Kinh nghiệm phát triển thương mại điện tử tại một số quốc gia: Bài học cho Việt Nam
ꢀẠI HỌC TÀI CHÍNH ꢁ KẾ TOÁN
KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA: BÀI HỌC CHO VIỆT NAM
ꢂꢃPꢂꢄIꢂNCꢂꢅ Oꢆ ꢂꢁCOꢇꢇꢂꢄCꢂ ꢈꢂꢉꢂꢊOPꢇꢂNT
IN ꢅOꢇꢂ COꢋNTꢄIꢂꢅꢌ ꢊꢂꢅꢅONꢅ ꢆOꢄ ꢉIꢂTNAꢇ
Nꢒꢯꢩ ꢓꢔꢕꢓ ꣂꢯꢍ
Nꢒꢯꢩ ꢓꢔꢕꢓ ꣄ꢝꢏ ꢴꢵ꣎ ꢖꢔ꣎ꢓ ꣂꢍꢎꢓ ꢌ ꢥ꣣ꢥ꣔ꢤꢥꢤ꣔
Nꢒꢯꢩ ꢫꢵꢩꢎꢏ ꢨꢣꢓꢒ ꢌ ꢤ꣥꣢ꢤꢥꢤ꣔
ꢌ ꢥ꣤꣔꣔ꢤꢥꢤꢥ
ThS. Huỳnh Thu Minh Thư
Học viện Ngân hàng - Phân viện Phú Yên
TÓM TẮT
Thương mại điện tử (TMĐT) đã phát triển mạnh mẽ ở các nước trên thế giới, đặc biệt trong năm vừa
qua khi mà đại dịch Covid 19 hoành hành. Tại các quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp, Nhật, Trung Quốc,
Úc,... TMĐT đã đạt đến một tầm cao mới về tất cả các phương diện như thanh toán, hạ tầng, công nghệ
giao hàng bằng máy bay không người lái,... Trong khi đó, Việt Nam được đánh giá là một trong những
nước có tốc độ phát triển TMĐT hàng đầu khu vực Đông Nam ꢀ (xếp sau Indonesia), với lượng dân số
trẻ và nhạy bén với công nghệ mới. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều hạn chế cho việc đẩy mạnh TMĐT như
chất lượng hàng hóa, giao nhận hàng, thanh toán,... Bài viết nêu kinh nghiệm về thương mại điện tử ở
một số quốc gia, thực trạng và bài học cho Việt Nam.
Từ khóa: Thương mại điện tử, Việt Nam
ABSTRACT
E-commerce has developed strongly in many countries around the world, especially in the past year
when the Covid-19 epidemic has been raging. In England, United States ofAmerica, France, Japan, China,
Australia,... e-commerce has approached to a new position in all aspects such as payment, infrastructure,
and air delivery... Meanwhile, Vietnam is one of the leading countries in e-commerce development in
Southeast Asia (after Indonesia), where there has a young population and they’re sensitive with new
technologies. However, there are still many limitations to promote e-commerce such as quality of goods,
delivery, payment,... The article outlines e-commerce experience in some countries and lessons for Vietnam.
Keywords: E-commerce, Vietnam
1. Thương mại điện tử
ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢒꢍꢐ ꢓꢔꢕꢖ ꢏꢗ ꢘꢔꢙꢘ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢟꢠTOꢡ ꢏꢢ ꢓꢣꢑ ꢤꢥꢥꢦꢧ ꢨꢝꢓ ꢓꢐꢩ ꢓꢚꢞꢘ ꢏꢐ ꢨꢪ ꢫꢬꢓ ꢔꢭꢐ
ꢓꢔꢕꢖ ꢮꢯꢰ ꢑꢱꢍ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢴꢵꢶꢘ ꢏꢝꢷ Tꢲꢰꢓꢒ ꢨꢸꢧ TꢇꢀT ꢹꢯ ꢑꢺꢏ ꢻꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢨꢪ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢑꢜꢓꢔ ꢑꢾ
ꢏꢜꢍ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢮꢯ TꢇꢀT ꢏꢜꢍ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢘꣀꢓꢒ ꢘꢸ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꣂꢚꢞꢘ ꢏꢍꢝꢓ ꢑꢞꢍ ꣂꣃꢓ ꢘꢜꢓꢔ ꢘꢼꢘ ꢏꢔꢼꢘꢔ ꢏꢔꢙꢘ
꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢔꢿ ꢓꢔꣅꢷ ꢈꢰ ꢨꢸꢧ ꢓꢒꢔꢍꣃꢓ ꢘꢙꢵ ꢮꢿ TꢇꢀT ꢮꢯ ꢔꢘ ꢏꢕꢖ ꣄ꢍꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢑ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ TꢇꢀT ꢹꢯ ꢨꢍꢿꢵ ꢔꢝꢏ ꢙꢘ
ꢘꢬꢓ ꢏꢔꢍꢝꢏꢷ ꢉꢕꢩ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢹꢯ ꢒ
Tꢔꢰ Tꢗ ꢘꢔꢙꢘ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢟꢠTOꢡ ꢏꢔꢌ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꣂꢐꢰ ꢒꢑ ꢮꢍꢎꢘ ꣎ꢓ ꢻꢵ꣏ꢏꢧ ꢴꢵ꣎ꢓꢒ
ꢘꢼꢰꢧ ꣂꢼꢓ ꢔꢯꢓꢒ ꢮꢯ ꢖꢔ꣐ꢓ ꢖꢔꢶꢍ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢑꢵꢐ ꣂꢼꢓ ꢮꢯ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢏꢲꣃꢓ ꢑꢜꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏꢧ ꢓꢔꢚꢓꢒ ꢨꢚ꣒ꢘ
ꢒꢍꢐꢰ ꢓꢔꢕꢓ ꢑꢺꢏ ꢘꢼꢘꢔ ꢔꣁꢵ ꢔꢓꢔꢧ ꢘ꣎ ꢘꢼꢘ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢒꢍꢐꢰ ꢓꢔꢕꢓ ꢘꣀꢓꢒ ꢓꢔꢚ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢏꢍꢓ ꢶ ꢔꢸꢐ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢴꢵꢐ
ꢑꢜꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ꣓ꢟ꣔ꢡꢷ
Tꢔꢰ ꣕ꢩ ꣂꢐꢓ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢘ꣖ꢐ ꢈꢍ꣗ꢓ ꢨꢯꢓ H꣒ꢖ ꢏꢼꢘ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ Cꢔ꣐ꢵ Á ꢁ Tꢔꢼꢍ ꣘ꢓꢔ ꢈꢚꢛꢓꢒ ꢟAPꢂCꢡ
ꢏꢔꢌ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢹꢍꣃꢓ ꢴꢵꢐꢓ ꢨꢝꢓ ꢘꢼꢘ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢏꢲꢐꢰ ꢨꢗꢍ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢮꢯ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮ ꢒꢍꣁꢐ ꢘꢼꢘ
ꢓꢔꢸꢑ ꢟꢘꢼ ꢓꢔ꣐ꢓꢡ ꢑꢐꢓꢒ ꢏꢓꢔ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢘꢔ꣖ ꢩꢝꢵ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢴꢵꢐ ꢘꢼꢘ ꢔꢎ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꢘꢸ ꢓꢿꢓ ꢏ꣎ꢓꢒ ꢫꢐ ꢏꢲꣃꢓ Iꢓꢏꢲꢓꢏ꣓ꢟꢤꢡꢷ
Nꢔꢚ ꢮꢕꢩ ꣄ꢔꢼꢘ ꢮꢞꢍ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢏꢲꢵꢩꢿꢓ ꢏꢔꢶꢓꢒꢧ TꢇꢀT ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢏꢲꢘ ꢏꢍꢝꢖ ꢒꢍꣁꢐ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꢵꢐꢁ
꣔ꢷ ꢔꢏꢏꢖꢌꢷꢏꢰꢷꢰꢲꢒꢓꢒꢹꢍꢔꢏꢔꢏꢰꢔꢐꢏꢍꢏꢍ꣠ꣂꢩ꣡ꢷꢔꢏꢑ
ꢤꢷ ꢔꢏꢏꢖꢌꢷꢍꢰꢘꢁꢮꢓꢷꢰꢲꢒꢐꢲꢘꢔꢍꢮꢥ꣔ꢥ꣢ꢤꢤꢁꢅPꢲꢰꣂꢏꢁCꢰꢑꢑꢲꢘIꢓꢏꢲꢰꢹꢫꢥꢥ꣣ꢷꢔꢏꢑꢹ
55
TẠP CHÍ KHOA HỌC TÀI CHÍNH KẾ TOÁN
