Giáo trình Đồ gá gia công cơ khí - Chương 8: Đồ gá kiểm tra
Chæång 8
ÂÄ GA KIÃM TRA
8-1. Khai niãm chung
- Âä ga kiãm tra dung âã âanh gia âä chênh xac hoàc chát læång bã màt cua
phäi, chi tiãt hoàc san phám trong qua trçnh gia cäng va khi thu nhán san phám.
- Âä chênh xac kiãm tra (sai sä âo) la hiãu sä giæa chè sä cua dung cu âo va
gia trë thæc tã cua âai læång âo.
- Theo sä læång thäng kã thç sai sä âo nàm trong khoang 10- 20% dung sai
cua âäi tæång cán âo. Sai sä âo täng cäng bao gäm cac thanh phán sau âáy:
+ Sai sä chuán va sai sä kep chàt khi âo.
+ Sai sä âiãu chènh âä ga.
+ Sai sä do âä ga bë mai mon
+ Sai sä do nhiãt âä thay âäi khi âo.
Khi thiãt kã âä ga kiãm tra phai chu y tåi nhæng nguyãn nhán gáy ra sai sä
âo trãn âáy va cä gàng tåi mæc cao nhát âã giam hoàc loai træ anh hæång cua cac
nguyãn nhán âo.
- Nàng suát âo cung anh hæång rát lån âãn âä ga kiãm tra. Âäi våi nhæng
træång håp cán kiãm tra 100% chi tiãt trong san xuát dáy chuyãn, thç thåi gian
kiãm tra mät chi tiãt khäng âæåc lån hån nhëp san xuát. Con âäi våi nhæng
træång håp chè cán kiãm tra mät sä phán tràm chi tiãt nhát âënh thç nàng suát cua
âä ga kiãm tra co thã giam va nhæ váy ta co thã sæ dung nhæng âä ga âån gian
hån.
- Âã kiãm tra cac chi tiãt nho va væa, ngæåi ta dung âä ga cä âëmh, con âäi
våi nhæng chi tiãt lån phai dung âä ga di âäng (âä ga nay âæåc ga trãn chi tiãt).
- Âã náng cao nàng suát kiãm tra, ngæåi ta thiãt kã nhæng âä ga cho phep
ga âàt mät lán co thã xac âënh âæåc nhiãu thäng sä hoàc dung nhæng thiãt bë tæ
âäng, ban tæ âäng. Nhæng phæång phap tiãn nhát la phæång phap kiãm tra têch
cæc (kiãm tra chi tiãt ngay trong qua trçnh gia cäng). Phæång phap nay giam âæåc
gia thanh san phám do han chã âæåc phã phám va khäng cán co nguyãn cäng
riãng biãt .
8-2. Thanh phán cua âä ga kiãm tra.
Kãt cáu cua âä ga kiãm tra bao gäm :
- Cå cáu âënh vë.
- Cå cáu kep chàt.
- Cå cáu âo.
- Cac chi tiãt phu.
122
- Thán âä ga.
8-2-1. Cå cáu âënh vë
Cå cáu âënh vë la nhæng chi tiãt dung âã âënh vë âäi tæång kiãm tra. Âo la
nhæng chät tç, phiãn tç, khäi V, truc ga...
- Cac chi tiãt (cå cáu) âënh vë :
+ Chät tç chom cáu dung âã âënh vë màt thä, con chät tç âáu phàng dung âã
âënh vë màt tinh.
+ Dung khäi V: Å chæång 1, ta tháy âã âënh vë màt ngoai ngæåi ta dung
khäi V. Trong træång håp âo chi tiãt va khäi V chè tiãp xuc theo âæång, cho nãn
khäi V chong mon va se giam âä chênh xac nãu ta dung khäi V âã âënh vë chi tiãt
khi kiãm tra. Âã khàc phuc nhæåc âiãm âo, ngæåi ta dung khäi V våi cac con làn
(hçnh 8-1a) va khäi V co cac truc âiãu chènh (hçnh 8-1b).
