Phát triển ứng dụng với Visual Basic 6

Phát triển ứng dụng với

Visual Basic 6

Hà nội - 2003

1

Giíi thiÖu vÒ VB6

1 Giới thiệu về Visual Basic 6

• Visual Basic là gì ?

• Các phiên bản khác nhau của VB

• Cài đặt VB6

• Tìm kiếm trợ giúp khi sử dụng VB6

2

Giíi thiÖu vÒ VB6

1.1Visual Basic là gì?

Micrsoft Visual Basic (viết tắt là VB) là cách dễ dàng nhất và

nhanh nhất để xây dựng 1 chương trình ứng dụng chạy trên nền

Microsoft Windows. VB cũng cấp sẵn 1 tập đầy đủ các công cụ để

làm nhanh, đơn giản quá trình phát triển ứng dụng.

“Visual” chỉ cách tạo giao diện người dùng đồ hoạ (GUI – graphic

user interface) một cách trực quan. Thay vì phải viết rất nhiều dòng

mã lệnh để mô tả hình dáng và vị trí của các phần tử tạo nên giao

diện, ta chỉ cần đặt những đối tượng đã được xây dựng sẵn lên màn

hình (như cách vẽ một bức tranh bằng chương trình Paint).

“Basic” chỉ tới ngôn ngữ lập trình BASIC (Beginners All-Purpose

Symbolic Intstruction Code), một trong những ngôn ngữ lập trình nổi

tiếng. VB phát triển từ ngôn ngữ BASIC và hiện chứa rất nhiều câu

lệnh, hàm, từ khoá, mà nhiều trong số chúng có liên quan trực tiếp tới

GUI của Windows. Người mới lập trình có thể tạo những chương trình

hữu ích bằng cách học sử dụng một số ít các câu lệnh. Còn những

người lập trình chuyên nghiệp có thể sử dụng VB để thực hiện bất kỳ

công việc nào mà các ngôn ngữ lập trình cho Windows khác có thể

làm được.

Ngôn ngữ lập trình Visual Basic không chỉ duy nhất được sử dụng

trong xây dựng chương trình bằng sản phẩm Microsoft Visual Basic.

Phiên bản VB cho lập trình các ứng dụng (VBA) có trong Microsoft

Excel, Microsoft Access, ... VBScript là ngôn ngữ script được sử dụng

rộng rãi trong các ứng dụng Web.

1.2 Các bản Visual Basic (Visual

Basic Editions)

Visual Basic được bán ở 3 bản khác nhau, phù hợp cho những yêu

cầu phát triển khác nhau:

• Bản Visual Basic Learning cho phép lập trình viên xây dựng

các ứng dụng chạy trên MS Windows 95/98/NT/2000. Bản này

chứa đầy đủ các điều khiển cơ sở (intrinsic control), cùng với các

điều khiển lưới (grid), tab, và điều khiển gắn-dữ liệu. Tài liệu đi

kèm gồm có đĩa CDROM chứa “Learn VB Now” và “Microsoft

Developer Network (MSDN) Library”

3

Giíi thiÖu vÒ VB6

• Bản Professional chứa tất cả các tính năng của bản Visual

Basic Learning, cùng với: ActiveX control, Internet Information

Server Application Designer, tích hợp với Visual Database

Tools, Data Environment, Active Data Objects, Dynamic HTML

Page Designer. Tài liệu đi kèm với bản Professional chứa sách

“Visual Studio Professional Features” cùng với thư viện tài liệu

“Microsoft Developer Network“.

• Bản Enterprise cho phép những lập trình viên chuyên nghiệp

tạo các ứng dụng mạnh, phân tán. Nó gồm các tính năng của

bản Professional, cùng với công cụ cho bộ “Back Office” như:

SQL Server, Microsoft Transaction Server, Internet Information

Server, Visual SourceSafe, SNA Server, ... Tài liệu của bản

Enterprise gồm sách “Visual Studio Enterprise Features” cùng

với thư viện tài liệu “Microsoft Developer Network”.

Phiên bản Visual Basic (Visual Basic Versions)

Phiên bản Visual Basic hiện hành là Visual Basic 6.0 (Các phiên bản

thông dụng trước đó là 3.0, 4.0 và 5.0).

Phiên bản VB 6.0 ra đời năm 1998 trong bộ Visual Studio 6.0.

Phiên bản VB 6.0 có nhiều đặc điểm mới, tăng cường so với các phiên

bản VB trước đó:

• Truy nhập cơ sở dữ liệu (ADO, Data Enviroment, ...)

• Hỗ trợ Internet (hỗ trợ IIS, DHTML, ...)

• Thêm nhiều control mới; Cho phép tạo thêm nhiều loại control

mới.

• ...

4

Giíi thiÖu vÒ VB6

1.3Cài đặt VB6

Yêu cầu phần cứng

Để chạy Visual Basic, máy tính của ta cần tối thiểu:

• Hệ điều hành: Microsoft Windows 95/98/ME/2000/NT (nên là

Service Pack 3 trở lên).

