Sự biến động của các hợp chất phenolic trong lá trà trong quy trình chế biến trà Oolong
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ K1- 2014
Sꢀ biꢁn ñꢂng cꢃa các hꢄp chꢅt phenolic
trong lá trà trong quy trình chꢁ biꢁn trà
Oolong
•
•
Nguyꢀn Ngꢁc Trâm
Huỳnh Ngꢁc Oanh
Trưꢆng ðꢇi hꢈc Bách Khoa, ðHQG-HCM
•
Phan Phưꢂc Hiꢃn
Trưꢆng ðꢇi hꢈc Nông Lâm Tp.HCM
(Bài nhꢀn ngày 16 tháng 4 năm 2014, hoàn chꢁnh sꢂa chꢃa ngày 3 tháng 9 năm 2014)
TÓM TꢄT:
Nghiên cꢀu cung cꢁp ñꢂ thꢃ biꢄn ñꢅng
hàm lưꢆng polyphenol tꢇng sꢈ (TPP), tannin,
theaflavin (TF), thearubigin (TR) và màu
tꢇng. Lá trà xanh ñưꢆc trꢉi qua các giai ñoꢊn:
dꢏng ñꢐ xꢑ lí mꢌu trà chưa bꢁt hoꢊt
enzyme. Mꢌu trà sau khi bꢁt hoꢊt
enzyme ñưꢆc tiꢄn hành phân tích. Kꢄt
quꢉ cho thꢁy hàm lưꢆng TPP và tannin
nhìn chung có xu hưꢒng giꢉm. Sꢓ biꢄn
ñꢅng hàm lưꢆng theaflavin ngưꢆc vꢒi sꢓ
biꢄn ñꢅng hàm lưꢆng tannin. Mꢔt khác,
theaflavin và thearubigin là hai thành
phꢎn chính quyꢄt ñꢃnh chꢁt lưꢆng trà
Oolong.
trà tươi
ꢀ
làm héo
ꢀ
ꢋ 1
ꢀ quay thơm 1 ꢀ
ꢋ 2 quay thơm 2
ꢀ
ꢀ xào bꢁt hoꢊt enzyme.
Mꢌu trà tꢊi các giai ñoꢊn trên ñưꢆc cung cꢁp
bꢍi nhà máy trà Cꢎu Tre. Các mꢌu trà ñưꢆc
chia làm hai nhóm: nhóm chưa bꢁt hoꢊt và
ñã bꢁt hoꢊt enzyme - vi sóng ñã ñưꢆc áp
Tꢀ khoá: hꢆp chꢁt phenolic, polyphenol, sꢓ biꢄn ñꢅng, tannin, thearubigin, theaflavin, trà
Oolong, vi sóng.
1. ðꢀT V
Trà là lo
p ch
ó, hai nhóm polyphenol quan tr
ó là theaflavin và thearubigin. Theo Francis
ng s (2009), ch t lưꢇng trà
c vào hàm lưꢇng theaflavin t ng
[1] và theaflavin digallate [2]. Theaflavin quy
ñꢑnh ñꢎ nén (ñꢎ ch t), ñꢎ sáng, màu, s o b
và thearubigin liên quan ñꢍ ñꢎ ñꢓm và màu c
trà en [3-5]. Theaflavin là s n ph m c a quá
trình oxi hóa h p ch t catechin dưꢁi xúc tác c
enzyme polyphenol oxidase (PPO). Trong quá
ꢁ
N
ðꢂ
trình xúc tác ph
Lúc này, peroxidase (POD) s
ng chuy n hóa theaflavin thành thearubigin [6,
7].
ꢋ
n
ꢅ
ng, H2O2 ñưꢇc sinh ra [6].
ꢖ
tham gia ph
ꢋn
ꢀ
i nưꢁc u
ꢂ
ng b
ꢃ
d
ưꢄng, ch
c kh
ng ph
ꢅ
a nhi
e. Trong
i kꢌ ñꢍn,
ꢆ
u
ꢅ
ꢌ
h
ñ
ñ
ꢇ
ꢈ
t polyphenol có l
ꢇi cho s
ꢅ
ꢉ
ꢊ
ꢋ
ꢗ
Vi
càng ph
polyphenol t
Quân và c ng s
nguyên li ñꢍn thành ph
gi ng chè trung du (Camellia sinensis var.
sinensis) c a Giang Trung Khoa và c ng s [9].
nh hưꢝng c a quá trình héo nhꢠ ñꢍn ch
ưꢇng nguyên li u và s n ph m chè xanh c a Hà
ꢘ
t Nam, nh
bi n. Trích li có h
búp trà tươi c
[8]. nh hưꢝng c
n hóa h c c
ꢙ
ng nghiên c
tr
a Ph
ꢅ
u v
vi sóng các
m Thành
a ngu
n c
ꢆ
trà ngày
Muigai Ngure và c
en ph thu
ꢎ
ꢏ
ꢈ
ꢃ
ꢍ
ꢚ
ꢇ
ñ
ꢐ
ꢎ
ꢃ
ꢛ
ꢔ
ꢀ
ꢍ
t
t
ꢎ
ꢏ
ꢜ
ꢔ
ꢞn
ꢒ
ꢏ
t
ꢀ
ꢊ
ꢘ
u
ꢟ
ꢊ
ơ
bꢋ
ꢔa
n
ꢔa
ꢂ
ñ
ꢋ
ꢕ
ꢔ
ꢔ
ꢎ
ꢏ
ꢇ
ꢈ
ꢔ
a
ꢜ
ꢔ
ꢈt
l
ꢘ
ꢋ
ꢕ
ꢔ
Trang 67
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 17, No.K1- 2014
M
ꢣ
u trà t
ꢀ
i các giai
ñ
o
ꢀ
n: tươi, sau làm héo,
m 1, sau 2, sau quay
t enzyme ñưꢇ
Duyên T
bón và ñꢂ
li u ch bi
n Ng c và c
Tuy nhiên, ngoài trà
ng nghiên c u v trà Oolong hi
u. Các nghiên c a ph n t
ng trà và s trích ly, thu nh
polyphenol. Vi c nghiên c u s bi
các h p ch t polyphenol su t quá trình s
ñꢒc bi
i ý ngh
u t polyphenol t
ư
và c
ñꢍn n
n chè Oolong t
ng s [11]…
en và trà xanh [12, 13],
n nay ch
p trung vào
n h p ch
ñꢎng c
ꢎ
ng s
ꢏ
[10].
t, ch
i Phú Th
ꢜ
nh hưꢝng c
t lưꢇng nguyên
ðꢚ
ꢔa phân
sau
ꢔ
1, sau quay th
ơ
ꢔ
n
ăng su
ꢈ
ꢈ
thơ
m 2, sau xào b
ꢈt ho
ꢀ
c
ñánh s
ꢂ
ꢘ
ꢍ
ꢍ
ꢀ
ꢊ cꢔa
V
ă
ꢊ
ꢎ
ꢏ
thꢅ
t
ꢏ
l
ꢟ
n lưꢇt tꢛ 1 – 7.