Sai sä âo (sai sä kiãm tra), khi
dung khäi V âã âënh vë chi tiãt âæåc tinh
theo cäng thæc:
⎛
⎜
⎞
⎟
δD
2
sin β
α
sin
2
⎜
⎟
∆ = δD −
+1
⎜
⎜
⎝
⎟
⎟
⎠
Trong âo: δD-Dung sai âæång kênh
chi tiãt; β- Goc ga âáu âo.
b)
a)
Hçnh 8-1:Khäi V våi cac con làn (a) ;
Khäi V våi cac truc âiãu chènh (b)
Ta tháy sai sä âo nho nhát khi
sinβ
∆=0, nghéa la tè sä
= 1.
α
sin
2
Trong thæc tã khäi V co goc α= 900 la thäng dung nhát, nãn β co thã láy
bàng 450 (hçnh 8-2a).
Dung khäi V co thã xac
âënh âæåc sai sä hçnh dang cua chi
tiãt, chàng han X=a-b la âä ä van
khi ta quay chi tiãt mät vong trãn
khäi V co goc α= 900 (hçnh 8-2b).
Âä cän cua chi tiãt âæåc
xac âënh bàng hiãu sä giæa hai chè
sä cua dung cu âo trãn hai tiãt
diãn ngang cua chi tiãt.
β
α=900
α=900
b)
a)
Hçnh 8-2 Kiãm tra chi tiãt trãn khäi V
a-Cach ga âáu âo; b-Kiãm tra âä ä van
+ Dung truc ga hoàc hai
mui tám :
123
Âä âao hæång kênh cua chi tiãt âæåc xac âënh bàng hai phæång phap :
Âënh vë chi tiãt trãn truc ga (chi tiãt co lä) hoàc chäng hai âáu (chi tiãt
dang truc). Khi chi tiãt âënh vë trãn truc ga, âã tranh khe hå giæa lä va truc ga
ngæåi ta lam truc ga co âä cän (1/1.000÷10.000) hoàc dung truc ga âan häi.
Trãn hçnh 8-3 tênh sai sä ga âàt khi chi tiãt âæåc âënh vë trãn truc ga theo
hai lä co lãch tám. Theo så âä hçnh 8-3 tám truc ga lãch mät goc β so våi tám lä:
e + e1 + e2
β =
L
Trong âo: e- âä lãch tám cua hai lä tám (mm); L- khoang cach giæa hai
màt âáu cua hai lä (mm); Cac gia trë e1 va e2 âæåc xac âinh nhæ sau :
dA − d
e1 =
(1)
2
d,A − d,
e2 =
(2)
2
Å âáy dA, dA' , d, d’- âæång kênh cac lä va cac cä truc ga (mm).
L
e2
e1
e
ε
β
l
Hçnh 8-3: Så âä tênh sai sä
ga âàt khi âënh vë theo hai lä
Nãu âä lãch tám âæåc âo å khoang cach L (tæ màt âáu cua chi tiãt) thç sai
sä ga âàt cua truc ga å tiãt diãn nay âæåc xac âënh nhæ sau :
ε = Ltgβ + e1
+ Ngoai nhæng chi tiãt âënh vë trãn âáy, trong thæc tã nhiãu luc phai sæ
dung kãt håp cac hçnh thæc âënh vë (phiãn tç, chät tç...).
Khi thiãt kã âä ga kiãm tra nãn chu y chon chuán âo læång trung våi chuán
gia cäng âã loai træ anh hæång cua sai sä khäng trung chuán.
8-2-2. Cå cáu kep chàt
Cå cáu kep chàt giæ cho chi tiãt khäng bë xã dëch trong qua trçnh kiãm tra.
Cå cáu kep chàt trong âä ga kiãm tra hoan toan khac våi cå cáu kep chàt trong âä
ga gia cäng. Å âä ga kiãm tra læc kep chàt phai rát nho va än âënh âã khäng gáy
biãn dang chi tiãt. Å âä ga kiãm tra thæång dung cå cáu kep chàt bàng tay nhæ :
âon báy, lo xo, ren vêt, banh lãch tám va cå cáu kep chàt bàng khê nen .
124
Nãu læc kep khäng än âënh thç sai sä âo khäng cä âënh va sai sä âo khäng
tênh âæåc khi âiãu chènh may.