ꢓꢒꢚꢳꢍ ꣂꢼꢓ ꢑꢯ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢏꢔꢘ ꢔꢍꢎꢓ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢴꢵꢐ ꢑꢜꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏꢷ ꢈꢰ ꢨꢸꢧ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ ꢏꢔ꣏ꢩ ꢲ꣦ꢓꢒ TꢇꢀT ꢾ ꢏꢔꢰꢼꢏ ꣄ꢔꣅꢍ
ꢘꢼꢘ ꢲꢯꢓꢒ ꣂꢵꢺꢘ ꢮꢯ ꢔꢜꢓ ꢘꢔꢝ ꢘ꣖ꢐ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢏꢲꢵꢩꢿꢓ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꢓꢔꢚ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꣂꢼꢓ ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔꢧ
ꢘꢔꢍ ꢖꢔ ꢏꢔꢵꣃ ꢮꢣꢓ ꢖꢔꢭꢓꢒ ꣂꢼꢓ ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢓꢔ꣐ꢓ ꢮꢍꣃꢓ ꣂꢼꢓ ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢘꢔꢍ ꢖꢔ ꢹꢚꢵ ꣄ꢔꢰꢧ ꢖꢔꢜꢑ ꢮꢍ ꣂꢼꢓ ꢔꢯꢓꢒꢧꢷꢷꢷ
Hꢍꢎꢓ ꢓꢐꢩ ꢘꢸ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢔꢓꢔ ꢏꢔꢙꢘ TꢇꢀTꢧ ꣂꢯꢍ ꢮꢍꢝꢏ ꢓꢯꢩ ꢏꢲꢓꢔ ꣂꢯꢩ ꢒꢍꢞꢍ ꢔꢜꢓ ꣧ ꢔꢓꢔ ꢏꢔꢙꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢨꢝꢓ
꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒꢷ
2. Kinh nghiệm TMĐT của các nước trên thế giới
Tꢔꢰ ꣂ꣎ꢓꢒ ꢻꢝꢖ ꢔꢜꢓꢒ ꢏꢔ꣙ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ TꢇꢀT ꢏꢰꢯꢓ ꢘꢬꢵ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣢ꢧ ꢇ꣨ꢧ Tꢲꢵꢓꢒ ꣩ꢵꢶꢘ ꢮꢯ Nꢔꢕꢏ ꣘꣎ꢓ ꢹꢯ ꣣ ꢏꢔ꣙
ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ ꢓ꣦ꢑ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢏꢔꢙ ꢔꢜꢓꢒ ꢔꢯꢓꢒ ꢨꢬꢵ ꢮꢿ ꣄ꢔꢰ ꢮꢕꢓꢧ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ ꢏꢔ꣙ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒꢧ ꢶ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢘꢐ ꢔꢯꢓꢒ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓꢧꢷꢷꢷ
꣘ꢯꢍ ꢮꢍꢝꢏ ꢏꢕꢖ ꢏꢲꢵꢓꢒ ꣄ꢔꢐꢍ ꢏꢔꢼꢘ ꢑꢺꢏ ꢶ ꢨꢍꢽꢑ ꢓꢗꢍ ꣂꢕꢏ ꢘ꣖ꢐ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ TꢇꢀT ꢹꢞꢓ ꢏꢜꢍ ꣣ ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢓꢯꢩꢷ
2.1 Nhật Bản
ꢁ Rakuten: ꢨꢚ꣒ꢘ ꢻꢑ ꢹꢯ ꢔꢪꢓꢒ TꢇꢀT ꢔꢯꢓꢒ ꢨꢬꢵ ꢏꢜꢍ Nꢔꢕꢏꢷ Cꢔꢰ ꢨꢝꢓ ꢓꢐꢩꢧ ꢘꢸ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓ ꣡ꢦ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍ
ꢫꢓꢒ ꢘꢸ ꢨꢣꢓꢒ ꣄꣪ꢧ ꢔꢛꢓ ꢤ꣤ꢷꢥꢥꢥ ꢓꢔꢯ ꣂꢼꢓ ꢹ꣫ ꢏꢲꣃꢓ ꢔꢎ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꢓꢯꢩꢷ Nꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣤ꢧ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢨꢜꢏ ꢦꢧꢤ
ꢏ꣬ ꢋꢅꢈ ꢮꢞꢍ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓ ꢹ꣒ꢍ ꢓꢔꢵꢕꢓ ꢹꢯ ꣣꣡ꢦꢧ꣢ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢋꢅꢈꢷ Nꢣꢑ ꢤꢥ꣔ꢦꢧ ꢶ ꢓꢔ꣐ꢓ ꢮꢍꣃꢓ ꢘ꣖ꢐ ꢄꢐ꣄ꢵꢏꢓ ꢏꢗꢓꢒ ꢘꢺꢓꢒ ꢹꢯ
꣔꣭ꢷ꣥꣡ꢦ ꢓꢒꢚꢳꢍꢷ Tꢢ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣔ꢧ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꣂ꣮ꢏ ꢨꢬꢵ ꢑ꣧ ꢲꢺꢓꢒ ꢲꢐ ꣂꣃꢓ ꢓꢒꢰꢯꢍ Nꢔꢕꢏ ꣘꣎ꢓꢧ ꣂꢵꢱꢓ ꣂꢼꢓ ꢐꢓꢒ Cꢐꢓꢐꢫꢐꢧ
Áꢰꢧ T꣐ꢩ ꣘ꢐꢓ Nꢔꢐꢧ ꢀꢯꢍ ꢊꢰꢐꢓꢧ Tꢔꢼꢍ ꢊꢐꢓꢧ Pꢔꢼꢖꢧ Tꢲꢵꢓꢒ ꣩ꢵꢶꢘꢧ Hꢯꢓ ꣩ꢵꢶꢘꢷ ꢀꢽ ꢏꢣꢓꢒ ꣄ꢔ꣎ ꢓꢣꢓꢒ ꢘꢜꢓꢔ ꢏꢲꢐꢓꢔ
ꢏꢰꢯꢓ ꢘꢬꢵꢧ ꢄꢐ꣄ꢵꢏꢓ ꢮꢯ ꢏꢍꢝꢖ ꢘꢕꢓ ꢮꢞꢍ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢓꢸꢍ ꢏꢍꢝꢓꢒ Nꢔꢕꢏꢧ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢴꢵꢩꢝꢏ ꢨ꣙ꢓꢔ ꢫꢓꢒ ꢏꢍꢝꢓꢒ
Aꢓꢔ ꢹꢯꢑ ꢓꢒꢱꢓ ꢓꢒꣁ ꢘꢔꢓꢔ ꢏꢔꢙꢘ ꢏꢢ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔ꢤꢷ ꣯ꢬꢓ ꣡ꢥ꣰ ꣄꣨ ꢚ ꢘ꣖ꢐ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢏꢜꢍ Nꢔꢕꢏ ꢹꢯ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢓꢒꢰꢯꢍ ꢓꢚꢞꢘꢷ
Tꢜꢍ ꢄꢐ꣄ꢵꢏꢓꢧ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꢵꢐ ꢔꢯꢓꢒ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ ꢏꢑ ꢏꢔ꣏ꢩ ꢘꢼꢘ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢨꢐꢓꢒ ꢘꢬꢓ ꢮꢞꢍ ꢒꢍꢼ ꢘ꣎ ꢖꢔ꣎ꢍ ꢘꢔꢣꢓꢒꢷ Nꢒꢰꢯꢍ
ꢲꢐꢧ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢓꢯꢩ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢓꢒꢜꢍ ꢨꢬꢵ ꢏꢚ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢑꢞꢍ ꢘꢔ꣱ꢓꢒ ꢔꢜꢓ ꢖꢔꢭꢓꢒ ꢏꢔ ꢨ ꣎ꢰꢧ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢾ ꢖꢔ꣎ꢍ ꢘꢵꢓꢒ
ꢘ꣏ꢖ ꢘꢼꢘ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢏꢍꢓ ꢮꢿ ꢘ꣐ꢓ ꢓꣲꢓꢒꢧ ꢘꢔꢍꢿꢵ ꢘꢐꢰꢧ ꢏꢵꢗꢍꢧ ꣄ꢝꢏ ꢴꢵ꣎ ꢾ ꢘꢔꢰ ꢲꢐ ꢑꢺꢏ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꣳꢵ ꢮꢞꢍ ꢶ ꢨꢰ ꢏꢚꢛꢓꢒ ꢏꢷ
ꢀ꣐ꢩ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢻꢑ ꢹꢯ ꢨꢍꢽꢑ ꢓꢗꢍ ꣂꢕꢏ ꣄ꢔꢍꢝꢓ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꢏꢔꢘꢔ ꢏꢔꣵ ꣄ꢔꢍ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑ ꢏꢜꢍ ꢨ꣐ꢩꢷ
ꢁ Kakaku.com: ꢀ꣐ꢩ ꢹꢯ ꣂꢍꢏ ꢰ ꢼꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꣄ꢔꢼ ꢘꢔꢓꢔ ꢻꢼꢘꢧ ꢻꢑ ꢏꢓꢔ ꢓꢣꢓꢒꢧ ꢨꢼꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꢮꢿ ꢘꢼꢘ ꢑꣲꢏ
ꢔꢯꢓꢒ ꢨꢍꢎꢓ ꢏꢧ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢏꢜꢍ Nꢔꢕꢏꢷ Nꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꢘꢔꣶ ꢘꢬꢓ ꢒꣷ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢏꢍꢓ ꢮꢿ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢔ ꢨꢐꢓꢒ ꢘꢬꢓꢧ ꣄ꢝꢏ
ꢴꢵ꣎ ꢾ ꢔꢍꢎꢓ ꢲꢐ ꢘꢼꢘ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢘꢸ ꢒꢍꢼ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢹꢍꢎꢏ ꣄ꣃ ꢏꢢ ꢏꢔ꣏ꢖ ꢨꢝꢓ ꢘꢐꢰꢷ
Tꢔꢰ ꢘꢵꢺꢘ ꣄ꢔ꣎ꢰ ꢼꢏ ꢘ꣖ꢐ ꣘ꢺ Kꢍꢓꢔ ꢏꢝꢧ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢮꢯ Cꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ Nꢔꢕꢏ ꣘꣎ꢓ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣤ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢶ
TꢇꢀT ꢨꢜꢏ ꣔꣣ꢦꢧ꣤ ꢏ꣬ ꢋꢅꢈꢧ ꢏꢶꢘ ꢨꢺ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢲꢚ꣧ꢓꢒ ꣧ ꢑꢙꢘ ꣔꣔ꢧ꣭꣰ꢷ Nꢣꢑ ꢤꢥ꣔ꢦꢧ ꢏꢶꢘ ꢨꢺ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ ꢘ꣎ ꢓꢣꢑ
ꢨꢜꢏ ꣢ꢧ꣔꣰ ꢷTꢢ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ ꢨꢝꢓ ꢤꢥꢤꢤꢧ ꢏꢶꢘ ꢨꢺ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢲꢚ꣧ꢓꢒ ꢫ ꣄ꢍꢝꢓ ꣧ ꢑꢙꢘ ꣤ꢧꢤ꣰ꢓꢣꢑ ꢮꢯ Nꢔꢕꢏ ꣘꣎ꢓ ꢹꢯ ꢑꢺꢏ
ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢓꢣꢑ ꢏꢔ꣙ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ TꢇꢀT ꢹꢞꢓ ꢓꢔ꣏ꢏ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍꢷ
TꢇꢀT ꢏꢜꢍ Nꢔꢕꢏ ꣘꣎ꢓ ꢏꢔꢯꢓꢔ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢔꢳ ꢮꢯꢰ ꢮꢍꢎꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢐꢑ ꢔꢍꢽꢵ ꢮꢿ ꢮꢣꢓ ꢔꢸꢐ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꢓꢒꢚꢳꢍ
Nꢔꢕꢏꢧ ꢔ ꢴꢵꢐꢓ ꢏꢲꢓꢒ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢘꢼꢘꢔ ꢏꢲꢓꢔ ꣂꢯꢩ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑꢧ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢖꢔ꣎ꢍ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢏꢑ ꣄ꢍꢝꢑ ꢑꢺꢏ ꢘꢼꢘꢔ ꢫ꣗ ꢫꢯꢓꢒ
ꢏꢲꣃꢓ ꢯꢓ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ TꢇꢀTꢷ ꢉꢍꢎꢘ ꢴꢵ꣎ꢓꢒ ꢘꢼꢰ ꢓꢔ꣮ꢑ ꢨꢝꢓ ꢘꢼꢘ ꢨꢶꢍ ꢏꢚ꣒ꢓꢒ ꢑꢘ ꢏꢍꣃꢵ ꢮꢿ ꢨꢺ ꢏꢵꢗꢍꢧ ꢒꢍꢞꢍ ꢏꢓꢔꢧ ꣧
ꢏꢔꢘꢔꢧ ꢔꢯꢓꢔ ꢮꢍ ꢒꢍꣵꢖ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢘꢸ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢑꢺꢏ ꢓꢒꢵꢓ ꢫꣁ ꢹꢍꢎꢵ ꢨꢼꢓꢒ ꣄ꢽꢷ
2.2 Trung Quốc
ꢁ Aꢹꢍꣂꢐꣂꢐꢌ ꢊꢯ ꢑꢺꢏ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢏꢕꢖ ꢨꢰꢯꢓ TꢇꢀT ꢹꢞꢓ ꢓꢔ꣏ꢏ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍꢧ ꢏꢲ ꣧ ꢨꣲꢏ ꢏꢜꢍ Hꢯꢓꢒ Cꢔ꣐ꢵꢧ Tꢲꢵꢓꢒ
꣩ꢵꢶꢘ꣸ ꢔꢰꢜꢏ ꢨꢺꢓꢒ ꢮꢞꢍ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢓꢒꢯꢓꢔ ꢓꢒꢔꢿ ꢓꢔꢚꢓꢒ ꢘꢔ꣖ ꢩꢝꢵ ꢹꢯ TꢇꢀTꢷ Aꢹꢍꣂꢐꣂꢐ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢨ꣙ꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓꢒ ꣥꣥ꢥ
ꢏ꣬ ꢋꢅꢈ ꢮꢯ ꢨꢐꢓꢒ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢮꢞꢍ ꢏꢶꢘ ꢨꢺ ꢓꢔꢐꢓꢔꢧ ꢮꢞꢍ ꢔꢛꢓ ꣤꣥꣡ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫꣴꢓꢒ ꢨꢐꢓꢒ ꢔꢰꢜꢏ ꢨꢺꢓꢒꢷ ꢈꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ
ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ ꢹꢯ ꣤ꢥ ꢏ꣬ ꢋꢅꢈꢧ ꢮꢞꢍ ꢏꢗꢓꢒ ꣄ꢔꢶꢍ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢹꢯ ꣭꣣꣣ ꢏ꣬ ꢋꢅꢈꢷ Nꢸ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢘꢔꢍꢐ ꢏꢔꢯꢓꢔ ꣣
ꢑ꣎ꢓꢒ ꢘꢔꢓꢔ ꢹꢯ Aꢹꢍꣂꢐꣂꢐꢷꢘꢰꢑꢧ ꣔꣤꣭꣭ꢷꢘꢰꢑ ꢮꢯ Aꢹꢍꢻꢖꢲꢷ ꢇꢘ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꢯꢍ ꢔꢜꢓ ꢘ꣖ꢐ Aꢹꢍꣂꢐꣂꢐ ꢹꢯ ꢏꢲ꣧ ꢏꢔꢯꢓꢔ ꢑꢺꢏ
ꢓꢿꢓ ꢏ꣎ꢓꢒ ꢘꢵꢓꢒ ꢘ꣏ꢖ ꢘꢔꢰ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢏ꣏ꢏ ꢘ꣎ ꢘꢛ ꣧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢘꢬꢓ ꢏꢔꢍꢝꢏ ꢨꢽ ꢏꢍꢝꢓ ꢔꢯꢓꢔ TꢇꢀTꢷ Nꢒꢰꢯꢍ ꢲꢐꢧ
ꢓꢸ ꢘꢭꢓ ꣧ ꢔꣁꢵ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢮꢕꢓ ꢘꢔꢵꢩꢽꢓꢧ ꢙꢓꢒ ꢫꢓꢒ ꢓꢔ꣮ꢓ ꢏꢍꢓꢧ꣹
ꢁ Taobaoꢌ ꢊꢯ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢘꢰꢓ ꢘ꣖ꢐ ꢏꢕꢖ ꢨꢰꢯꢓ Aꢹꢍꣂꢐꣂꢐꢧ ꢘꢸ ꢏꢲ ꣧ ꢏꢜꢍ Tꢲꢵꢓꢒ ꣩ꢵꢶꢘꢧ ꣧ ꢔꣁꢵ ꣥ꢥꢥ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍ
ꢫꣴꢓꢒꢷ Tꢓꢔ ꢨꢝꢓ ꢤꢥ꣔꣤ꢧ Tꢐꢰꣂꢐꢰ ꢘꢸ ꢔꢛꢓ ꢑꢺꢏ ꢏ꣬ ꢘꢼꢘ ꢑꣲꢏ ꢔꢯꢓꢒ ꣄ꢔꢼꢘ ꢓꢔꢐꢵ ꢮꢯ ꢏꢲꣃꢓ ꣥꣭ꢥ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫꣴꢓꢒ
ꢔꢰꢜꢏ ꢨꢺꢓꢒ ꢔꢯꢓꢒ ꢏꢔꢼꢓꢒ ꢏꢓꢔ ꢨꢝꢓ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ꢷ Cꢼꢘ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢏꢲꣃꢓ Tꢐꢰꣂꢐꢰ ꢘꢔ꣖ ꢩꢝꢵ ꢖꢔꢘ ꢮ ꢘꢔꢰ ꢓꢔꢵ ꢘꢬꢵ
ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢓꢚꢞꢘꢧ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꢒꢬꢓ ꢨ꣐ꢩ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢑ꣧ ꢲꢺꢓꢒ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢘꣴꢓꢒ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘꢷ
56
ꢀẠI HỌC TÀI CHÍNH ꢁ KẾ TOÁN
Kꢍꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢑ ꢏꢜꢍ Tꢲꢵꢓꢒ ꣩ꢵꢶꢘ ꢘꢔꢰ ꢏꢔ꣏ꢩ TꢇꢀT ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꣂ꣙ ꢒꢍꢞꢍ ꢔꢜꢓ ꣧ ꢘꢼꢘ ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓꢧ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘ
ꢏꢔꢯꢓꢔ ꢏꢔ꣙ ꢔꢐꢩ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢹ꣺ꢓꢔ ꢮꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢘꢐꢰꢷ ꢅ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢓꢔꢐꢓꢔ ꢘꢔꢸꢓꢒ ꢘ꣖ꢐ TꢇꢀT ꢓꢯꢩ ꢫꢐ ꢮꢯꢰ ꢓꢒꢵꢓ
ꢓꢔ꣐ꢓ ꢹꢘꢧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢮꢯ ꢒꢍꢐꢰ ꢏꢔꢱꢓꢒꢷ ꢅ ꣂꣴꢓꢒ ꢓꢗ ꢘ꣖ꢐ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢫꢍ ꢨꢺꢓꢒ ꢏꢢ ꢤ꣥꣰ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫꣴꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ ꢓꢣꢑ
ꢤꢥ꣔꣣ ꢹꣃꢓ ꣤꣭꣰ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣤ꢷ Nꢱꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓ ꢹꢯ ꢏꢔ꣙ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ ꢑꢯꢵ ꢑꣻ ꢘꢔꢰ TꢇꢀT ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓꢷ Tꢔꢰ Tꢲꢵꢓꢒ ꢏ꣐ꢑ
Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢴꢵꢶꢘ ꢏꢝ Tꢲꢵꢓꢒ ꣩ꢵꢶꢘꢧ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫꣴꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ ꢏꢜꢍ ꢓꢱꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓ ꢨꢜꢏ ꢤꢤ꣥ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍꢧ ꢒꢸꢖ
