Bài giảng Địa chất cơ sở (Physical geology) - Chương 14: Đại dương
CHƯƠNG 14
ĐꢀI DƯƠNG
Ñaïi döông coù dieän tích 361x106 km2 (70.8%) toaøn boä
dieän tích Traùi Ñaát, chöùa 1 löôïng nöôùc laø 1.370.323x103
km3 chieám ñoä 97.5% cuûa thuûy quyeån.
Traùi Ñaát bao goàm caùc ñaïi döông, caùc bieån rìa vaø caùc
bieån giöõa luïc ñòa.
Ñôùi bieån saâu
Phaân boá trong phaïm vi 200m ñeán 2000m.
◼ nh ng MTkhông tu đ.
◼ T
́
gsinh ngc
ăn tăn c c c
nc ꢎ tcm xng đây + ng ꢎ t
ꢎ msinh .
̉
u m sinh t
̀
̀
nng ng
̉
̉
́
Ñôùi ven bôø
Phaàn sau bôø (Back shore) laø nôi baõo vaø thuûy trieàu raát
lôùn coù theå phuû tôùi.
Phaàn tröôùc bôø (Foreshore) giöõa trieàu lôùn vaø trieàu nhoû.
Phaàn ngoaøi bôø (Offshore) laø boä phaän ñaùy bieån töø möïc
thuûy trieàu thaáp nhaát ñeán nôi soùng bieån baét ñaàu heát taùc
duïng vôùi ñaùy bieån.
Ñôùi bieån nông
Phaân boá töø möùc thuûy trieàu thaáp nhaát ñeán ñoä saâu
200m.
◼ nh ng MTxuyên t.
◼ ꢓ nơthông thnnso c mn bn
sâu
◼ Thn cho sinh pt
n tc ng tꢚ đây phong
pꢗ sinh y ben ton)sinh bơ
do (nektonsinh trô(plankton).
̀ bn tm.
̉
ꢗ ng t
̀
́
̣
̀
Ñôùi bieån thꢀm
Phaân boá töø ñoä saâu treân 2000m.
Tꢍng nưꢅc bao phꢜ trꢙc tiꢉp phꢝa trên đꢁy đꢞi
dương tꢐi đen, lꢞnh vꢓ mꢂn hơn so vꢅi cꢁc tꢍng
nưꢅc ꢚ phꢝa trên.
Thꢉ giꢅi sinh vꢇt ꢚ đây rꢄt nghꢈo vꢓ chưa đưꢆc
hiꢕu biꢉt đꢍy đꢜ
Trꢍm tꢝch đưꢆc lꢟng đꢠng trên đꢁy đꢞi dương vꢅi
tꢐc đꢒ rꢄt chꢇm, bao gꢊm cꢁc loꢞi bꢡn cꢎ nguꢊn
gꢐc hꢌu cơ vꢓ vô cơ.
Nöôùc bieån chöùa 72 nguyeân toá,12 nguyeân toá haøm
löôïng > 1mg/l.
Oxy
H2S
-
2-
CO2: CO2, HCO3, HCO3 vaø CO3 .
pH: 7.4 – 8.4.
quaân laø 50C, vuøng vó ñoä thaáp nhieät ñoä ñaït tôùi 200C, cao
nhaát coù theå ñeán 300C.
ÔÛ döôùi thaáp nhieät ñoä töông ñoái oån ñònh hôn.
Tyû troïng: ôû 00C vaø ñoä maën bình quaân thöôøng, tæ troïng
nöôùc bieån laø 1.028g/cm3.
Ñoä maën taêng thì tæ troïng taêng.
AÙp suaát: khi xuoáng saâu, aùp suaát cuûa bieån taêng leân. ÔÛ
ñoä saâu 1000m aùp suaát coù theå ñeán 107 Pa.
Sinh vaät ôû bieån coù 69 hoï trong khi ôû luïc ñòa vaø nöôùc
maët chæ coù 54. Ñoäng vaät bieån coù 200.000 gioáng, thöïc
vaät laø 25.000 chuû yeáu laø taûo.
huùt maët trôøi, maët traêng, ñoäng ñaát, nuùi löûa, söï cheânh
leäch cuûa tæ troïng, ñoä maën vaø nhieät ñoä....
