Giáo trình Giáo dục quốc phòng

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

MỤC LỤC

TT

Tªn bµi

Trang

Bài

Việt Nam đánh giặc, giữ nước

Bài

Lịch sử, truyền thống Quân đội nhân dân và công

an nhân dân Việt Nam

Bài

Luật nghĩa vụ quân sự, quyền lợi và trách nhiệm của 14

học sinh

Bài

Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia

X©y dùng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân

Tổ chức quân đội và công an nhân dân Việt Nam

Bài

Nhà trường quân đội, công an và tuyển sinh đào tạo

Luật sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam và luật Công

an nhân dân

Bài

Xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân

Phòng chống chiến lược "diễn biến hoà bình", bạo loạn lật

đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam

Bài

Phòng chống địch tiến công hoả lực bằng vũ khí công

nghệ cao

Bài

Xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ, lực lượng dự bị

GT GDQP -AN

3

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

động viên và động viên c«ng nghiÖp quốc phòng

Bài

Xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc

gia

Một số vấn đề cơ bản về dân tộc, tôn giáo và đấu tranh

phòng chống địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống

phá cách mạng Việt Nam

Bài

Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh về chiến tranh quân đội và bảo vệ Tổ quốc

Chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội

chủ nghĩa

Bài

Xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam

Kết hợp xây dựng kinh tế với tăng cường củng cố quốc

phòng, an ninh và đối ngoại

Bài

Nghệ thuật qu©n sù Việt Nam

TRUYỀN THỐNG ĐÁNH GIẶC

GIỮ NƯỚC CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM

Trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, ông cha ta luôn phải chống lại kẻ thù

xâm lược mạnh hơn nhiều lần về quân sự, kinh tế. Song, với tinh thần yêu nước, ý chí kiên

cường, với cách đánh mưu trí, sáng tạo, cha ông ta đã đánh thắng tất cả kẻ thù xâm lược,

GT GDQP -AN

4

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc như chiến thắng Bạch Đằng, Như Nguyệt,

Chương Dương, Hàm Tử… Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, tinh thần yêu nước và

truyền thống đánh giặc của quân dân ta lại được phát huy lên một tầm cao mới và đã đánh

thắng hai kẻ thù xâm lược có tiềm lực kinh tế, quân sự mạnh là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Từ trong thực tiễn chống giặc ngoại xâm của dân tộc, c¸c thÕ hÖ cha «ng ®· viÕt

nªn truyền thống vẻ vang rất đáng tự hào và những bài học quí báu đối với các thế hệ mai

sau. Bài học truyền thống, một di sản vô giá cho các thế hệ con cháu học tập và vận dụng

vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

1. Truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước

Lịch sử dựng nước và giữ nước hàng nghìn năm của dân tộc ta cho thấy tổ tiên ta bảo

vệ quyền độc lập,tự chủ, giữ gìn bờ cõi núi sông ngàn lần yêu quí của đất nước vừa bằng

các cuộc chiến tranh yêu nước chống xâm lược với những võ công hiển hách, vừa bằng

những cuộc đấu tranh kiên quyết và khéo léo để cùng tồn tại hoà bình để xây dựng đất

nước.

Do ở vị trí chiến lược trọng yếu trong vùng Đông Nam Á và có nhiều tài nguyên

phong phú, nên nước ta trở thành mục tiêu xâm lược của nhiều nước lớn trong khu vực và

trên thế giới từ trước đến nay. Bởi vậy, ngay từ buổi đầu dựng nước, chống giặc ngoại

xâm đã trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Dựng nước đi đôi với giữ nước là một quy luật

tồn tại và phát triển của dân tộc ta. Thực tế cho thấy, nạn giặc ngoại xâm là mối đe doạ

thường xuyên và nguy hiểm nhất đối với sự sống còn của đất nước ta.

Kể từ cuối thế kỷ thứ III trước công nguyên đến nay, dân tộc ta đã tiến hành gần 20

cuộc chiến tranh chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, cùng với hàng trăm cuộc khởi nghĩa và

chiến tranh giải phóng. Tổng thời gian chống giặc ngoại xâm chiếm khoảng hơn 12 thế kỷ.

Có những thế kỷ nhân dân ta phải nhiều lần đứng lên đánh giặc, cứu nước.

Từ những cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên (Cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên

mà sử sách ghi lại là cuộc kháng chiến chống quân Tần), đến những cuộc khởi nghĩa và

chiến tranh chống xâm lược giành và giữ độc lập từ thế kỷ II TCN đến đầu thế kỷ X và

cuộc khởi nghĩa của hai bà Trưng vào mùa xuân năm 40 đã giành được độc lập; Các cuộc

kháng chiến chống quân xâm lược từ thế kỷ X đến thế kỷ XVIII, hai lần kháng chiến

chống quân Tống, ba lần kháng chiến chống quân Nguyên của nhà Trần ở thế kỷ XIII, rồi

GT GDQP -AN

5

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

đếnc cuộc kháng chiến chống Minh do Hồ Quý Ly lãnh đạo (1400 - 1007), khởi nghĩa

Lam Sơn và chiến tranh giải phóng dân tộc do Lê Lợi, Nguyễn Trãi lãnh đạo.

Nhân dân ta thời nào cũng vậy, luôn nêu cao cảnh giác, chuẩn bị lực lượng đề phòng

giặc ngay từ thời bình; trong chiến tranh, vừa chiến đấu, vừa sản xuất, xây dựng đất nước

và sẵn sàng đối phó với âm mưu của kẻ thù. Vì vậy, nhiệm vụ đánh giặc, giữ nước hầu

như thường xuyên, cấp thiết và luôn gắn liền với nhiệm vụ xây dựng đất nước.