ꢖꢔꢬꢓ ꢹꢯꢑ ꢏꢣꢓꢒ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ ꣂꢼꢓ ꢔꢯꢓꢒ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓ ꢨꢜꢏ ꢦꢦꢦꢧ꣔ Nꢔ꣐ꢓ ꢫ꣐ꢓ ꢏꢎꢷ ꢀꢽ ꣄ꢔ꣮ꢘ ꢖꢔꢘ ꢮꢞꢍ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢘ꣎ꢓ
ꢏꢲ꣧ ꢓꢔꢚ ꢮꢍꢎꢘ ꢏꢔꢍꢝꢵ ꣄ꢍꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢑ ꢘ꣖ꢐ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꢵꢐ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢐꢩ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢓꢱꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓ ꢒ꣐ꢩ ꣄ꢔꢸ ꣄ꢔꢣꢓ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ
ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢨꢬꢵ ꢏꢚ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮ ꢮꢕꢓ ꢘꢔꢵꢩꢽꢓ ꣂ꣦ꢓꢒ ꢑꢼꢩ ꣂꢐꢩ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢹꢼꢍꢧ ꢨꢬꢵ ꢏꢚ ꢏꢔꣃꢑ ꢮꢿ
ꢓꢔꢯ ꣄ꢔꢰꢧ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎꢧ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢓꢒꢯꢩ ꢹ꣗ ꢟTꢲꢵꢓꢒ ꢏꢔꢵꢧ Tꢝꢏ ꣼ꢑ ꢹ꣙ꢘꢔꢧ Nꢒꢯꢩ ꢹ꣗ ꢨꢺꢘ ꢏꢔ꣐ꢓꢡꢷ ꢀ꣑ꢩ
ꢑꢜꢓꢔ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢲꢚ꣧ꢓꢒ TꢇꢀT ꣧ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘ ꢘꢔꢚꢐ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢟꢘꢔꢓꢔ ꢖꢔ꣖ ꢔꣽ ꢏꢲ꣒ ꢘꢼꢘ ꢈN ꢓꢔꣅ ꣂ꣦ꢓꢒ ꢘꢼꢘꢔ
ꢘꢵꢓꢒ ꢘ꣏ꢖ ꢘꢼꢘ ꢘꢔꢚꢛꢓꢒ ꢏꢲꢓꢔ ꢨꢯꢰ ꢏꢜꢰꢧ ꢏꢣꢓꢒ ꢘꢚꢳꢓꢒ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢓꢱꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓꢡꢷ
2.3 Mỹ
- Amazon: ꢊꢯ ꢓꢔꢯ ꣂꢼꢓ ꢹ꣫ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓ ꢹꢞꢓ ꢓꢔ꣏ꢏ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢮꢞꢍ ꢔꢛꢓ ꣡ꢥꢥ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢏꢔꢵꢺꢘ ꢓꢔꢍꢿꢵ
ꢓꢒꢯꢓꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꣄ꢔꢼꢘ ꢓꢔꢐꢵꢧ ꢏꢢ ꢑ꣨ ꢖꢔ꣑ꢑꢧ ꢔꢯꢓꢒ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎꢧ ꢓꢺꢍ ꢏꢔ꣏ꢏꢧ꣹ ꢘꢸ ꢏꢲ ꣧ ꢘꢔꢓꢔ ꢏꢜꢍ ꢅꢐꢏꢏꢹꢷ Aꢑꢐꣾꢰꢓ
ꢨꢪ ꢚꢵ ꢏꢍꣃꢓ ꢒꢍ꣎ꢑ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꢒꢍꢐꢰ ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢒꢍꢼ ꢘ꣎ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢏꢔꢚꢳꢓꢒ ꢲ꣫ ꢔꢛꢓ ꢰ ꢮꢞꢍ ꢘꢼꢘ ꢘꢐ ꢔꢯꢓꢒ ꢏꢲꢵꢩꢿꢓ ꢏꢔꢶꢓꢒꢷ
Aꢑꢐꣾꢰꢓ ꢘꣀꢓꢒ ꢘꢵꢓꢒ ꢘ꣏ꢖ ꢏꣴꢩ ꢘꢔꢓ ꢨꢣꢓꢒ ꣄꣪ ꢮꢯ ꢏꢍꢝꢏ ꣄ꢍꢎꢑ ꢘꢔꢰ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢔꢯꢓꢒ ꢒꢍꢐ ꢫꢓꢒ ꢮꢯ ꢏꢔꢘ ꢖꢔ꣑ꢑꢷ Tꢔꣅꢐ
ꢏꢔꢵꢕꢓ ꢓꢯꢩ ꢨꢐꢓꢒ ꢔ꣏ꢖ ꢫꣳꢓ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒꢧ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ ꢏꢍꢝꢏ ꣄ꢍꢎꢑ ꢏꢍꢿꢓ ꢑꢵꢐ ꢔꢯꢓꢒ ꢮꢯ ꢏꢕꢓ ꢔꢚ꣧ꢓꢒ
ꢏꢔꢰ꣎ꢍ ꢑꢼꢍ ꣄ꢔꢍ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢖꢔ꣎ꢍ ꢨꣲꢏ ꢔꢯꢓꢒ ꢏꢔ꣖ ꢘꢱꢓꢒꢷ
Aꢑꢐꣾꢰꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢨ꣙ꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꣢꣔ꢥ ꢏ꣬ ꢋꢅꢈꢧ ꢏꢜꢰ ꢲꢐ ꢑꢙꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ ꢹꢯ ꢤ꣥ꢤ ꢏ꣬ ꢋꢅꢈ ꢮꢞꢍ ꢏꢗꢓꢒ ꣄ꢔꢶꢍ
ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꣡ꢤꢦ ꢏ꣬ ꢋꢅꢈꢧ ꢘꢸ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓꢒ ꣣꣣ꢥ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫꣴꢓꢒ ꢏꢘꢔ ꢘꢘꢷ Cꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢘꢸ ꣂꢍꢏ ꣧ ꢲ꣏ꢏ ꢓꢔꢍꢿꢵ
ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢏꢲꣃꢓ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢓꢔꢚ Tꢲꢵꢓꢒ ꣩ꢵꢶꢘꢧ Nꢔꢕꢏ ꣘꣎ꢓꢧ ꢀꢙꢘꢧ Pꢔꢼꢖꢧꢷꢷꢷ Aꢑꢐꣾꢰꢓ ꢘꢔꣵ ꢏꢲꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꢩꢝꢵ ꢏꢶ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ
ꢔꢍꢎꢵꢧ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢮꢯ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢴꢵꢼ ꢏꢲꢓꢔ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢘ꣖ꢐ ꢑꢓꢔꢷ
ꢠꣂꢍꢏ Aꢑꢐꣾꢰꢓ ꢏꢜꢍ ꢇ꣨ ꢮꢞꢍ ꢑꢺꢏ ꣄ꢔꢰ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꣄ꢔꢗꢓꢒ ꢹ ꢏꢜꢰ ꢫ꣗ ꢫꢯꢓꢒ ꢘꢔꢰ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꣄ꢔꢍ
ꢏꢑ ꣄ꢍꢝꢑ ꣧ ꢨ꣐ꢩꢧ ꢓꢸ ꢘꢭꢓ ꢏꢔꢐꢩ ꢨꢗꢍ ꢹꢍꣃꢓ ꢏꢘ ꢘꢼꢘꢔ ꢏꢔꢙꢘ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢮꢯ ꢖꢔꢘ ꢮ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒꢷ Aꢑꢐꣾꢰꢓ ꣄ꢔꢱꢓꢒ
ꢘꢔꣶ ꢔꢍꢽꢵ ꢏ꣐ꢑ ꢹ꣪ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢑꢯ ꢘꢭꢓ ꣄ꢔꢵꢩꢝꢓ ꣄ꢔꢘꢔ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꢵꢐ ꢏꢔꢚꢳꢓꢒ ꢻꢵꢩꣃꢓ ꢨꢽ ꢹꢜꢍ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢨꢼꢓꢔ ꢒꢍꢼꢧ
ꢖꢔ꣎ꢓ ꢔꢍ ꢮꢿ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢨꢪ ꢑꢵꢐꢷ T꣏ꢏ ꢘ꣎ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢩꢝꢵ ꢏꢶ ꢨꢸ ꢏꢜꢰ ꢏꢍꢓ ꢏꢚ꣧ꢓꢒ ꢮꢯ ꢒꢍꣁ ꢘꢔ꣐ꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ
ꢴꢵꢐꢩ ꢏꢲ꣧ ꢹꢜꢍ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑ ꢏꢜꢍ ꢨ꣙ꢐ ꢘꢔꣶ ꢓꢯꢩꢷ
- eBay.com: ꢀ꣐ꢩ ꢹꢯ ꣂꢍꢏ ꢘ꣖ꢐ ꢏꢕꢖ ꢨꢰꢯꢓ ꣘ꢐꢩ ꢏꢜꢍ ꢇ꣨ꢧ ꢓꢗꢍ ꢏꢍꢝꢓꢒ ꢮꢿ ꢨ꣏ꢵ ꢒꢍꢼ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓꢧ ꢨꢚ꣒ꢘ
ꢏꢔꢯꢓꢔ ꢹꢕꢖ ꢮꢯꢰ ꢏꢔꢼꢓꢒ ꣔ꢤ ꢓꢣꢑ ꣔꣢꣢꣥ꢷ Kꢔꢰ ꢔꢯꢓꢒ ꢘ꣖ꢐ ꣘ꢐꢩ ꢮꢞꢍ ꢘꢼꢘ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢏꢢ ꢖꢔꢗ ꣂꢍꢝꢓ ꢨꢝꢓ ꢘꢼꢘ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢘꢘ
ꢔꢍꢝꢑꢧ ꢮꢯ ꢏꢗ ꢘꢔꢙꢘ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢘꢔꢚꢛꢓꢒ ꢏꢲꢓꢔ ꣄ꢔꢵꢩꢝꢓ ꢑꢜꢍ ꢮꢯꢰ ꢘꢼꢘ ꢫ꣙ꢖ ꢨꣲꢘ ꣂꢍꢎꢏ ꢓꢔꢚ ꣘ꢹꢐꢘ꣄ ꢆꢲꢍꢫꢐꢩꢧ Cꢔꢲꢍꢏꢑꢐꢧꢷꢷꢷ ꣘ꢐꢩ
