Giáo trình Đồ gá gia công cơ khí - Chương 10: Dụng cụ phụ

Chæång 10

DUNG CU PHU

10-1. Khai niãm chung.

Tát ca nhæng cå cáu dung âã ga âàt dao khi gia cäng âãu goi la dung cu

phu (nhæ ä ga dao trãn may tiãn, cac loai truc ga dao, mang ranh, âáu rãvon

ve...).

- Phán lån dung cu phu (hay goi la âä ga dao) âa âæåc tiãu chuán hoa.

Nhæng trong thæc tã, nhiãu khi cán nhæng âä ga dao chuyãn dung. Vê du, khi thæc

hiãn nhiãu bæåc gia cäng trãn may khoan, ngæåi ta sæ dung âä ga khoan chuyãn

dung âã thay thã dao ma khäng cán dæng may.

- Tac dung cua dung cu phu :

+ Âã náng cao nàng suát lao âäng, ngæåi ta thæång dung cac loai âáu dao

nhiãu truc (mui khoan, dao phay, dao tiãn ren) làp trãn cac may khoan van nàng

mät truc chênh, trãn cac may phay, cung nhæ làp nhiãu dao tiãn trãn ä ga dao cua

may tiãn van nàng âã gia cäng âäng thåi nhiãu bã màt.

+ Âã må räng kha nàng cäng nghã cua may: âä ga tiãn ranh, càt ren trãn

may khoan âæng, âä ga xoc ranh then trãn may bao ngang, âä ga tiãn màt cáu

trãn may tiãn, âáu dao quay trãn may phay...cac loai âä ga cho phep thæc hiãn

nhæng nguyãn cäng ma nhæng âä ga bçnh thæång khäng thã thæc hiãn âæåc. Nhæ

váy, dung âä ga dao cho phep thay nhæng may chuyãn dung âàt tiãn bàng nhæng

may van nàng re tiãn hån.

+ Trong cäng nghã chã tao may hang nàng, nhæng loai âä ga dao cho phep

thæc hiãn mät khäi læång cäng viãc rát lån khi phæång phap gia cäng âæåc tiãn

hanh theo nguyãn tàc táp trung nguyãn cäng. Sä lán ga âàt chi tiãt va chu kç san

xuát giam âi rát nhiãu.

Sau âáy ta tçm hiãu mät sä dung cu phu thæång dung .

10-2. Dung cu phu dung trãn may khoan

Âä ga kep dao trãn may khoan co nhiãu loai: kep bàng mang ranh, kep

bàng äng chuäi cän, kep bàng cac cå cáu chuyãn dung khac .

10-2-1.Cå cáu thay dao nhanh.

Cå cáu thay dao nhanh dung âã thay dung cu càt (mui khoan, mui khoet,

dao doa) ma khäng cán dæng may (hçnh 10-1).

Hçnh 10-1a trçnh bay nguyãn lê lam viãc cua cå cáu nay nhæ sau: chuyãn

âäng quay âæåc chuyãn tæ truc chênh cua may qua äng chuäi cän 1, bi 2, tåi dung

cu càt (mui khoan, mui khoet, dao doa) làp trong bac 3 (bac 3 co phán lom chæa

138

bi 2). Âã tiãn hanh thay thã dung cu , ngæåi cäng nhán dung tay trai náng bac 4

lãn, dæåi tac dung cua læc li tám, bi 2 råi vao phán ranh chæa bi 5, dung cu âæåc

thao long va ngæåi cäng nhán dung tay phai rut ra (cung bac 3).

Sau khi ga dung cu måi vao, bac 4 âæåc ha xuäng va bi 2 lai råi vao phán

lom cua bac 3, chuyãn âäng cua dung cu trå lai bçnh thæång. Loai cå cáu thay

dao nhanh nay co thã an toan våi sä vong quay cua truc chênh trong khoang

250÷300 vong/phut.

A-A

2

1

4

3

A

Hæång K

2

c

K

a^B

d

B

c

b

2

1

5

3

a)

b)

c

B-B

Hçnh 10-1 :Cå cáu thay dao nhanh trãn may khoan.

a- Co bi træåt; b- Co chät træåt.