2. Vận dụng tư tưởng quân sự “Lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy yếu

chống mạnh”

Đây là nét đặc sắc và tất yếu trong nghệ thuật quân sự của ông cha ta, khi dân tộc ta

luôn phải chống lại các đội quân xâm lược có quân số, vũ khí, trang bị lớn hơn nhiều lần.

Nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh chính là sản phẩm của

lấy “thế” thắng “lực”. Quy luật của chiến tranh là mạnh được, yếu thua, nhưng từ trong

thực tiễn chống giặc ngoại xâm, cha ông ta đã sớm xác định đúng về sức mạnh trong chiến

tranh, đó là: sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, chứ không thuần tuý là sự so sánh, hơn

kém về quân số, vũ khí của mỗi bên tham chiến.

Để chống lại 30 vạn quân xâm lược Tống (1077), nhà Lý trong khi chỉ có khoảng 10

van quân, Lý Thường Kiệt đã tận dụng được ưu thế để tạo ra sức mạnh hơn địch và đánh

thắng địch.

Thời nhà Trần có khoảng 15 vạn quân, chống lại giặc Nguyên - Mông, lần thứ 2 là 60

vạn, lần 3 là khoảng 50 vạn. Nhà Trần đã “lấy đoản binh để chế trường trận”, hạn chế sức

mạnh của giặc, để đánh thắng giặc.

Cuộc khởi nghĩa của Lam Sơn, quân số lúc cao nhất có khoảng 10 vạn, nhưng đã

đánh thắng 80 vạn quân Minh xâm lược. Vì Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã vận dụng “tránh thế

ban mai, đánh lúc chiều tà” và vận dụng cách đánh “vây thành để diệt viện”.

Trong cuộc kháng chiến chống quân Mãn Thanh xâm lược, nhà Tây Sơn có khoảng 10

vạn quân, nhưng đã đánh thắng 29 vạn quân xâm lược và quân bán nước Lê Chiêu Thống vì

Nguyễn Huệ đã dùng lối đánh táo bạo, thần tốc, bất ngờ.

Vì thế, lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh, tạo sức mạnh tổng

hợp của toàn dân tộc để giành thắng lợi là một tất yếu, một quy luật xuyên suốt trong lịch

sử đấu tranh, giữ nước của dân tộc ta.

GT GDQP -AN

6

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

3. Phát huy tinh thần yêu nước chiến đấu hi sinh vì độc lập dân tộc tiến hành

chiến tranh toàn dân, toàn diện.

Để chiến thắng giặc ngoại xâm có tiềm lực kinh tế, quân sự hơn ta nhiều lần, nhân dân

Việt Nam phải đoàn kết cả dân tộc, đoàn kết toàn dân sẽ tạo thành nguồn sức mạnh to lớn của

cả dân tộc, chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược.

Thời Trần có vua tôi đồng lòng, anh em hoà thuận, cả nước góp sức chiến đấu, nên ba

lần đại thắng quân Mông – Nguyên. Thời chống Minh, nghĩa quân Lam Sơn, tướng sĩ một

lòng phụ tử, hoà nước sông chén rượu ngọt ngào. Trong những cuộc chiến tranh giữ nước

từ thế kỷ X đến XIX, nhân dân ta dưới sự chỉ huy của các vị tướng tài giỏi đã thực hiện

toàn dân đánh giặc; biết dựa vào địa hình, địa thế có lợi cho ta, bất lợi cho địch; vận dụng

“vườn không nhà trống” và mọi cách đánh phù hợp làm cho địch đi đến đâu cũng bị đánh,

bị tiêu hao, tiêu diệt. Nét đặc sắc nghệ thuật quân sự của ông cha ta trong các cuộc chiến

tranh giữ nước kể trên là tích cực, chủ động tiến công địch. Điển hình như Lý Thường Kiệt

(1075) đã dùng biện pháp “tiên phát chế nhân” (không ngồi chờ giặc đến mà chủ động

đánh trước vào hậu phương địch rồi rút lui để phá vỡ kế hoạch của chúng); lấy đoản binh

thắng trường trận; “yếu chống mạnh hay đánh bất ngờ, ít địch nhiều thường dùng mai

phục”¹. Đến thời vua Quang Trung năm 1788 - 1789, đã thực hiện lúc địch mạnh ta có thể

lui quân để bảo toàn lực lượng, lúc địch suy yếu ta bất ngờ chuyển sang đánh đòn quyết

định tiêu diệt địch trong một thời gian ngắn.

Chiến tranh là sự thử thách toàn diện đối với mỗi quốc gia trong tham chiến. Trong

chống giặc ngoại xâm, ông cha ta đã biết kết hợp chặt chẽ các mặt trận nhằm tạo ra sức

mạnh tổng hợp để đánh thắng kẻ thù. Mỗi mặt trận có vị trí, tác dụng khác nhau, nhưng

cùng thống nhất ở mục đích tạo ra sức mạnh để giành thắng lợi trong chiến tranh.

Mặt trận chính trị nhằm cổ vũ tinh thần yêu nước của nhân dân, quy tụ sức mạnh đại

đoàn kết dân tộc, là cơ sở để tạo ra sức mạnh quân sự.

Mặt trận quân sự là mặt trận quyết liệt nhất, thực hiện tiêu diệt sinh lực, phá huỷ

phương tiện chiến tranh của địch, quyết định thắng lợi trực tiếp của chiến tranh, tạo đà, tạo

thế cho các mặt trận khác phát triển.