Soùng bieån: do gioù.
Gioù tieáp xuùc maët nöôùc, do löïc ma saùt va aùp löïc khoâng
̀
ñeàu taïo ra löïc tieáp tuyeán laøm cho nöôùc chuyeån ñoäng
theo daïng soùng.
Soùng coù caùc yeáu toá laø ñænh soùng, ñaùy soùng, chieàu daøi
cuûa soùng L, bieân ñoä soùng H, thôøi gian t caàn thieát ñeå
soùng ñi 1 quaõng baèng L.
Thuûy trieàu: laø chuyeån ñoäng cuûa nöôùc bieån daâng leân
vaø haï xuoáng coù tính chu kyø cuûa möïc nöôùc bieån döôùi
taùc duïng söùc huùt cuûa Maët trôøi vaø Maët traêng.
Trieàu leân vaø xuoáng bieán ñoåi theo phöông thaúng
ñöùng, coù möùc cao nhaát vaø thaáp nhaát.
Trieàu chaûy theo maët naèm ngang, hình thaønh
doøng thuûy trieàu.
Cheá ñoä nhaät trieàu
Cheá ñoä baùn nhaät trieàu
Doøng bieån (Halöu)
◼ Nc cy tnh ng trên mbn ꢓ ǵ ti
mnh theo nng hng nn.
◼ Do
̣
chênh ch
chênh ch p sꢚ c pn kc nhau trong
th.
◼ ꢎ nng ng bn cy thng xuyêcy
theo chu ꢎ ng cy trên hc
̀ ̉ ng a ṇ
̉
̀
̀
cy dy bcy theo chu tng
ng v.v. .
II. TAÙC DUÏNG PHAÙ HOAÏI CUÛA BIEÅN VAØ CAÙC
söï hoøa tan cuûa nöôùc bieån vaø caùc hoaït ñoäng cuûa caùc
sinh vaät soáng trong bieån.
Taùc duïng xaâm thöïc cô hoïc
Do caùc nguoàn ñoäng löïc nhö soùng, thuûy trieàu, doøng
bieån, doøng xoaùy... Trong ñoù söï phaù hoaïi cuûa soùng bieån
laø chuû yeáu.
Taùc duïng xaâm thöïc hoùa hoïc
Nöôùc bieån coù nhieàu CO2 vaø caùc dung dòch khaùc, chuùng
coù taùc duïng aên moøn vaøo ñaùy bieån.
Taùc duïng xaâm thöïc phaù hoaïi cuûa sinh vaät
Sinh vaät sinh soáng taïo loã, ñaøo hang phaù hoaïi bôø ñaù,
ñaùy bieån. Chaát thaûi vaø xaùc cheát cuûa sinh vaät cuõng
gaây ra söï phaù bôø vaø ñaùy bieån.
Luùc ñaàu soùng daäp vaøo bôø doác taïo ra caùc oå soùng voã phaùt
trieån roäng daàn thaønh hang soùng voã Nöôùc bieån vaø
khoâng khí do soùng bieån xoâ ñaåy vaøo caùc khe nöùt cuûa ñaù
taïo ra moät aùp suaát, khi nöôùc bieån ruùt thì aùp suaát ñoù
giaûm ñi. Quaù trình naøy daàn phaù vôõ ñaát ñaù hình thaønh
caùc hang saâu.
Hang soùng voå bò khoeùt daàn, caùc ñaù treân vaùch bò lôû rôi
xuoáng, bôø bieån bò ñaåy luøi daàn, chaân bôø taïo thaønh moät
maët töông ñoái baèng hôi nghieâng ra bieån goïi laø theàm
soùng voã
Tải về để xem bản đầy đủ
50 trang
28/04/2022
5440
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Địa chất cơ sở (Physical geology) - Chương 14: Đại dương", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_dia_chat_co_so_physical_geology_chuong_14_dai_duon.ppt