ñ
2.2.2. Xác ñꢇnh hàm lưꢉng ch
1g trà nguyên li ñưꢇc cho s
i lưꢇng không ñꢃi. Hàm lưꢇng ch
ñưꢇc xác ñꢑnh theo công th c sau:
ꢊ
t khô (HLCK)
nh
nhi
gi
ꢙ
ꢅ
ꢆ
ꢘ
ưa
ꢘ
u
ꢈ
y
ꢝ
105oC ñꢍ
n
ꢆ
ꢅ
u
ñ
ꢟ
ꢓ
kh
ꢂ
ꢈt khô
ꢂ
ꢏ
ꢓ
ꢇ
ꢈt
ꢅ
ꢘ
ꢅ
ꢏ
ꢍ
n
ꢔa
ꢇ
ꢈ
ꢂ
ꢋ
n xuꢈt,
ꢘ
t là quá trình lên men trà Oolong mang
l
ꢀ
ĩ
a lꢁ
n vꢆ
khoa h
ng s
ꢊ
c và th
ꢏ
c ti
ꢡ
n. Các
2.2.3. Xác ñꢇnh hàm lưꢉng polyphenol tꢋng sꢌ
y
ꢍ
ꢂ
ꢃ
ꢂ
, hàm lưꢇng tannin,
(TPP)
theaflavin và thearubigin ñưꢇc tiꢍn hành khꢋo
Như ñ
ng h p ch
thành theaflavin và thearubin dưꢁi tác d
nhóm enzyme oxy hóa kh ðꢌ lo i tr
ñưꢇc áp d
ã
ñꢆ
c
ꢓ
p
ꢝ
trên, catechin (m
ꢎ
t trong
n hóa
ng c
sát.
nh
ꢙ
ꢇ
ꢈt polyphenol) d chuy
ꢡ
bꢑ
ꢌ
2.V
2.1. Nguyên li
Lá trà (1 tôm, 2 lá) – Kim Tuyên ñưꢇc tr
i Nhà máy trà C u Tre, B o Lâm, Lâm ðꢞng.
Quy trình ch bi n trà Oolong ñưꢇc th c hi n t
Nhà máy Trà C u Tre. Lá trà tươi tr i qua l
n: Trà tươi, làm héo n ng, lên
t ho
t enzyme (trên 200oC).
ꢃT LIꢄU VÀ PHƯƠNG PHÁP
ꢐ
ꢔ
a
ꢤ
.
ꢀ
ꢛ
sꢏ ꢋnh
ꢅ
u
h
ưꢝng này, x
ꢤ
lý vi sóng
ñ
ã
ꢐ
ng ñꢌ
ꢞ
ng
bꢈ
t ho t enzyme.
ꢀ
t
ꢀ
ꢟ
ꢋ
ꢍ
ꢍ
ꢏ
ꢘ
ꢀi
20g m u trà 1 – 6 ñưꢇc x
25 giây và làm ngu ñꢍn nhi
ó, m u trà ñưꢇc nghi n m n. Cân 2,5g b
cho vào l th y tinh 100ml, cho thêm 25ml
ưꢁc c t và ti n hành un cách th
100oC
trong 60 phút. Cu i cùng, m u trà ñưꢇc l c b ng
bông cotton và ñꢑnh m c lên 50ml (dung d ch 1).
5ml dung d ch 1 ñưꢇ ñꢑnh m c lên 50ml
ng nưꢁc c t. Sau ó, m ñưꢇc ti n hành xác
ñꢑnh hàm lưꢇng polyphenol t ng s theo
phương pháp c a L.H. Yao (2006) [14, 15].
ꢣ
ꢤ
lí vi sóng trong
ñꢎ phòng. Sau
t trà
ꢟ
ꢋ
ꢟn
ꢎi
ꢘt
l
ưꢇt các giai
men và xào b
Trong
công
(25oC),
ñ
o
ꢀ
ꢢ
ñ
ꢣ
ꢆ
ꢑ
ꢎ
ꢈ
ꢀ
ꢊ
ꢔ
ñ
ó, quá trình lên men ñưꢇc chia làm các
n nh m l n 1
n 1 (18oC), quay th
n 2 (18oC) và quay th
m l n 2
t thúc sau khi
n
ꢈ
ꢍ
ñ
ꢔy ꢝ
ñ
oꢀ
ꢉ
:
ꢔ
lꢟ
ơ
ꢟ
ꢂ
ꢣ
ꢊ
ꢥ
ꢔ
lꢟ
ơ
ꢟ
ꢅ
ꢑ
(25oC). Quá trình lên men ñưꢇc k
ꢍ
ꢑ
c
ꢅ
lá trà ñưꢇc xào b
Các m u trà sau t
héo, n 1, quay th
th m l
túi dán mép, b
chuy n v
ñưꢇc trꢙ ꢝ nhi
ꢈt hoꢀt enzyme.
bꢥ
ꢈ
ñ
ꢣ
u
ꢍ
ꢣ
ꢛ
ng giai
m l n 1,
t enzyme ñưꢇc tr
nh trong thùng m
m ngay trong ngày.