Mặt trận ngoại giao có vị trí rất quan trọng, đề cao tính chính nghĩa của nhân dân ta,

phân hoá, cô lập kẻ thù, tạo thế có lợi cho cuộc chiến. Mặt khác, mặt trận ngoại giao kết

1

Nguyễn Trãi, Toàn tập, Nxb khoa học xã hội, Hà Nội, 1969, tr. 65.

GT GDQP -AN

7

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

hợp với mặt trận quân sự, chính trị tạo ra thế có lợi để kết thúc chiến tranh càng sớm càng

tốt. Điển hình: Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã mở “Hội thề Đông Quan”, cấp ngựa, thuyền, lương

thảo cho hàng binh nhà Minh về nước trong danh dự, để muôn đời dập tắc chiến tranh.

Mặt trận binh vận để vận động làm tan dã hàng ngũ của giặc, góp phần quan trọng để

hạn chế thấp nhất tổn thất của nhân dân ta trong chiến tranh.

Thời chống Pháp, chống Mĩ, quân và dân một ý chí, mỗi người dân là một chiến sĩ, mỗi

làng xã là một pháo đài, cả nước là một chiến trường diệt giặc.

Trong kháng chiến chống Pháp, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “bất kỳ

đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, hễ ai

là người Việt Nam thì đứng lên đánh Pháp cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng, ai có

gươm dùng gươm, ai không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc, ai cũng phải ra sức

chống thực dân cứu nước”¹, nhân dân cả nước đã sát cánh cùng bộ đội chiến đấu, ra sức

xây dựng quân đội, sản xuất ở hậu phương, chăm lo tiếp tế hậu cần, thực hiện “toàn dân

kháng chiến, toàn diện kháng chiến”, giành thắng lợi vẻ vang trong cuộc kháng chiến chống

thực dân Pháp. Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, Đảng ta đã đưa cuộc chiến tranh nhân

dân lên tầm cao mới. Đẩy mạnh chiến tranh toàn dân, toàn diện, kết hợp đấu tranh của nhân

dân trên các mặt trận chính trị, kinh tế với đấu tranh quân sự của lực lượng vũ trang lên một

quy mô chưa từng có trong lịch sử. Vì thế, quân và dân Việt Nam đã giành thắng lợi vĩ đại

trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước.

Hồ Chí Minh, đã chỉ rõ: Dân ta có một lòng yêu nước nồng nàn. Đó là một truyền

thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi

nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm,

nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.

Nhân dân ta đã sớm nhận thức, non sông đất nước ta là do bàn tay lao động của biết

bao thế hệ xây đắp nên, là tài sản chung của mọi người, ai cũng hiểu nước mất, thì nhà tan.

Vì thế, lớp lớp các thế hệ người dân đã không sợ hy sinh gian khổ, liên tục đứng lên đánh

giặc, giữ nước.

Trong lịch sử đánh giặc, giữ nước của dân tộc ta đã có nhiều tấm gương anh dũng

chiến đấu, hy sinh vì độc lập dân tộc. Hình ảnh Bà Trưng với lời thề sông Hát, Bà Triệu

cưỡi voi chỉ huy đánh giặc, “Muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá kình ở

¹.Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 480

GT GDQP -AN

8

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

Biển Đông đánh đuổi quân Ngô, giành lại giang san, cởi ách nô lệ, chứ không chịu khom

lưng làm tỳ thiếp người ta”. Trần Quốc Toản bóp nát quả cam vì hận mình còn nhỏ tuổi

không được dự bàn kế đánh giặc ở Bình Than; Trần Bình Trọng “Thà làm ma nước Nam

chứ không thèm làm vương đất Bắc”; Nguyễn Trung Trực đã hiên ngang tuyên bố trước

mặt quân thù: “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh

Tây”; hình ảnh Bế Văn Đàn, Tô Vĩnh Diện, Phan Đình Giót đã xả thân mình vì nước,

Nguyễn Viết Xuân “Nhằm thẳng quân thù mà bắn”… là những biểu tượng sáng ngời về

lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu hy sinh vì độc lập dân tộc.

Với tinh thần “Thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô

lệ”, “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” đã sớm trở thành tư tưởng và tình cảm lớn nhất, là

lẽ sống thiêng liêng của mỗi người dân Việt Nam.

4. Thắng giặc bằng trí thông minh, sáng tạo, bằng nghệ thuật quân sự độc đáo

Dân tộc ta chiến đấu và chiến thắng giặc ngoại xâm không chỉ bằng tinh thần chiến

đấu dũng cảm, hy sinh vì Tổ quốc, mà còn bằng trí thông minh sáng tạo, bằng nghệ thuật

quân sự độc đáo.

Mưu trí sáng tạo được thể hiện trong kho tàng kinh nghiệm phong phú của cuộc đấu

tranh giữ nước, trong tài thao lược kiệt xuất của dân tộc ta. Chúng ta biết lấy nhỏ đánh lớn,

lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh, lấy chất lượng cao thắng số lượng đông, tự tạo vũ

khí, cướp súng giặc để giết giặc, phát huy uy lực của mọi thứ vũ khí có trong tay, biết kết

hợp nhiều cách đánh thích hợp. Nghệ thuật quân sự Việt Nam là nghệ thuật quân sự của

chiến tranh nhân dân, nghệ thuật quân sự toàn dân đánh giặc.

