Giáo trình Chi tiết máy - Bài tập chương 3: Bộ truyền xích (Có lời giải)

Chương 3: BỘ TRUYỀN XÍCH

Bài 1: Bộ truyền xích ống con lăn có bước xích p_c= 12,7mm, khoảng cách trục a = 500mm, số răng đĩa

xích dẫn z₁= 21, số vòng quay trục dẫn n₁= 1000vg/ph, số vòng quay trục bị dẫn n₂= 500vg/ph. Xác định

số mắt xích X và đường kính vòng chia đĩa xích bị dẫn.

Giải bài 1: Số mắt xích X được xác định theo:

L

2a z₁ z₂

z  z

2

p_c

a





²



2

¹

X 







p_cp_c

2

Ta xác định tỉ số truyền: u  n / n₂1000/ 500  2

1

n

z₂

1

Mà

u 



 2  z₂ 2z₁ 221 42

n₂z₁

L

2a z₁ z₂(z₂ z₁)²p_c2500 21 42 42 21 12,7





Như vậy số mắt xích:

X 









110,5





p_cp_c

2

2

a

12,7

2

2

500





(Giá trị X làm tròn và nên chọn số chẵn gần nhất (để thuận tiện nối xích), tốt nhất không được chọn là bội số

của răng đĩa xích)  Ta chọn X = 110

p_c

z₂p_c

+ Đường kính vòng chia đĩa xích bị dẫn: d₂



170(mm)



sin  / z





₂

Bài 2: Bộ truyền xích con lăn truyền công suất P = 4,2kW. Số vòng quay bánh dẫn n₁= 200vg/ph, số vòng

quay bánh bị dẫn n₂= 50vg/ph, số răng đĩa xích dẫn z₁= 25. Tải trọng tĩnh, khoảng cách trục a = 40p_c, bộ

truyền đặt nằm ngang, bôi trơn nhỏ giọt, làm việc 1 ca. Khoảng cách trục có thể điều chỉnh được để căng

xích. Xác định bước xích p_cvà số mắt xích X.

Giải bài 2:

KK_zK_n

Ta có P 

P  P

 

t

1

K_x

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1 (tải trọng tĩnh). K_a1 (vì a = 40p_c). K_o1 (bộ truyền nằm ngang).

K_dc1 (trục điều chỉnh được).

 K = 1

(bôi trơn nhỏ giọt).

(làm việc 1 ca)

K_lv1

K_b1

z₀₁25

n₀₁200

K_z



1

;

K_n



1 (chọn n₀₁phải gần n₁ở bảng 5.4 – P.182)

z₁25

n

200

1

K_x1 (xích 1 dãy).

KK_zK_n

 P 

P  P  4,2(kW). So sánh giá trị P_t= 4,2 với công suất cho phép [P] cho trong bảng 5.4 –

t

1

K_x

Trang 182 sao cho P  P và ứng với n₀₁= 200(vg/ph)  Bước xích p_c= 19,05(mm)

 

t

u = 200/50 = 4  z₂= 100. Và a = 40p_c= 762(mm)



²





2

L

2a z₁ z₂

z  z

p_c2762 25100 100 25 19,05

2

¹









Số mắt xích: X 









146,06(mx)



p_cp_c

2

2

a

19,05

2

2

762





Chọn X = 146 để thuận tiện cho việc nối xích. 

Bài 3: Bộ truyền xích con lăn truyền công suất P = 5,2kW. Số vòng quay bánh dẫn n₁= 420vg/ph, số vòng

quay bánh bị dẫn n₂= 210vg/ph. Tải trọng va đập nhẹ, khoảng cách trục a = 40p_c, bộ truyền thẳng đứng, bôi

trơn liên tục (ngâm trong dầu), làm việc 2 ca và đĩa xích điều chỉnh được. Xác định:

a. Số răng đĩa xích z₁, z₂.