1. Chät cän; 2-bi; 3- bac lot; 4- ao ga ( bac );5- ranh chæa bi

Hçnh 10-b: Mät kãt cáu khac cua cå cáu thay dao nhanh. Âã thay âäi dung

cu 1 cán phai nåi nhe bac 2, luc nay khe hå å giæa cæ chàn a va màt nghiãng bãn

trong b cua bac tàng lãn va dung cu âæåc råi xuäng . Khi ga dung cu nhå màt

nghiãng d va lo xo 3.

10-2-2. Âä ga dao tiãn ranh màt trong.

Hçnh 10-2a la mät loai âä ga dao âã doa lä cän trãn may khoan âæng. Äng

tru 10 âæåc làp vao cå cáu thay nhanh cua may va âæåc dán hæång theo hai bac

sä 2 va sä 5 . Hai bac 2 va 5 âæåc làp vao thán âä ga, ma trãn âä ga co ga chi tiãt

gia cäng. Truc 7 va lo xo 1 âæåc làp trong äng 10. Khi truc chênh cua may ha

xuäng, truc 7 cham vao chät tç 6. Nãu truc chênh cua may cung våi äng 10 tiãp

tuc ha xuäng thç miãng 8 cung våi dao tiãn 9 se chuyãn âäng hæång kênh nhå

chät 3 làp chàt våi truc 7. Nhæ váy, dao 9 se càt âæåc màt cän va âä cän âung

bàng ranh nghiãng ma trong âo chät 3 di chuyãn. Khi truc chênh âæåc náng lãn,

139

lo xo 1 gian ra âæa truc 7, miãng 8 va äng 10 trå vã vë trê ban âáu.

1

2

6

2

3

10

9

8

3

2

3

4

5

4

5

4

7

6

b)

a)

7

6

c)

Hçnh 10-2: Âä ga doa ranh trãn mui khoan.

a- Ga tiãn lä cän :1- lo xo; 2,5- Bac âå; 3- Chät;4- Chi tiãt gia cäng; 6- Chät

tç; 7-Truc; 8- Miãng mang dao;9- Dao; 10- Äng hæng.

b- Ga tiãn ranh truc: 1- Cæ hanh trçnh; 2- Truc; 3-Miãng mang dao; 4-Dao;

5 -Chät;6 -Bac.

c- Ga tiãn ranh hep: 1-Truc dao; 2- Bac âå ;3- Lo xo; 4- Äng hæng;

5- Chuäi; 6- Phäi

Hçnh 10-2b la âä ga dung âã doa ranh tru trong lä chi tiãt. Dao doa âæåc

làp trãn miãng quay 3 (miãng quay 3 quay quanh chät 5). Khi truc ga dao 2 ha

xuäng, âáu tç cua miãng 3 cham vao bac 6, luc âo dao 4 bàt âáu càt. Chiãu dai

cua ranh âæåc khäng chã bàng cæ tç 1.

Hçnh 10-2c la ga dao tiãn ranh hep. Truc ga dao 1 âæåc làp våi truc chênh

cua may, phán dæåi cua truc ga dao co làp miãng ga dao 7. Miãng ga dao co ranh

nghiãng âã làp chät 5. Khi truc ga dao chuyãn âäng xuäng phêa dæåi, chät 5 âáy

miãng ga dao 7 chuyãn âäng hæång kênh va bàt âáu càt ranh. Bac 2 co tac dung

dán hæång cho äng 4 va lam cæ chàn âã khäng chã chiãu dai ranh gia cäng. Lo

xo 3 co tac dung âæa miãng ga vã vë trê ban âáu khi náng truc ga 1 lãn.

10-2-3. Âáu khoan nhiãu truc.

Âáu khoan nhiãu truc âam bao cho mät sä dung cu càt lam viãc âäng thåi

(khoan, khoet, doa , ta rä) nhiãu lä trãn cung mät chi tiãt hoàc âã gia cäng tuán tæ

cac lä trãn may khoan âæng hoàc cac may tä håp. Nhæng âáu khoan nay co thã

la chuyãn dung va co thã la van nàng.