Lịch sử cha ông ta đã có nhiều cách đánh địch độc đáo, Lý Thường Kiệt biết “tiên

phát chế nhân”, rồi lui về phòng ngự vững chắc và phản công đúng lúc, Trần Quốc Tuấn

biết “dĩ đoản chế trường”, biết chế ngự sức mạnh của kẻ địch và phản công khi chúng suy

yếu, mệt mỏi. Thời Lê Lợi, biết “lấy yếu chống mạnh”, đánh lâu dài, từng bước tạo thế và

lực, tạo thời cơ giành thắng lợi. Thời Quang Trung biết đánh thần tốc, tiến công mãnh liệt

bằng nhiều mũi, nhiều hướng, khiến hơn 20 vạn quân Thanh không kịp trở tay.

Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ, dưới sự lãnh đạo của Đảng, các lực lượng

vũ trang ba thứ quân đã cùng toàn dân đứng lên đánh giặc bằng mọi phương tiện và hình

thức. Kết hợp đánh địch trên các mặt trận quân sự, kinh tế, chính trị và binh vận. Kết hợp

GT GDQP -AN

9

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

đánh du kích và đánh chính quy. Đánh địch trên cả ba vùng chiến lược: rừng núi, đồng

bằng và đô thị. Nghệ thuật quân sự của ta tạo ra một hình thái chiến tranh cài răng lược,

xen kẽ triệt để giữa ta và địch; buộc quân địch phải phân tán, đông mà hoá ít, mạnh hoá

yếu, luôn bị động đối phó theo cách đánh của ta.

Với trí thông minh, sáng tạo, với nghệ thuật quân sự độc đáo, dù kẻ thù từ phương

Bắc hay từ Âu, Mĩ sang, dù chúng có tiềm lực kinh tế, đông quân, có trang thiết bị hiện

đại, lắm mưu mô xảo quyệt đến mấy cũng không thể phát huy được sở trường và sức

mạnh vốn có của chúng trên chiến trường của ta; buộc chúng phải đánh theo cách của ta

và cuối cùng đều chịu thất bại thảm hại.

Dám đánh, biết đánh và biết thắng giặc bằng mưu trí và nghệ thuật độc đáo là một

đặc điểm nổi bật của truyền thống đánh giặc của dân tộc ta

5. Phát huy tinh thần đoàn kết quốc tế

Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc ta luôn có sự đoàn kết giữa các nước

trên bán đảo Đông Dương và các nước khác trên thế giới, vì độc lập dân tộc của mỗi quốc

gia, chống lại sự thống trị của các nước lớn.

Cuộc kháng chiến chống Pháp, Nhật, nhất là cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước

của nhân dân ta, đã tạo được sự đồng tình ủng hộ và giúp đỡ quốc tế lớn lao. Thắng lợi của

cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ cũng là thắng lợi của tình đoàn kết chiến đấu của

nhân dân ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia. Tinh thần đoàn kết đó là chỗ dựa vững

chắc cho mỗi dân tộc trong cuộc đấu tranh giành và củng cố nền độc lập của mình.

Nhờ thực hiện đường lối đoàn kết quốc tế đúng đắn, nên cuộc kháng chiến của nhân dân

ta đã giành được sự ủng hộ và giúp đỡ nhiệt tình của nhân dân các nước anh em và trước hết là

nhân dân Liên Xô (trước đây) và Trung Quốc, của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế,

của phong trào độc lập dân tộc và nhân dân yêu chuộng hoà bình, công lý trên toàn thế giới, kể

cả nhân dân tiến bộ Pháp, Mĩ.

Đoàn kết quốc tế trong sáng, thuỷ chung đã trở thành truyền thống, là một nhân tố

thành công trong sự nghiệp đánh giặc, giữ nước cũng như trong công cuộc xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

6. Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của

cách mạng Việt Nam

GT GDQP -AN

10

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

Năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiền phong của giai cấp công nhân do lãnh

tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại của lịch sử cách mạng Việt Nam.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cách mạng nước ta trải qua các cao trào Xô Viết – Nghệ Tĩnh

1930-1931, phong trào Dân chủ đòi tự do, cơm áo và hoà bình 1936-1939, phong trào

Phản đế và phát động toàn dân tổng khởi nghĩa 1939-1945, đỉnh cao là thắng lợi rực rỡ của

Cách mạng tháng Tám 1945, lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà - Nhà nước dân chủ

đầu tiên ở Đông Nam Á.

Đảng Cộng sản Việt Nam từ khi ra đời đến nay, đã lãnh đạo nhân dân ta đứng lên lật

đổ ách thống trị của thực dân Pháp, tiến hành Cách mạng Tháng Tám thành công; đánh

thắng hai cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mĩ, giành độc lập dân

tộc, thống nhất toàn quốc và đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Trong giai đoạn mới của cách mạng, để giữ vững độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,

xây dựng đất nước giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, ổn định về chính trị xã hội, đòi

hỏi phải nâng cao hơn nữa vai trò lãnh đạo của Đảng đối với mọi vấn đề của xã hội.

Thực tế cho thấy, sau khi giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975, đất

nước ta đứng trước bao thử thách hiểm nghèo như chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới,

nền kinh tế còn có nhiều khó khăn, các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô sụp

đổ. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đất nước ta từng bước vượt

qua khó khăn, thử thách, vững bước đi lên con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phấn

đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

7. Vận dụng một số bài học kinh nghiệm truyền thống đánh giặc giữ nước

vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới

Trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, những bài học kinh nghiệm của cha

ông ta trước đây luôn nhấn mạnh tư tưởng tích cực, chủ động tiến công địch. Ngày nay,

với sức mạnh của cả nước đánh giặc dưới sự lãnh đạo của Đảng, những bài học truyền

thống cho phép chúng ta càng có điều kiện phát huy mặt mạnh của mình, khoét sâu chỗ

yếu của địch để “kiên quyết không ngừng thế tiến công”, tiến công địch vào đúng thời cơ,

địa điểm thích hợp.