• Bộ vi xử lý: 486DX/66 MHz hay nhanh hơn

• 1 ổ đĩa CD-ROM

• Màn hình VGA hay với độ phân giải cao hơn

• Bộ nhớ 16 MB RAM với Windows 95/98; 32 MB RAM với

Windows NT Workstation.

• Chuột hay thiết bị tương tự

• Đĩa cứng: Tuỳ thuộc vào cài đặt chi tiết

Cài đặt VB 6.0:

• Cài đặt VB6

• Cài đặt tài liệu MSDN

5

Giíi thiÖu vÒ VB6

1.4Tìm kiếm trợ giúp khi sử dụng

VB6

Visual Basic Help được gọi bằng cách chọn “Contents” từ menu

Help; khi đó Thư viện MSDN sẽ được chạy. Tại đó có tất cả mọi chủ

đề cần cho lập trình với VB.

Contetxt-Sensitive Help (trợ giúp ngữ cảnh) được gọi bằng nhấn F1

bất cứ tại thời điểm cần trợ giúp

Code Editor (Bộ soạn thảo mã lệnh) tự động cung cấp những thông

tin cần thiết khi mã lệnh được đưa vào.

Sample Applications (Ví dụ mẫu) minh hoạ các tính năng của VB,

cách sử dụng chúng có trên đĩa CDROM MSDN tại thư mục \Disk 1\

Samples

Microsoft Visual Basic Web site chứa thông tin cập nhật nhất về VB.

6

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2 Phát triển một ứng dụng với Visual

Basic

• Một số khái niệm cơ bản trong lập trình Windows

• Mô hình hướng sự kiện

• Môi trường phát triển tích hợp

• Các bước cơ bản để xây dựng một chương trình ứng dụng

• Tạo mới, mở, lưu trữ 1 project

7

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2.1Một số khái niệm cơ bản trong

lập trình Windows

VB được xây dựng như là môi trường giúp phát triển các ứng dụng

cho MS Windows. Lập trình với Windows gồm 3 khái niệm cơ sở :

window (cửa sổ), event (sự kiện) và message (thông điệp).

Cửa sổ đơn giản là 1 khu vực hình chữ nhật. Chúng ta đã biết nhiều

loại cửa sổ khác nhau: cửa sổ chương trình Explorer, cửa sổ 1 tài liệu

trong chương trình Windword, 1 hộp thông báo. Ngoài ra còn có nhiều

loại cửa sổ khác như: một nút lệnh, một hộp soạn thảo, nút tuỳ chọn,

thanh thực đơn.

Hệ điều hành MS Windows quản lý các cửa sổ qua số hiệu duy nhất

của mỗi cửa sổ (window handle hay hWnd). Hệ điều hành quản lý,

theo dõi từng cửa sổ đó để nhận hay gửi các sự kiện. Sự kiện có thể

là hành động của người sử dụng như nhấn chuột, ấn phím, hay phát

sinh từ các điều khiển được lập trình, hay thậm chí là kết quả của

những hành động của cửa sổ khác.

Mỗi khi có 1 sự kiện xảy ra, nó gửi thông điệp tới cho hệ điều hành.

HĐH xử lý thông điệp đó và truyền thông điệp đó tới tất cả các cửa sổ.

Mỗi cửa sổ sẽ thực hiện hành động phù hợp của riêng mình để xử lý

thông điệp.

Xử lý với tất các kết hợp của cửa sổ, sự kiện, thông điệp rất phức tạp.

VB giúp chúng ta tránh với việc xử lý chúng ở mức cơ sở và nhờ đó

giúp chúng ta xây dựng ứng dụng cho MS Windows dễ dàng hơn.

8

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2.2Mô hình hướng sự kiện

Mô hình thủ tục truyền thống:

- Trình tự thực hiện được định trước

- Chương trình quyết định phần mã lệnh nào được chạy và

theo thứ tự nào.

Mô hình hướng sự kiện (event-driven model)

- Trình tự thực hiện không được định trước

- Những phần mã lệnh khác nhau được chạy để đáp ứng

những sự kiện.

9

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2.3Phát triển tương tác

Môi trường phát triển truyền thống

- Viết mã lệnh

- Biên dịch mã lệnh

- Kiểm tra mã lệnh

VB sử dụng cách tiếp cận phát triển tương tác. Trong môi trường phát

triển tương tác:

- Mã lệnh được dịch cú pháp ngay khi được gõ vào

- Mã lệnh được biên dịch ngay khi được gõ vào

- Hồi âm lập tức cho lập trình viên

10

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2.4Môi trường phát triển tích hợp

Sau khi khởi động, chúng ta sẽ làm việc trong môi trường phát triển

tích hợp gồm: View\chọn các thanh công cụ.