140

Âáu khoan chuyãn dung la âáu khoan âäng thåi âã gia cäng mät sä lä bä

trê trãn mät chi tiãt hoàc nhiãu chi tiãt khac nhau. Trãn nhæng âáu khoan nay

dung cu càt bä trê trãn nhæng khoang cach cä âënh va khäng thã thay âäi âæåc.

Âáu khoan van nàng la âáu khoan âã gia cäng âäng thåi mät sä lä trãn

nhæng chi tiãt khac nhau khäng phu thuäc vao sæ phán bä lä, vë trê cua dung cu

càt làp trãn âáu khoan co thã thay âäi nhå truc rut co ranh, truc ban lã, hoàc nhå

tay quay âàc biãt.

Bä phán cå ban cua âáu khoan nhiãu truc van nàng la häp âã truyãn

chuyãn âäng quay va mä men xoàn tæ truc chênh cua may âãn âáu truc lam viãc,

la mät häp hçnh chuäng co chæa nhæng truc âã ga dao va nhæng cå cáu chuyãn

chuyãn âäng tåi chung, âäi khi con co âai âã kep âáu nhiãu truc våi truc chênh

cua may. Trong nhæng âáu chuyãn dung khäng co häp hçnh chuäng, truc chênh

lam viãc mang dao træc tiãp näi våi truc cua häp chay dao.

Häp chay dao cua bát kç mät âáu khoan nao cung gäm truc chu âäng våi

banh ràng, truc lam viãc hoàc truc chênh cung banh ràng, truc cung banh ràng

trung gian (khäng phai dung trong moi træång håp) va thán. Âã dã gia cäng, thán

gäm nhiãu bä phán làp lai.

Hçnh 10-3a la så âä bä trê nhiãu truc mät cach âån gian nhát. Truc chênh

cua may chuyãn âäng, chuyãn âäng nay âæåc truyãn âãn âuäi cän 1, banh ràng

trung gian 2, räi tåi banh ràng 3 va cac truc 4.

1

3

4

2

5

3

4

a)

b)

c)

Hçnh 10-3: Så âä âäng cua âáu khoan nhiãu truc . a- Khäng co banh ràng

trung gian ; b- Co banh ràng trung gian; c-Khäng co banh ràng

1. Chuäi cän; 2. Tay quay; 3-Gia âå;4.Truc mang dung cu càt; 5.Tay quay gia âå

141

Muän cho cac truc dao quay theo chiãu kim âäng hä (âã thæc hiãn qua

trçnh càt got) thç truc chênh cua may quay phai quay ngæåc. Nhæ váy trong xêch

chay dao ta phai làp thãm banh ràng trung gian âã khi truc chênh quay ngæåc

chiãu kim âäng hä thç âáu dao ván âi xuäng (thæc hiãn læång tiãn dao).

Hçnh 10-3b la træång håp làp thãm cac banh ràng trung gian âã khàc phuc

nhæåc âiãm cua så âä hçnh 10-3a. Trong træång håp nay truc chênh ván quay

theo chiãu kim âäng hä. Trong cå cáu chay dao ta khäng cán làp thãm banh ràng

trung gian va nhæ váy co thã âån gian âæåc cå cáu chay dao cua may.

Hçnh 10-3c la mät âáu khoan nhiãu truc khäng dung banh ràng âã truyãn

âäng . Chuyãn âäng quay tæ truc chênh cua may qua âuäi cän 1 truyãn tåi tay

quay 2, tay quay 2 nàm trong gia 3 (gia 3 âæåc âå bàng tay quay 5). Cac truc

mang dao 4 cung co ban kênh tay quay bàng truc 2, cac truc nay nhán chuyãn

âäng tæ gia 3. Gia 3 co thã lam quay nhiãu truc 4 nàm trong pham vi cua no. Khi

gia 3 chuyãn âäng (chuyãn âäng song phàng) tát ca cac âiãm cua no cung cung

mät quy âao våi ban kênh tay quay. Våi kãt cáu nhæ váy täc âä quay cua tát ca

cac truc mang dao âãu bàng nhau .

