Bài giảng Hệ thống thông tin địa lý - Chương 1: Tổng quan về hệ thông tin địa lý - Phạm Thế Hùng
Chöông 1
TOÅNG QUAN VEÀ
HEÄ THOÂNG TIN ÑÒA LYÙ
NOÄI DUNG CHÍNH
Vò theá cuûa ngaønh GIS trong caùc ngaønh khoa hoïc;
Giôùi thieäu caùc ñònh nghóa veà GIS;
Ñoâi neùt veà söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa GIS;
Quan nieäm veà caùc thaønh phaàn trong GIS;
Chöùc naêng cuûa GIS
Giôùi thieäu caùc öùng duïng cuûa GIS treân theá giôùi vaø
ôû Vieät Nam.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1
Böùc tranh coâng ngheä cuûa theá kyû XXI
(Nanotechnology) Geotechnology (Biotechnology)
Geographic Information System
(GIS)
Remote Sensing
(RS)
Global Positioning System
(GPS)
GPS/GIS/RS
Phaân tích bao goàm
nghieân cöùu cuûa caùc
moái quan heä khoâng
gian (soá)
Baûn ñoà bao goàm vieäc
saép xeáp ñuùng (moâ taû)
cuûa caùc ñoái töôïng vaät
lyù (ñoà hoïa)
Where
is
What
Quy taéc moâ hình hoùa
Mieâu taû baûn ñoà
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.1. Moät soá khaùi nieäm lieân quan
- Döõ lieäu Ñòa
lyù (Geographic
Data/ GeoData/
Geospatial
Data) laø döõ lieäu
ghi nhaän veà ñoái
töôïng döïa treân
vò trí treân beà maët
Traùi Ñaát.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
2
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.1. Moät soá khaùi nieäm lieân quan
- Thoâng tin Ñòa lyù (Geographic Information/ Geospatial
Information): laø keát quaû cuûa vieäc xöû lyù döõ lieäu ñòa lyù.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.1. Moät soá khaùi nieäm lieân quan
- Coâng ngheä thoâng tin Ñòa lyù (Geographic Information
Technologies) laø nhöõng coâng ngheä cho vieäc thu thaäp vaø
xöû lyù döõ lieäu ñòa lyù.
Coù 3 loaïi coâng ngheä thoâng tin ñòa lyù: Heä thoáng ñònh vò
toaøn caàu (GPS – Global Position System); Vieãn thaùm (RS –
Remote Sensing) vaø Heä thoáng thoâng tin ñòa lyù (GIS –
Geographic Information System)
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
3
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.2. Ñònh nghóa
Moät soá ñònh nghóa veà GIS:
- Theo ISO (ISO TC211): geographic information system
is an information system dealing with information
concerning phenomena associated with location
relative to the Earth.
- Theo Wikipedia: A geographic information system
(GIS) is a computer system designed to capture, store,
manipulate, analyze, manage, and present all types of
spatial or geographical data.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.2. Ñònh nghóa
- Theo NASA: GIS is an integrated system of computer
hardware, software, and trained personnel linking
topographic, demographic, utility, facility, image and
other resource data that is geographically referenced.
If you’ve ever used an Internet mapping program to
find directions, congratulations, you’ve personally used
GIS. The new supermarket chain on the corner was
probably located using GIS to determine the most
effective place to meet customer demand.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
4
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.2. Ñònh nghóa
GIS laø moät heä thoáng thoâng tin coù khaû naêng xaây
döïng, caäp nhaät, löu tröõ, truy vaán, xöû lyù, phaân tích vaø
theå hieän ra caùc daïng döõ lieäu coù lieân quan tôùi vò trí ñòa
lyù.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.1. ÑÒNH NGHÓA VEÀ GIS
1.1.2. Ñònh nghóa
- GIS vs. heä ñoà hoïa
(Photoshop, Corel Draw):
caùc heä ñoà hoïa khoâng coù
caùc coâng cuï laøm vieäc vôùi
döõ lieäu phi ñoà hoïa.
- GIS vs. CAD (AutoCAD,
Microstation): caùc ñoái töôïng
cuûa heä CAD khoâng baét
buoäc phaûi gaén vôùi theá giôùi
thöïc thoâng qua vò trí ñòa lyù.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
5
ä
á
ï
ï
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Lòch söû hình thaønh
vaø phaùt trieån cuûa GIS
gaén lieàn vôùi söï hình
thaønh, phaùt trieån cuûa
caùc ngaønh baûn ñoà,
khoa hoïc maùy tính
vaø nhöõng ngaønh kyõ
thuaät coâng ngheä
khaùc.
