Bài giảng Thẩm định Đầu tư Công - Bài 13: Phân tích phân phối
Bài 13: Phân tích phân phối
Thẩm định Đầu tư Phát triển
MPP19
Học kỳ Hè, 2018
(Sử dụng bài giảng các năm trước)
Phân tích tính khả thi của dự án
Phân tích tài chính
✓ Quan điểm tổng đầu tư và quan điểm chủ đầu tư
✓ Việc kết luận dự án khả thi về mặt tài chính dẫn đến quyết định
chủ đầu tư sẵn sàng đầu tư vốn chủ sở hữu và các tổ chức tài
chính sẵn sàng cho dự án vay vốn.
Phân tích kinh tế
✓ Quan điểm của cả nền kinh tế
✓ Việc kết luận dự án khả thi về mặt kinh tế dẫn đến quyết định
rằng dự án nên được nhà nước cho phép thực hiện vì nó đem lại
lợi ích ròng cho cả nền kinh tế.
Phân tích phân phối
✓ Tác động của dự án tới các nhóm khác nhau: ai là kẻ được và
người mất và được/mất bao nhiêu nếu dự án được thực hiện?
✓ Tính bền vững của dự án không chỉ phụ thuộc vào việc dự án có
khả thi về mặt tài chính và kinh tế (theo tiêu chí NPV, IRR) mà
còn vào việc các đối tượng chịu tác động ủng hộ hay phản đối dự
án.
Phân phối tác động của dự án
đến các nhóm đối tượng khác nhau
Xác định các nhóm đối tượng chịu tác động của dự án:
✓ Chủ đầu tư dự án
✓ Người làm việc cho dự án
✓ Chính phủ
✓ Người sử dụng đầu ra của dự án
✓ Nhà sản xuất đầu ra cạnh tranh với dự án
✓ Người cung cấp đầu vào cho dự án
✓ Người sử dụng đầu vào cạnh tranh với dự án
✓ Các đối tượng khác chịu ngoại tác do dự án tạo ra.
Gắn tác động của dự án với các dòng ngân lưu (lợi ích hay chi
phí) cụ thể trong mô hình thẩm định.
Lượng hóa tác động ròng bằng cách tính chênh lệch giữa NPV
kinh tế và NPV tài chính (đều sử dụng suất chiết khấu là chi phí
vốn kinh tế) ứng với mỗi dòng ngân lưu cụ thể.
Phân bổ các giá trị tác động ròng của dự án tới các nhóm đối
tượng chịu tác động.
Phân phối tác động của dự án: Lợi ích
Ngân lưu (NPVe – NPVf > 0)
Tăng thặng dư người tiêu dùng
Tăng thặng dư nhà SX
Nhóm đối tượng
Người tiêu dùng đầu ra được lợi
Nhà cung ứng đầu vào được lợi
Nhà nước được lợi
Tăng thuế/Giảm trợ cấp
Kiểm soát giá: giá trần
Người tiêu dùng đầu ra được lợi
Nhà cung ứng đầu vào được lợi
Người LĐ phổ thông được lợi
Phần còn lại nền kinh tế được lợi
Phần còn lại nền kinh tế được lợi
Đối tượng chịu ngoại tác được lợi
Kiểm soát giá: giá sàn
Sử dụng LĐ phổ thông với SWRF > 1
D.thu hàng ngoại thương với SERF > 1
Sử dụng vốn với WACC > ECOC
Ngoại tác tích cực
Phân phối tác động của dự án: Chi phí
Ngân lưu (NPVe – NPVf < 0)
Nhóm đối tượng
Giảm thặng dư người tiêu dùng
Người dùng đầu vào cạnh tranh
chịu thiệt
Giảm thặng dư nhà SX
Giảm thuế/Tăng trợ cấp
Kiểm soát giá: giá trần
Kiểm soát giá: giá sàn
Nhà SX cạnh tranh chịu thiệt
Nhà nước chịu thiệt
Nhà cung ứng đầu vào chịu thiệt
Người tiêu dùng đầu ra chịu thiệt
Chi phí hàng ngoại thương với SERF > 1 Phần còn lại nền kinh tế chịu thiệt
Sử dụng vốn với WACC < ECOC
Ngoại tác tiêu cực
Phần còn lại nền kinh tế chịu thiệt
Đối tượng bị ngoại tác chịu thiệt
Lợi ích và chi phí tài chính của Dự án HLD
Với việc được vay ODA, chi phí
vốn bình quân theo giá thực
PV @ WACC (tỷ VNĐ)
Lợi í ch
của dự án bằng 1,84%.