• Menu Bar: Hiển thị các lệnh khi làm việc với VB

• Context Menu: Chứa phím tắt tới các lệnh thường gọi gắn với đối

tượng hiện đang làm việc. Hãy kích chuột phải để làm xuất hiện

Context Menu

• Toolbars: Cho phép truy nhập nhanh tới các lệnh thường sử dụng

trong môi trường lập trình. Hãy sử dụng View trên menu bar để

hiển thị/che dấu một toolbar.

• Toolbox: là hộp công cụ chứa các điều khiển dùng trong khi thiết kế

1 form

• Project Explorer Window: Liệt kê form và module có trong dự án

(project) xây dựng ứng dụng. Ví dụ: Chương trình quản lý Sinh

Viên: Form Nhập sinh viên, Form nhập môn học,....

• Properties Window: cửa sổ thuộc tính liệt kê các thuộc tính của

form hay của điều khiển (control) được chọn.

• Object Browser: Liệt kê các đối tượng (object) có trong dự án.

• Form Designer: Cửa sổ để thiết kế giao diện cho ứng dụng

• Code Editor Window: Nơi cho phép soạn thảo lệnh của chương

trình.

• Form Layout Window: Cho phép điều chỉnh vị trí của form tương

ứng trên màn hình máy tính.

• Immediate, Locals, và Watch Windows: Những cửa sổ dùng để gỡ

rối khi chạy chương trình.

* Giao diện SDI hay MDI

SDI (single document interface) và

MDI (mutiple document interface) là

2 kiểu giao diện của môi trường phát triển tích hợp của VB. Để chuyển

đổi giữa chúng sử dụng:

Tools | Options | Advanced ; chọn

đánh dấu hay huỷ bỏ tại:

11

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

SDI Development Enviroment

12

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

Một chương trình viết bằng VB có 2 phần: Form và Code

.

13

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2.5Các bước cơ bản xây dựng

chương trình

• Tạo giao diện

• Đặt giá trị thuộc tính

• Viết mã lệnh

• Chạy và kiểm tra chương trình

14

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

2.6Xây dựng một chương trình ví

dụ: Hello

•

Tạo giao diện: gồm 1 form, 1 text

box và 1 command

button

Texbox

Command button

Để đưa một đối tượng control (điều khiển) lên trên Form có thể thực

hiện như sau:

Cách 1:

- Nhấn chọn điều khiển trên toolbox– trong bài này chọn

textbox

- Chuyển con trỏ lên form tới vị trí muốn đặt control

- Nhấn và kéo chuột để điều chỉnh kích cỡ của control

- Thả chuột

Cách 2: Nhấn đúp vào đối tượng trên Toolbox khi đó đối tượng sẽ

được đưa vào Form.

15

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

16

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

• Thay đổi kích cỡ, di chuyển, khoá 1 control

- Để thay đổi kích cỡ: nhấn chọn control, đặt chuột tới góc

(phải, dưới) và kéo chuột tới kích cỡ mong muốn.

- Để thay đổi vị trí: kéo control tới vị trí bằng chuột, rồi thả

chuột.

- Để khoá cố định vị trí hoặc bỏ khoá: sử dụng chức năng

Format | Lock Controls

17

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

• Đặt giá trị thuộc tính cho control

Nhấn chọn control

Hiển thị cửa sổ thuộc tính: View \ Properties

Chọn thuộc tính cần đặt từ : Properites List

Nhập giá trị mới vào cột bên phải

Ghi chú:

Object box: Danh sách form và các control trên

form

Sort tabs: Kiểu sắp xếp danh sách các thuộc tính:

theo bảng chữ cái (Alphabetic) hay theo phân loại

(Categorized)

Properties list:Danh sách các thuộc tính gắn với

đối tượng được chọn (trên form hay từ object box)

18

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

• Viết mã lệnh

- Mở Code Editor bằng cách: Nhấn đúp lên control

hoặc chọn View Code từ cửa sổ

Project Explorer.

- Tạo thủ tục đáp ứng sự kiện

+ Chọn control từ hộp danh sách bên trái (chứa form và các

control)

+ Chọn tên sự kiện từ hộp bên phải (chứa danh sách sự kiện

gắn với đối tượng vừa được chọn)

Private Sub Command1_Click ()

Text1.Text = "Hello, world!"

End Sub

- Để chuyển đổi hiển thị tất các thủ tục trên cùng 1 cửa sổ và

hiển thị mỗi thủ tục tại 1 thời điểm:

+ Chọn Tools | Options

+ Thay đổi các giá trị tương ứng trong tab: Editor

19

Ph¸t triÓn øng dông víi VB6

• Chạy chương trình:

- Chọn Run | Start hay nhấn F5 hoặc Nút

Startđể chạy chương trình

- Chọn Run | End hoặc nút Stop để dừng chương trình

đang chạy

- Chọn Run | Break hay nhấn <Ctrl+Break> hoặc nút

Pauseđể kết thúc chương trình bất thường

20