1

b. Bước xích p_c. Khi thay đổi điều kiện bôi trơn sang bôi trơn định kỳ thì bước xích vừa chọn còn phù hợp

không, tại sao?

Giải bài 3:

a. Ta có: u = n /n = 2 



z₂ 2z₁ 50

z₁ 292u  25

1

2

KK_zK_n

K_x

b.

P 

P  P

 

t

1

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = 40p_c). K_o1,25 (bộ truyền thẳng đứng).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 K = 1,344

(bôi trơn liên tục).

(làm việc 2 ca)

K_lv1,12

K_b 0,8

z₀₁25

n₀₁400

;

1 K_n



 0,9524 (chọn n₀₁phải gần n₁ở bảng 5.4 – P.182)

K_z



z₁25

n

420

1

K_x1 (xích 1 dãy).

KK_zK_n

 P 

P  P  6,66(kW). So sánh giá trị P_t= 6,66(kW) với công suất cho phép [P] cho trong

t

1

t

K_x

bảng 5.4 – Trang 182 sao cho P  P và ứng với n₀₁= 400(vg/ph)  Bước xích p_c= 19,05(mm)

 

t

+ Nếu thay đổi sang bôi trơn định kì thì K_b= 1,5  K = 2,52  P 12,48(kW) p_c= 25,4(mm)

t

 Vậy khi thay đổi sang bôi trơn định kì thì p_cthay đổi. 

Bài 4: Bộ truyền xích ống con lăn trong hệ thống truyền động cho băng tải theo các số liệu cho trước: lực

kéo băng tải F = 8000N, số vòng quay tang trống n = 45vg/ph, đường kính tang trống D = 350mm, tỉ số

truyền u_x= 2,13; trục đĩa xích điều chỉnh được, xích 1 dãy, bôi trơn nhỏ giọt, làm việc 1 ca, tải trọng có va

đập nhẹ, đường nối tâm nghiêng với phương ngang một góc 45^o, khoảng cách trục a = (30..50)p_c. Hiệu suất

bộ truyền xích  1. Xác định:

a. Số răng đĩa xích z₁, z₂và bước xích p_c.

b. Khi thay đổi điều kiện bôi trơn sang bôi trơn liên tục thì bước xích vừa chọn còn phù hợp không, tại

sao?

Giải bài 4:

a. z₁ 292u  2922,13  24,74 25



z₂ 2,13z₁ 53,25 53

Fv₂Fdn₂8000 35045

t

Ta có F = 8000N là F_t P 



 6,6(kW)

2

1000 610⁷

610⁷

P

2

Ta có:   . Do hiệu suất bằng 1  P₁= P₂= 6,6(kW)

P

1

2

KK_zK_n

K_x

P 

P  P

 

t

1

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1 (bộ truyền nghiêng 45^oso với phương

ngang).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 K = 1,2

(bôi trơn nhỏ giọt).

(làm việc 1 ca)

K_lv1

K_b1

Ta có: n  un₂ 2,1345  96(vg / ph)

1

z₀₁25

n₀₁50

;

1 K_n



 0,5208 (chọn n₀₁phải gần n₁ở bảng 5.4 – P.182)

K_z



z₁25

n

96

1

K_x1 (xích 1 dãy).

KK_zK_n

 P 

P  P  4,12(kW). So sánh giá trị P_t= 4,12(kW) với công suất cho phép [P] cho trong

t

1

t

K_x

bảng 5.4 – Trang 182 sao cho P  P và ứng với n₀₁= 50(vg/ph)  Bước xích p_c= 31,75(mm)

 

t

+ Nếu thay đổi sang bôi trơn liên tục thì K_b= 0,8  K = 0,96  P  3,3(kW) p_c= 31,75(mm)

t

Vậy khi ta thay đổi điều kiện bôi trơn sang bôi trơn liên tục thì p_ckhông thay đổi. 