8

3

7

a

7

r

a

4

3

6

2

b)

r

1

5

2

a)

r

c)

II

I

Hçnh 10-4 : Âáu khoan thay âäi vë trê cua truc chênh

a-Âáu khoan nhiãu truc co thã thay âäi vë trê; b-c.Cac phæång an bä trê truc chênh.

1- Gia âå dung cu; 2-Truc chênh dung cu; 3- Gia âå chênh; 4,5.6- Khåp näi;

7- Häp sä ;8. Âuäi cän; 9. Thanh treo

Hçnh 10-4a la loai âáu khoan ma vë trê cac truc chênh cua no co thã thay âäi

âæåc. Gia âå 1 cua truc chênh 2 co thã dëch chuyãn âæåc theo phæång hæång kênh

va di chuyãn theo ban kênh cua gia âå 3. Âã thay âäi khoang cach giæa cac khåp

142

4 va 5 ngæåi ta dung khåp näi 6 co then træåt. Cac truc chênh cua âáu khoan quay

våi täc âä nhæ nhau.

Hçnh 10-4b la mät loai âáu khoan ma vë trê cua cac truc chênh âæåc xac

âënh bàng dáy cung r (nhçn theo màt chiãu âæng) khi ta quay phán dæåi sä 7

quanh truc a-a. Âuäi cän 8 cua âáu khoan âæåc ga vao lä cän cua truc chênh may,

con häp cua âáu khoan âæåc giæ bàng thanh treo 3.

Âáu khoan dang nay âæåc dung âã gia cäng cac lä å màt bêch co âæång

kênh khac nhau.

10-2-4. Tênh âáu khoan nhiãu truc.

Tai liãu ban âáu dung âã tênh âáu khoan nhiãu truc :

- Ban ve chi tiãt gia cäng våi âáy âu âiãu kiãn ké thuát.

- Phiãu nguyãn cäng (co âáy âu chã âä càt va thåi gian cå ban).

- Loai dao, kêch thæåc dao va vát liãu lam dao.

- Thuyãt minh may ma ta phai làp âáu nhiãu truc lãn.

- Ban ve âä ga å nguyãn cäng dung âáu nhiãu truc.

Trçnh tæ tênh toan:

- Chon chã âä càt cho mäi dao co trãn âáu dao.

- Xac âënh mä men xoàn, cäng suát va læc chay dao cho mäi dao.

- Xac âënh cäng suát chung cho âáu khoan.

- Xac âënh sä vong quay cua truc chênh may khoan.

- Xac âënh læång chay dao cua âáu khoan.

- Xac âënh læc chay dao täng cäng cua tát ca cac dao trãn âáu dao.

- Chon så âä âäng cua cac âáu khoan cho thêch håp.

- Tênh kêch thæåc cua cac truc va banh ràng.

- Tênh va chon ä bi.

- Chon kãt cáu cua cac truc khoan va banh ràng.

- Chon phæång phap kep chàt âáu nhiãu truc vao may.

- Ve kãt cáu cua toan bä cua âáu khoan.

a. Chon chã âä càt cho mäi dao trãn âáu khoan.

Dæa theo sä tay, hoàc cäng thæc ta xac âënh læång chay dao va täc âä càt.

Tæ täc âä càt ta xac âënh sä vong quay n âäi våi mäi dao.

+ Tênh læång chay dao (mm/vong):

- Læång chay dao khi khoan va khoet :

S = C_S⋅D^0,6

(10-1)

- Khi doa:

S = C_S⋅D^0,7

(10-2)

Trong âo : C_S-hã sä phu thuäc vao vát liãu gia cäng va dang lä (chon theo

143

sä tay); D- âæång kênh dao, mm.

+ Tênh täc âä càt .

