Xây dựng sách ảnh minh họa kiến thức tâm lý học đại cương cho sinh viên khoa không chuyên trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018
Kỷ yếu khoa học
XÂY DỰNG SÁCH ẢNH MINH HỌA KIẾN THỨC
TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG CHO SINH VIÊN KHOA KHÔNG
CHUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Nguyễn Hải Uyên*, Vũ Thị Yến Nhi, Trần Thị Thu Trang
Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh
*Tác giả liên lạc: nguyenhaiuyen0409@gmail.com
TÓM TẮT
Nghiên cứu mô tả các phương pháp nghiên cứu, yêu cầu, quy trình xây dựng sách
ảnh minh họa kiến thức Tâm lý học đại cương dành cho sinh viên khoa không
chuyên Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu và mức độ
hài lòng về sách ảnh. Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về học
phần Tâm lý học đại cương dành cho sinh viên khoa không chuyên, các cơ sỏ làm
căn cứ để xây dựng sách ảnh được xác lập.
Từ khóa: Sách ảnh, tâm lý học đại cương, sinh viên khoa không chuyên.
ESTABLISHING PICTURE BOOK ILLUSTRATING THE
KNOWLEDGE OF GENERAL PSYCHOLOGY
FOR THE NON-PSYCHOLOGY STUDENTS IN HO CHI MINH
UNIVERSITY OF EDUCATION
Nguyen Hai Uyen*, Vu Thi Yen Nhi, Tran Thi Thu Trang
Ho Chi Minh City University of Education
*Corresponding Author: nguyenhaiuyen0409@gmail.com
ABSTRACT
This article describes the research methods, requirements and procedures for
developing a picture book illustrating general psychology for the non-psychology
students of Ho Chi Minh University of education, satisfaction with this picture
book. Based on the systematization of reasoning and practicality of the module,
general psychology for non-psychology students, the basis for establishing the
book of photographs is established.
Keywords: Picture book, general Psychology, non-psychology students.
sống và nghề nghiệp, khi cần phải
TỔNG QUAN
Đối với sinh viên (SV) hệ sư phạm tương tác với xã hội. Tại trường ĐHSP
Trường Đại học Sư phạm Thành phố TP.HCM, TLHĐC là học phần bắt
Hồ Chí Minh (ĐHSP TP.HCM) những buộc và có vai trò hết sức quan trọng
thầy giáo cô giáo tương lai, kiến thức đối với SV.
học phần Tâm lý học đại cương Tuy nhiên, theo tác giả Huỳnh Văn
(TLHĐC) là nền tảng cần thiết để tiếp Sơn, “SV sư phạm đang học tâm lí kiểu
cận kiến thức Tâm lí học Giáo dục, mặt trời là phải luôn luôn sáng” bởi các
Giao tiếp sư phạm… cùng một số học kiến thức môn học được SV đón nhận
phần có liên quan, và từ đó có khả năng một cách sơ lược, chưa hiệu quả và
ứng dụng các kiến thức này vào công chưa có chiều sâu. Từ đó dẫn đến thực
tác sư phạm sau khi tốt nghiệp. Đối với trạng SV còn mơ hồ về tâm lí học sinh
SV hệ ngoài sư phạm, kiến thức và việc học 30 tiết cho học phần
TLHĐC là sự hỗ trợ đắc lực cho cuộc TLHĐC chính là một cuộc dạo chơi hết
344
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018
Kỷ yếu khoa học
sức đáng sợ. Thời lượng truyền tải Phương pháp chuyên gia: Liên hệ gửi
không nhiều nhưng đây là học phần sản phẩm “Sách ảnh minh họa kiến
tương đối khó và khá trừu tượng đối thức TLHĐC” cùng với bảng tiêu chí
với SV.
đánh giá mức độ hài lòng để chuyên
Để hạn chế tâm lí “chán học”, “sợ học” gia thực hiện đánh giá.
do môn học có nhiều kiến thức trừu Phương pháp phỏng vấn: Tiếp xúc trực
tượng, một tài liệu tham khảo (TLTK) tiếp, đặt câu hỏi mở, thu thập thông tin
mô tả lí thuyết bằng tranh ảnh và xây và sử dụng thông tin để xây dựng và
dựng các câu chuyện tình huống làm ví hoàn thiện quyển sách ảnh minh họa
dụ minh họa sẽ là một sự hỗ trợ nhất kiến thức TLHĐC phù hợp với SV
định cho SV. Song, hiện nay, kiến thức khoa không chuyên Trường ĐHSP
TLHĐC được thể hiện bằng chữ viết là TPHCM.