ꢘꢸ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢘꢔꢍꢝꢓ ꢹꢚ꣒ꢘ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢨꣲꢘ ꣂꢍꢎꢏ ꢘꢔ꣱ꢓꢒ ꢔꢜꢓ ꢨꢼꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮ ꢏꢔ꣏ꢖ ꢔꢛꢓ ꢮꢞꢍ ꢘꢼꢘ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢔꢍꢎꢵ ꣄ꢔꢼꢘꢧ
ꢏꢕꢖ ꢏꢲꢵꢓꢒ ꢐꢓꢒ ꢏꢔ꣙ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ ꢴꢵꢶꢘ ꢏꢝꢧꢷꢷꢷ Nꢔꢳ ꢨꢸ ꢘꢜꢓꢔ ꢏꢲꢐꢓꢔ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢮꢞꢍ ꢘꢼꢘ ꢨꢶꢍ ꢏꢔ꣖ ꢓꣲꢓꢒ ꣄꣪ ꢮꢯ ꢮꢚꢛꢓ ꢻꢐ ꢏꢰꢯꢓ ꢘꢬꢵꢷ
TꢇꢀT ꢏꢜꢍ ꢇ꣨ ꢏꢔꢯꢓꢔ ꢘꢱꢓꢒ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ ꢫꢰ ꢲ꣏ꢏ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢩꢝꢵ ꢏꢶ ꢏꢜꢰ ꢓꣃꢓꢷ Tꢔꢙ ꢓꢔ꣏ꢏꢧ ꢏꢢ ꢖꢔꢐ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢮꢞꢍ
ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꣄ꢔꢗꢓꢒ ꢹ ꢏꢜꢰ ꢲꢐ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢹꢐ ꢘꢔꢓ ꢘꢔꢰ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢰꣲꢘ ꢫ꣗ ꢫꢯꢓꢒ ꢏꢑ ꣄ꢍꢝꢑꢧ ꢘꢼꢘꢔ ꢏꢔꢙꢘ
ꢴꢵ꣎ꢓꢒ ꢘꢼꢰꢧ ꢑꢐꢲ꣄ꢏꢍꢓꢒ ꢏꢔꢵ ꢔꣵꢏ꣸ ꢏꢜꢰ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢓꢍꢿꢑ ꢏꢍꢓ ꢓꢛꢍ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒꢷ Tꢔꢙ ꢔꢐꢍꢧ ꢔꢎ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢔꢍꢎꢓ
ꢨꢜꢍꢧ ꢏꢢ ꢨꢚꢳꢓꢒ ꣮ꢏꢧ ꢏꢯꢵ ꢘꢐꢰ ꢏꢶꢘ ꢮꢯ ꢔꢯꢓꢒ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢏꢜꢰ ꢨꢍꢿꢵ ꣄ꢍꢎꢓ ꢘꢔꢰ ꢮꢍꢎꢘ ꢒꢍꢐꢰ ꢔꢯꢓꢒ ꢓꢔꢐꢓꢔ ꢘꢔꢸꢓꢒ ꢮꢯ ꢔꢍꢎꢵ
ꢴꢵ꣎ꢷ Tꢔꢙ ꣂꢐꢧ ꢏꢢ ꢖꢔꢐ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒꢧ ꢔ ꢏꢔꢸꢍ ꢴꢵꢓ ꢫꢓꢒ ꢏꢔ꣫ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ TꢇꢀTꢧ
ꢏꢔꢰ ꢑꢺꢏ ꢘꢵꢺꢘ ꢨꢍꢿꢵ ꢏꢲꢐ ꢘ꣖ꢐ Aꢑꢲꢍꢘꢐꢓ ꢂꢻꢖꢲ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣤ꢧ ꢦ꣣꣰ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꢵꢐ ꢫꢓꢒ ꢏꢔ꣫ ꢏꢓ ꢫꢓꢒ ꢮꢯ
꣤ꢤ꣰ ꢫꢓꢒ ꢏꢔ꣫ ꢒꢔꢍ ꢓ꣒ꢷ ꢀꢍꢽꢑ ꢏꢔꣵ ꢮ꣙ ꢹꢯ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꣧ ꢔꣁꢵ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢏꢐꢩ ꢏꢞꢍ ꢏꢕꢓ ꣥ ꢏꢔ꣫ ꢏꢔꢐꢓꢔ
ꢏꢰꢼꢓꢷ Nꢒꢰꢯꢍ ꢲꢐꢧ ꢔ ꢘꢭꢓ ꢫ꣗ ꢫꢯꢓꢒ ꢘꢔ꣏ꢖ ꢓꢔꢕꢓ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢑꢞꢍꢷ
3. Thực trạng TMĐT tại Việt Nam
Nꢿꢓ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢨꢐꢓꢒ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢏꢞꢍ ꢓꢿꢓ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꣄꣨ ꢏꢔꢵꢕꢏ ꢶ ꢫꢰ ꢨꢸ ꢘꢼꢘ ꢓꢔꢯ ꣎ꢓ ꢻꢵ꣏ꢏꢧ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ
ꢫꣴꢓꢒꢧ ꢘꢼꢘ ꢏꢗ ꢘꢔꢙꢘ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꢖꢔ ꢏꢔꢵꢺꢘ ꢮꢯꢰ ꢘꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꣄꣨ ꢏꢔꢵꢕꢏ ꣄ꢔꢼꢘ ꢓꢔꢐꢵꢷ TꢇꢀT ꢹꢯ ꢑꢺꢏ ꢖꢔꢬꢓ ꢴꢵꢐꢓ
ꢏꢲꢓꢒ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꢻꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢨꢸꢷ
57
TẠP CHÍ KHOA HỌC TÀI CHÍNH KẾ TOÁN
Hình 1: Quy mô thị trường TMĐT thực tế và dự kiến Đông Nam Á 2015-2025
(Đơn vị: Triệu USD)
Nguồn: Google and Temasek 2019
꣘ꢼꢰ ꢘꢼꢰ ꢘ꣖ꢐ ꣯ꢰꢰꢒꢹ ꢮꢯ Tꢑꢐ꣄ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣢ ꢘꢔꢰ ꢏꢔ꣏ꢩꢧ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮ ꢴꢵꢐ ꣄ꣃꢓꢔ TꢇꢀT ꢘꢸ
ꢻꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢢ ꢥꢧ꣡ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢋꢅꢈ ꢟꢤꢥ꣔꣥ꢡ ꢹꣃꢓ ꣥ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢋꢅꢈ ꢟꢤꢥ꣔꣢ꢡꢧ ꢮꢯ ꢹꢯ ꢏꢔ꣙ ꢏꢲꢚꢳꢓꢒ TꢇꢀT ꢹꢞꢓ ꢏꢔꢙ ꣂꢐ
ꢀꢱꢓꢒ Nꢐꢑ Á ꢐꢵ Iꢓꢫꢰꢓꢍꢐ ꢮꢯ Tꢔꢼꢍ ꢊꢐꢓꢷ
Bảng 2: Quy mô thị trường TMĐT B2C theo doanh thu tại Việt Nam
Chỉ tiêu
2015
꣣ꢥꢧ꣣
꣔꣤ꢥ
2016
꣣ꢤꢧꢦ
꣔ꢦꢥ
2017
꣣꣣ꢧ꣤
꣔꣭꣤
2018
꣣꣢ꢧ꣢
ꢤꢥꢤ
2019
꣡꣡ꢧ꣭
ꢤꢤ꣥
ꣿꢞꢘ ꢏꢓꢔ ꢶ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢔꢐꢑ ꢒꢍꢐ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓ ꢟꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍꢡ
ꣿꢞꢘ ꢏꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓ ꢘ꣖ꢐ ꢑꢺꢏ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢟꢋꢅꢈꢡ
T꣬ ꢏꢲꢓꢒ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ TꢇꢀT ꢰ ꢮꢞꢍ ꢏꢗꢓꢒ ꢑꢙꢘ ꣂꢼꢓ ꢹ꣫ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢮꢯ
ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꢘ꣎ ꢓꢚꢞꢘ
ꢤꢧ꣭꣰
꣥꣡꣰
꣣꣰
꣣ꢧ꣤꣰
꣡ꢧꢤ꣰
꣤ꢥ꣰
꣡ꢧ꣢꣰
꣤꣤꣰
T꣬ ꢹꢎ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫ꣐ꢓ ꢫꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ
꣥꣡ꢧꢤ꣰
꣥꣭ꢧ꣔꣰
Nguồn: Sách trắng TMĐT Việt Nam 2020.
Tꢲꢰꢓꢒ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓꢒ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꣥ ꢓꢣꢑꢧ ꢘꢼꢘ ꢘꢔꣶ ꢏꢍꣃꢵ ꢶ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓꢧ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑꢧ ꢏ꣬ ꢏꢲꢓꢒ
ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ TꢇꢀTꢧ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫ꣐ꢓ ꢫꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ ꢹꢍꣃꢓ ꢏꢘ ꢏꢣꢓꢒ ꢴꢵꢐ ꢘꢼꢘ ꢓꢣꢑꢷ C ꢏꢔꢽ ꢨꢝꢓ ꢤꢥ꣔꣢ꢧ ꢘꢸ
꣤꣤꣰ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢫ꣐ꢓ ꢫꢓꢒ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏꢧ ꢶ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢔꢐꢑ ꢒꢍꢐ ꢑꢵꢐ ꢏꢲꢘ ꢏꢵꢩꢝꢓ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢢ ꣣ꢥꢧ꣣ ꢨꢝꢓ ꣡꣡ꢧ꣭ ꢏꢲꢍꢎꢵ ꢓꢒꢚꢳꢍꢷ
ꢀ꣐ꢩ ꢹꢯ ꢏꢓ ꢔꢍꢎꢵ ꢏꢶꢏ ꢘꢔꢰ ꢮꢍꢎꢘ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢘ꣖ꢐ TꢇꢀTꢷ
Hình 2: Hình thức thanh toán khi mua hàng trực tuyến
Nguồn: Sách trắng TMĐT Việt Nam 2020