Bài 5: Bộ truyền xích ống con lăn có các thông số sau: bước xích p_c= 25,4mm, số răng đĩa xích dẫn z₁= 20,

tỉ số truyền u_x= 2,5; số vòng quay bánh dẫn n₁= 240vg/ph. Bộ truyền nằm ngang, tải trọng va đập nhẹ,

khoảng cách trục a = 1200mm, bôi trơn định kì, trục đĩa xích điều chỉnh được, làm việc 2 ca, xích 2 dãy.

Hãy xác định:

a. Các đường kính vòng chia đĩa xích, số mắt xích X. Giải thích tại sao nên chọn số mắt xích là số chẵn.

b. Khả năng tải của bộ truyền xích (tính công suất P).

Giải bài 5:

p_c

z₁p_c2025,4

a. Đường kính vòng chia đĩa xích dẫn: d₁





162(mm)

sin  / z





₁

p_c

sin  / z

z₂p_cu_xz₁p_c2,52025,4

Đường kính vòng chia đĩa xích bị dẫn: d₂





 404(mm)





₂

z₂= u_xz₁= 50

L

2a z₁ z₂(z₂ z₁)²p_c21200 2050 (5020)²25,4

Số mắt xích:

X 









132,52(mx)

p_cp_c

2

2

a

25,4

2

2

1200

Chọn X = 132.

Ta phải chọn số mắt xích là số chẵn để thuận tiện cho việc nối xích. Nếu số mắt xích phải là số chẵn thì ta

dùng các má xích ngoài nối chúng lại với nhau. Còn mắt xích là số lẻ, ta phải dùng các má cong để nối xích,

việc dùng các má cong để nối xích lại vừa phức tạp mà còn kém bền. Vì thế, người ta thường chọn mắt xích

là số chẵn.

b. Từ n₁= 240vg/ph  n₀₁= 200vg/ph. Kết hợp với p_c= 25,4mm ta suy ra công suất cho phép [P] = 11(kW)

P K

KK_zK_n

K_x

 

x

Ta lại có: P 

P  P  P 

 

t

1

KK_zK_n

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1 (bộ truyền nằm ngang).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 K = 2,016

(bôi trơn định kì).

(làm việc 2 ca)

K_lv1,12

K_b1,5

3

z₀₁25



n₀₁200

;

K_z

1,25 K_n



 0,8333

z₁20

n

240

1

K_x1,7 (xích 2 dãy).

P K

 

x

111,7



 P 



 8,905(kW)

1

KK_zK_n2,0161,250,8333

Bài 6: Cho hệ thống truyền động như hình dùng để dẫn động cho băng tải:

a. Chọn sơ đồ hợp lý trong 2 hình nêu trên.

b. Cho số vòng quay trục động cơ n_dc= 1440vg/ph, tỉ số truyền của tất cả các bộ truyền là 2. Hãy tính số

vòng quay của trục dẫn động băng tải.

c. Biết công suất trên trục tang dẫn động băng tải P_tg= 2,5kW; tỉ số truyền của xích u_x= 2; hiệu suất bộ

truyền xích _x 0,9 ; hiệu suất của 1 cặp ổ lăn _ol 0,99 ; số vòng quay trục tang dẫn động băng tải là

n_tg= 90vg/ph; tải va đập nhẹ, khoảng cách trục a = 40p_c, bộ truyền thẳng đứng, bôi trơn nhỏ giọt, đĩa

xích điều chỉnh được, làm việc 2 ca. Hãy xác định bước xích p_ccủa bộ truyền.

Giải bài 6:

a. Ta biết, bánh răng nghiêng làm việc theo nguyên lý tiếp xúc điểm, và bánh răng thẳng là tiếp xúc đường,

nên đặt bánh răng thẳng tại vị trí có vận tốc cao thì sẽ sinh ra tiếng ồn  ta phải đặt ở nơi có vận tốc

thấp. Vậy sơ đồ a) là hợp lý.

n_dc

n_dc1440

b.

 u . Trong đó u = u_cu_rtu_rnu_x= 2⁴= 16 

n



 90(vg / ph)

trucdan

n_trucdan

16

P

tg

c.