-Täc âä càt (m/phut) khi khoan våi D =10÷60mm :

Âäi våi thep co σ_b=75kG/ mm²la :

7 ⋅ D^0,4

v =

(10-3)

(10-4)

T^0,2⋅S^0,5

Âäi våi gang co HB=190 la :

12,2⋅ D^0,25

v =

T^0,125⋅S^0,4

- Täc âä càt khi khoet våi t=1mm va T=100 phut :

Âäi våi thep co σ_b=75 kG / mm²la :

16,3⋅ D^0,3

v =

(10-5)

(10-6)

T^0,3⋅S^0,5⋅ t^0,2

Âäi våi gang co HB=190 la :

96500⋅ D^0,3

v =

T^0,4⋅S^0,45⋅ t^0,15⋅ HB^1,3

- Täc âä càt khi doa våi t=0,1mm va T=100 phut:

Âäi våi thep co σ_b=75kG/mm²la :

10,5⋅ D^0,3

v =

(10-7)

(10-8)

T^0,4⋅S^0,55t^0,2

Âäi våi gang co HB=190 la :

15,6⋅ D^0,2

v =

T^0,3⋅S^0,5t^0,1

Trong âo :D-âæång kênh dao, mm; S- læång chay dao, mm/vong; t - chiãu

sáu càt,mm; T- tuäi bãn cua dao, phut.

- Dæa vao täc âä càt v ta xac âënh sä vong quay n (vong /phut):

1000v

n =

(10-9)

πD

b. Xac âënh læc chay dao, mämen xoàn va cäng suát cua âáu khoan.

Âäi våi mäi dao, ta xac âënh læc chay dao theo cäng thæc trong nguyãn lê

càt kim loai, sau âo xac âënh mä men xoàn va cäng suát cán thiãt .

Cäng suát (KW) cho mäi âáu khoan âæåc tênh theo cäng thæc sau âáy :

N_Σ= (R₁N₁+ R₂N₂+ ⋅⋅⋅ + R_nN_n) ⋅η₁

(10-10)

Trong âo : R₁, R₂, ...., R_n- sä dao cung loai

N₁, N₂, ...., N_n- cäng suát cán thiãt cho mäi dao(KW).

η₁=0,8÷0,9 - hiãu suát âáu khoan.

Nãu tát ca cac dao nhæ nhau thç cäng suát täng cäng se la :

N_Σ= RNη₁

(10-11)

Cäng suát täng cäng phai nho hån cäng suát cua may:

144

N_Σ≤ N _may⋅η₂

Trong âo : N_may- cäng suát âäng cå, (KW).

η₂- hiãu suát cua may, (η₂=0,8 ).

(10-12)

Nãu cäng suát cua may nho hån cäng suát täng cäng thç cán phai giam chã

âä càt. Con trong træång håp cäng suát may qua lån, cán chon lai may co cäng

suát nho hån.

c. Xac âënh tè sä truyãn.

Tè sä truyãn cua âáu nhiãu truc la tè sä giæa sä vong quay cua dao va sä

vong quay truc chênh cua may :

n_d

Z_cd

i =

=

(10-13)

n_mZ_bd

Trong âo :n_d- sä vong quay cua dao, (vong/ phut).

n_m- sä vong quay cua truc chênh cua may, (vong/ phut).

Z_câ- sä ràng cua banh ràng chu âäng.

Z_bâ- sä ràng cua banh ràng bë âäng.

Khi gia cäng bàng nhiãu dao khac nhau thç mäi dao phai co mät tè sä

truyãn riãng.

d- Xac âënh læång chay dao cua âáu khoan.

Læång chay dao cua âáu khoan phai bàng læång chay dao cua tát ca cac

dao (læång chay dao /phut) :

S_may.phut= S_{dao. phut}

S_{may . phut}= S_may.vong. n _may= S_{dao vong}.n_dao.

S_{may. vong}=S_{dao. vong}. n_dao/n_may

(10-14)

(10-15)

(10-16)

Trong âo :

Tæ âo ta co :

Sau khi xac âënh âæåc S_{may .vong}thç phai chon no theo gia trë thæc trãn may.

Trong træång håp gia cäng bàng nhiãu dao khac nhau thç ta phai chon dao lam

viãc våi âiãu kiãn nàng nhát lam cå så âã tênh toan.

e. Xac âënh læc chay dao täng cong cua âáu khoan.