chủ yếu, ít có hình ảnh minh họa và hạn Phương pháp thống kê tóa n học: Sử
chế về màu sắc. Các kiến thức học dụng phần mềm SPSS để xử lí và phân
phần TLHĐC được giới thiệu đến SV tích các số liệu thu thập được từ bảng
hầu như chỉ được thể hiện thông qua hỏi, bảng đánh giá nhằm định lượng
sách giáo trình. Việc sơ đồ hóa kiến các kết quả nghiên cứu và sử dụng
thức học phần này hoặc minh họa kiến những công cụ quy chiếu cho việc xây
thức TLHĐC qua tranh ảnh đã từng dựng cũng như đánh giá mức độ hài
được thực hiện, tuy nhiên còn ở mức lòng về sản phẩm “Sách ảnh minh họa
độ khái quát chung, chưa phản ánh trọn kiến thức TLHĐC”.
vẹn kiến thức học phần và chưa có ví
dụ cụ thể cũng như định hướng ứng
dụng cho người học Từ thực tiễn này
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LÝ
LUẬN
có thể nhìn nhận, một sản phẩm sử Thuật ngữ “sách ảnh minh họa kiến
dụng hình ảnh làm yếu tố chính để thức Tâm lí học đại cương”: Sách ảnh
minh họa cho kiến thức TLHĐC đi minh họa kiến thức TLHĐC là một đơn
kèm các ví dụ thực tế được xây dựng vị dữ liệu gồm hình ảnh và chữ viết
riêng cho SV khoa không chuyên tại nhưng trong đó hình ảnh chiếm tỉ lệ
trường ĐHSP TP.HCM hiện tại vẫn nhiều hơn, bao gồm nội dung chi tiết
chưa có đơn vị nào thực hiện.
học phần TLHĐC, định hướng ứng
dụng kiến thức vào cuộc sống và nghề
nghiệp, bài tập trắc nghiệm củng cố
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu lý luận: Thu kiến thức học phần. Sản phẩm là tài
thập thông tin khoa học trên cơ sở liệu hỗ trợ học tập, không có giá trị
nghiên cứu văn bản, tài liệu đã có, bằng thay thế giáo trình và tài liệu tham khảo
các thao tác tư duy logic rút ra kết luận có liên quan, tồn tại dưới 2 dạng: bản
khoa học cần thiết, xây dựng cơ sở lý in giấy và bản điện tử.
luận của đề tài.
Yêu cầu và quy trình xây dựng sách
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: ảnh minh họa kiến thức TLHĐC cho
Xây dựng bảng hỏi thử, khảo sát thử sinh viên khoa không chuyên Trường
nghiệm sau đó điều chỉnh thành bảng ĐHSP TPHCM:
hỏi chính thức nhằm khảo sát nhu cầu Yêu cầu: đảm bảo tính mục đích, tính
và mức độ hài lòng về sản phẩm sách khoa học, tính phù hợp, tính toàn diện
ảnh minh họa kiến thức TLHĐC của và tính thẩm mỹ.
SV khoa không chuyên Trường ĐHSP Quy trình:
TP.HCM.
Bước 1: Xác định ꢀ tưởng, đưa ra các
345
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018
Kỷ yếu khoa học
cách thức trình bày một tài liệu hỗ trợ Hoàn chỉnh thiết kế.
học tập và lựa chọn phương án phù hợp Bước 5: Khảo sát mức độ hài lòng của
với đặc điểm tâm lý của SV. các chuyên gia trong lĩnh vực Tâm lí –
Bước 2: Tiến hành tham khảo các văn giáo dục và của SV khoa không chuyên
bản, tài liệu liên quan tới học phần trường ĐHSP TP.HCM đối với sách
TLHĐC để xác định phạm vi nội dung ảnh thông qua phương pháp phỏng
sách ảnh, các tài liệu liên quan tới sử vấn, điều tra bằng bảng hỏi. Từ đó
dụng hình ảnh minh họa để có cái nhìn phân tích, đánh giá kết quả độ hài lòng
chung nhất về yêu cầu, hình thức sách về quyển sách ảnh và tiến hành chỉnh
ảnh. Đổng thời tiến hành khảo sát và sửa, hoàn chỉnh sách ảnh.
phân tích, đánh giá nhu cầu sử dụng
sách sách ảnh minh họa.