 . Nhìn trên hình a) ta thấy giữa tang trống bánh xích có 1 cặp ổ lăn; và giữa 2 bánh xích có hiệu

P

1

suất bộ truyền xích.   _ol_x 0,990,9  0,891

P

tg

2,5

tg



  P 



 2,81(kW)

1

P



0,891

1

z₁= 29 – 2u_x= 25. Và ta có n₁/n_tg= 2  n₁= 2n_tg= 180(vg/ph)

KK_zK_n

Ta có: P 

P  P

 

t

1

K_x

4

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1,25 (bộ truyền thẳng đứng).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 K = 1,68

(bôi trơn nhỏ giọt).

(làm việc 2 ca)

K_lv1,12

K_b1

z₀₁25

n₀₁200

;

K_z



1 K_n



1,1111

z₁25

n

180

1

K_x1 (xích 1 dãy).

KK_zK_n

. So sánh giá trị P = 5,25(kW) với công suất cho phép [P] cho trong bảng 5.4 –

P  5,25(kW)

P 

t

1

K_x

Trang 182 sao cho P  P và ứng với n₀₁= 200(vg/ph)  Bước xích p_c= 25,4(mm) 

 

t

Bài 7: Cho hệ thống truyền động như hình dùng để dẫn động cho băng tải, bộ truyền xích có tỉ số truyền

u_x=2,2; công suất trên trục tang dẫn động băng tải P_bt= 2,5kW; số vòng quay trục tang dẫn động băng tải là

n_tg= 90vg/ph; hiệu suất bộ truyền xích _x 0,9 ; hiệu suất của 1 cặp ổ lăn _ol 0,99 ; tải va đập nhẹ,

khoảng cách trục a = 40p_c; bộ truyền thẳng đứng, bôi trơn liên tục, trục đĩa xích điều chỉnh được, làm việc 2

ca, một dãy xích. Hãy tính:

a. Số răng đĩa xích z₁, z₂.

b. Bước xích p_c.

c. Khi thay đổi điều kiện bôi trơn sang bôi trơn định kì thì bước xích vừa chọn còn phù hợp không?

Giải bài 7:

a. z₁ 292u_x 2922,2  24,6 25

z₂ u_xz₁ 2,225  55

P

bt

b. Ta có:

 . Trong đó:  _ol_x 0,990,9  0,891

P

1

n

1

 u_x n  u_xn_tg198(vg / ph)

1

n_tg

P

2,5

bt

P 



 2,81(kW)

Suy ra:

1



0,891

KK_zK_n

K_x

Ta có: P 

P  P

 

t

1

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1,25 (bộ truyền thẳng đứng).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 K = 1,344

(bôi trơn liên tục).

(làm việc 2 ca)

K_lv1,12

K_b 0,8

z₀₁25

n₀₁200

K_z



1

;

K_n



1,0101

z₁25

n

198

1

5

K_x1 (xích 1 dãy).

KK_zK_n

. So sánh giá trị P = 3,81(kW) với công suất cho phép [P] cho trong bảng 5.4 –

P  3,81(kW)

P 

t

1

K_x

Trang 182 sao cho P  P và ứng với n₀₁= 200(vg/ph)  Bước xích p_c= 19,05(mm)

 

t

c. Khi đổi sang bôi trơn định kì thì: K_b= 1,5  K = 2,52

 P  7,15(kW)  p_c= 25,4 (mm)

t

Vậy khi thay đổi điều kiện bôi trơn thì bước xích thay đổi. 