ñꢎ 4oC cho ñꢍn khi phân
ñ
o
ꢀ
n: tươi, làm
n 2, quay
trong
p và
ꢃ
ꢂ
ꢔ
l
ꢟ
ơ
ꢟ
ꢔ lꢟ
ꢔ
ơ
ꢟ
n 2, xào b
ꢈ
t hoꢀ
ꢙ
2.2.4. Xác ñꢇnh hàm lưꢉng tannin
ðꢑnh lưꢇng tannin thu ñưꢇc trong d
ꢋ
o qu
ꢋ
n l
ꢀ
ꢂ
ꢑ
ch chiꢍt
ꢌ
ꢆ
phòng thí nghi
ꢘ
(dung d
ꢑ
ch 1) b
ꢥ
ng phương pháp Lowenthal: oxi
i ch t ch th indigocarmin
Mꢣ
u
ꢘt
hoá b
ꢥ
ng KMnO4 v
ꢁ
ꢈ
ꢦ
ꢑ
tích.
[16].
2.2. Các phương pháp phân tích
Cân 1.5 gam b
vào m t chai th y tinh,
phút, v un v a khu
ꢎ
t trà và 30ml nưꢁc c
un cách th
y 100oC, 30
ñꢆu. Sau ó, h n hꢇp
ꢈt cho
2.2.1. Chuꢆn bꢇ mꢈu trà
ꢎ
ꢔ
ñ
ꢔ
ꢛ
a
ñ
ꢛ
ꢈ
y
ñ
ꢚ
Trang 68
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ K1- 2014
ñưꢇ
và ñưꢇ
5ml dung d
250ml, thêm 150ml H2O, 5ml dung d
indigocarmin r ñꢑnh lưꢇng b ng dung d
KMnO4 1N, v
xu t hi n màu vàng kim thì d
c
ñꢌ
l
ꢢ
ng và l
ñꢑnh m c lên 250ml b
ch thu ñưꢇc cho vào bình tam giác
ꢊ
c. Dung d
ꢑ
ch ñưꢇc làm l
ꢀ
nh
ꢝ
100oC trong 60 phút. Cu
c b
(dung d
ꢂ
i cùng, m
ꢣu trà ñưꢇc
c
ꢅ
ꢥ
ng nưꢁc c t. L
ꢈ
ꢈ
y
l
ꢊ
ꢥ
ng bông cotton và ñꢑnh m
ch 2).
ꢅc lên 50ml
ꢑ
ꢑ
ꢑ
ꢑ
ch
ch
25ml dung d
ꢑ
ch 2 ñưꢇc ti
ꢍ
n hành phân tích
ng theo phương
a Takeo and Oosawa (1976) [5, 14, 17].
ꢞ
i
ꢥ
theaflavin, thearubigin, màu t
pháp c
ꢃ
ꢛ
a nhꢉ
vꢛ
a l
ꢢ
c
ñꢆu cho ñꢍn khi
ng chu ñꢎ
ꢔ
ꢈ
ꢘ
ꢛ
ꢕ
n
.
2.2.6. Kh
10g b
y b c), thêm 50ml ñꢘm phosphate pH 7,5 có
sung polyethylene glycol 1% (w/v). H n h
ñưꢇc khu y trong 30 phút
4oC. Sau khi ñưꢇ
c qua v i l c thu d ch, d ch sau l ñưꢇc ly
tâm 3000 vòng trong 10 phút. D ch sau ly tâm
ñưꢇc b o qu n l nh
4oC.
ꢍ
o sát ho
ꢎ
t tính polyphenol oxidase
Song song cùng ti
ꢍ
n hành ñꢑnh lưꢇng m
ꢎt
ꢎ
t trà ñưꢇc cho vào c
ꢂ
c 100ml ( ã b
ñ
ꢊc
m
ꢣ
u tr ng ñꢂi ch ng v
ꢢ
ꢅ
ꢁ
i 5ml dung d ch
ꢑ
gi
ꢈ
ꢀ
indigocarmin hòa tan trong 150 ml nưꢁc.
b
ꢃ
ꢚ
ꢇp
Hàm lưꢇng polyphenol theo tính ch
ꢈ
t khô
c:
ꢈ
ꢝ
c
trong m
ꢣ
u phân tích ñưꢇc tính theo công th
ꢅ
l
ꢊ
ꢋ
ꢊ
ꢑ
ꢑ
ꢊc
ꢑ
ꢋ
ꢋ
ꢀ
ꢝ
Polyphenol oxidase xúc tác quá trình oxi hóa
ch t pyrocatechol không màu thành s
m benzoquinone có màu h p thu ánh sáng
ñꢀ ưꢁc sóng 420 nm. 0.1ml d ch enzyme,
ch d m phosphate (pH 8) và 2ml
ch pyrocatechol 0,05M ñưꢇc cho vào
cuvette và ñꢎ p thu quang t i bưꢁc sóng
420nm. Ph ng b ñꢟu x y ra khi cho
pyrocatechol vào h n h p ph ng. Ho ñꢎ
PPO ñưꢇc xác ñꢑnh b ng công th c Lambert-
Beer. Bi ε420
a benzoquinone là 24300M-
1cm-1 [18]. Ho
t tính c a enzyme là lưꢇng
enzyme c ñꢌ chuy n hóa pyrocatechol thành
t µmol benzoquinone trong m t phút.
Trong
X: hàm lưꢇng tannin theo % ch
a: th tích dung d ch KMnO4 ñem chu
phân tích (ml)
b: th tích dung d
u tr ng (ml)
V1: th tích dung d
(10ml)
V2: th
0.00582: kh
dung d ch KMnO4
G: kh i lưꢇng ch
2.2.5. Xác ñꢇnh hàm lưꢉng theaflavin (TF),
thearubigin (TR) và màu t ng
Theaflavin và thearubigin là các s
a quá trình chuy n hóa catechin dưꢁi tác d
a polyphenol oxidase. Nh ánh giá kh
ng ho ñꢎng c a PPO, các m
– không x lý vi sóng ñưꢇc kh
20g m u trà 1 – 6 ñưꢇc nghi
2,5g b t trà cho vào l
thêm 25ml nưꢁc c
ñó:
c
ơ
ꢈ
ꢋn
ꢈ
t khô.