Chu y: Tuy theo yãu cáu cu thã cua qua trçnh âo ma co thã co hoàc khäng
co cå cáu kep chàt.
8-2-3. Cå cáu âo.
Cå cáu âo co hai loai :
- Loai cå cáu âo giåi han (cæ càp, ca lêp, dæång...),
- Loai cå cáu âo chè thë (âäng hä so, thanh chia vach...).
San phám kiãm tra (chi tiãt kiãm tra) âæåc âanh gia theo ba chè tiãu:
- Âat yãu cáu.
- Phã phám theo giåi han dæåi cua dung sai.
- Phã phám theo giåi han trãn cua dung sai.
Vê du: Hçnh 8-4, mät vê du kiãm tra cac kêch thæåc H1, H2, H3 theo phæång
phap giåi han.
A
B
H3
a)
b)
Hçnh 8-4: Så âä âo giåi han âiãu chènh
Trong træång håp âáu âo làp cä âënh, cå cáu kiãm tra se di chuyãn trãn cå
cáu âënh vë cua âä ga. Con nãu chi tiãt cä âënh thç âáu âo se di âäng. Så âä nay
dung âã kiãm tra cac chi tiãt ma dung sai kiãm tra lån (âä chênh xac cáp 9, 10).
Con âäi våi nhæng chi tiãt co âä chênh xac 0,2mm âäi khi ngæåi ta dung phæång
phap kiãm tra bác thang theo hçnh 8-4b. Theo phæång phap nay chi tiãt âat yãu
cáu nãu nhæ âáu trãn cua chät nàm giua bác A va B.
Trong thæc tã ngæåi ta con dung phæång phap âo kiãu cam biãn âiãn. Nãu
kêch thæåc D nàm trong pham vi dung sai thç cac âen 1 va 2 khäng sang. Nãu D
nho so våi giåi han dæåi thç âen 1 sang, nãu D lån hån giåi han trãn thç âen 2
sang. Âen 3 chè sang khi cac cäng tàc âen 1 va 2 khäng tiãp xuc, nghéa la khi D
nàm trong pham vi dung sai. Nhæ váy trong mäi træång håp chè mät âen sang.
125
Phæång phap nay rát thuán tiãn va náng cao nàng suát lao âäng.
Ngoai nhæng kiãu âáu âo trãn âáy, ngæåi ta con dung räng rai âáu âo khê
nen. Phæång phap âo bàng
2
3-5 V
3
khê nen la phæång phap âo co
âä chênh xac va nàng suát
cao. Dung khê nen co thã
kiãm tra âæåc cac dang sai sä
kêch thæåc, sai sä hçnh dang
va vë trê tæång quan.
1
D
Hçnh 8-5 :så âä âo bàng bä cam biãn âiãn
8-2-4. Cå cáu phu.
Cå cáu phu cua âä ga kiãm tra co nhiãu chæc nàng khac nhau.
- Å âä ga kiãm tra âä âao hæång kênh va hæång truc ngæåi ta dung cå cáu
quay.
- Con trong âä ga kiãm tra âä phàng thç dung cå cáu træåt.
Hçnh 8-6 la mät sä vê du cå cáu phu thæång dung .
a)
b)
c)
d)
Hçnh 8-6: cå cáu phu
Trãn hçnh 8-6a, dung cu âo co thã âàt å nåi thuán tiãn âã tranh bë va cham
gáy hong hoc.
Trãn hçnh 8-6b la træång håp cán thay âäi chiãu dëch chuyãn thàng va tè sä
truyãn cua thäng sä kiãm tra.
Con trãn hçnh 8-6c la cå cáu tæa trãn lo xo la co chiãu day 0,2÷0,3mm, loai
cå cáu nay khäng bë mon trong qua trçnh lam viãc cho nãn khäng cán âiãu chènh.
Nãu cå cáu âo khäng thuán tiãn cho qua trçnh ga va thao chi tiãt ngæåi ta dung så
âä nhæ hçnh 8-6d.
126
8-2-5. Thán âä ga.