21.729
Với chi phí vốn thấp và dự báo
lưu lượng giao thông cao, dự
án khả thi về mặt tài chính
cho dù có chi phí đầu tư lớn.
Sau khi hoàn vốn đầu tư ban
đầu và trang trải chi phi hoạt
động, lợi ích tài chính ròng
của dự án bằng 7.368 tỷ VNĐ.
Doanh thu phí giao thông
Chi phí
467
55
Chi phí vận hành thu phí
Chi phí bảo trì hàng năm
Chi phí duy tu
453
3.408
9.977
7.368
Thuế TNDN
Chi phí đầu tư
Ngân lưu ròng
Lợi ích và chi phí kinh tế của Dự án HLD
Lợi ích kinh tế bao gồm tiết
kiệm thời gian và tiết kiệm chi
PV @ ECOC (tỷ VNĐ)
phí vận hành phương tiện của
Lợi í ch
dự án đến từ hai hai tác
động:
Lợi ích giao thông
Chi phí
11,444
✓ Tác động thay thế khi xe đi
đường hiện hữu chuyển sang
đường cao tốc mới.
✓ Tác động tăng thêm khi chi phí
đi lại giảm làm lượng hành
Chi phí quản lý
Chi phí bảo trì hàng năm
Chi phí duy tu
Thuế TNDN
149
21
khách và hàng hóa tăng lên.
160
Chi phí đầu tư và chi phí hoạt
động kinh tế được điều chỉnh
từ các giá trị tài chính tương
ứng theo hệ số tỷ giá hối đoái
và hệ số lượng kinh tế.
0
Chi phí đầu tư
Ngân lưu ròng
7,979
3,136
NPV kinh tế = 3.136 tỷ VNĐ.
Phân phối lợi ích – chi phí
Dự án mang lại lợi ích tài chính ròng cho chủ đầu tư
là 7.368 tỷ VNĐ.
Dự án mang lại lợi ích ròng cho cả nền kinh tế là
3.136 tỷ VNĐ.
Như vậy, trong khi mang lại lợi ích cho chủ đầu tư,
dự án tạo ra một khoản thiệt hại ròng bằng 4.233 tỷ
VNĐ (chênh lệch giữa NPV kinh tế và NPV tài chính)
cho phần còn lại (PCL) của nền kinh tế.
Vấn đề đặt ra là khoản thiệt hại ròng này được phân
phối như thế nào cho những nhóm đối tượng chịu tác
động của dự án (không kể chủ đầu tư).
Khác biệt giữa chi phí vốn tài chính và chi phí
vốn kinh tế
Ngân lưu tài chính được chiết khấu bằng WACC còn ngân lưu
kinh tế được chiết khấu bằng chi phí vốn kinh tế. Vì vậy, một
phần khác biệt giữa NPV tài chính và NPV kinh tế của dự án là
do khác biệt về suất chiết khấu tạo ra.
Nếu dùng chi phí vốn tài chính để chiết khấu ngân lưu tài chính
thì ta có kết quả:
✓ NPV tài chính @ WACC = 7.368 tỷ VNĐ
Nếu dùng chi phí vốn kinh tế để chiết khấu ngân lưu tài chính
thì ta có kết quả:
✓ NPV tài chính @ ECOC = -2.520 tỷ VNĐ
Vậy một phần thiệt hại ròng cho PCL của nền kinh tế được tạo
ra bởi khoản chênh lệch (-2.520 – 7.368) = -9.888 tỷ VNĐ.
