Bài giảng Nguyên lý máy - Chương 4: Ma sát trong khớp động - Trương Quang Trường
NGUYÊN LÝ MÁY
GV: ThS. TRƯƠNG QUANG TRƯỜNG
KHOA CƠ KHÍ – CÔNG NGHỆ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HCM
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
Ths. Trương Quang Trường
Nguyên Lý Máy
Chương 4
MA SÁT TRONG KHỚP ĐỘNG
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
Ths. Trương Quang Trường
- 2 -
NỘI DUNG
I. ĐꢀIăCꢁꢂNG
II. MAăSÁTăTRÊNăKHꢃPăTỊNHăTIẾN
III. MAăSÁTăTRÊNăKHꢃPăQUAY
IV. MAăSÁTăLĔN
V. TRUYꢄNăĐꢅNGăMAăSÁT
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
Ths. Trương Quang Trường
- 3 -
I. ĐẠI CƯƠNG
- Ma sát là một hiện tượng phꢀ biến trong tự nhiên và kỹ thuật
- Ma sát vừa có lợi vừa có hại
+ Hại: giảm hiệu suất máy, làm nóng máy, làm mòn chi tiết máy
+ Lợi: một số cơ cấu hoạt động dựa trên nguyên lý ma sát như phanh, đai…
Nghiên cứu tác dụng của ma sát để tìm cách giảm mặt tác hꢆi và tận
dụng mặt có ích của ma sát
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
- 4 -
I. ĐẠI CƯƠNG
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
- 5 -
I. ĐẠI CƯƠNG
1. Phân lọai
- Theo tính chất tiếp xúc
+ Ma sát ướt
+ Ma sát khô
+ Ma sát ½ ướt, ½ khô
- Theo tính chất chuyển động
+ Ma sát trượt
+ Ma sát lăn
Theo trạng thái chuyển động
+ Ma sát động
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
+ Ma sát tĩnh
Ths. Trương Quang Trường
I. ĐẠI CƯƠNG
2. Nguyên nhân của hiện tượng ma sát
- Nguyên nhân cơ học
- Nguyên nhân vật lý.
Do tác dụng của trường lực phân tử gây nên
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
Ths. Trương Quang Trường
I. ĐẠI CƯƠNG
3. Lực ma sát và hệ số ma sát
R
N
Q
P
A
Fms
B
Fms = f.N
Ma sát động
Ma sát tĩnh
f: hệ số ma sát
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
I. ĐẠI CƯƠNG
3. Lực ma sát và hệ số ma sát
Fms = f.N
Ma sát tĩnh
Ma sát động
Ths. Trương Quang Trường
I. ĐẠI CƯƠNG
4. Định luật Coloumb về ma sát trượt khô
- Lực ma sát cực đại và lực ma sát động tỉ lệ với phản lực pháp tuyến
Fmax = ft N
Fmsđ = fđ N
- Hệ số ma sát phụ thuộc
+ Vật liệu bề mặt tiếp xúc
+ Trạng thái bề mặt tiếp xúc (phẳng hay không phẳng)
+ Thời gian tiếp xúc
- Hệ số ma sát không phụ thuộc
+ Áp lực tiếp xúc
+ Diện tích tiếp xúc
+ Vận tốc tương đối giữa hai bề mặt tiếp xúc
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
- Đối với đa số vật liệu, ft > fđ
- 10 -
Ths. Trương Quang Trường
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
I. ĐẠI CƯƠNG
Ths. Trư
M
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
1. Ma sát trên mặt phẳng ngang
ur ur ur
P PX , PY
- Tác dụng lên A một lực
- Lực phát động
Pđ = Px = P sin
- Lực cản
Pc = Fms = f N = f P cos
- Điều kiện chuyển động: lựcăphátăđꢈngă>ălựcăcản
P sin f P cos
Tan f = tan
Kháiăniệmănónămaăsát
Ngược lại: Vật A không thể chuyển động Hiệnătꢇợngătựăhưm
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