Thán âä ga la chi tiãt cå så âæåc chã tao bàng gang xam GX12-28 hoàc
GX15- 32. Âäi våi cac âä ga kiãm tra chênh xac, vo âä ga thæång lam bàng gang
co âä bãn cao, chäng cong vãnh nhæ GX24-44, GX28-48.
8-2-6. Mät sä vê du âä ga kiãm tra.
Vê du 1:Hçnh 8-7: âä ga kiãm tra âä âäng tám hai lä (âä ga kiãm tra thu
âäng). Chi tiãt cán kiãm tra 1 âæåc âënh vë trãn truc ga 2. Khi kiãm tra ngæåi ta
dung tay quay chi tiãt âi mät vong. Nãu co âä lãch tám, âáu âo 3 dëch chuyãn
lam cho tay âon 4 quay. Luc âo chät 5 dëch chuyãn tac âäng lãn kim âäng hä 6.
Nhæ váy khoang må cua kim âäng hä se chè hai lán âä lãch tám.
2
3
1
6
4
5
Hçnh 8-7 Âä ga kiãm tra âä âäng tám hai lä
Vê du 2: Hçnh 8-8: Âä
ga kiãm tra nhiãu thäng sä cua
piston cung mät luc. Âäng hä
1 kiãm tra khoang cach tæ tám
lä àc tåi màt âáu cua cua
piston. Âäng hä 2 kiãm tra âä
vuäng goc giæa âæång tám lä
àc va âæång tám piston. Âäng
hä 3 kiãm tra âä giao nhau cua
âæång tám lä àc va âæång tám
cua piston. Chè sä âo cua
âäng hä 2 va 3 bàng hai lán
chè sä cán âo.
1
A-A
3
A
2
A
Hçnh 8-8 :Âä ga kiãm tra nhiãu
thäng sä cung luc cua piston
Vê du 3: Hçnh 8-9 âä
ga kiãm tra têch cæc khi mai
Chi tiãt gia cäng âæåc tiãp xuc trãn hai âiãm cä âënh va mät âiãm cua âáu
âo. Ba âiãm âæåc bä trê trãn mät cung lån hån 1800 âã tranh sai sä ä van anh
127
hæång âãn kãt qua âo. Khi gia cäng âæång kênh cua chi tiãt nho dán, lo xo 8 âáy
chät 9 xuäng tiãp xuc våi bã màt gia cäng.
4
Chät 9 gàn våi chi tiãt 3, chi tiãt 3 gàn våi
âáu âo cua âäng hä 2. Nhæ váy kim âäng
hä se di âäng theo chiãu giam dán cua
kêch thæåc gia cäng. Ngæåi cäng nhán chè
nhçn kim âäng hä âãn khi kêch thæåc âat
yãu cáu thç dæng may. Cán nhå ràng khi
âiãu chènh âäng hä ngæåi ta phai dung chi
tiãt máu. Toan bä âä ga nay âæåc làp trãn
âon 6 co chät quay 7 va 5. Lo xo 4 âã keo
âä ga lãn, gàn liãn trãn nàp che âa mai.
Khi âiãu chènh âäng hä ngæåi ta phai
dung thæåc máu .
3
2
5
7
6
8
9
10
1
Hçnh 8-9 : Âä ga kiãm tra
Kêch thæåc khi mai
Vê du 4:Âä ga kiãm tra bàng khi nen, så âä nguyãn lê lam viãc nhæ hçnh 8-10
1
2
3 (d1)
4
h
1-Äng dán khê.
2-Äng än ap.
H1
3-Âáu phun vao (d1).
4-Buäng âo.
5
6(d2)
5-Ap kã chè thë.
6-Âáu âo (d2).
7-Chi tiãt kiãm tra.
7
8
8-Thung än ap.
Hçnh 8-10 :Âä ga kiãm tra bàng khê nen.