ph
ꢕ
ꢈ
ꢌ
ꢑ
ꢕ
n m
ꢣ
u
n
cꢏ
c
i
ꢝ
b
ꢑ
0,9ml dung d
ꢑ
ꢘ
dung d
ꢑ
ꢌ
ꢑch KMnO4 ñem chu
ꢕ
m
ꢣ
ꢢ
ñ
o
hꢈ
ꢀ
ꢋ
n
ꢅ
ꢢ
t
ꢋ
ꢌ
ꢑch mꢣu ñem phân tích
ꢚ
ꢇ
ꢋ
n
ꢅ
ꢀt
ꢥ
ꢅ
ꢌ
tích bình ñꢑnh m
ꢅ
c (250 ml)
ng vꢁi 1ml
ꢍ
t
cꢔ
ꢂ
i lưꢇng tannin
ꢅ
ꢀ
ꢔ
ꢑ
ꢟ
n
ꢌ
m
ꢎ
ꢎ
ꢂ
ꢈt khô nguyên liꢘu (1 gam)
Theo ñꢑnh luꢓt Beers ta có: A = εCl
ꢋ
IU =
ꢋ
n phꢕm
c
c
ꢔ
ꢔ
ꢌ
ꢐng
Trong
ñ
ó, A là ñꢎ
h
ꢈ
p th
ꢐ
quang, ε là h
ꢘ
s
ꢂ
ꢐ
p thu quang mol (M-1cm-1). Bi
ꢍ
t hꢘ sꢂ hꢈp th
ꢥ
m
ñ
ꢋ
h
ꢈ
quang mol benzoquinone 24300 M-1cm-1 [18], l:
n
ă
ꢀ
t
ꢔ
ꢣ
u trà ñꢂi ch
o sát.
ꢅng
ꢤ
ñ
ã
ꢋ
là quang l (1 cm).
ꢎ
ꢣ
ꢆ
n m
y tinh 100ml, cho
n hành un cách thꢔy
ꢑn. Cân
Hàm lưꢇng protein ñưꢇc xác ñꢑnh b
ꢥng
ꢎ
ꢊ
thꢔ
phương pháp Bradford.
ꢈ
t và ti
ꢍ
ñ
Trang 69
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 17, No.K1- 2014
tích phương sai (ANOVA) theo mô hình ñơ
u t . S li ñưꢇc x lý b ng ph n m
Statgraphic Centurion XV.
n
2.2.7. X
Các thí nghi
sánh s khác bi t v
ꢏ
lý th
ꢌ
ng kê
ñưꢇc ti
giá tr trung bình bꢥ
yꢍ
ꢂ
ꢂ
ꢘ
u
ꢤ
ꢥ
ꢟ
ꢆm
ꢘ
m
ꢍ
n hành 3 l
ꢟn. So
ꢏ
ꢘ
ꢆ
ꢑ
ng phân
Dꢑch chiꢍt trà
1ml dꢑch trà + 9ml nưꢁc cꢈt
25ml d
ꢑ
ch trà + 25ml IBMK (ph
ꢡ
u chi
ꢍ
t)
ð
o OD t
ꢀ
i 460nm (A)
L
Lꢁ
p nưꢁ
c
ꢁ
p dung dꢑch IBMK
1ml dd l
ꢁp nưꢁc + 10ml butanol
1ml dd IBMK + 9ml
ethanol 45%
10ml dd IBMK + 10ml
Na2HPO4 2,5%
1ml l
ꢁp butanol + 9ml
Bꢉ lꢁp nưꢁc
ethanol 45%
ð
o OD ꢝ 380nm (B)
ð
o OD ꢝ 380nm (D)
1ml lꢁ
p IBMK + 9ml ethanol 45%
B
ꢉ
l
ꢁ
p nưꢁ
c
ð
o OD
ꢝ
380nm (C)
Hình 1. Quy trình phân tích các ch
ꢦ
tiêu TF, TR và màu t
ꢃng
Trong
ñ
ó,
TF% = 4,313 x C;
VÀ BÀN LUꢃN
TR% = 13,643 x (B + D – C);
Màu t
ꢃng = 10 x A
3. K
ꢐT QU
ꢑ
oxidase (PPO) và peroxidase (POD). Hai
enzyme này thu c nhóm enzyme oxi hóa kh
t nh y v i oxy. M t khác, trong quá trình
chu n b u s ch , nguyên li ñưꢇc nghi
nhuy n. ðꢌ o t n hàm lưꢇng catechin, tannin
và polyphenol t ng kh i tác ñꢎng c a enzyme,
3.1. Kh
ꢍ
o sát phương pháp bꢊt hoꢎt enzyme
ꢎ
ꢤ,
polyphenol oxidase (PPO) và peroxidase
(POD)
r
ꢈ
ꢀ
ꢁ
ꢒ
ꢕ
ꢑ
mꢣ
ơ
ꢍ
ꢘ
u
ꢆn
Theaflavin (TF) và thearubigin (TR) là hai
ꢡ
b
ꢋ
ꢞ
s
ꢋ
n ph
ch t catechin dưꢁi s
Trang 70
ꢕ
m c
ꢔ
a quá trình chuy
ꢌ
n hóa nhꢙng hꢇp
ꢃ
ꢉ
ꢔ
ꢈ
ꢏ
xúc tác cꢔ
a polyphenol
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ K1- 2014
các phương pháp b
ꢈ
t ho
ꢀ
t enzyme
ñ
ã
ñưꢇc kh
ꢋ
o
hai phương pháp chi
ñưꢇc s ng ñꢌ kh
trà tươi (lá già) ñưꢇc ti
enzyme PPO và POD b
ꢍ
u tia c
o sát b
n hành x
ng vi sóng và chi
i gian x lí l n lưꢇt là 25
ñꢂi ch ng là m u trà tươ
t enzyme. Các m u sau x
un cách th
100oC trong
ch trích sau l c thu ñưꢇc nh hình 1.
ꢏ
c tím và vi sóng
t ho t enzyme. M
lí b t ho
u tia
ñã
sát.