Læc chay dao täng cäng cua âáu khoan bàng täng cac læc chay dao cua cac

dao. Læc chay dao täng cäng âo phai nho hån læc chay dao cho phep cua may.

P_Σ=P₁+P₂+...+P_n≤ P_may.

Å âáy: P_Σ- læc chay dao cua âáu khoan, kG(N).

P₁, P₂,....,P_n- læc doc truc cua mäi dao, kG (N).

(10-17)

Nãu bát âàng thæc (10-17) khäng thoa man thç ta phai chon may khac hoàc

thay âäi chã âä càt.

f. Chon så âä âäng cua âáu khoan.

Å bæåc nay, càn cæ vao vë trê cua cac lä cán khoan phai xac âënh cac truc

cua banh ràng, xac âënh âæång kênh vong chia, mä âun cua cac banh ràng, âäng

thåi cung phai xac âënh bã räng banh ràng theo tai trong cua tæng truc khoan.

145

Mät sä så âä âäng âiãn hçnh cua âáu khoan nhiãu truc (hçnh 10-5).

1

2

1

2

3

1

2

b)

1

a)

c)

3

2

3

2

3

2

3

1

3

2

h)

e)

g)

Hçnh 10 -5: Så âä âäng âiãn hçnh cua âáu nhiãu truc

1. banh ràng chu âäng ; 2.banh ràng bë âäng cua truc lam viãc ;3.banh

ràng trung gian.

g.Tênh truc banh ràng va truc trung tám cua âáu khoan.

Truc trung tám cua âáu khoan la mät chi tiãt lam viãc våi tai trong lån.

Chon mä âun banh ràng phai dæa trãn cå så tai trong tac dung lãn banh ràng làp

trãn truc trung tám.

Âæång kênh truc trung tám âæåc xac âënh theo cäng thæc sau âáy :

16⋅M_k

d =

(10-18)

π

[ ]

τ

Trong âo: d-âæång kênh truc trung tám, mm; τ- æng suát xoàn cho phep,

kG/cm²hoàc MP_a; M_k-mä men xoàn, kG.cm hoàc N.m

Mä men xoàn âæåc tênh nhæ sau :

71620N

M_k=

(10-19)

n

Trong âo: N- cäng suát âäng cå, KW; n -sä vong quay cæc âai cua truc

chênh, vong/ phut.

h. Kiãm tra âä bãn cua banh ràng.

Kiãm tra âä bãn cua banh ràng ta co thã dung nhæng cäng thæc sau :

Mä âun banh ràng xuát phat tæ âä bãn moi präfin màt ràng:

2

⎛

⎞

K_K

N

i +1 18000

3

⎜

⎟

m₁=

⋅

(10-20)

iψ

Z

[

σ

]

n K_V

⎝

k

⎠

Mä âun banh ràng xuát phat tæ âä bãn uän :

146

K_u

N

455

Z⋅ψ ⋅ y

Trong âo:ψ=8÷12-tè sä bã räng ràng va mä âun; Z- sä ràng; i - tè sä truyãn;

= 830kG / mm²- æng suát tiãp cho phep; = 196kG / mm²- æng suát uän

3

m₂= 10⋅

⋅

(10-21)

[σ

]

n K_V

u

[σ

]

[ ]

σ

k

u

cho phep; K_kva K_u- hã sä tuäi tho theo æng suát tiãp xuc va æng suát uän; y-hã

sä hçnh dang banh ràng, chon theo sä tay (y=0,108 cho Z=25; y=0,114 cho Z=30;

6

y=0,125 cho Z=43); K_V=

- hã sä täc âä .

V + 6

Nhæ váy, nãu nhæ mä âun ta chon træåc âáy lån hån mä âun tênh theo cäng

thæc (10-20) va (10-21) thç banh ràng âu âä bãn tiãp xuc va âä bãn uän. Træång

håp ngæåc lai ta phai chon mä âun khac lån hån.

i.Tênh cac truc cua âáu khoan.