Ngày nay, kẻ thù của đất nước ta là chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, có ưu

thế về tiềm lực kinh tế, quân sự, khoa học công nghệ mạnh, nhưng do tiến hành chiến

GT GDQP -AN

11

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

tranh xâm lược, phi nghĩa, nên chúng sẽ bộc lộ nhiều sơ hở. Trên cơ sở đánh giá đúng

mạnh, yếu của địch và ta, chúng ta phải biết phát huy sức mạnh của mọi lực lượng, vận

dụng linh hoạt mọi hình thức và quy mô tác chiến, mọi cách đánh, mới có thể tiến công

địch một cách liên tục mọi lúc, mọi nơi. Không chỉ tiến công trên mặt trận quân sự, mà

phải tiến công toàn diện trên mọi mặt trận, đặc biệt là mặt trận chính trị, binh vận, thực

hiện “mưu phạt công tâm”, đánh vào lòng người, góp phần thay đổi cục diện chiến tranh.

Như vậy, trên cơ sở không ngừng nâng cao cảnh giác cách mạng, phát huy lòng dũng

cảm, trí thông minh sáng tạo giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa con người và vũ khí,

nắm vững tư tưởng tích cực tiến công, chúng ta hoàn toàn có thể giành quyền chủ động

trên chiến trường và kết thúc chiến tranh trong điều kiện có lợi nhất.

Đây là sự kế thừa và phát huy lên một trình độ mới từ bài học kinh nghiệm truyền

thống của dân tộc. Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, những

bài học đó là cở thực tiễn cho sự chỉ đạo mọi hoạt động tác chiến của lực lượng vũ trang

và nhân dân. Đó là một nguyên tắc trong đề ra quyết sách trong đường lối chỉ đạo chiến

tranh giành thắng lợi trong điều kiện mới. Nguyên tắc đó phải được thể hiện cụ thể trong

việc xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, cho từng đối tượng, cũng như từng trận

đánh cụ thể.

Trong hoạt động tác chiến của các lực lượng vũ trang, kết hợp đánh phân tán với

đánh tập trung, kết hợp đánh nhỏ, đánh vừa và đánh lớn. Mỗi lực lượng, mỗi thứ quân đều

có vị trí tác dụng và có những quy luật hoạt động riêng. Vì vậy, cần phải phối hợp tác

chiến của các lực lượng, các thứ quân cả về chiến lược cũng như trong chiến dịch và chiến

đấu. Có kết hợp đánh phân tán, rộng khắp của lực lượng vũ trang địa phương với đánh tập

trung của lực lượng cơ động, kết hợp đánh nhỏ, đánh vừa, đánh lớn mới phát huy được uy

lực của mọi vũ khí từ thô sơ đến hiện đại, làm cho binh lực của địch bị phân tán, dàn

mỏng, khiến cho chúng đông mà hoá ít, mạnh mà hoá yếu và luôn bị động đối phó; trên cơ

sở đó, thực hiện những đòn đánh quyết định, tạo sự thay đổi trên chiến trường có lợi cho

ta.

Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, ông cha ta luôn phải chống lại kẻ

thù xâm lược lớn hơn nhiều lần. Đứng trước thực tế đó, ông cha ta đã sáng tạo ra nghệ

thuật “lấy ít địch nhiều”, nhưng biết tập trung ưu thế lực lượng trong những thời điểm

GT GDQP -AN

12

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

quan trọng để đánh thắng quân xâm lược. Ngày nay, vận dụng tư tưởng lấy ít đánh nhiều,

ta phải phải phát huy được khả năng đánh giặc của toàn dân, của cả ba thứ quân, tạo ra sức

mạnh tổng hợp hơn địch để đánh thắng địch trong mọi tình thế. Mặt khác, phải tận dụng

địa hình, tận dụng được yếu tố bí mật, bất ngờ, tiết kiệm được lực lượng để đánh lâu dài,

càng đánh càng mạnh, càng đánh càng thắng.

Lịch sử Việt Nam trải qua hàng nghìn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước gian

khổ nhưng vinh quang, tự hào. Truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc ta ngày càng

được các thế hệ tiếp theo kế thừa và vận dụng sáng tạo. Thế hệ trẻ Việt Nam đã và đang

thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác

cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

CÂU HỎI ÔN TẬP

1. Hãy nêu truyền thống đánh giặc, giữ nước của dân tộc Việt Nam?

2.Trách nhiệm của học sinh trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện

nay ?

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình Giáo dục quốc phòng, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2001.

2. Bộ Quốc phòng, Nghệ thuật đánh giặc giữ nước của dân tộc Việt Nam, Hà

Nội, 1990.

3. Giáo trình Lịch sử quân sự, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1997.

LUẬT NGHĨA VỤ QUÂN SỰ, QUYỀN LỢI

VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA HỌC SINH

1. Những nội dung cơ bản của Luật Nghĩa vụ quân sự

1.1. Nghĩa vụ quân sự của công dân

GT GDQP -AN

13

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

Thực hiện nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân phục vụ trong Quân

đội nhân dân Việt Nam, bao gồm phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị của quân

đội.

a) Phục vụ tại ngũ của hạ sĩ quan, binh sĩ trong quân đội

Công dân nam, không phân biệt dân tộc, thành phần xã hội, tín ngưỡng tôn giáo,

trình độ văn hoá, nghề nghiệp, nơi cư trú, có nghĩa vụ phục vụ tại ngũ trong Quân đội

nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên, Luật Nghĩa vụ quân sự cũng quy định: công dân nữ có

chuyên môn cần cho quân đội, trong thời bình phải đăng ký nghĩa vụ quân sự và được

huấn luyện; nếu tình nguyện thì có thể được phục vụ tại ngũ.