ꢤ
d
ꢐ
ꢋ
ꢈ
ꢀ
ꢣu
ꢍ
ꢤ
ꢈ
ꢀt
Theo Qing-Han Gao và Ashugulati, các
phương pháp x lý nguyên li u nh : s y ngoài
tr i, s y b ng thùng quay, vi sóng, l nh
ông…[19, 20] ñưꢇc kh o sát. Trong ó,
phương pháp vi sóng có hi u qu n c . Ngoài
ra, tia c c tím c ng ang ñưꢇc s ng khá ph
bi n trong x lý m u vi sinh, th c ph m. Vì v y,
ꢥ
ꢍ
ꢤ
ꢘ
ư
ꢈ
c
ꢏ
c tím (UV) v
giây và 15 phút. M
(lá già) không b
lí ñưꢇc nghi n và
20 phút. D
ꢁ
i th
ꢧ
ꢤ
ꢟ
ꢧ
ꢈ
ꢥ
ꢀ
ꢣ
u
ꢅ
ꢣ
i
ñ
ñã
ꢋ
ñ
ꢈt ho
ꢀ
ꢣ
ꢤ
ꢘ
ꢋ
h
ơ
ꢋ
ꢆ
ñ
ꢔy ꢝ
ꢏ
ũ
ñ
ꢤ
dꢐ
ꢃ
ꢑ
ꢊ
ư
ꢍ
ꢤ
ꢣ
ꢏ
ꢕ
ꢓ
Vi sóng
UV
ðꢌi chꢖng
Hình 1.
X
ꢤ
lí b
ꢈ
t ho
ꢀ
t enzyme PPO và POD
a m u b t ho t enzyme PPO và POD
Bꢍ
ng 1. Hàm lưꢇng TF, TR, TPP và màu c
ꢔ
ꢣ
ꢈ
ꢀ
Mꢈu
TF (%)
TR (%)
TPP (%)
Màu tꢋng
0,25 0,01 a
0,27 0,1 a
0,06 0,01 b
7,58 0,42 a
8,10 0,73 a
8,42 0,32 a
5,45 0,08 a
4,53 0,04 b
5,95 0,10 c
1,30 0,05 a
1,40 0,08 a
0,49 0,03 b
ðꢂi ch
ꢅ
ng
X
ꢤ
ꢤ
lí b
lí b
ꢥ
ng tia c
ꢏc tím
X
ꢥ
ng vi sóng
ng 1 cho th
hàm lưꢇng TR c a c 3 m
u t khác l i cho s khác bi
ng c a c hai m ñꢂi ch
t enzyme b ng tia c c tím có s
nhau và khác v i m u x lí b t ho t enzyme
ng vi sóng. Qua ây, ta có th t lu n tia c
tím không có tác d ng trong vi c b t ho
enzyme PPO và POD. Trong khi ó, vi sóng l
có tác d ng tích c c trong vi c b t ho
enzyme này. Nó ñưꢇc bi u hi n thông qua s
khác nhau v hàm lưꢇng TPP, TF và màu t
Không còn tác ñꢎng c
POD, hàm lưꢇng TPP t
hàm lưꢇng TF gi m và d
sáng gi ng v i màu c a trà xanh. M
Hình 1 và b
ꢋ
ꢈ
y có s
u. Tuy nhiên, các
t. Hàm lưꢇng TF
ng và x lí
gi ng
ꢏ
gi
ꢂ
ng nhau
l
ưꢇng TR nh
ư
nhau, hàm lưꢇng TF khác nhau s
ꢖ
v
ꢆ
ꢔ
ꢋ
ꢣ
cho d
ꢑch trích có màu khác nhau hay nói cách
yꢍ
ꢂ
ꢀ
ꢏ
ꢘ
khác, hàm lưꢇng TF
ꢋ
nh hưꢝng m
ꢀ
nh mꢖ ñꢍ
n
p
và màu t
t ho
ꢃ
ꢔ
ꢋ
ꢣ
u
ꢅ
ꢤ
màu s
i nghiên c
Vì v
vi sóng
sát ti p theo.
ꢢ
c c
ꢔa d
ꢑ
ch trích trà. K t qu này phù hꢇ
ꢍ
ꢋ
b
ꢈ
ꢀ
ꢥ
ꢏ
ꢏ
ꢂ
v
ꢁ
ꢅ
u c
ꢔ
a Qing-Han Gao và Ashugulati.
lý b t ho t enzyme b ng
ng ñꢌ ti n hành các kh
ꢁ
ꢣ
ꢤ
ꢈ
ꢀ
ꢓ
y, phương pháp x
ꢤ
ꢈ
ꢀ
ꢥ
b
ꢥ
ñ
ꢌ
kꢍ
ꢓ
ꢏ
c
ñ
ã
ñưꢇc s
ꢤ
d
ꢐ
ꢍ
ꢋo
ꢐ
ꢘ
ꢈ
ꢀ
t
i
ꢍ
ñ
ꢀ
3.2. S
ꢒ
biꢓ
n
ñꢔng c
ꢕ
a polyphenol oxidase
t tính enzyme có
n ch bi n trà
ñꢟu vào có ho t tính cao
t tính cao nh giai n sau
làm héo (115,85%), ñꢍn giai n 2 và
quay th m 2, ho t tính enzyme gi n, sau ñó
ꢐ
ꢏ
ꢘ
ꢈ
ꢀt hai
Theo Hình 2, nhìn chung ho
xu hưꢁng gi m d n sau các giai
Oolong. M u trà tươ
(100%) và ñꢀt ho
ꢀ
ꢌ
ꢘ
ꢏ
ꢋ
ꢟ
ñ
oꢀ
ꢍ
ꢍ
ꢆ
ꢃ
ng.
ꢣ
i
ꢀ
ꢔ
a hai enzyme PPO và
ng lên áng k trong khi
ch trích có màu vàng
t khác, hàm
ꢀ
ꢈ
t
ꢝ
ñoꢀ
ă
ñ
ꢌ
ñoꢀn ꢔ lꢟ
ꢋ
ꢑ
ơ
ꢀ
ꢋ
m dꢟ
ꢂ
ꢁ
ꢔ
ꢒ
Trang 71
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 17, No.K1- 2014
ho
n 2 và quay th
n quay th m l
m g n m t n
ꢀ
t tính enzyme l
m l
n 2, ho
a, ñꢍn giai
t tính enzyme gi
ꢟ
n lưꢇt t
n 2. Tuy v
t tính enzyme PPO
n sau di t men
m rõ r
ă
ng nhꢠ ꢝ giai
ñ
o
ꢀ
n
ꢔ
enzyme nh
và tannin sau giai
ng là 30,48% và 55,57% so v
héo.
