Bài giảng Địa chất cơ sở (Physical geology) - Chương 9: Địa tầng học & thời gian địa chất
CHƯƠNG 9
ĐỊA TẦNG HỌC&
THỜI GIAN ĐỊA CHẤT
1. Khái niệm thời gian địa chất
2. Nguyên lý địa tầng học
3. Phân loại địa tầng
4. Đối sánh địa tầng
5. Cột địa tầng
6. Tuổi địa chất tuyệt đối
7. Tuổi Trái đất
1
September, 2010
1. Khái niệm thời gian địa chất
Địa tầng học
Mô n học nghiên cứu về mối quan hệ của cá c lớp đất đá
trong Vỏ trá i đất để làm sá ng tỏ lịch sử khu vực
Thời gian tương đối - Tuoåi töông ñoái laø vò trí töông ñoái
cuûa moät söï kieän ñòa chaát trong thôøi gian so vôùi moät söï
kieän khaùc maø khoâng chuù yù ñeán tuoåi cuûa söï kieän laø bao
nhieâu naêm. Lớp A già hơn lớp B
Thời gian tuyệt đối – thời gian của một sự kiện
tính bằng giây, phút, năm, triệu năm.. Td: lớp
cát kết có tuổi 300 triệu năm
2
2. Nguyên lý địa tầng học
2.1. Nguyên lý về tính kế tục địa tầng
(Nicolas Steno, 1638-1686)
Trong một loạt các lớp trầm tích kế tục nhau, không
bị xáo trộn, lớp nằm dưới bao giờ cũng già hơn lớp
nằm trên.
2.2. Nguyên lý nằm ngang nguyên thủy
(Nicolas Steno)
Các lớp trꢀm tích nguyên thủy đưꢁc lꢂng
đꢃng nằm ngang song song hay gꢀn song
song ➔ các lớp trầm tích không song song do bị
nghiêng sau khi lắng đọng và thành đá
4
2.3. Principle of lateral continuity (Steno)
Các lớp trꢀm tích không đột ngột ngưng lꢂng
đꢃng, chúng phát triển nằm ngang cho đến khi
mỏng dꢀn và vát mỏng ở rìa của bồn trꢀm tích
5
2.4. Nguyên
lý về mối
quan hệ
xuyên cắt
(James
Hutton ,1726-
1797)
Mạch đá xâ m nhập
cắt đá granit sá ng
màu: mạch trẻ hơn
đá granit
• Một thành tạo
địa chất phải
trẻ hơn một
thành tạo địa
chất khá c (đá
hoặc đứt gã y)
bị nó xuyên
cắt
6
North shore of Lake Superior, Ontario Canada
Một đứt gãy
nhỏ làm dịch
chuyển các
lớp đá
nghiêng: đứt
gãy trẻ hơn
các lớp
Templin Highway,
Castaic, California 7
2.5. Nguyên lý gián đoạn địa tầng
Trong bất chꢄnh hꢁp địa tꢀng, sự vꢂng mꢅt của
lớp đá nào đó trong mꢅt cꢂt là do sự ngꢆng
lꢂng đꢃng trꢀm tích.
Sự gián đoꢇn trꢀm tích này không kꢈm theo biến
động đꢉo lộn mà do sự nâng lên để gây bào
mꢊn, mất đi một phꢀn trꢀm tích đꢋ đưꢁc hình
thành
Siccar Point,
Scotland, nơi
Hutton khá m phá
ý nghĩa của gián
đoạn địa tầng
8
Bất chỉnh hợp góc
Bất chꢄnh hꢁp góc thê
̉
hiện ở sư
̣ gián đoꢇn giꢌa
hai phꢍc hê, lớp nằm trên va
̣
̀
dưới mꢅt bất chꢄnh
hꢁp có góc dꢎc khác nhau, caùc ñòa taàng giaø hôn
nghieâng moät goùc so vôùi caùc ñòa taàng treû hôn.
9
Bất chỉnh hợp góc
10
Giả chỉnh hợp
Caùc ñòa taàng treân vaø döôùi song song nhau, ñöôïc hình
thaønh khi caùc lôùp ñaù naâng leân loä ra chòu maøi moøn vaø sau
ñoù haï xuoáng chòu söï traàm tích maø theá naèm khoâng bò ñaûo
loän. Cá c lớp song song nhau nhưng khá c nhau về
thành phần đá và hó a thạch chứa trong đá.
Không chỉnh hợp
Hai ñaù khaùc nhau moät caùch roõ reät, thường ñöôïc hình
thaønh nôi ñaù macma xaâm nhaäp hay ñaù bieán chaát loä ra
bò maøi moøn, sau ñoù bò nhaán chìm vaø bò caùc ñaù traàm tích
phuû leân.
2.6. Nguyên lý Inclusions
Các mꢉnh vụn nằm trong thể đá lớn hơn luôn
già hơn các thể đá vây quanh.
(A) Các mꢉnh đá
granite inclusions
trong cát kết chꢍng
tỏ đá granite già
hơn. B) Inclusion
của sát kết trong
granit cho thấy sát
kết già hơn.