Tꢔ꣫ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢫꢓꢒ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ TꢇꢀT ꢮꣳꢓ ꢘꢔꢚꢐ ꢘꢔꢍꢝꢑ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢹꢞꢓꢧ ꢨꢐ ꢶ ꢮꣳꢓ ꢏꢔꢐꢓꢔ
ꢏꢰꢼꢓ ꢏꢍꢿꢓ ꢑꣲꢏ ꢘꢔꢰ ꢘꢼꢘ ꢨꢛꢓ ꢔꢯꢓꢒ ꢮꢞꢍ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢴꢵꢼ ꢘꢐꢰꢧ ꢘꢔꢍꢝꢑ ꣭꣤꣰ ꢟꢤꢥ꣔꣢ꢡꢷ Cꢼꢘ ꢔꢓꢔ ꢏꢔꢙꢘ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꣄ꢔꢱꢓꢒ
ꢫꣴꢓꢒ ꢏꢍꢿꢓ ꢑꣲꢏ ꢘꢭꢓ ꢘꢔꢍꢝꢑ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢓꢔꣅꢷ ꢀ꣐ꢩ ꢹꢯ ꢘ꣎ꢓ ꢏꢲ꣧ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢓꢔꣅ ꢘꢔꢰ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢘ꣖ꢐ TꢇꢀTꢷ Tꢔꢰ ꣘ꢼꢰ
ꢘꢼꢰ ꢘ꣖ꢐ Nꢒ꣐ꢓ ꢔꢯꢓꢒ ꢓꢔꢯ ꢓꢚꢞꢘꢧ ꢨꢝꢓ ꢘꢵꢶꢍ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣢ꢧ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢴꢵꢐ ꣄ꣃꢓꢔ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ ꢏꢣꢓꢒ ꣤꣡꣰ ꢮꢿ ꢶ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ
ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮꢯ ꢏꢣꢓꢒ ꣣ꢦ꣰ ꢮꢿ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ꣸ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢴꢵꢐ ꣄ꣃꢓꢔ ꢨꢍꢎꢓ ꢏꢔꢰꢜꢍ ꢫꢍ ꢨꢺꢓꢒ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢚꢛꢓꢒ ꢙꢓꢒ
꣔꣢꣭꣰ ꢮꢯ ꢤ꣔ꢥ꣰ ꢮꢿ ꢶ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢮꢯ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢰ ꢮꢞꢍ ꢘꣴꢓꢒ ꣄꤀ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ꢷ
58
ꢀẠI HỌC TÀI CHÍNH ꢁ KẾ TOÁN
Hꢍꢎꢓ ꢓꢐꢩ ꢮꣳꢓ ꢘꢭꢓ ꢲ꣏ꢏ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢲꢯꢰ ꢘ꣎ꢓ ꢘꢔꢰ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢲꢚ꣧ꢓꢒ ꢘ꣖ꢐ TꢇꢀTꢧ ꢨꣲꢘ ꣂꢍꢎꢏ ꢮꢿ ꢘꢛ ꣧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢨꢽ
ꢔꣽ ꢏꢲ꣒ ꢘꢼꢘ ꢴꢵꢩ ꢏꢲꢓꢔ ꣄꣨ ꢏꢔꢵꢕꢏ ꢶ ꢘꣀꢓꢒ ꢓꢔꢚ ꢮꢍꢎꢘ ꢒꢍꢐꢰ ꢓꢔꢕꢓꢧ ꢮꢕꢓ ꢘꢔꢵꢩꢽꢓ ꢮꢕꢏ ꢹ꣪ ꢨꢽ ꢔꢰꢯꢓ ꢏꢔꢯꢓꢔ ꢨꢛꢓ ꢔꢯꢓꢒꢷ
ꢉꢞꢍ ꢨꣲꢘ ꢨꢍꢽꢑ ꢫꢍꢎꢓ ꢏꢘꢔ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘ ꢓꢱꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓ ꢮꢯ ꢑꢍꢿꢓ ꢓꣵꢍ ꢘꢔꢍꢝꢑ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢘꢐꢰ ꢘ꣖ꢐ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑꢧ ꢘꢼꢘ ꢓꢔꢯ ꢘꢵꢓꢒ
ꢘ꣏ꢖ TꢇꢀT ꣄ꢔꢸ ꣄ꢔꢣꢓ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢮꢍꢎꢘ ꢖꢔꢘ ꢮ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢫꢰ ꢘꢔꢍ ꢖꢔ ꢔꢕꢵ ꢘꢬꢓ ꣄ꢔꢼ ꢘꢐꢰꢷ ꣿꢞꢘ ꢏꢓꢔ ꢘꢔꢍ ꢖꢔ ꢔꢕꢵ
ꢘꢬꢓ ꢘꢔꢍꢝꢑ ꣣ꢥ꣰ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢏꢔꢵ ꢏꢜꢍ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꣄ꢔꢍ ꢘꢰꢓ ꢶ ꢓꢯꢩ ꢏꢜꢍ ꤁ꢓ ꢀꢺ ꢹꢯ ꣥꣰ ꢨꢝꢓ ꣔꣥꣰ꢧ ꢏꢜꢍ Hꢰꢐ K꤀
꣄ꢔꢰ꣎ꢓꢒ ꣔꣔꣰ꢷ Tꢵꢩ ꢓꢔꢍꣃꢓꢧ ꢏꢔꢰ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꣄ꣃ ꢘ꣖ꢐ Nꢒ꣐ꢓ ꢔꢯꢓꢒ Tꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ꢧ ꣄ꢔ꣎ ꢓꢣꢓꢒ ꢔꢕꢵ ꢘꢬꢓ ꢘ꣖ꢐ ꢉꢍꢎꢏ
Nꢐꢑ ꢨꢐꢓꢒ ꢫꢬꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢘ꣎ꢍ ꢏꢔꢍꢎꢓꢧ ꢏꢢ ꢮ꣙ ꢏꢲ ꣤꣡ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢶ ꣔꣤ꢥ ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢟꢤꢥ꣔꣤ꢡ ꢹꣃꢓ ꢮ꣙ ꢏꢲ ꣣꣢ ꢟꢤꢥ꣔꣭ꢡꢷ Tꢔꢰ ꣘ꢼꢰ
ꢘꢼꢰ Tương lai nền kinh tế số Việt Nam hướng tới năm 2030 và 2045. Cꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢫꢓꢒ
ꢘꢔꢰ ꢔꢕꢵ ꢘꢬꢓ ꢮꣳꢓ ꢘꢭꢓ ꣄ꢔꢼ ꣄ꢔꢍꣃꢑ ꢏꢶꢓ ꢰ ꢮꢞꢍ ꢘꢼꢘ ꢓꢚꢞꢘ ꣄ꢔꢼꢘ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘꢧ ꢘꢔ꣱ꢓꢒ ꢔꢜꢓ ꢔꢎ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꢲꢰꣂꢰꢏ
ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꣄ꢔꢰ ꢔꢯꢓꢒ ꢑꢞꢍ ꢘꢔꣶ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢔꢐꢍ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢏꢜꢍ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢹꢯ ꣯ꢲꢑꢐꢓ ꢅꢘꢔꢓ꣄ꢲ ꢮꢯ ꢉꢍꢓꢐꢑꢍꢹ꣄ ꣧ ꣘ꢓꢔ
ꢈꢚꢛꢓꢒꢷ Cꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢩ ꢮꢕꢓ ꢏ꣎ꢍ ꢹꢞꢓ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢓꢚꢞꢘ ꢮꣳꢓ ꢨꢐꢓꢒ ꢏꢔꢘ ꢔꢍꢎꢓ ꢻ ꢹ꣪ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢏꢔ꣖ ꢘꢱꢓꢒ ꢏꢔꢐꢩ ꢮ
ꢫꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꢏꢲꢵꢓꢒ ꢏ꣐ꢑ ꢖꢔ꣐ꢓ ꢖꢔꢶꢍ ꢏ ꢨꢺꢓꢒꢷ Cꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢓꢔꢚ ꢏꢔꢘ ꢏꢝ ꣎ꢰ ꢔꢰꣲꢘ ꢒꢍꢐꢓ ꢔꢯꢓꢒ ꣂ꣦ꢓꢒ ꢑꢼꢩ ꣂꢐꢩ
꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢹꢼꢍ ꢔꢍꢎꢓ ꢮꣳꢓ ꢘꢔꢚꢐ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꣂꢶ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꣂ꣏ꢏ ꣄꤀ ꣄ꢝ ꢔꢰꢜꢘꢔ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꣄ꢔꢐꢍ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢓꢯꢰꢷ
Tꢔ꣫ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢫꢓꢒ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ TꢇꢀT ꢮꣳꢓ ꢘꢔꢚꢐ ꢘꢔꢍꢝꢑ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢹꢞꢓꢧ ꢨꢐ ꢶ ꢮꣳꢓ ꢏꢔꢐꢓꢔ
ꢏꢰꢼꢓ ꢏꢍꢿꢓ ꢑꣲꢏ ꢘꢔꢰ ꢘꢼꢘ ꢨꢛꢓ ꢔꢯꢓꢒꢷ Tꢔꢰ ꣘ꢼꢰ ꢘꢼꢰ ꢘ꣖ꢐ Nꢒ꣐ꢓ ꢔꢯꢓꢒ ꢓꢔꢯ ꢓꢚꢞꢘꢧ ꢨꢝꢓ ꢘꢵꢶꢍ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣢ꢧ ꢒꢍꢐꢰ
ꢫ꣙ꢘꢔ ꢴꢵꢐ ꣄ꣃꢓꢔ ꢍꢓꢏꢲꢓꢏ ꢏꢣꢓꢒ ꣤꣡꣰ ꢮꢿ ꢶ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮꢯ ꢏꢣꢓꢒ ꣣ꢦ꣰ ꢮꢿ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ꣸ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢴꢵꢐ
꣄ꣃꢓꢔ ꢨꢍꢎꢓ ꢏꢔꢰꢜꢍ ꢫꢍ ꢨꢺꢓꢒ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢚꢛꢓꢒ ꢙꢓꢒ ꣔꣢꣭꣰ ꢮꢯ ꢤ꣔ꢥ꣰ ꢮꢿ ꢶ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢮꢯ ꢒꢍꢼ ꢏꢲ꣙ ꢒꢍꢐꢰ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢰ ꢮꢞꢍ ꢘꣴꢓꢒ