ư
hình 3. Hàm lưꢇng polyphenol t
n di t enzyme gi m tương
i giai n làm
ꢃng
l
ꢟ
ơ
ꢟ
ꢓ
y khi ñꢍn giai
ñ
oꢀ
ꢘ
ꢋ
ñ
oꢀ
ơ
ꢟ
ꢀ
ñ
ã
ꢅ
ꢁ
ñoꢀ
gi
ꢋ
ꢟ
ꢎ
ꢙ
ñ
oꢀ
ꢘ
(trên 200oC), ho
ꢀ
ꢋ
ꢘ
t
D
ưꢁi tác d
polyphenol (c
trưꢁc sꢏ ꢋnh hưꢝng c
hàm lưꢇng polyphenol t
ꢐ
ng c
th là catechin)
a enzyme n
ng, tannin t
i hình 2 và 3, giai ñoꢀ
ꢔ
a vi sóng, các h
ñưꢇc b
i bào. So sánh
ng và ho
n enzyme
t thì hàm lưꢇng polyphenol
n làm héo). K t qu
a PoPop [21], ông cho
t tính enzyme PPO ñưꢇc t ng cưꢧng
trong quá trình làm héo. Trong các giai n ti
theo, ho t tính enzyme có xu hưꢁng gi n.
ꢇ
p ch
ꢈt
(19,1%).
ꢐ
ꢌ
ñã
ꢋ
o vꢘ
ꢔ
ꢎ
ꢃ
ꢃ
ꢀt
tính c
ꢔa PPO t
ꢀ
ho ñꢎng m
ꢀ
t
ꢀ
nh nhꢈ
thu ñưꢇc là cao nh
này úng v i nh
ng ho
ꢈ
t (giai
ñ
oꢀ
ꢍ
ꢋ
ñ
ꢁ
ꢓ
n
ñꢑnh cꢔ
r
ꢥ
ꢀ
ă
ñ
o
ꢀ
ꢍp
Hình 2. Biꢍn ñꢎng enzyme polyphenol oxidase
ꢀ
ꢋ
m dꢟ
3.4. M
ng
ꢌi tương quan giꢗa tꢘ lꢅ TF/TR và màu
t
ꢋ
TF, TR và bis flavanol là ba thành ph
ñꢑnh màu s c (màu t ng) c a d ch trà. Trong
TF có màu vàng sáng, TR có màu nâu ñꢉ và bis
flavanol không màu. Nhìn chung, gi a t
i tương quan m t thi
TF/TR khác nhau s
ꢟ
n quy
ꢍt
ꢢ
ꢃ
ꢔ
ꢑ
ñ
ó,
ꢙ
ꢦ lꢘ
TF/TR và màu t
i nhau. Có th
quy
TF và TR là s
catechin dưꢁi s
[6]. Khi so sánh gi
quan di n ra tương t
khác, ñꢞ th TR/TR và ho
bi n v i nhau. K t qu này trùng kh
Francis Muigai Ngure và c ng s (2009), N.
Subramanian và c ng s (1999). N u chênh l ch
ho t tính PPO gi a m u có ho t tính cao nh
n làm héo 115,65%) và th p nh t (sau
n di t enzyme 19,1%) kho ng 6 l n thì
ng tương tꢏ ñꢂi v i t
y, có thꢌ ñánh giá bi ñꢎng ho
ꢃ
ng có m
nói, t
c c a d
n ph m do quá trình chuy
tác ñꢎng c a PPO và peroxidase
a Hình 2 và 4, m i tương
nh Hình 2 và 3. Nói cách
t tính PPO ñꢞng
p v
ꢂ
ꢓ
ꢍ
t
v
ꢁ
ꢌ
ꢦ
l
ꢘ
ꢖ
Hình 3. ðꢞ th
ꢑ
bi
ꢍn ñꢎng hàm lưꢇng TPP và
ꢍ
t
ñꢑnh màu s
ꢢ
ꢔ
ꢑ
ch trà trích ly. Ngoài ra,
n hóa
tannin c
ꢔa dꢑch trà Kim Tuyên Oolong
ꢋ
ꢕ
ꢌ
1 – Trà tươ
2 – Trà sau làm héo
3 – Trà sau
4– Trà sau quay th
i
5 – Trà sau
ꢔ 2
ꢏ
ꢔ
ꢙ
ꢂ
6 – Trà sau quay th
ơ
m 2
ꢡ
ꢏ
ư
ꢔ
1
7 – Trà sau xào bꢈt hoꢀt
ꢑ
t
ꢦ
lꢘ
ꢀ
enzyme
ơ
m 1
ꢍ
ꢁ
ꢍ
ꢋ
ꢁ
ꢁi
3.3. Sꢒ biꢓn ñꢔng cꢕa hàm lưꢉng TPP và
ꢄ
ꢅ
tannin
ꢄ
ꢅ
ꢍ
ꢘ
ꢀ
ꢙ
ꢣ
ꢀ
ꢈt
Cùng v
polyphenol t
. C th , hàm lưꢇng polyphenol t
ng ñꢀt c ñꢀi t i giai n làm héo, sau
m d ñꢍn giai 2 và h i t ng nh
giai n quay th m 2. Cu i cùng, hàm lưꢇng
ng cùng gi m sau giai n di
ꢁi ho
ꢀ
t
ñꢎng c
ꢔ
a PPO, hàm lưꢇng
ng bi ñꢎng tương
ng và tannin
(giai
giai
ñ
o
ꢀ
ꢈ
ꢈ
ꢃ
ng và tannin c
ũ
ꢍn
ñ
o
ꢀ
ꢘ
ꢋ
ꢟ
t
ꢏ
ꢐ
ꢌ
ꢃ
k
v
ꢍ
ꢓ
t quꢋ ñó c
ũ
ꢁ
ꢦ
l
ꢘ
TF/TR. Vì
c
ũ
ꢏ
c
ꢀ
ñ
oꢀ
ñó
ꢍ
n
ꢀt tính PPO
gi
ꢋ
ꢟ
n
ñ
o
ꢀ
n
ꢔ
ơ
ă
ꢠ sau
thông qua 2 con ñưꢧng. M
ꢎt là xác ñꢑnh trꢏc tiꢍp
ñ
o
ꢀ
ơ
ꢂ
sꢏ
bi ñꢎng ho t tính PPO. Hai là xác ñꢑnh theo
ꢍ
n
ꢀ
polyphenol t
ꢃ
ꢋ
ñ
o
ꢀ
ꢘt
Trang 72
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ K1- 2014
ch t) và tꢦ TF/TR (s n ph m).
con ñưꢧng gián ti
ꢍ
p gi
ꢙa s
ꢏ
bi
ꢍn
ñꢃi tannin (c
ơ
ꢈ
l
ꢘ
ꢋ
ꢕ
Hình 4. Bi
4 – Trà sau quay th
5 – Trà sau
6– Trà sau quay thơ
ꢍ
n
ñꢎng màu t
ꢃ
ng và t
ꢦ
l
ꢘ
TF/TR
7 – Trà sau xào bꢈt hoꢀt enzyme
1 – Trà tươ
i
ơ
m 1
2 – Trà sau làm héo
ꢔ
2
3 – Trà sau
4. K T LU
ꢔ
1
m 2
enzyme, s
xào b
tác ñꢎng c
th y s bi
ương quan v
trà Oolong.
