Bài giảng Thương mại điện tử (E-Commerce) - Chương 6: Thanh toán điện tử

CHƯƠNG 6: THANH TOÁN

ĐIỆN TỬ

6.1. Tổng quan về thanh toán điện tử

6.2. Các công cꢀ thanh toán điện tử

6.1. Tổng quan về thanh toán điện tử

6.1.1. Khái niệm về thanh toán

Thanh toán là sự chuyển giao tài sản của một bên (người hoặc công ty, tổ chức) cho bên kia,

thường được sử dụng khi trao đổi sản phẩm hoặc dịch vụ trong một giao dịch có ràng buộc

pháp lý

Các hình thức thanh toán chủ yếu:

- Thanh toán bằng hiện vật (hàng đổi hàng)

- Thanh toán bằng tiền: 90% người Việt Nam chi tiêu hàng ngày bằng tiền mặt

- Thanh toán bằng nghĩa vụ, quyền

6.1.2. Thanh toán truyền thꢀng

- Trao đổi hàng hóa, dịch vụ, thực hiện nghĩa vụ tài sản qua các

hình thức như tiền mặt, séc, qua ngân hàng, ủy quyền thu chi, thẻ tín

dụng/ghi nợ (credit/debit card)

- Yêu cầu của hệ thống thanh toán truyền thống là tin cậy, toàn vẹn và

xác thực. Trong đó, tiền mặt là phương tiện thanh toán truyền thống

phổ biến nhất

- Một số phương thức thanh toán truyền thꢀng phổ biến: Tiền mặt,

thẻ tín dụng/ghi nợ, séc, ủy nhiệm thu chi, hàng đổi hàng, xác nhận

nợ, hối phiếu,...

6.1.3. Thanh toán điện tử

“Thanh toán điện tử là các khoản thanh toán trong môi trường

thương mại điện tử với hình thức trao đổi tiền thông qua các phương

tiện điện tử” (Kaur và Pathak, 2015).

- Là một mô hình giao dịch không sử dụng tiền mặt đã phổ biến trên

thế giới trong những năm gần đây. Nói một cách dễ hiểu, thanh

toán điện tử là việc giao dịch trên môi trường internet, thông qua

đó người sử dụng có thể thực hiện các hoạt động thanh toán,

chuyển, nạp hay rút tiền,…

6.3.2. Lợi ích của thanh toán điện tử

* Lợi ích chung

-Hoàn thiện và phát triển TMĐT

-Tăng quá trình lưu thông tiền tệ và hàng hóa

-Nhanh chóng và an toàn hơn

-Hiện đại hóa hệ thống và nghiệp vụ thanh toán

* Lợi ích đꢀi với khách hàng

-Tiết kiệm được chi phí kinh doanh

-Tiết kiệm được thời gian

-Thông tin liên lạc nhanh hơn và hiệu quả

Lợi ích trong giao dịch mua bán của thanh toán điện tử - Nhanh chóng, tiện lợi như mô

hình của VTC Pay

6.1.5. Hạn chế của thanh toán điện tử

- Gian lận thẻ tín dụng

+ Rủi ro với ngân hàng phát hành

+ Rủi ro với ngân hàng thanh toán

+ Rủi ro đối với đơn vị chấp nhận thẻ

- Vấn đề bảo mật thông tin

Yêu cầu đối với thanh toán điện tử

-Khả năng có thể chấp nhận được

-An toàn và bảo mật cho các giao dịch tài chính

-Giấu tên (vô danh)

-Khả năng có thể hoán đổi được

-Tính linh hoạt và hiệu quả

-Tính hợp nhất

-Tính tin cậy

Ví dụ: Vấn đề An toàn và bảo mật

Với chế tài xử phạt còn quá nhẹ, sự phát triển ồ ạt cùng tính bảo mật của ví điện tử, cổng

thanh toán còn nhiều lỗ hổng, dễ bị tấn công, gây rủi ro cho người dùng.

Mới đây, anh Phạm Quang Minh, trú tại Q.Đống Đa, TP.Hà Nội, cho biết có gửi câu hỏi thắc mắc

lên trang fanpage Facebook của Momo. Vài phút sau, khách hàng này nhận được tin nhắn thông

qua mạng xã hội Facebook của một người tự nhận là nhân viên chăm sóc khách hàng của Momo

yêu cầu anh Minh cung cấp số chứng minh nhân dân và địa chỉ email để xác nhận chủ tài khoản.

Khi có các thông tin này, đối tượng đã nhanh chóng đổi mật khẩu ví điện tử Momo của anh Minh.

Ngay lập tức, mã O.T.P xác thực tài khoản đã được gửi vào email của người dùng, và đối tượng dễ

dàng chiếm đoạt ví điện tử của anh Minh, đồng thời thực hiện các thao tác chuyển tiền.

Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng trong năm 2019 phát hiện một sꢀ tồn tại, vi phạm

như: ký kết hợp đồng với một số đối tác tham gia hệ thống thanh toán trực tuyến trước thời điểm

được cấp phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; không kiểm tra thông tin của đối tác,...