Độ tuổi gọi nhập ngũ trong thời bình từ đủ 18 đến hết 25 tuổi. Thời hạn phục vụ tại

ngũ của hạ sĩ quan, binh sĩ thời bình là 18 tháng; với hạ sĩ quan chỉ huy, hạ sĩ quan binh sĩ

chuyên môn kỹ thuật do quân đội đào tạo, hạ sĩ quan, binh sĩ trên tàu hải quân là 24 tháng.

Khi cần thiết, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng được quyền kéo thêm thời gian phục vụ không

quá 6 tháng so với thời gian quy định. Thời gian đào ngũ (nếu có) không được tính vào

thời gian phục vụ tại ngũ.

Thực hiện nghĩa vụ quân sự không chỉ là nghĩa vụ thiêng liêng mà còn là quyền cao

quý của công dân. Công dân đang trong thời kỳ bị tước quyền phục vụ trong các lực lượng

vũ trang nhân dân hoặc đang bị giam giữ, cấm cư trú, quản chế đều không được làm nghĩa

vụ quân sự.

GT GDQP -AN

14

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

b) Phục vụ của hạ sĩ quan và binh sĩ dự bị

Hạ sĩ quan và binh sĩ dự bị chia thành quân nhân dự bị hạng một và quân nhân dự bị

hạng hai.

Quân nhân dự bị hạng một gồm hạ sĩ quan, binh sĩ đã phục vụ tại ngũ đủ thời gian

hoặc trên hạn định; hạ sĩ quan, binh sĩ xuất ngũ trước thời hạn, nhưng đã phục vụ tại ngũ

trên 6 tháng; hạ sĩ quan, binh sĩ đã qua chiến đấu; nam quân nhân dự bị hạng hai đã qua

huấn luyện tập trung đủ 6 tháng.

Quân nhân dự bị hạng hai gồm hạ sĩ quan, binh sĩ xuất ngũ, trước thời hạn nhưng

đã phục vụ tại ngũ dưới 6 tháng; công dân nam chưa phục vụ tại ngũ từ 26 tuổi trở lên

được chuyển sang ngạch dự bị; công dân nữ đã đăng ký nghĩa vụ quân sự.

Quân nhân dự bị ở mỗi hạng được chia làm 2 nhóm. Nhóm A, nam đến hết 35 tuổi;

nữ đến hết 30 tuổi. Nhóm B, nam từ 36 tuổi đến hết 45 tuổi; nữ từ 31 đến hết 40 tuổi. Quân

nhân dự bị hạng một phải tham gia huấn luyện tổng thời gian nhiều nhất là 12 tháng.

Quân nhân chuyên nghiệp và hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị trong thời gian tập trung huấn

luyện, diễn tập và kiểm tra sẵn sàng chiến đấu, bản thân và gia đình được hưởng chế độ

chính sách do Chính phủ quy định.

1.2. Đăng ký nghĩa vụ quân sự và chuẩn bị cho thanh niên phục vụ quân đội

a) Đăng ký nghĩa vụ quân sự

Đăng ký nghĩa vụ quân sự được tiến hành tại nơi cư trú theo hai cấp: xã, phường, thị

trấn và huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, do ban chỉ huy quân sự của các cấp đó

phụ trách.

Tháng tư hàng năm, theo lệnh gọi của chỉ huy trưởng quân sự huyện (quận, thị xã,

thành phố thuộc tỉnh), công dân nam đủ 17 tuổi trong năm đó phải đến cơ quan quân sự để

đăng ký nghĩa vụ quân sự. Công dân đã đăng ký nghĩa vụ quân sự gọi là công dân sẵn

sàng nhập ngũ.

Quân nhân dự bị và công dân sẵn sàng nhập ngũ, khi chuyển chỗ ở đến ở địa phương

khác phải đến ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn và ban chỉ huy quân sự huyện

(quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh) để xóa tên trong sổ đăng ký; khi đến nơi ở mới, trong

thời hạn 7 ngày, phải đến ban chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn) và trong thời hạn 10

ngày phải đến ban chỉ huy quân sự huyện (quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh) để ghi tên

vào sổ đăng ký. Khi quân nhân dự bị và công dân sẵn sàng nhập ngũ có thay đổi về địa

GT GDQP -AN

15

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

chỉ, nơi làm việc hoặc nơi học tập, chức vụ công tác, trình độ văn hoá, thì trong thời hạn

10 ngày, phải đến cơ quan quân sự để đăng ký bổ sung.

b) Chuẩn bị cho thanh niên phục vụ quân đội

Công dân nam trước khi đến tuổi nhập ngũ và trước khi nhập ngũ, phải được huấn

luyện theo chương trình quân sự phổ thông, bao gồm giáo dục chính trị, huấn luyện quân

sự, rèn luyện ý thức tổ chức, kỷ luật và rèn luyện thể lực.

Nội dung huấn luyện quân sự phổ thông cho học sinh ở các trường thuộc chương

trình chính khóa do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và

Đào tạo quy định. Việc huấn luyện quân sự phổ thông cho thanh niên không học ở các

trường do chủ tịch uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn, thủ trưởng cơ quan nhà nước tổ

chức; nội dung huấn luyện do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định.