Bài 8: Bộ truyền xích ống con lăn truyền công suất P₁= 3kW, số vòng quay đĩa xích bị dẫn n₂= 180vg/ph,

tỉ số truyền u = 2,1; khoảng cách trục được chọn a = 40p_c. Bộ truyền làm việc với tải trọng va đập nhẹ, trục

xích điều chỉnh được, đường nối tâm nghiêng với phương ngang một góc 30^o, làm việc 2 ca, bôi trơn định

kì. Hãy xác định bước xích p_c.

Giải bài 8:

z₁ 292u  24,8 25. Và n  un₂ 378(vg / ph)

1

KK_zK_n

Ta có:

P 

P  P

 

t

1

K_x

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1 (bộ truyền nghiêng 30^oso với phương

ngang).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

(bôi trơn định kì).

(làm việc 2 ca)

K_lv1,12

K_b1,5

 K = 2,016

z₀₁25



n₀₁400

K_z

1

;

K_n



1,0582

z₁25

n

378

1

K_x1 (xích 1 dãy).

KK_zK_n

P 

P  6,4(kW) . So sánh giá trị P_t= 6,4(kW) với công suất cho phép [P] cho trong bảng 5.4 –

t

1

K_x

Trang 182 sao cho P  P và ứng với n₀₁= 400(vg/ph)  Bước xích p_c= 19,05(mm) 

 

t

Bài 9: Bộ truyền xích con lăn có các thông số sau: bước xích p_c= 19,05mm, số răng đĩa xích dẫn z₁= 24, tỉ

số truyền u = 2,5. Số vòng quay bánh dẫn n₁= 400vg/ph. Bộ truyền nằm ngang, làm việc có va đập nhẹ (hệ

số K_r= 1,2), khoảng cách trục a = 800mm, bôi trơn định kì, trục đĩa xích điều chỉnh được, làm việc 1 ca,

xích 1 dãy. Xác định khả năng tải của bộ truyền xích (công suất truyền P₁).

Giải bài 9:

Với p_c= 19,05mm & n₁= 400vg/ph  [P] = 8,38(kW)

Trong đó: K  K_rK_aK_oK_dcK_bK_lv

Các hệ số:

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1 (bộ truyền nằm ngang).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 K = 1,8

(bôi trơn định kì).

(làm việc 1 ca)

K_lv1

K_b1,5

z₀₁25

n₀₁400

K_z



1,042

;

K_n



1

z₁24

n

400

1

K_x1 (xích 1 dãy).

K P

KK_zK_n

_x 

Vậy P 

P  P  P 

 

 4,47(kW)



t

1

K_x

KK_zK_n

6

Bài 10: Bộ truyền xích con lăn 1 dãy nằm ngang truyền công suất P₁= 6,5kW, số vòng quay bánh dẫn n₁=

400vg/ph, số vòng quay bánh bị dẫn n₂= 200vg/ph. Bộ truyền làm việc có va đập nhẹ (hệ số K_r= 1,2), bôi

trơn nhỏ giọt, khoảng cách trục a  45p_c, làm việc 1 ca mỗi ngày, đĩa xích điều chỉnh được. Yêu cầu:

a. Chọn số răng z₁, z₂và hệ số điều kiện sử dụng K.

b. Chọn bước xích p_c.

Giải bài 10:

n

1

a.

 z = 50

z₁ 29 2  25

2

n₂

K_r1,2 (tải trọng va đập nhẹ). K_a1 (vì a = (30..50)p_c). K_o1 (bộ truyền nằm ngang).

K_dc1 (trục đĩa xích điều chỉnh được).

 Hệ số điều kiện sử dụng: K = 1,2

(bôi trơn nhỏ giọt).

(làm việc 1 ca)

K_lv1

K_b1

K_x= 1 (xích 1 dãy). K_z= z₀₁/z₁= 25/25 = 1 và K_n= n₀₁/n₁= 400/400 = 1

KK_zK_n

b. P 

P  7,8(kW)  Tra bảng 5.4 – Trang 182 với n₀₁= 400vg/ph  p_c= 19,05(mm) 

t

1

K_x

7