Bước 3: Xây dựng dàn ý sách ảnh theo
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC
TIỄN
các chương của giáo trình TLHĐC, Kết quả khảo sát cho thấy SV khoa
xây dựng bố cục sách ảnh phù hợp với không chuyên trường ĐHSP TP.HCM
nội dung của một tài liệu hỗ trợ học tập. gặp khó khăn trong việc hiểu và ghi
Thống nhất hình thức sách ảnh phù hợp nhớ, tìm đọc tài liệu tham khảo các
với nhu cầu của SV và nội dung phù kiến thức của học phần TLHĐC. Có
hợp với đề cương học phần.
Bước 4: Dựa trên phạm vi nội dung và hiểu và 50% cặp khái niệm được SV
hình thức đã thống nhất, tiến hành: cho là khó phân biệt trong học phần.
Biên soạn nội dung các tình huống, câu Ý kiến “Tôi cảm thấy một quyển sách
chuyện nhằm truyền tải kiến thức; ảnh minh họa kiến thức TLHĐC là tài
Thiết kế nhân vật, tổng hợp bối cảnh, liệu hỗ trợ cần thiết để tôi học tập hiệu
không gian câu chuyện; quả học phần này” được đưa ra và nhận
30% khái niệm được SV cho là khó
Thiết kế các hình ảnh, sơ đồ phù hợp được mức độ đồng tình như sau:
với nội dung câu chuyện;
Hình 1. Ý kiến của sinh viên khoa không chuyên Trường Đại học Sư phạm
TP.HCM về sự cần thiết của sách ảnh minh họa kiến thức TLHĐC
Tổng cộng có 82,7% khách thể đồng luận: một phần đáng kể các SV thuộc
tình với việc thực hiện sách ảnh minh mẫu nghiên cứu tán thành và cho rằng
họa kiến thức giúp cải thiện hiệu quả việc tạo ra một quyển sách ảnh minh
học tập học phần TLHĐC cho SV khoa họa kiến thức sẽ giúp học tập tốt hơn
không chuyên, đồng nghĩa với kết môn TLHĐC.
346
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018
Kỷ yếu khoa học
Nhóm tác giả cũng tiến hành khảo sát luật, ví dụ minh họa và gợi ý ứng dụng
nhu cầu của SV liên quan đến hình kiến thức (các kí hiệu được chú thích
thức trình bày và nội dung của sách trong trang 1 của sách ảnh).
ảnh. Kết quả cho thấy SV mong muốn Mỗi chương được chia nhỏ theo tiểu
sách có màu sắc sinh động, nhiều hình mục, trong mỗi tiểu mục từng đơn vị
vẽ và sơ đồ, thể hiện nội dung thông kiến thức đều được trình bày theo kết
qua câu chuyện tình huống và có câu cấu:
hỏi trắc nghiệm củng cố kiến thức cuối Đặt vấn đề: Tình huống có vấn đề xảy
mỗi chương.
ra xung quanh các nhân vật, một nhân
Dựa trên các cơ sở đó, sách ảnh minh vật đặt câu hỏi.
họa kiến thức Tâm lý học đại cương Trình bày kiến thức: một nhân vật khác
dành cho SV khoa không chuyên trả lời câu hỏi bằng kiến thức TLHĐC;
trường Đại học Sư phạm TP.HCM Cho ví dụ: các ví dụ được phân tích từ
được thiết kế với 104 trang, bao gồm 7 tình huống có vấn đề phía trên hoặc
chương. Bố cục cụ thể gồm: mục lục, liên quan tới cuộc sống thường ngày
lời nói đầu, các kí hiệu sử dụng trong của nhân vật.
sách, giới thiệu nhân vật và danh mục Định hướng ứng dụng: Từ nội dung
TLTK.
kiến thức đưa ra các ứng dụng phù hợp
Các mẩu chuyện trong sách được xây với việc học tập hoặc cuộc sống.