Cac truc cua âáu khoan làp banh ràng phai âæåc tênh theo âä bãn va âä

cæng væng. Æng suát khi tênh truc theo âä bãn âæåc xac âënh theo cäng thæc :

0,45⋅ M²_K

R_b≥ M²_u+

(10-22)

W

Trong âo:R_b- æng suát cho phep cua vát liãu lam truc, (kG/cm²hoàc Mpa).

M_u- mä men uän tai vë trê nguy hiãm cua truc, kG.mm hoàc Nm.

M_K-mä men xoàn tai vë trê nguy hiãm cua truc, kG.mm hoàc Nm.

W- mä men can tai vë trê nguy hiãm cua truc, (mm³).

Âäi våi truc tron W=0,1d³(d-âæång kênh cua truc, mm).

Khi tênh truc theo âä cæng væng ta phai xac âënh goc nghiãng å truc tênh

toan :

Q ⋅l³⋅ k_θ

θ =

Âä vong tai vë trê nguy hiãm :

y =

(10-23)

(10-24)

10⁶⋅d⁴

Q ⋅l³⋅ k_y

10⁶⋅d⁴

Trong âo: Q- læc tac dung trãn truc, kG.

l - khoang cach giæa cac gäi âå truc, cm.

d - âæång kênh truc, cm.

k_θva k_y- hã sä âæåc chon theo sä tay.

Goc nghiãng θ va âä vong y phai nho hån trë sä cho phep.

Goc nghiãng cho phep lån nhát la 0,001⁰. Âä vong y cho phep bàng 0,000÷

0.0005, chiãu dai truc giæa hai gäi âå bàng 0,01÷0,03 mä âun banh ràng.

j. Tênh vong bi.

Khi tênh bi ta dung cäng thæc:

0,3

C = Q ⋅

(

n ⋅ h

)

(10-25)

147

Trong âo: C- hã sä kha nàng lam viãc cua bi (hã sä C phu thuäc vao kãt

cáu, kêch thæåc va vát liãu cua bi).

Q- tai trong cua bi (kG).

n- sä vong quay cua bi cung våi truc (v/phut).

h- tuäi tho cua bi ( giå ).

Khi tênh bi, ta chon tuäi tho h=2500÷4500 giå. Cán nhå ràng tuäi tho cua

bi phu thuäc vao tai trong Q, ma tai trong Q lai phu thuäc vao chã âä càt (khi tai

trong tàng hai lán, tuäi tho cua bi giam 8÷10 lán ).

Cac truc làp banh ràng cán phai chã tao bàng thep 45 va 40X, banh ràng

bàng thep 20X, 40X. Vo âáu khoan bàng gang xam GX12÷28 hoàc thep håp kim

nhäm.

k. Chon phæång phap kep chàt âáu khoan vao may.

Tuy thuäc vao kãt cáu cua âáu khoan nhiãu truc va may sæ dung ma

phæång phap näi âáu khoan våi truc chênh cua may co nhæng phæång an khac

nhau. Hçnh 10-6 trçnh bay phæång phap kep âáu nhiãu truc lãn äng trån cua truc

chênh cua may qua näi truc trung gian 2. Truc chu âäng näi våi truc chênh nhå

can truyãn hçnh cän 5. Näi truc trung gian 2 âæåc kep vao nàp cua âáu nhiãu truc

bàng 4 bu-däng 3, con trãn äng cua may thç no âæåc kep chàt bàng 2 bu läng kep

tiãp tuyãn 4.

4

A

2

3

5

A-A

1

Hçnh 10- 6: Näi âáu nhiãu truc våi truc chênh cua may

10-3. Cå cáu kep dao trãn may tiãn.

Cå cáu kep dao thäng dung nhát trãn may tiãn la cac ä ga dao. Âã giam

thåi gian gia cäng ngæåi ta thæång dung ban xe dao chuyãn dung (hçnh10-6).

Trãn cac ä ga dao nay co thã ga âæåc nhiãu dao âã thæc hiãn cac cäng viãc khac

nhau. Sæ dung ä ga dao loai nay cho phep ta cung luc co thã gia cäng âæåc nhiãu

bã màt khac nhau.