Câu hỏi mở: So sánh sự khác biệt giữa thanh toán

truyền thống và thanh toán điện tử. Bạn sẽ chọn

phương thức nào?

6.2. Các công cụ thanh toán điện tử

6.2.1. Thẻ thanh toán điện tử (Electronic payment card)

Đây là hình thức thanh toán đặc trưng nhất, chiếm tới 90% trong tổng số

các giao dịch thương mại điện tử.

Thẻ thanh toán (thẻ chi trả) là một loại thẻ có khả năng thanh toán tiền

mua hàng hóa, dịch vụ tại một vài địa điểm, kể cả website mua hàng trực

tuyến nếu chấp nhận tiêu dùng bằng thẻ đó. Hoặc có thể dùng để rút tiền

mặt trực tiếp từ các ngân hàng hay các máy rút tiền tự động.

–Được phát hành bởi Ngân hàng, các tổ chức tài chính hay các công ty.

Phân loại thẻ thanh toán

* Thanh toán trực tuyến bằng thẻ có hai loại sau:

+ Thanh toán bằng thẻ tín dụng hoặc ghi nợ quốc tế

+ Thanh toán bằng thẻ ghi nợ nội địa

* Các loại thẻ theo chủ thể phát hành:

• Thẻ do ngân hàng phát hành (bank card)

• Do tổ chức phi ngân hàng phát hành

Hiện nay, để phục vụ thanh toán điện tử cho khách hàng, các loại thẻ thanh toán được chia làm 2

loại, có thể được phát hành bởi các ngân hàng, các tổ chức tài chính. Ví dụ như:

+ Thanh toán bằng thẻ tín dụng hoặc ghi nợ quốc tế: Nếu khách hàng sở hữu các loại thẻ như

Visa, Mastercard, American Express, JCB

+ Thanh toán bằng thẻ ghi nợ nội địa: Vietcombank Connect24h,...

Các loại thẻ thông dụng hiện nay:

Thẻ tín dụng (Credit Card) là một loại thẻ ngân hàng mà người sở hữu có thể dùng để thanh toán mà không cần tiền có

sẵn trong thẻ. Điều này có nghĩa là bạn “mượn” một sꢀ tiền của ngân hàng để mua sắm, chi tiêu và cuꢀi kỳ sẽ phải trả lại

đầy đủ cho ngân hàng.

-

Thẻ tín dụng được làm bằng chất liệu nhựa polyme với hình dạng và kích thước theo tiêu chuẩn ISO 7810. Tùy vào

ngân hàng phát hành mà thẻ sẽ có màu sắc cùng thiết kế riêng biệt.

Các loại thẻ thông dụng hiện nay:

Thẻ ghi nợ thường được gọi với tên tiếng Anh là Debit Card. Thẻ được làm từ chất liệu nhựa và

được dùng để thực hiện nhiều chức năng như rút tiền mặt, thanh toán, chuyển khoản…

Đây là một hình thức thanh toán thay thế tiền mặt rất phổ biến hiện nay. Thẻ được liên kết với

tài khoản ngân hàng của bạn. Theo đó thì sꢀ tiền có trong thẻ là bao nhiêu thì bạn dùng bấy

nhiêu, khác với hình thức chi tiêu trước rồi mới trả tiền sau như một số người vẫn hiểu lầm.

Các loại thẻ thông dụng hiện nay:

•Thẻ online: là loại thẻ mà giá trị các giao dịch được khấu trừ ngay lập

tức vào tài khoản chủ thẻ

• Thẻ offline: là loại thẻ mà giá trị các giao dịch được khấu trừ vào tài

khoản của chủ thẻ sau đó vài ngày

Trang web tổng hợp kiến thức mới nhất và câu hỏi thường gặp về dịch

vụ thẻ ngân hàng (lợi ích của các loại thẻ, yêu cầu hồ sơ và thu nhập để

mở thẻ tín dụng, hạn mức, sao kê, mã PIN, các dịch vụ thẻ khác,...):

https://thebank.vn/

6.2. Các công cụ thanh toán điện tử

6.2.2. Tiền điện tử

Đồng tiền ảo hay còn gọi là đồng tiền điện tử, tiền kỹ thuật số hay Cryptocurrency là một

loại tiền tệ sꢀ hóa không thể nắm giữ hay nhìn thấy được.

Nó có giá trị tương đương tiền truyền thꢀng ( tiền giấy, vàng, bạc, kim loại, v..v...), tiền

ảo ra đời nhằm phục vụ nhu cầu giao dịch thông qua mạng lưới internet.

Các loại tiền điện tử trên thị trường (số liệu tháng 2/2020)

SÀN GIAO DỊCH BITCOIN

Bài giảng Thương mại điện tử (E-Commerce) - Chương 6: Thanh toán điện tử - Đàm Thị Thuỷ