Ths. Trương Quang Trường
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
2. Ma sát trên mặt phẳng nghiêng
- Trường hợp A đi lên trên mặt phẳng nghiêng
ur ur uur ur
Q, P, N,F
+ Lực tác dụng
ur ur uur ur
P Q N F 0
+ Phương trình cân bằng lực
1 2 3
ur
R
ur
S
+ Tại vị trí cân bằng lực
Để A chuyển động
P Qtan
P Qtan
+ Điều kiện tự hãm
+ = /2
P không thể thực hiện được lực P lớn như vậy
tan(+) < 0 P nằm theo chiều ngược lại
+ > /2
Điꢉuăkiệnătựăhưm + /2
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
2. Ma sát trên mặt phẳng nghiêng
- Trường hợp A đi xuống trên mặt phẳng nghiêng
ur ur uur ur
+ Lực tác dụng
Q, P, N,F
ur ur uur ur
P Q N F 0
+ Phương trình cân bằng lực
1 2 3
ur
R
ur
S
+ Tại vị trí cân bằng lực
Để A chuyển động
P Qtan
P
Q
tan
+ Điều kiện tự hãm
- = /2
Q không thể thực hiện được lực Q lớn như vậy
tan(-) < 0 Q nằm theo chiều ngược lại
- > /2
Điꢉuăkiệnătựăhưm
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Ths. Trương Quang Trường
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
3. Ma sát trên rãnh chữ V
ur ur uur ur
Q, P, N, F
+ Lực tác dụng
+ Chiếu các lực lên phương thẳng đứng N’ = 2N cos = Q
Q
2N
cos
+ Lực ma sát trên thành rãnh
F = f N
Điều kiện chuyển động
P 2F
Ma sát trên rãnh chữ V lꢊn
hꢋn ma sát trong mặt
phẳng ngang
Q
P 2 fN f
f 'Q
Ths. Trương Quang Trường
cos
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
4. Ma sát trên khớp ren vít
- Cấu tạo ren vít
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
a) Ma sát trên ren vuông
4. Ma sát trên khớp ren vít
Ths. Trương
HCM
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
4. Ma sát trên khớp ren vít
a) Ma sát trên ren vuông
+ Để vít chuyển động tác dụng một moment
M, có thể xem M là moment của một lực P
dtb
M P Pr
tb
2
+ Triển khai mặt ren theo mặt trụ ra mặt phẳng,
mặt ren trở thành mặt phẳng nghiêng một góc
t
arctan
dtb
Bài toán vật chuyển động trên mặt phẳng nghiêng
P Qtan
+ Môment do P gây ra phải thắng moment ma sát
M M Pr r Qtan
ms
tb
tb
+:ăvặnăchặt,ăPăphátăđꢈng,ăQăcản
-:ătháoălỏng,ăPăcản
,ăQăphátăđꢈng
- 1
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
b) Ma sát trên ren tam giác
4. Ma sát trên khớp ren vít
Ths. Trư
CM
II. MA SÁT TRÊN KHỚP TỊNH TIẾN
(ma sát trꢇợt khô)
4. Ma sát trên khớp ren vít
b) Ma sát trên ren tam giác
+ Ma sát trên khớp ren tam giác được xem gần
đúng như ma sát trên rãnh chữ V có thành rãnh
nghiêng một góc và đặt nằm nghiêng một góc
+ Tương tự như ma sát trên ren vuông, ta có
P Q tan
'
M r Q tan
'
ms
tb
+ Góc ma sát thay thế
f
' arctan f'=arctan
cos
Khoa Cơ Khí – Công Nghệ
Trường ĐH Nông Lâm TPHCM
20 -
Tải về để xem bản đầy đủ
35 trang
29/04/2022
10761
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Nguyên lý máy - Chương 4: Ma sát trong khớp động - Trương Quang Trường", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_nguyen_ly_may_chuong_4_ma_sat_trong_khop_dong_truo.pdf