꣄꤀ ꢓꢣꢑ ꢤꢥ꣔꣭ꢷ Cꢼꢘ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢔꢍꢎꢵ ꢮ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢖꢔꢗ ꣂꢍꢝꢓ ꣂꢐꢰ ꢒꢑ Pꢐꢩꢖꢐꢹꢧ ꢇꢰꢑꢰ ꢮꢯ ꤂ꢐꢹꢰꢖꢐꢩꢷ
Tꢲꢰꢓꢒ ꢨꢍꢿꢵ ꣄ꢍꢎꢓ TꢇꢀT ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢑꢜꢓꢔ ꢑꢾ ꢘꣴꢓꢒ ꢮꢞꢍ ꢻꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢘ꣖ꢐ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍꢧ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢮ꣏ꢓ ꢨꢿ ꢘꢭꢓ ꢏꢓ
ꢏꢜꢍ ꢓꢔꢚ ꢏ꣬ ꢹꢎ ꢒꢍꢐꢓ ꢹꢕꢓ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓꢧ ꢔꢯꢓꢒ ꢒꢍ꣎ ꢮꢯ ꢮꢍ ꢖꢔꢜꢑ ꢴꢵꢩꢿꢓ ꣧ ꢔꣁꢵ ꢏꢲ ꢏꢵꢎꢷ
4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
4.1. Về phía Nhà nước
- Hạ tầng pháp lý
ꢇꣲꢘ ꢫꣴ ꢘꢼꢘ ꢮꢣꢓ ꣂ꣎ꢓ ꢖꢔꢼꢖ ꢹꢵꢕꢏ ꢹꢍꣃꢓ ꢏꢘ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣂꢐꢓ ꢔꢯꢓꢔꢧ ꢘꢔꣶꢓꢔ ꢐ ꣂꢗ ꢵꢓꢒ ꢨꢽ ꢨꢍꢿꢵ ꢘꢔꣶꢓꢔ ꢔꢰꢜꢏ ꢨꢺꢓꢒ
TꢇꢀTꢷ Tꢵꢩ ꢓꢔꢍꣃꢓꢧ ꢏꢲꢚꢞꢘ ꢘꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢑꢞꢍ ꢘ꣖ꢐ ꢘꢼꢘꢔ ꢑꢜꢓꢒ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꣡ꢷꢥ ꢏꢼꢘ ꢨꢺꢓꢒ ꢏꢲꢘ ꢏꢍꢝꢖ ꢨꢝꢓ
TꢇꢀTꢧ ꢘꣀꢓꢒ ꢓꢔꢚ ꢘꢼꢘ ꢻꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢑꢞꢍ ꢹꢯꢑ ꢘꢔꢰ ꢘꢼꢘ ꢘꢔꢓꢔ ꢼꢘꢔ ꢘꢔꢚꢐ ꢏꢔꢐꢩ ꢨꢗꢍ ꣄꣙ꢖ ꢏꢔꢳꢍ ꢨꢽ ꢨꢼꢖ
ꢙꢓꢒ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢨꢍꢿꢵ ꣄ꢍꢎꢓ ꢑꢞꢍꢷ Tꢲꢰꢓꢒ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꢏꢞꢍꢧ Cꢔꢓꢔ ꢖꢔ꣖ ꢘꢬꢓ ꢞꢑ ꢔꢰꢯꢓ ꢏꢔꢍꢎꢓ ꢘꢼꢘ ꢮꢣꢓ ꣂ꣎ꢓ ꢹꢍꣃꢓ ꢴꢵꢐꢓ
TꢇꢀT ꢘꣀꢓꢒ ꢓꢔꢚ ꣂꢗ ꢵꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꢘꢔꢝ ꢏꢯꢍ ꢻ ꢹ꣪ ꢮꢍ ꢖꢔꢜꢑ ꢨꢐꢓꢒ ꢻꢵ꣏ꢏ ꢔꢍꢎꢓ ꢓꢒꢯꢩ ꢘꢯꢓꢒ ꢏꢍꢓꢔ ꢮꢍꢷ
- Hạ tầng kỹ thuật
Cꢬꢓ ꢏꢔꢍꢝꢏ ꢖꢔ꣎ꢍ ꢻ꣐ꢩ ꢫꢓꢒ ꢮꢯ ꢔꢰꢯꢓ ꢏꢔꢍꢎꢓ ꢮꢿ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢏꢍꢓꢧ ꢮꢍ꣗ꢓ ꢏꢔꢱꢓꢒꢧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢨꢍꢎꢓ
ꢓꢣꢓꢒꢧ ꣂ꣎ꢰ ꢑꢕꢏ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢏꢍꢓꢧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢨꢍꢎꢓ ꢏꢧ ꣂ꣎ꢰ ꢮꢎ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒ ꢓꢔ꣦ꢑ ꢨ꣎ꢑ ꣂ꣎ꢰ ꢘꢔꢰ ꢔꢰꢜꢏ
ꢨꢺꢓꢒ TꢇꢀT ꢨꢚ꣒ꢘ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢵꢶꢏꢧ ꢫ꣗ ꢫꢯꢓꢒꢧ ꢏꢍꢎꢓ ꢘꢔ ꢨꢶꢍ ꢮꢞꢍ ꢘ꣎ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ TꢇꢀT ꢮꢯ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꢏꢍꣃꢵ ꢫꣴꢓꢒꢷ
- Hạ tầng giao nhận hàng
Tꢜꢍ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑꢧ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ TꢇꢀT ꢘꢸ ꣄ꢔ꣐ꢵ ꢔꢕꢵ ꢘꢬꢓ ꢓꢺꢍ ꣂꢺ ꢹꢯ ꣄ꢔꢼ ꢔꢜꢓ ꢘꢔꢝ ꢟꢊꢐꣾꢐꢫꢐꢡꢧ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ
ꢏꢔ꣏ꢩ ꢘꢐꢓꢔ ꢏꢲꢐꢓꢔ ꢘ꣖ꢐ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢘꢵꢓꢒ ꢘ꣏ꢖ ꢫ꣙ꢘꢔ ꢮ ꢓꢯꢩ ꢓꢔꢚ ꢉꢍꢏꢏꢹ Pꢰꢏꢧ ꢉNPꢰꢏꢧ ꢂꢇꢅꢧ
ꢒꢍꢐꢰꢔꢐꢓꢒꢓꢔꢐꢓꢔꢧ ꢒꢍꢐꢰꢔꢐꢓꢒꢏꢍꢏ꣄ꢍꢑꢧꢷꢷꢷ Kꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢖꢔ꣎ꢍ ꢘꢔꢳ ꢏꢲꢵꢓꢒ ꣂꢓꢔ ꢏꢢ ꣥ꢁ꣤ ꢓꢒꢯꢩ ꢨꢽ ꢓꢔꢕꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢔꢯꢓꢒꢧ
ꢨ꣐ꢩ ꢹꢯ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓꢒ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ ꢹ꣐ꢵ ꢏꢔꢙ ꢔꢐꢍ ꢏꢜꢍ ꢀꢱꢓꢒ Nꢐꢑ Áꢷ ꢈꢰ ꢨꢸꢧ ꢨꢽ ꢔꢰꢜꢏ ꢨꢺꢓꢒ TꢇꢀT ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢗꢓ ꢨ꣙ꢓꢔ
ꢮꢯ ꣂꢿꢓ ꢮꣁꢓꢒ ꢘꢬꢓ ꢻ꣐ꢩ ꢫꢓꢒ ꢘꢛ ꣧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢓꢔ꣦ꢑ ꢨ꣎ꢑ ꣂ꣎ꢰ ꢘꢔꢰ ꢮꢍꢎꢘ ꢒꢍꢐꢰ ꢓꢔꢕꢓ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢴꢵꢐ ꢨꢚꢳꢓꢒ ꣄ꢔꢱꢓꢒꢧ
ꢨꢚꢳꢓꢒ ꢏꢔ꣖ꢩ ꢔꢐꢩ ꢨꢚꢳꢓꢒ ꣂꢺ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢵꢶꢏꢧ ꢘꢔꢍ ꢖꢔ ꢔꢜꢷ
4.2 Về phía doanh nghiệp
Nâng cao chất lượng hàng hóa
Kꢍꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢑ ꢴꢵꢶꢘ ꢏꢝ ꢘꢔꢰ ꢏꢔ꣏ꢩ ꢘꢔ꣏ꢏ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢹꢯ ꢘꢛ ꣧ ꢨꢽ ꢓ꣐ꢓꢒ ꢘꢐꢰ ꢮꢯ ꢘ꣖ꢓꢒ ꢘꢶ ꢹꢭꢓꢒ ꢏꢍꢓ ꣄ꢔꢼꢘꢔ
ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢓꢔ꣦ꢑ ꢒꢍꣁ ꢘꢔ꣐ꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢘꣀ ꢮꢯ ꢑ꣧ ꢲꢺꢓꢒꢧ ꢒꢍꢐ ꢏꢣꢓꢒ ꢏꢔꣃꢑ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢑꢞꢍꢷ Nꢒꢰꢯꢍ ꢲꢐꢧ ꢘꢔ꣏ꢏ
59
TẠP CHÍ KHOA HỌC TÀI CHÍNH KẾ TOÁN
ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢓꢔꢕꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢒꢍꢶꢓꢒ ꢓꢔꢚ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢒ ꢓꢒꢚꢳꢍ ꣂꢼꢓ ꢨꢪ ꢴꢵ꣎ꢓꢒ ꢘꢼꢰ ꢏꢔ ꢘꢔ꣮ꢘ
ꢘꢔ꣮ꢓ ꢑꢺꢏ ꢨꢍꢿꢵ ꢲ꣦ꢓꢒ ꢈN ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢏꢔꢽ ꢓꢯꢰ ꢒꢍꣁ ꢘꢔ꣐ꢓ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒꢷ ꢇꢺꢏ ꣄ꢔꢍ ꢈN ꢒꢍꢐꢰ ꢔꢯꢓꢒ ꢵꢩ ꢏꢓ ꢓꢔꢚ
ꢔꢓꢔ ꣎ꢓꢔ ꢨꢪ ꢨꢚꢐ ꢏꢲꣃꢓ ꣂꢍꢏ ꢏꢔ ꢘꢔ꣱ꢓꢒ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꢘ꣖ꢓꢒ ꢘꢶ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢓꢍꢿꢑ ꢏꢍꢓ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢑꢯ ꢘꢭꢓ ꣄ꢔꢍꢝꢓ ꢔ ꢐꢓ
ꢏ꣐ꢑꢧ ꢏꢔꢘꢔ ꢏꢔꣵꢧ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ ꢔ ꢴꢵꢐꢩ ꢹꢜꢍ ꢏꢑ ꣄ꢍꢝꢑ ꢓꢔꣁꢓꢒ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꣄ꢔꢼꢘ ꢘ꣖ꢐ ꢈNꢷ
Đầu tư công nghệ mới
ꢈꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢘꢬꢓ ꢨꢬꢵ ꢏꢚ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎꢧ ꢻ꣐ꢩ ꢫꢓꢒ ꢔꢎ ꢏꢔꢶꢓꢒ ꣂꢍꢏ ꢓꢔ꣦ꢑ ꢘꢵꢓꢒ ꢘ꣏ꢖ ꢘꢔꢰ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ
ꢒꢍꢐꢰ ꢫꢍꢎꢓ ꢏꢔꢕꢏ ꢫ꣗ ꢫꢓꢒꢧ ꢮꢞꢍ ꢘꢼꢘ ꢘꢔꢙꢘ ꢓꢣꢓꢒ ꢨꢼꢓꢔ ꢒꢍꢼ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐꢧ ꢘꢼꢘ ꢘꢔꢙꢘ ꢓꢣꢓꢒ ꢏꢔꢐꢓꢔ ꢏꢰꢼꢓ ꢨꢛꢓ ꢒꢍ꣎ꢓꢷ
ꢀꣲꢘ ꣂꢍꢎꢏꢧ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢏꢲ ꢏꢵꢎ ꢓꢔ꣐ꢓ ꢏꢜꢰ ꢟAIꢡ ꢔꣽ ꢏꢲ꣒ ꢨ꣮ꢘ ꢹꢘ ꢓꢔ꣦ꢑ ꢏꢶꢍ ꢚꢵ ꢔꢸꢐ ꢏꢲ꣎ꢍ ꢓꢒꢔꢍꢎꢑ ꢑꢵꢐ ꣮ꢑ ꢮꢯ ꢏ
ꢨꢺꢓꢒ ꢔꢸꢐ ꢘꢼꢘ ꢮꢕꢓ ꢨꢺꢓꢒ ꢮꢕꢓ ꢔꢯꢓꢔ ꢔꢐꢩ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢏꢔꢘ ꢏꢝ ꣎ꢰ ꢏꢣꢓꢒ ꢘꢚꢳꢓꢒ ꢟAꢄ Aꢵꢒꢑꢓꢏꢫ ꢄꢐꢹꢍꢏꢩꢡ ꢒꢍꣵꢖ
ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢏꢣꢓꢒ ꢑꢙꢘ ꢨꢺ ꢘ꣎ꢑ ꢓꢔꢕꢓ ꣎ꢓ ꢖꢔ꣑ꢑ ꢘꢔꢰ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒ ꢏꢲꢚꢞꢘ ꣄ꢔꢍ ꢑꢵꢐ ꢔꢯꢓꢒꢷ
Mở rộng TMĐT xuyên biên giới
Tꢲꢰꢓꢒ ꢨꢍꢿꢵ ꣄ꢍꢎꢓ ꢘꢼꢘꢔ ꢑꢜꢓꢒ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢨꢐꢓꢒ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢑꢜꢓꢔ ꢑꢾ ꢏꢲꣃꢓ ꢏꢰꢯꢓ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍꢧ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢘꢱꢓꢒ
ꢘꢧ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢑꢞꢍ ꢲꢐ ꢨꢳꢍ ꢔꣽ ꢏꢲ꣒ ꢘꢔꢰ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꢶ ꢏꢔ TꢇꢀT ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢘꢭꢓ ꣂ꣙ ꣂꢸ ꢔ꤃ꢖ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢖꢔꢜꢑ ꢮꢍ
ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢓꣁꢐ ꢑꢯ ꢘꢬꢓ ꢨ꣑ꢩ ꢑꢜꢓꢔ ꢐꢓꢒ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘ ꢮꢯ ꢏꢰꢯꢓ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍꢷ ꢀ꣐ꢩ ꢘꣀꢓꢒ ꢹꢯ ꢻꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢏ꣏ꢏ ꢩꢝꢵ ꢑꢯ ꣄ꢔꢱꢓꢒ
ꢑꢺꢏ ꢴꢵꢶꢘ ꢒꢍꢐ ꢓꢯꢰ ꢘꢸ ꢏꢔꢽ ꢨꢙꢓꢒ ꢓꢒꢰꢯꢍ ꢘꢵꢺꢘꢷ Hꢍꢎꢓ ꢓꢐꢩꢧ ꣄ꢔꢰ꣎ꢓꢒ ꣢ꢥ꣰ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢏꢜꢍ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢹꢯ
ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢓꢔꣅ ꢮꢯ ꢮꢢꢐꢧ ꢹꢯ ꢹꢰꢜꢍ ꢔꢓꢔ ꢫ꣗ ꢫꢯꢓꢒ ꢏꢔꢐꢑ ꢒꢍꢐ ꢮꢯꢰ ꢔꢓꢔ ꢏꢔꢙꢘ TꢇꢀT ꢻꢵꢩꣃꢓ ꣂꢍꣃꢓ ꢒꢍꢞꢍ ꣂ꣧ꢍ
ꢏꢓꢔ ꢹꢍꢓꢔ ꢔꢰꢜꢏ ꢘ꣖ꢐ ꢓꢸꢷ Tꢵꢩ ꢓꢔꢍꣃꢓꢧ ꢨꢽ ꢑ꣧ ꢲꢺꢓꢒ ꢖꢔꢜꢑ ꢮꢍ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔꢧ ꢘꢼꢘ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢘꢬꢓ ꣄ꢔ꣮ꢘ ꢖꢔꢘ
ꢨꢚ꣒ꢘ ꢘꢼꢘ ꢲꢯꢰ ꢘ꣎ꢓ ꢮꢿ ꢓꢒꢱꢓ ꢓꢒꣁꢧ ꢏꢑ ꣄ꢍꢝꢑ ꣄ꢔꢼꢘꢔ ꢔꢯꢓꢒꢧ ꢘꢔꢍꢝꢓ ꢹꢚ꣒ꢘ ꢮꢯ ꢮꢣꢓ ꢔꢸꢐ ꣄ꢍꢓꢔ ꢫꢰꢐꢓꢔꢧ ꢹꢵꢕꢏ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ
ꢑꢜꢍ ꢴꢵꢶꢘ ꢏꢝꢷ Cꣴꢓꢒ ꢮꢞꢍ ꢨꢸꢧ Hꢍꢎꢖ ꢨ꣙ꢓꢔ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢏ ꢫꢰ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑꢁꢂꢋ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣩ꢵꢶꢘ ꢔꢺꢍ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢖꢔꣃ
ꢘꢔꢵ꣑ꢓꢧ ꢫ ꣄ꢍꢝꢓ ꢘꢸ ꢔꢍꢎꢵ ꢹꢘ ꢏꢢ ꢏꢔꢼꢓꢒ ꣭ꢤꢥꢤꢥ ꢨꢚ꣒ꢘ ꣄꤀ ꢮꢓꢒ ꢾ ꢏꢔꣵꢘ ꢨ꣑ꢩ ꢖꢔꢘ ꢔꢍ ꢘ꣖ꢐ ꢓꢿꢓ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꢓꢺꢍ
ꢨ꣙ꢐꢧ ꢮꢞꢍ ꣢꣢꣰ ꢘꢼꢘ ꢫꢭꢓꢒ ꢏꢔꢵꢝ ꢮꢯ ꢲꢯꢰ ꢘ꣎ꢓ ꢏꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢒꢍꣁꢐ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢮꢯ ꢂꢋ ꢨꢚ꣒ꢘ ꢻꢸꢐ ꣂꣅꢷ Nꢔꣁꢓꢒ ꣂꢍꢎꢓ
ꢖꢔꢼꢖ ꢓꢯꢩ ꢾ ꢘ꣖ꢓꢒ ꢘꢶ ꢓꢍꢿꢑ ꢏꢍꢓ ꢘ꣖ꢐ ꢫꢰꢐꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꢮꢯꢰ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢮꢚ꣒ꢏ ꣂꢕꢘ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢏꢚꢛꢓꢒ ꢹꢐꢍ ꢘ꣖ꢐ ꢓꢒꢯꢓꢔ
TꢇꢀT ꢻꢵꢩꣃꢓ ꣂꢍꣃꢓ ꢒꢍꢞꢍꢷ
Kết luận
ꢃꢵ ꢔꢚꢞꢓꢒ TꢇꢀT ꢏꢲꣃꢓ ꢏꢰꢯꢓ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢨꢐꢓꢒ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢑꢜꢓꢔ ꢑꢾ ꣧ ꢑꢺꢏ ꢏꢬꢑ ꢘꢐꢰ ꢑꢞꢍ ꢘꣴꢓꢒ ꢮꢞꢍ ꢔꣽ
ꢏꢲ꣒ ꢘ꣖ꢐ ꢘꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢑꢞꢍ ꢏꢢ ꢘꢵꢺꢘ ꢘꢼꢘꢔ ꢑꢜꢓꢒ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢍꢎꢖ ꣡ꢷꢥꢷ Kꢔꢱꢓꢒ ꢨꢙꢓꢒ ꢓꢒꢰꢯꢍ ꢘꢵꢺꢘꢧ TꢇꢀT ꢏꢜꢍ
ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢨꢐꢓꢒ ꢏꢢꢓꢒ ꣂꢚꢞꢘ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꢮꢞꢍ ꢓꢔꢍꢿꢵ ꢘꢛ ꢔꢺꢍ ꢮꢯ ꣄ꢔꢱꢓꢒ ꢏ ꢏꢔꢼꢘꢔ ꢏꢔꢙꢘꢷ ꢉ ꢏꢔꢝꢧ ꢏꢲꢰꢓꢒ ꢏꢔꢳꢍ ꢒꢍꢐꢓ
ꢏꢞꢍꢧ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꢘꢬꢓ ꢔꢘ ꢔꣅꢍ ꢮꢯ ꢮꢕꢓ ꢫꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꣄ꢍꢓꢔ ꢓꢒꢔꢍꢎꢑ ꢘ꣖ꢐ ꢘꢼꢘ ꢓꢚꢞꢘ ꢏꢲꣃꢓ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍ ꢓꢔ꣦ꢑ ꢨ꣑ꢩ ꢑꢜꢓꢔ
TꢇꢀT ꢓꢔꢚ ꢨꢬꢵ ꢏꢚ ꢘꢛ ꣧ ꢔꢜ ꢏꢬꢓꢒ ꢏꢔꢱꢓꢒ ꢏꢍꢓꢧ ꢓ꣐ꢓꢒ ꢘꢐꢰ ꢘꢔ꣏ꢏ ꢹꢚ꣒ꢓꢒ ꢔꢯꢓꢒ ꢔꢸꢐꢧ ꢼꢖ ꢫꢓꢒ ꢘꢼꢘ ꢘꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢑꢞꢍ
ꢔꢚꢞꢓꢒ ꢨꢝꢓ ꢑꢺꢏ ꢓꢿꢓ ꣄ꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꢖꢔꢼꢏ ꢏꢲꢍꢽꢓ ꣂꢿꢓ ꢮꣁꢓꢒꢧ ꢻꢙꢓꢒ ꢏꢬꢑ ꣄ꢔꢵ ꢮꢘ ꢮꢯ ꢏꢔꢝ ꢒꢍꢞꢍꢷ
TÀI ꢊI꤄ꢋ THAꢇ KH꤅O
꣔ꢷ ꣘ꢺ Cꢱꢓꢒ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢁ Cꢘ Tꢔꢚꢛꢓꢒ ꢑꢜꢍ ꢨꢍꢎꢓ ꢏ ꢮꢯ Kꢍꢓꢔ ꢏꢝ ꢶ ꢟꢤꢥꢤꢥꢡꢧ Sách trắng thương mại điện tử 2020ꢷ
ꢤꢷ ꣘ꢺ Kꢔꢰꢐ ꢔꢘ ꢮꢯ Cꢱꢓꢒ ꢓꢒꢔꢎ ꢉꢍꢎꢏ Nꢐꢑ ꤆ Tꢗ ꢘꢔꢙꢘ ꣄ꢔꢰꢐ ꢔꢘ ꤇ꢘ ꢟꢤꢥ꣔꣢ꢡꢧ Tương lai nền kinh tế số Việt Nam
hướng tới năm 2030 và 2045.
꣣ꢷ ꢠꢰꢲꢹꢫꣂꢐꢓ꣄ ꢟꢤꢥ꣔꣢ꢡꢧ Báo cáo phát triển Việt Nam 2019.
꣡ꢷ ꣯ꢰꢰꢒꢹꢧ Tꢑꢐ꣄ ꢟꢤꢥ꣔꣢ꢡꢧ Báo cáo nền kinh tế số Đông Nam ꢀ 2019.
꣥ꢷ ꢔꢏꢏꢖꢌꢷ꤈ꢖꢑꢰꢲꢒꢐꢓꢷꢘꢰꢑꢑꢲꢘꢔꢐꢓꢏꢁꢲꢮꢍꢘꢍꢓꢍꢒꢔꢏꢲꢖꢰꢲꢏꢮꢍꢏꢓꢐꢑꢷ Tꢲꢵꢩ ꢘꢕꢖ ꢓꢒꢯꢩ ꣔꣥꣔꣔ꢤꢥꢤꢥꢷ
꣤ꢷ ꢔꢏꢏꢖꢌꢷꢏꢰꢷꢰꢲꢒꢓꢒꢹꢍꢔꢏꢔꢏꢰꢔꢐꢏꢍꢏꢍ꣠ꣂꢩ꣡ꢷꢔꢏꢑꢷ Tꢲꢵꢩ ꢘꢕꢖ ꢓꢒꢯꢩ ꢤꢦ꣔ꢥꢤꢥꢤꢥꢷ
ꢦꢷ ꢔꢏꢏꢖꢌꢷꢍꢰꢘꢁꢮꢓꢷꢰꢲꢒꢐꢲꢘꢔꢍꢮꢥ꣔ꢥ꣢ꢤꢤꢁꢅPꢲꢰꣂꢏꢁCꢰꢑꢑꢲꢘIꢓꢏꢲꢰꢹꢫꢥꢥ꣣ꢷꢔꢏꢑꢹꢷ Tꢲꢵꢩ ꢘꢕꢖ ꢓꢒꢯꢩ
ꢤꢦ꣔ꢥꢤꢥꢤꢥꢷ
60
6 trang
14/05/2022
2780
Bạn đang xem tài liệu "Kinh nghiệm phát triển thương mại điện tử tại một số quốc gia: Bài học cho Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- kinh_nghiem_phat_trien_thuong_mai_dien_tu_tai_mot_so_quoc_gi.pdf