ꢏ
gi
t enzyme và thành ph
a quá trình s y tách m. K
ñꢎng t TF/TR bi u th
i màu s c (màu t ng) c
ꢋ
m hàm lưꢇng tannin
m gây ra do
t qu cho
i quan
a d ch
ꢝ giai ñoꢀn
ꢐ
ꢃ
N
ꢈ
t ho
ꢀ
ꢕ
Nghiên c
ưꢇng TPP, tannin, TF, TR và màu t
ưꢇng TPP dao ñꢎng trong kho ng 7 – 12%
ng nhꢠ ꢝ giai n sau 1 và
m 2 và sau ó gi m m nh các giai
ó. Hàm lưꢇng tannin t ng nhꢠ ꢝ giai
n làm héo, sau ó gi m nh và g n nh
giai m 2. Sau 2
m, lá trà ch
n cho PPO ti p xúc v
ñꢎt ng t hàm lưꢇng tannin
sau xào b t ho t enzyme. Sau khi xào b
ꢅ
u cung c
ꢈ
p
ñꢞ th
ꢑ
bi
ꢍ
n
ñꢎng hàm
ꢔ
ꢈ
ꢕ
ꢍ
ꢋ
l
l
ꢃng. Hàm
ꢈ
ꢏ
ꢍ
n
ꢦ
l
ꢘ
ꢌ
ꢑ mꢂ
ꢋ
h
ꢘ
t
ꢁ
ꢢ
ꢃ
ꢔ
ꢑ
HLCK, có s
ꢏ
t
ă
ñ
o
ꢀ
ꢔ
sau quay th
ơ
ñ
ꢋ
ꢀ
ꢝ
LꢀI CꢁM ƠN: Xin g
ñꢈn Công ty C ph n ch
Tre ã tài tr cho d án. Xin c
trong Nhà máy Trà C u Tre ã nhi
tr trong vi c l y m u, tham quan Nhà máy. Cám
các Th y Cô hai Trưꢆng ðꢔi h
Trưꢆng ðꢔi h
chúng tôi hoàn thành d
ꢂ
i l
ꢆi c
ꢇm
ơn chân thành
ñ
ñ
o
ꢀ
ꢀ
n sau
ñ
ă
ꢠ
ꢉ
ꢊ
ꢈ
biꢈ
n hàng xu
ꢋt kh u C
ꢌ
ꢊu
o
ñ
ꢋ
ꢟ
ư
ñ
ꢍ
ꢅ
ꢇ
m
ơ
n các anh ch
ꢎ
ꢑ
n
không ñꢃi t
n quay th
u ki
gi
ꢛ
ñ
o
ꢀn
ꢔ
1 – quay th
u s xát c
ch
ơ
ꢊ
ñ
ꢏt tình giúp ñꢐ, h
l
ꢟ
ơ
ꢑ
ꢏ
c
ꢊ
ơ
h
ꢊ
c t
ꢀ
o
n
ꢍ
ꢏ
ꢋ
ꢒ
ơ
ñ
i
ꢆ
ꢘ
ꢍ
ꢁi c
ơ
ꢈ
t d
ꢣ
n
ñꢍ
ꢊ
ꢓ
ꢕc Bách Khoa và
ꢕ
c Nông Lâm
ñã tꢔ
o
ñ
iꢖ
u ki n cho
ꢏ
s
ꢏ
ꢋ
m
ꢎ
ꢝ
mꢣ
u trà
ꢅ
án này.
ꢈ
ꢀ
ꢈ
t hoꢀ
t
Trang 73
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 17, No.K1- 2014
Changes of phenolic compounds of tea
leaves during Oolong tea process
•
•
Nguyen Ngoc Tram
Huynh Ngoc Oanh
University of Technolotry, VNU- HCM
•
Phan Phuoc Hien
Nong Lam University, HCMC
ABSTRACT:
It
was
believed
that
provided
enzyme groups
–
microwave was
photographs of changes of total polyphenols
(TPP), tannin, theaflavins (TF), thearubigins
(TR) contents and total colour liquids. Green
tea leaves were going through the stages:
applied to treated the activated enzyme
one. Tea samples after the inactivation
were conducted. The results showed
that TPP and tannin contents generally
decreased. Changes of theaflavin
contents were contrast to tannin
contents. On the other hand, theaflavin
fresh tea
aromatic spin 1
spin 2
ꢀ
withering
ꢀ
incubated 1
ꢀ
ꢀ
incubated 2
ꢀ
aromatic
ꢀ
fried inactivated enzymes. Tea
samples in the stages were provided by Cau
Tre tea factory. Tea samples were divided
into two groups: the activated and inactivated
and
thearubigin
are
the
major
polyphenols that determine on the
quality of Oolong tea.
Key words: phenolic compounds, polyphenol, microwave-treated, Oolong tea, tannin,
theaflavin, thearubigin.
REFERENCE
[1]. L. P. Wright, Mphangwe, N. K., Nyirenda,
H., & Apostolides, Z., " Analysis of the
theaflavin composition in black tea
(Camellia sinesis) predicting the quality of
black tea produced in Central and Southern
Africa," Journal of the Science of Food and
Agriculture, vol. 82, pp. 517–525, 2002.
[3]. A. K. Biswas, Biswas, A. K., & Sarkar, A.,
"Biological and chemical factors affecting
the valuations of North-East Indian plain
teas," Journal of the Science of Food and
Agriculture, vol. 24, pp. 1457–1477, 1973.