dựng xoay quanh 7 nhân vật sống tại Sản phẩm hoàn thành được chuyển đến
xứ sở Tali (Tâm lý), gồm: Chip Ngố, các SV khoa không chuyên đã được
Chip Cận, Chip Điệu, Chip Lười, Chip khảo sát nhu cầu cùng các chuyên gia
Tám, Chip Ú và thầy Chip Giáo Sư. trong lĩnh vực tâm lý – giáo dục để
Trong đó Chip Ngố là nhân vật thường đánh giá mức độ hài lòng. Điểm trung
xuyên đặt câu hỏi, đóng vai trò như bình tổng từ phía các sinh viên đạt
người dẫn dắt người đọc tìm hiểu đa số 3,950 và điểm trung bình tổng từ phía
các kiến thức của sách. Đó cũng là lí các chuyên gia là 3,75 – cho thấy SV
do tựa sách được đặt là: Chip Ngố ở xứ và các chuyên gia đều hài lòng về sản
sở Tali. Nhân vật am hiểu nhiều kiến phẩm. Các khách thể nhận định sách
thức để thường xuyên giải đáp cho ảnh có bố cục rõ ràng, hình ảnh minh
những thắc mắc của Chip Ngố là Chip họa bắt mắt và thể hiện kiến thức ngắn
Cận (bạn cùng lớp) và thầy Chip Giáo gọn, ví dụ minh họa gần gũi dễ hiểu.
Sư (thầy giáo chủ nhiệm). Bên cạnh
các nhân vật chính này, Chip Điệu,
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Chip Lười, Chip Ú và Chip Tám cũng Xây dựng sách ảnh minh họa kiến thức
là nhóm bạn cùng lớp với Chip Ngố. TLHĐC là giải pháp thiết thực khắc
Mỗi nhân vật có những tính cách khác phục một phần khó khăn của SV khoa
nhau đã được thể hiện rõ trong tên gọi. không chuyên Trường ĐHSP TP.HCM
Ở từng chương sách, các nhân vật sẽ trong quá trình lĩnh hội các kiến thức
được đặt vào tình huống có vấn đề, cần học phần TLHĐC, đáp ứng nhu cầu cải
phải sử dụng kiến thức TLHĐC để lý thiện kết quả và chất lượng học tập
giải. Từ đó kiến thức sẽ được dẫn dắt môn học này. Việc xây dựng sách ảnh
để giải quyết vấn đề, kèm theo đó là dựa trên cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn,
các ví dụ và ứng dụng kiến thức. Người đảm bảo các yêu cầu đề ra cho sản
đọc có thể dễ dàng phát hiện ra kiến phẩm khi hoàn thành. Kết quả khảo sát
thức được lồng ghép trong truyện nhờ mức độ hài lòng cho thấy: Khách thể
5 ký hiệu: Khái niệm, đặc điểm, quy có mức độ hài lòng khá cao đối với
347
Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018
Kỷ yếu khoa học
hình thức và nội dung được trình bày
trong sách ảnh.
dạy học phần TLHĐC
Giảng viên cần khuyến khích SV sử
dụng sách ảnh minh họa kiến thức
Kiến nghị đối với Khoa Tâm lý học
Tạo điều kiện nghiên cứu thực nghiệm TLHĐC trong thời gian học tập học
hiệu quả của sách ảnh minh họa kiến phần (giới thiệu, hướng dẫn sử dụng
thức TLHĐC.
hiệu quả).
Đưa sản phẩm vào quá trình dạy - học Giảng viên có thể sử dụng bản điện tử
học phần TLHĐC sau hiệu chỉnh và của sách ảnh đưa vào bài giảng của
kiểm duyệt.
Kiến nghị đối với giảng viên giảng
mình (hình ảnh minh họa cho kiến thức
giảng dạy, thiết kế hoạt động trên lớp).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
HUỲNH VĂN SƠN (2014). Sinh viên sư phạm học tâm lý kiểu mặt trời là phải
luôn luôn sáng. Http://giaoduc.net.vn.
NGUYỄN THỊ TỨ, NGUYỄN THỊ DIỄM MY (2016). Đề cương chi tiết học
phần Tâm lý học đại cương. Khoa Tâm lý học Trường Đại học Sư phạm
TP. Hồ Chí Minh.
NGUYỄN THƯỢNG HÙNG (2002). Từ điển Khoa học Xã hội. NXB TP. Hồ
Chí Minh.
VŨ DŨNG (2008). Từ điển Tâm lý học. NXB Từ điển Bách khoa. Hà Nội.
348
5 trang
16/05/2022
2860
Bạn đang xem tài liệu "Xây dựng sách ảnh minh họa kiến thức tâm lý học đại cương cho sinh viên khoa không chuyên trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- xay_dung_sach_anh_minh_hoa_kien_thuc_tam_ly_hoc_dai_cuong_ch.pdf