9.888 tỷ VNĐ phản ánh khoản chi phí mà phần còn lại của kinh
tế phải chịu vì dự án được tài trợ với chi phí vốn 1,84% trong
khi đối với nền kinh tế thì chi phí cơ hội của vốn là 8%.
Lợi ích kinh tế ròng đối với nhóm đối tượng
tham gia giao thông trên đường cao tốc
Tổng lợi ích kinh tế:
= PV(Lợi ích tiệm kiệm chi phí thời gian và chi phí phương tiện)
= 11.444 tỷ VNĐ
Tổng lợi ích kinh tế bao gồm lợi ích tài chính mà chủ đầu tư nhận
được cộng với thặng dư người tiêu dùng.
Lợi ích tài chính mà chủ đầu tư nhận được (c/k bằng ECOC):
= PV(Doanh thu phí) = 6.892 tỷ VNĐ
Thặng dư người tiêu dùng bằng tổng lợi ích kinh tế mà người tiêu
dùng nhận được trừ đi số tiền tài chính trả cho dự án:
= 11.444 – 6.892 = 4.553 tỷ VNĐ
Vậy, trong tổng giá trị tác động đến PCL của nền kinh tế, người
tiêu dùng (nhóm đối tượng tham gia giao thông) được lợi 4.553 tỷ
VNĐ.
Lợi ích ròng đối với lao động phổ thông
Lợi ích ròng đối với LĐ phổ thông trong đầu tư ban
đầu.
✓ PV(Chênh lệch tiền lương tài chính & kinh tế trong chi phí
đầu tư ban đầu) = 381 tỷ VNĐ
Lợi ích ròng đối với LĐ phổ thông trong bảo trì
✓ PV(Chênh lệch tiền lương tài chính & kinh tế trong chi phí
bảo trì) = 1,5 tỷ VNĐ
Lợi ích ròng đối với LĐ phổ thông trong duy tu
✓ PV(Chênh lệch tiền lương tài chính & kinh tế trong chi phí
duy tu) = 11,6 tỷ VNĐ
Vậy, trong tổng giá trị tác động đến PCL của nền kinh
tế, LĐ phổ thông được lợi 394 tỷ VNĐ.
Lợi ích ròng đối với ngân sách
Thuế thu nhập doanh nghiệp là một khoản chi phí tài
chính của của dự án, nhưng là lợi ích cho ngân sách.
(Đối với nền kinh tế, giá trị hiện tại của thuế TNDN
bằng 0 vì đó là một khoản chuyển giao giữa dự án và
ngân sách).
✓ PV(Thuế TNDN) = 825 tỷ VNĐ
Hết thời hạn thu phí, chi phí bảo trì và duy tu đường
cao tốc sẽ được trang trải bằng tiền ngân sách. Chi
phí ngân sách đối với hai hạng mục này là:
✓ PV(Chi phí bảo trì sau giai đoạn thu phí) = 2,2 tỷ VNĐ
✓ PV(Chi phí duy tu sau giai đoạn thu phí) = 23,2 tỷ VNĐ
Vậy, tác động ròng của dự án tới ngân sách nhà nước
bằng: 825 – 2,2 – 23,2 = 799 tỷ đồng.
Chi phí đối với PCL của nền kinh tế
Với SERF > 1, chi phí kinh tế của hàng và dịch vụ
ngoại thương trong đầu tư ban đầu cao hơn chi phí tài
chính tương ứng. Chênh lệch giữa chi phí kinh tế và tài
chính của các hạng mục này do PCL của nền kinh tế
chịu.
✓ PV(Chênh lệch chi phí kinh tế và tài chính của hàng và dịch
vụ ngoại thương trong tổng đầu tư ban đầu) = 90,8 tỷ VNĐ
Ta đã tính chênh lệch giá trị NPV kinh tế và tài chính
do khác biệt về chi phí vốn tài chính và kinh tế tạo ra
bằng 9.888 tỷ VNĐ. PCL của nền kinh tế cũng chịu tác
động này.