148

Khi âiãu chènh may, ngæåi ta phai dung cac cæ chàn âã dæng ban xe dao

âung vë trê.

a)

b)

Hçnh 10-6 Ban xe dao chuyãn dung trãn may tiãn

Trong san xuát hang loat, do san phám co nhiãu loai khac nhau, cho nãn

âäi våi mäi loai may phai dung nhiãu ä ga dao âã thay thã. Mäi ä ga dao dung âã

gia cäng mät loai chi tiãt nhát âënh.

Ngoai ä ga dao, trãn cac may tiãn ngæåi ta con dung cac truc ga, cac ao cän

âã kep dao khi tiãn moc lä hoàc khi khoa, khoet, doa, ta rä.

10-4 Cå cáu kep dao trãn may phay.

Dao phay tru hoàc âéa âæåc làp trãn truc ga va truc ga thæång âæåc làp træc

tiãp våi truc chênh cua may. Nhæng âã må räng kha nàng cäng nghã cua may

phay, ngæåi ta làp truc mang dao trãn cac cå cáu chuyãn dung.

Hçnh 10-7a la mät loai cå cáu ga dao chuyãn dung, âáu dao âæng trãn may

may phay van nàng. Häp cå cáu âæåc kep chàt trãn bä dán hæång âæng bàng

chãm va bu läng. Chuyãn âäng quay tæ truc chênh cua may âæåc chuyãn qua

âuäi cän 1, càp banh ràng cän 2 va 3 tåi truc mang dao 4. Phán quay II co thã

âæåc ga dæåi bát kç goc âä nao so våi màt phàng nàm ngang bàng phán tru khàc

âä a.

Hçnh 10-7b la mät loai âáu quay van nàng trãn may phay nàm ngang. Âáu

quay cáu tao gäm phán cä âënh I, phán quay trung gian II (quay xung quanh tám

a-a) va phán quay III (quay xung quanh tám b-b) våi truc mang dao. Chuyãn

âäng quay tæ truc chênh cua may âæåc truyãn qua âuäi cän 1, càp banh ràng cän

2, 3, càp banh ràng cän 6, 7 räi tåi truc mang dao 4.

Loai âáu quay nay co thã âæåc ga dæåi bát kç goc âä nao so våi màt phàng

nàm ngang va thàng âæng (do phán quay co thã quay xung quanh hai truc a-a va

b-b).

Truc mang dao cua hai loai âáu quay trãn âáy co lä cän âã làp âuäi cän

dao (trong træång håp âuäi cän nho, ngæåi ta phai dung thãm ao cän trung gian).

149

Cac âáu quay loai nay âæåc dung trong san xuát loat nho, âån chiãc va cho phep

må räng cäng nghã cua may phay ngang.

2

II

I

2

1

II

a

1

b

a

3

5

6

3

a) I a

4

1

b

4

III

7

4

b)

c)

Hçnh 10- 7:Cå cáu ga dao chuyãn dung trãn may phay nàm ngang.

1. Gia âå; II. Âáu dao âæng quay âæåc; III Âáu näi dao .

a-Âáu dao phay âæng trãn may phay van nàng; b- Âáu dao quay 3 chiãu.

c-Âáu dao nhiãu truc mang dao: a-a Màt phán âä;1-Âuäi cän; 2,3,6,7

banh ràng cän; 4-Truc mang dung cu; 5-Truc dán

Hçnh 10-7c la mät loai âáu quay hai truc mang dao trãn may phay nàm

ngang. Loai nay cung âæåc làp trãn may giäng nhæ hai loai trãn. Chuyãn âäng

quay tæ truc chênh cua may âæåc truyãn qua âuäi cän 1, cac banh ràng tru räi tåi

cac truc mang dao 4. Âäi våi cac loai âáu dao nay, ngæåi ta co thã thiãt kã cac

truc mang dao va co thã làp chung trãn may phay nàm ngang cung nhæ trãn may

phay âæng. Sæ dung loai âáu dao nay cho phep ta thay thã nhiãu may phay van

nàng va náng cao nàng suát lao âäng.

---&&&&&---

150

151