- Vaøo theá kyû thöù 2
TCN, Ptolemy thaønh
laäp nhöõng taäp baûn
ñoà (atlas) ñaàu tieân.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
6
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
- 1592: Mercator thaønh laäp baûn ñoà theá giôùi ñaàu tieân.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
- 1854: Dr. John
Snow laäp baûn ñoà
ngöôøi cheát do dòch taû
ôû London vaø ñaõ phaùt
hieän ra nguoàn gaây
beänh laø gieáng bò oâ
nhieãm.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
7
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
- 1858: Tournachon khai
sinh ngaønh vieãn thaùm baèng
vieäc mang maùy aûnh leân
khinh khí caàu.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
8
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
9
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
10
1.2. SÖÏ HÌNH THAØNH & PHAÙT TRIEÅN GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
Caùc kieåu phaân chia khaùc nhau:
- Moâ hình heä thoáng 3 thaønh phaàn: phaàn cöùng, phaàn
meàm, con ngöôøi.
- Moâ hình heä thoáng 4 thaønh phaàn: kyõ thuaät
(technoware) bao goàm phaàn cöùng vaø phaàn meàm,
thoâng tin (infoware), toå chöùc (orgaware), con ngöôøi
(humanware).
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
11
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
Moâ hình 5
thaønh phaàn:
phaàn cöùng,
phaàn meàm,
döõ lieäu,
qui trình,
con ngöôøi .
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
Moâ hình 6
thaønh phaàn:
phaàn cöùng,
phaàn meàm,
döõ lieäu,
qui trình,
toå chöùc,
con ngöôøi.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
12
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.1. Phaàn cöùng (Hardware)
Phaàn cöùng bao goàm:
- Maùy tính;
- Heä thoáng maïng;
- Caùc thieát bò ngoaïi vi duøng cho vieäc nhaäp vaø xuaát döõ
lieäu ñòa lyù.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.1. Phaàn cöùng (Hardware)
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
13
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Phaàn meàm GIS ñöôïc phaân ra 2 nhoùm: phaàn meàm
thöông maïi vaø phaàn meàm nguoàn môû, ñaûm baûo cung
caáp ñuû caùc chöùc naêng thao taùc vôùi döõ lieäu ñòa lyù:
- Caäp nhaät;
- Löu tröõ;
- Truy vaán vaø Phaân tích;
- Hieån thò vaø xuaát keát quaû.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Phaàn meàm GIS maõ nguoàn môû treân maùy ñôn (Free/Open
Source Desktop GIS)
Wikipedia
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
14
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Phaàn meàm GIS thöông maïi (Commercial Desktop GIS)
Wikipedia
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
15
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
MapInfo
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
16
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Grass GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.2. Phaàn meàm (Software)
Quantum GIS
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
17
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.3. Döõ lieäu (Data)
- Döõ lieäu khoâng gian: vò trí hình daïng cuûa thöïc theå.
- Döõ lieäu thuoäc tính: moâ taû thoâng tin, ñaëc ñieåm, tính
chaát veà thöïc theå.
- Döõ lieäu thôøi gian: moâ taû söï thay ñoåi cuûa thöïc theå
theo thôøi gian.
- Moái quan heä giöõa caùc ñoái töôïng khoâng gian.
- Cô sôû döõ lieäu GIS: döõ lieäu GIS cuøng vôùi caùc moái
quan heä ñöôïc toå chöùc löu tröõ trong heä quaûn trò CSDL.
Phaân bieät döõ lieäu GIS vôùi döõ lieäu baûn ñoà ?
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.3. Döõ lieäu (Data)
Moâ hình döõ lieäu khoâng gian
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
18
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.4. Quy trình/Thuû tuïc (Procedures)
Caùc quy trình ñöôïc xaây döïng cho vieäc:
- Thu thaäp vaø nhaäp döõ lieäu;
- Löu tröõ döõ lieäu;
- Truy vaán vaø phaân tích döõ lieäu khoâng gian;
- Hieån thò vaø truy xuaát döõ lieäu khoâng gian.
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
ïá
19
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.6. Con ngöôøi (Human/People/Users)
Người dùng ngoài hệ thống
Người dùng trong hệ thống
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
1.3. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA GIS
1.3.6. Con ngöôøi (Human/People/Users)
Bieân soaïn: Ths. Phaïm Theá Huøng
20
Tải về để xem bản đầy đủ
33 trang
09/01/2024
320
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Hệ thống thông tin địa lý - Chương 1: Tổng quan về hệ thông tin địa lý - Phạm Thế Hùng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_he_thong_thong_tin_dia_ly_chuong_1_tong_quan_ve_he.pdf
