöôïc ñoïc hoaëc ghi theo töøng

kyù töï (c) hoaëc ghi theo töøng khoái (b).

Coät 5: Bieåu dieãn majo vaø minor cuûa thieát bò (major: loaïi thieát bò, minor: ñòa chæ

cuûa thieát bò)

Caùc file thö muïc (directory files):

$ll

/users

drwxr-xr-x

2

user1 stagiair

240

Mar 31

10:16 user1

15

drwxr-xr-x

2

user2 stagiair

user3 stagiair

user4 stagiair

32

24

32

Mar 31

11:16 user1

10:16 user1

11:16 user1

trong ñoù:

Coät 1: Kyù töï ñaàu tieân d coù nghóa laø file thö muïc.

Coät 2: Soá cacù thö muïc con

3.3.3 Thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp file:

Leänh chmod cho pheùp thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp caùc file vaø thö muïc. Coù theå chaïy leänh

theo 2 caùch:

-

cho thoâng soá tuyeät ñoái:

chmod

mode teân_file

trong ñoù thoâng soá mode laø moät soá cô soá 8 (octal)

r w x

1 1 1

r - x

1 0 1

5

754

r - -

1 0 0

4

7

$chmod

teân_file

-

duøng caùc kyù hieäu töôïng tröng:

chmod who [operation]

trong ñoù:

who

[right]

filename

:

u

g

o

a

coù nghóa

user

group

other

all

operation:

right:

+

-

=

theâm quyeàn

bôùt quyeàn

gaùn giaù trò khaùc

r

reading

w

x

s

writing

execution

ñaët suid hoaëc guid

Thí duï:

$chmod

g-w, o = r

toto

3.3.4 Ñaët quyeàn thaâm nhaäp ngaàm ñònh:

Caùc quyenà thaâm nhapä ñöôïc ganù baèng maët naï quyeàn thamâ nhaäp cuûa töøng ngöôøi söû duïng.

Leänh umask cho pheùp ta ñaët maët naï naøy. Cuù phaùp cuûa leänh nhö sau:

umask nnn

trong ñoù: nnn laø soá buø 7 cuûa giaù trò caùc quyeàn thaâm nhaäp.

Thí duï:

$umask

177

16

$>

$ll

titi

-rw-------

$umask

$>toto

1

333

user1 other 0

Mar 11

10:11 titi

$ll

toto

-r--r--r--

1

20:11 toto

3.3.5 Thay ñoåi ngöôøi hoaëc nhoùm sôû höõu file:

Leänh chown cho pheùp thay ñoåi ngöôøi sôû höõu.

Leänh chgrp cho pheùp thay ñoåi nhoùm sôû höõu.

$echo Hello >file1

$chmod 700 file1

$ls -l file1

-rwx------

$cat file1

Hello

1

user1 stagiair

6

Apr

5

14:06 file1

$chgrp animator file1

$ls -l file1

-rwx------

$chown user2 file1

$ls -l file1

1

user1 animator

6

Apr

5

14:06 file1

-rwx------

1

user2 animator

$cat file1

cat: cannot open file1

Baøi taäp:

1. Haõy taïo chöông trình sau trong thö muïc tieáp nhaän:

-

chöông trình “hello”:

$cat

>

hello

print ”Hello”

print “How are you ?”

^D

-

chöông trình reply:

$cat

>

reply

print “Hello”

print “Fine. And you ?”

^D

2. Xem quyenà thaâm nhapä vaøo caùc file treân:

ll -R

3. Chaïy 2 chöông trình treân.

17

Ñaët quyeàn chaïy ñöôïc (executable) cho 2 files treân.

Chaïy laïi 2 chöông trình treân.

$hello

$chmod +x hello

$hello

4. Boû caùc quyeàn thamâ nhaäp tôiù hello vaø reply cuûa nhöõng ngöôøi cuøng nhoùm (group)

vaø cuûa nhöõng ngöôøi khaùc (other)

chmod go = teân file

Coù theå duøng leänh chmod theo caùch khacù ñöôïc khoâng ? Haõy thöû vôùi caû caùc file

khaùc (g-rwx, o-rwx, 700 …)

5. Thay ñoåi quyeàn thaâm nhaäp sao cho nhöõng ngöôøi cuøng nhoùm coù khaû nanê g ñoïc vaø

chaïy caùc file hello vaø reply

6. Haõy thöû thay ñoåi ngöôøi hoaëc nhoùm sôû höuõ cuûa moät file:

chown userY file

Khi ñoù file seõ thuoäc sôû höõu cuûa ngöôøi khaùc. Coù theå xoaù ñöôïc khoâng ?

7. Haõy laøm theo höôùng daãn sau:

cat

>

rm

echo Hello

^D

ñeå taïo file rm, sau ñoù söûa quyeàn thaâm nhaäp ñeå file coù theå chaïy ñöôïc:

chmod +x rm

thöû chaïy file rm ñeå xoaù moät file naøo ñoù ñang toàn taïi:

rm file

Ñieàu gì seõ xaûy ra?

KHOÂNG BAO GIÔØ ÑÖÔÏC ÑAËT TEÂN FILE TRUØNG VÔÙI TEÂN LEÄNH HEÄ THOÅNG.

(CHUÙ YÙ: test cuõng laø moät leänh cuûa heä thoáng)

18

Baøi 4: Sao cheùp, chuyeån, lieân keát vaø tìm kieám file.

Noäi dung: cacù thao taùc, cacù leänh thöônø g duøng vôùi file

4.1 Sao cheùp file

Leänh cp (copy) cho pheùp ta sao cheùp moät hoacë nhieàu file:

-

sao cheùp moät file:

$cp file_nguoàn

sao cheùp nhieàu file vaøo moät thö muïc:

$cp file1 file2… thö_muïc

sao taát caû caùc file vaøo motä thö muïc:

file_ñích

$cp

*

thö_muïc

Thí duï:

$pwd

/users/user2

$ls

total

-l

2

drwxrwxr-x

2

user2 stagiair

32

96

Apr

5

16:31 copie

16:31 source

$cd

source

$ls

total

-l

3

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

16

17

18

Apr

5

16:25 original1

16:26 original2

16:27 original3

$ls

total

-l

0

../copie

$cp

original1

../copie/original1.copie

$ls

total

-l

1

../copie

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 16

Apr

5

16:25 original1.copie

$cp ../copie

*

19

$cd

../copie

$ls

total

-l

4

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 16

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 17

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair 18

Apr

5

16:25 original1

16:25 original1.copie

16:26 original2

16:27 original3

4.2 Chuyeån vaø ñoåi teân file:

Leänh mv cho pheùp chuyeån vaø ñoåi teân file:

-

chuyeån moät file:

$mv file_nguoàn

chuyeån nhieàu file:

$mv file1 file2

$mv thö_muïc

chuyeån thö muïc:

$mv thö_muïc1

(caùc thö muïc phaûi coù cuøng thö muïc con)

file_ñích

-

…

thö_muïc

*

-

thö_muïc2

Thí duï:

$pwd

/users/user2/source

$ls

total

-l

3

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

16

17

18

Apr

5

16:25 original1

16:26 original2

16:27 original3

$mv original1

original1.bis

$ls

total

-l

3

-rw-rw-r-- 1 user2 stagiair

16

17

18

Apr

5

16:25 original1.bis

16:26 original2

16:27 original3

$cd

..

20