[4]. M. Obanda, Owuor, P. O., & Mang’oka,
R., " Changes in the chemical and sensory
quality parameters of black tea due to
variations of fermentation time and
temperature," Food Chemistry, vol. 75, pp.
395–404, 2001.
[2]. P. O. Owuor, & Obanda, M., "The effects
of some agronomic and processing
practices and clones on the relative
composition of the individual theaflavins in
the black tea," Food Science and
Technology International (Tokyo), vol. 3,
pp. 344–347, 1997.
[5]. S. N. Stephen Thanaraj, "Influence of
Polyphenol
Oxidase
Activity
and
Polyphenol Content of Tea Shoot on
Quality of Black Tea," Journal of the
Trang 74
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 17, SOÁ K1- 2014
Science of Food and Agriculture, vol. 51,
tea leaf and during black tea manufacture
and the effect of enzyme supplementation
of dhool on black tea quality," Food
Chemistry, vol. 62, pp. 277-281, 1998.
pp. 57-69, 1990.
[6]. Francis Muigai Ngure et al, "Catechins
depletion patterns in relation to theaflavin
and thearubigins formation," Food
Chemistry, vol. 115, pp. 8-14, 2009.
[14]. L.H. Yao et al., "Phenolic compounds in
tea from Australian supermarkets," Food
Chemistry, vol. 96, pp. 614-620, 2006.
[7]. N. Subramanian et al, "Role of Polyphenol
Oxidase and Peroxidase in the Generation
of Black Tea Theaflavins," Journal of
Agriculture Food Chemistry, vol. 47, p.
2571−2578, 1999.
[15]. P.P. Srivastav Ch. Someswararao, "A novel
technology for production of instant tea
powder from the existing black tea
manufacturing process," Innovative Food
Science and Emerging Technologies, vol.
16, 2012.
[8]. Pham Thanh Quan et al., "Microwave-
assisted extraction of polyphenols from
fresh tea shoot," T
c và Công ngh , vol. 9, pp. 69-75, 2006.
[9]. Giang Trung Khoa và c ng s , " nh
ưꢝng c a ngu n nguyên li ñꢍn thành
ph n hóa h c c n c a gi ng chè trung
du (Camellia sinensis var. sinensis)," T
ꢔ
p chí phát tri
ꢗ
n Khoa
[16].
V
ũ
Th
c có trong chè và m
phân tích thông d ng trong s
Vi t Nam: NXB Nông Nghi p, 2001.
ꢑ
Th
ư
và c
ꢎ
ng s
ꢏ
, Các h
t s phương pháp
n xu t chè
ꢍp chꢋt hóa
h
ꢕ
ꢏ
hꢕ
ꢄ
ꢙ
ꢚ
ꢇ
ꢋ
ꢓ
ꢎ
ꢏ
ꢜ
ꢏ
ꢘ
h
ꢔ
ꢞ
ꢘu
ꢟ
ꢊ
ơ
bꢋ
ꢔ
ꢂ
[17]. Oosawa K Takeo T, "Photometric analysis
and statistical evaluation of black tea
infusion," Bull National Res Inst Tea
(Japan), vol. 12, pp. 125-181, 1976.
ꢔ
p
chí Khoa h
ꢕc và Phát tri
ꢗ
n, vol. 11, pp.
373-379, 2013.
[10]. Ngô Xuân Cưꢧng và c
ꢎ
ng s
ꢏ
, "
ꢜ
nh hưꢝng
t lưꢇng
m chè xanh," T
c và Công ngh các Trưꢆng
t, vol. 70, pp. 90-95, 2009.
Thu và c ng s , " nh hưꢝng
a phân bón và ñꢂ ñꢍn n ng su
ưꢇng nguyên li u ch bi n chè oolong t
Phú Th ," T p chí Khoa h c và Phát tri
vol. 11, pp. 492-500, 2013.
[18]. E. A. Braude, "Studies in light absorption.
Part I. p-Benzoquinones," Chemistry
Society, vol. 45, pp. 490-497, 1945.
cꢔ
a quá trình làm héo nhꢠ ñꢍn ch
nguyên li u và s n ph
chí Khoa h
H K Thu
[11]. Hoàng Th
ꢈ
ꢘ
ꢋ
ꢕ
ꢔp
ꢕ
ꢏ
[19]. Ashugulati et al., "Application of
Microwave Energy in the Manufacture of
Enhanced-Quality Green Tea," Journal of
Agricultural and Food Chemistry, vol. 51,
p. 4764−4768, 2003.
ð
ꢘ
ꢀ
ꢑ
Lꢘ
ꢎ
ꢏ ꢜ
cꢔ
n
ă
ꢈ
t, ch
ꢈ
ꢀ
t
i
l
ꢘ
ꢍ
ꢍ
ꢊ
ꢔ
ꢕ
ꢗn,
[20]. Qing-Han Gao et al., "Effect of Drying of
Jujubes (Ziziphus jujubaMill.) on the
Contents of Sugars, Organic Acids,α ‑
Tocopherol,β ‑ Carotene, and Phenolic
Compounds," Journal of Agricultural and
Food Chemistry, vol. 60, p. 9642−9648,
2012.
[12]. Pradip K. Mahanta et al., "Changes of
Polyphenol Oxidase and Peroxidase
Activities and Pigment Composition of
Some Manufactured Black Teas (Camellia
sinensis L.)," Journal of Agriculture Food
Chemistry, vol. 41, pp. 272-276, 1993.
[21].
Tꢓ
p thꢌ giáo viên bꢎ môn Cây Nhiꢘt ðꢁi,
[13]. Ramaswamy
Ravichandran
and
Hóa sinh chè. Trưꢧng ðꢀi h
ꢊ
c Bách khoa
c Bách khoa
Ramaswamy Parthiban, "Changes in
enzyme activities (polyphenol oxidase and
phenylalanine ammonia lyase) with type of
Hà N
Hà N
ꢎ
i: Nhà xu
ꢈ
t b
ꢋ
n
ðꢀi h
ꢊ
ꢎ
i., 1984.
Trang 75
Bạn đang xem tài liệu "Sự biến động của các hợp chất phenolic trong lá trà trong quy trình chế biến trà Oolong", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- su_bien_dong_cua_cac_hop_chat_phenolic_trong_la_tra_trong_qu.pdf