Khê nen co ap suát H1 tæ nguän theo äng dán 1 vao äng än ap 2. Äng 2
âæåc ngám vao trong thung än ap 8 våi chiãu sáu H (tæ miãng äng âãn màt
thoang bçnh). Chiãu sáu H tuy thuäc vao yãu cáu cua ap lam viãc co thã láy:
500mm (nãu H=0,01kG/cm2) va 1000mm (nãu H=0,1kG/cm2). Læång ap suát dæ
âæåc xa ra miãng äng thoat ra màt thoang thung dæåi dang bot khê lam næåc
trong thung säi lãn. Nhå hiãn tæång thæa xa nay ap suát H âæåc duy trç än âënh
trong äng 2. Khê nen co ap suát H âi qua âáu phun 3 våi âæång kênh d1 vao
buäng âo 4 va ra âáu âo våi âæång kênh d2 thoat ra ngoai.
Tuy thuäc vao sæ thay âäi cua d2 hoàc z, ap âo trong buäng âo 4 thay âäi.
Tæ buäng âo nhanh chè thë âæåc näi våi thung än ap tao thanh mät ap kã chæ U
128
cán. Khi h thay âäi, no se âáy cät næåc tut xuäng våi âä cao tæång æng. Chiãu
cao tæ màt thoang trong thung än ap âãn màt thoang nhanh chè thë la ap âo (h)
trong buäng âo. Qua ap âo h, ta co thã xac âënh âæåc kêch thæåc cua vát âo.
Kê hiãu: H- ap lam viãc, H=P1-Pa; h- ap âo, h=P2-Pa
Trong âo: Pa- ap suát khê tråi; H1-ap vao láy tæ nguän (H1>H, thæång láy
H= 1,1 H1),
- Thiãt bë âo âån gian, dã chã tao, co thã dã dang thay âäi tè sä truyãn nhå
thay âäi d1, d2 hoàc H, thiãt bë gon nhe, re tiãn, thuán låi khi sæ dung.
- Nhæåc âiãm: kho âat âä chênh xac cao do bë anh hæång cua cac yãu tä :
xung dao âäng do hiãn tæång säi se lam chè thë kem än âënh, lam næåc bay håi,
gáy ra sæ träi âiãm “0”.
Âã khàc phuc cac nhæåc âiãm trãn, ngæåi ta dung hã âo ap kã chæ U lãch
(hçnh 8-11)
1
2
3 (d1)
4
1-Äng dán vao.
2-Äng än ap.
3-Âáu phun vao.
4-Buäng âo.
5-Ap kã chè thë.
6-Âáu phun âo.
7-Âáu âo.
H1
h
5
6(d2)
0
7
8
10
9
8-Chi tiãt.
9-Bä chè thë.
10-Bçnh än ap.
Hçnh 8-11 :Âä ga âo dung ap kã
næåc kiãu chæ U lãch.
Ap suát H, âæåc än âënh bàng bçnh än ap næåc 10, âæåc âæa vao bçnh 4 va
qua âáu phun 6 thoat ra ngoai. Ap kã chè thë 5, tach khoi hã än ap, dung âã chè
sæ thay âäi ap suát h trong buäng âo 4 so våi ap suát lam viãc H tac dung lãn
bçnh mæc. Khi d2=0 hoàc z=0, thç h=H, cät næåc trong nhanh chè thë tut xuäng
ngang màt thoang cua bçnh mæc. Khi d2 hoàc z tàng, h<H, cät næåc tàng lãn trong
äng chè thë.
Cå cáu âo dung ap kã næåc co æu âiãm la hiãn tæång säi êt anh hæång âãn
chè thë, âiãm “0” êt bë träi vç næåc trong bçnh mæc êt bë bäc håi, co thã dung chát
mau lam chát chè thë nãn dã âoc, âä chênh xac âat âæåc cao hån loai chæ U cán.
Âä ga âo ap kã næåc thæång dung trong træång håp ap suát sæ dung H
tháp (< 0,1kG/cm2). Cac loai màc âån gian nhæ trçnh bay å trãn, co nhæåc âiãm
la sæ dao âäng cua ap suát sæ dung H co anh hæång âãn kãt qua âo.
- - - Õ - - -
129
130
9 trang
05/05/2022
2380
Bạn đang xem tài liệu "Giáo trình Đồ gá gia công cơ khí - Chương 8: Đồ gá kiểm tra", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- giao_trinh_do_ga_gia_cong_co_khi_chuong_8_do_ga_kiem_tra.pdf