Nếu đá granite ở (A)
có tuổi 150 triệu
năm và lớp sét có
tuổi 100 triệu năm,
13
3. Phân loại địa tầng
Các phân vị địa tầng – thang địa tầng
Dựa vào tính chất vật lý của đá phân biệt các đá nằm
trên và dưới nó.
Các phân vị thời gian – thang thời gian
Dựa vào thời gian hình thành các lớp đất đá
14
4. Đối sánh địa chất
Quaù trình noái keát caùc taàng ñaù ôû caùc nôi khaùc nhau
Dựa vào:
• Tuổi tương đối-
nếu hai đơn vị đá
tương đương thì
cùng tuổi
• Tính chất vật lý
• Cùng thành phần
thạch học,
• Hóa thạch giống
nhau- hóa thạch
chỉ thị tuổi tương
đối (sinh vật tiến
hóa theo thời gian)
và môi trường trầm
15
tích
Tuổi đưꢁc xác định trên cơ sơ
hoa của sinh vật:
• Sinh vật tiến hoa
tính giai đoꢇn,
• - Sinh vật tiến hoa
tꢇp, tư cấp thấp đến cấp cao.
̉
qui luật tiến
không quay ngưꢁc lꢇi, có
tư giꢉn đơn đến phꢍc
́
́
́
̀
̀
• Sinh vật có tính thích ꢍng với môi trường
sꢎng, di chuyển ra xung quanh đê
̉
phát
triển.
• Sinh vật có phꢇm vi phân bô
́
rộng rꢋi toàn
cꢀu, có thể sử dụng để so sánh trong
không gian rộng lớn.
• - Khi điꢏu kiện sinh sꢎng thay đổi nhanh
chóng (Trái đất xuất hiện nhꢌng biến động
lớn) sꢐ có một số giꢎng loài bị tiêu vong
hàng loꢇt. Di tích của nó là cơ sơ
minh thời gian nhất định trong lịch sư
đất.
̉
đê
̉
chꢍng
̉
Trái
16
5. Cột địa tầng
Tuổi của caùc ñaù traàm tích treân khaép theá giôùi được
sắp xếp dựa vào quy luaät veà tính keá tuïc vaø khaùi nieäm
hoùa thaïch- chæ soá thôøi gian.
Moät coät ñaù vôùi nhöõng lôùp giaø nhaát naèm ôû ñaùy vaø
nhöõng lôùp treû nhaát naèm ôû noùc. Nhöõng giaùn ñoaïn veà
di tích hoùa thaïch ñöôïc söû duïng nhö nhöõng ranh giôùi
giöõa caùc ñòa taàng keá caän.
Lưu ý là cột địa tꢀng đưꢁc xây dựng và biết
đến trước khi các nhà địa chất sử dụng p/p
xác định tưởi tuyệt đꢎi
17
Têeân trong lòch ñòa chaát ñöôïc goïi theo caùc nhoùm ñaù,
chuùng laø nhöõng chæ soá cho thôøi gian. Ñaù macma nhö ñaù
granit vaø bazan ñöôïc xem laø ñaù giaø nhaát vaø ñöôïc goïi laø
Ñeä Nhaát (Primary) theo tuoåi.
Caùc lôùp ñaù traàm tích nhö laø ñaù voâi, caùt keát vaø phieán seùt
ñöôïc nghó laø treû hôn ñaù macma vì theá goïi laø Ñeä Nhò
(Secondary).
Cuoái cuøng ñaù traàm tích gaén keát ñöôïc goïi laø Ñeä
Tam(Tertiary) vaø ñaù traàm tích bôû rôøi ñöôïc goïi laø Ñeä Töù
(Quaternary).
Söï hieän dieän cuûa söï soáng trong quaù khöù (hoùa thaïch)
ôû nhieàu ñôn vò ñaù ñöôïc söû duïng ñeå bieåu thò tuoåi
töông ñoái.
- Coå sinh(Paleozoic-ñôøi soáng coå) thay theá cho
Primary;
- Trung sinh (Mesozoic-ñôøi soáng ôû giai ñoaïn giöõa)
thay cho Secondary vaø Tertiary,
- Quatenary trôû thaønh Taân sinh (Cenozoic -ñôøi soáng
hieän ñaïi).
Tiền Cambri-
Precambri
Tieàn Cambri (Precambri) ñöôïc söû duïng cho khoaûng
thôøi gian töø khi hình thaønh Traùi ñaát ñeán Kyû
Cambri-kyû ñaàu tieân cuûa Coå sinh.
Vieäc chia nhoû thôøi gian cuûa Tieàn Cambri raát khoù
khaên, duø kyû naøy keùo daøi gaàn 4 tæ naêm.
Gồm: giai ñoaïn treû hôn thì goïi laø Nguyeân sinh
(Proterozoi (PR)- cho söï soáng sôùm hôn) caùch nay
khoaûng 2,5 tæ naêm vaø giai ñoaïn giaø hôn ñöôïc goïi
laø Thaùi coå (Archean)(AR).
Tải về để xem bản đầy đủ
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Địa chất cơ sở (Physical geology) - Chương 9: Địa tầng học & thời gian địa chất", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_dia_chat_co_so_physical_geology_chuong_9_dia_tang.ppt