1.3. Nhập ngũ, xuất ngũ

a) Gọi nhập ngũ

Hàng năm, việc gọi công dân nhập ngũ được tiến hành từ một đến hai lần. Tuy

nhiên, do đặc điểm về tính mùa vụ trong sản xuất nông nghiệp, trong học tập của học sinh,

đặc điểm về khí hậu, thời tiết nước ta nên việc gọi công dân nhập ngũ thường được tiến

hành vào khoảng tháng 2 - tháng 3 và tháng 8 - tháng 9. Lệnh gọi nhập ngũ phải được đưa

trước 15 ngày. Công dân được gọi nhập ngũ phải có mặt đúng thời gian và địa điểm ghi

trong lệnh gọi nhập ngũ; nếu có lý do chính đáng, không thể đến đúng thời gian và địa

điểm phải có giấy xác nhận của uỷ ban nhân dân cấp xã nơi cư trú.

b) Xuất ngũ

Hạ sĩ quan và binh sĩ đã phục vụ tại ngũ đủ thời hạn quy định thì được xuất ngũ.

Thời gian xuất ngũ của hạ sỹ quan, binh sỹ phải được thông báo trước một tháng cho quân

nhân. Người chỉ huy đơn vị cấp trung đoàn và tương đương trở lên phải tổ chức tiễn và

đưa quân nhân được xuất ngũ về bàn giao cho uỷ ban nhân dân địa phương đã giao quân.

Uỷ ban nhân dân cấp huyện ở địa phương có trách nhiệm tiếp nhận hạ sĩ quan, binh sĩ về

địa phương chu đáo, tạo điều kiện cho họ nhanh chóng ổn định đời sống.

Hạ sĩ quan, binh sĩ có thể được xuất ngũ trước thời hạn, nếu hội đồng giám định y

khoa kết luận không đủ sức khoẻ tiếp tục phục vụ tại ngũ hoặc hoàn cảnh gia đình quá khó

khăn.

GT GDQP -AN

16

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

Hạ sỹ quan, binh sĩ xuất ngũ về địa phương, trong thời hạn 15 ngày phải đến ban

chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn) và ban chỉ huy quân sự huyện (quận, thị xã, thành

phố trực thuộc tỉnh) để đăng ký vào ngạch dự bị.

c) Hoãn gọi nhập ngũ trong thời bình

Công dân nam được hoãn gọi nhập ngũ trong các trường hợp: chưa đủ sức khoẻ phục

vụ tại ngũ theo kết luận của hội đồng khám sức khoẻ; là lao động duy nhất phải trực tiếp nuôi

người khác trong gia đình không còn sức lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; có anh,

chị hoặc em ruột là hạ sỹ quan, binh sỹ đang phục vụ tại ngũ; giáo viên, nhân viên y tế,

thanh niên xung phong đang làm việc ở vùng vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng

đặc biệt khó khăn; cán bộ, công chức, viên chức được điều động đến làm việc ở những

vùng này; đang nghiên cứu công trình khoa học cấp Nhà nước được bộ trưởng, thủ trưởng

cơ quan ngang bộ hoặc người có chức vụ tương đương chứng nhận; đang học ở các trường

phổ thông, dạy nghề, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học do Chính phủ quy định;

đi xây dựng vùng kinh tế mới trong 3 năm đầu.

Hàng năm, những trường hợp nói trên đều được kiểm tra, nếu không còn lý do tạm

hoãn thì được gọi nhập ngũ. Tuy nhiên, Luật Nghĩa vụ quân sự cũng quy định công dân

thuộc diện được tạm hoãn gọi nhập ngũ, nếu tình nguyện thì có thể được tuyển chọn gọi

nhập ngũ.

d) Miễn gọi nhập ngũ trong thời bình

Công dân được miễn gọi nhập ngũ trong thời bình gồm các trường hợp: con liệt sỹ,

con thương binh hạng một, con bệnh binh hạng một; là anh hoặc em trai của liệt sĩ; là con

trai của thương binh hạng hai; thanh niên xung phong, cán bộ, công chức, viên chức đã

phục vụ trên 24 tháng ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đặc biệt khó khăn.

Người tàn tật, người mắc bệnh tâm thần và mãn tính khác theo danh mục bệnh tật do

Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định được miễn làm nghĩa vụ quân

sự.

1.4. Nghĩa vụ và quyền lợi của hạ sĩ quan, binh sĩ

a) Nghĩa vụ

Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, nhân dân và Nhà nước, nêu cao tinh thần cảnh

giác cách mạng, sẵn sàng chiến đấu hy sinh bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa,

hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao; tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, kiên quyết

bảo vệ tài sản xã hội chủ nghĩa, bảo vệ tính mạng, tài sản nhân dân; gương mẫu chấp hành

đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội; ra

GT GDQP -AN

17

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

sức học tập chính trị, quân sự, văn hoá, kỹ thuật, nghiệp vụ, rèn luyện tính tổ chức, kỷ luật

và thể lực, không ngừng nâng cao bản lĩnh chiến đấu.

b) Quyền lợi

Được cung cấp kịp thời, đủ số lượng, đúng chất lượng về lương thực, thực phẩm,

quân trang, thuốc chữa bệnh, được đảm bảo chỗ ở, phụ cấp hàng tháng và nhu cầu văn

hóa, tinh thần phù hợp với tính chất, nhiệm vụ của quân đội theo chế độ, tiêu chuẩn, định

lượng được quy định. Từ năm thứ 2 trở đi được nghỉ phép theo quy định; từ tháng thứ 19

trở đi được hưởng thêm 200% phụ cấp quân hàm hiện hưởng hàng tháng, từ tháng thứ 25

trở đi được hưởng thêm 250% phụ cấp quân hàm hiện hưởng hàng tháng; được tính nhân

khẩu ở gia đình khi gia đình được cấp hoặc điều chỉnh diện tích nhà ở, đất xây dựng hoặc

canh tác; được tính thời gian phục vụ tại ngũ vào thời gian công tác. Khi xuất ngũ được

cấp tiền tàu xe, phụ cấp đi đường, được hưởng trợ cấp xuất ngũ, trợ cấp tạo việc làm do

Chính phủ quy định. Từ khi đăng ký vào ngạch dự bị thì được miễn làm nghĩa vụ lao động

công ích.

Quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự khi xuất ngũ trở về địa phương được chính

quyền các cấp giải quyết ưu tiên trong tuyển sinh, tuyển dụng hoặc sắp xếp việc làm;

được vào học tại các trường đã trúng tuyển trước khi nhập ngũ.

c) Quyền lợi đối với gia đình hạ sĩ quan và binh sĩ tại ngũ

Bố, mẹ hoặc vợ được tạm miễn tham gia lao động công ích khi gặp khó khăn và

được uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn chứng nhận. Bố, mẹ, vợ và con được hưởng chế

độ trợ cấp khó khăn đột xuất theo chính sách chung của Nhà nước; được miễn viện phí khi

khám bệnh và chữa bệnh tại các bệnh viện của Nhà nước. Con gửi trẻ hoặc học các trường

của Nhà nước, được miễn tiền học phí và tiền đóng góp xây dựng trường.

1.5. Xử lý các vi phạm

Người nào vi phạm các quy định về đăng ký nghĩa vụ quân sự, tuyển chọn và gọi

công dân nhập ngũ, gọi quân nhân dự bị tập trung huấn luyện; lợi dụng chức vụ, quyền

hạn làm trái hoặc cản trở việc thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự, thì tuỳ theo mức độ nhẹ

hoặc nặng mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Quân nhân nào vi phạm các quy định về việc tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ,

xuất ngũ của hạ sĩ quan, binh sĩ, về chế độ, quyền lợi của quân nhân hoặc vi phạm các quy

định khác của Luật Nghĩa vụ quân sự thì tuỳ theo mức độ nhẹ hoặc nặng mà bị xử lý theo

điều lệnh kỷ luật của quân đội hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2. Trách nhiệm của học sinh trong việc chấp hành Luật Nghĩa vụ quân sự

GT GDQP -AN

18

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

2.1. Tích cực học tập chính trị, quân sự, rèn luyện thể lực theo quy định

Trong thời gian học tập tại trường, học sinh phải học xong chương trình giáo dục

quốc phòng - an ninh, nhằm xây dựng tinh thần yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa,

rèn luyện tác phong, nếp sống tập thể, có kỷ luật, nắm được những kiến thức phổ thông

về quân sự để khi nhập ngũ có điều kiện thuận lợi tiếp tục học tập, rèn luyện trở thành

người chiến sĩ tốt của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Học sinh phải có thái độ nghiêm túc, trách nhiệm đầy đủ trong học tập, rèn luyện,

phấn đấu đạt kết quả cao trong môn học giáo dục quốc phòng; biết vận dụng kết quả học

tập vào xây dựng nền nếp sinh hoạt tập thể có kỷ luật, văn minh trong nhà trường và ngoài

xã hội.

2.2. Chấp hành đúng quy định về đăng kí nghĩa vụ quân sự, kiểm tra và khám sức

khoẻ

Học sinh phải chấp hành đúng quy định về đăng kí nghĩa vụ quân sự của ban chỉ huy

quân sự huyện (quận, thành phố thuộc tỉnh) nơi cư trú và hướng dẫn của nhà trường.

Tháng tư hàng năm, theo lệnh gọi của chỉ huy trưởng quân sự huyện (quận, thành

phố thuộc tỉnh), công dân nam đủ 17 tuổi phải đăng kí nghĩa vụ quân sự lần đầu và kiểm

tra sức khoẻ.

Kiểm tra sức khoẻ để kiểm tra thể lực, phát hiện những bệnh tật và hướng dẫn công

dân phòng bệnh, chữa bệnh để giữ vững và nâng cao sức khoẻ chuẩn bị cho việc nhập ngũ.

Khám sức khoẻ nhằm tuyển chọn những công dân đủ tiêu chuẩn vào phục vụ tại

ngũ. Học sinh phải có mặt đúng thời gian, địa điểm theo quy định trong giấy báo gọi khám

sức khoẻ.

Trong khi kiểm tra hoặc khám sức khoẻ phải thực hiện đầy đủ các quy định ở phòng

khám.

2.3. Chấp hành nghiêm lệnh gọi nhập ngũ

Công dân được gọi nhập ngũ phải có mặt đúng thời gian và địa điểm ghi trong lệnh

gọi nhập ngũ, nếu không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ thì sẽ bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành

chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

GT GDQP -AN

19

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

CÂU HỎI ÔN TẬP

1. Trình bày nội dung cơ bản của Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành?

2. Trách nhiệm của học sinh trong việc chấp hành Luật Nghĩa vụ quân sự như thế

nào?

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Luật Nghĩa vụ quân sự năm 1981 (sửa đổi, bổ sung năm 1990, 1994, 2005).

2. Luật Quốc phòng năm 2005.

GT GDQP -AN

20

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

BẢO VỆ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI QUỐC GIA

Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia là một nội dung quan trọng của nhiệm

vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng xác

định: “Xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững mạnh toàn diện; bảo

vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng,

Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh tế,

an ninh tư tưởng văn hoá và an ninh xã hội; duy trì trật tự kỷ cương, an toàn xã hội; giữ

vững ổn định chính trị của đất nước, ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất bại mọi âm mưu, hoạt

động chống phá, thù địch, không để bị động, bất ngờ”¹.

1. Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia

1.1. Chủ quyền lãnh thổ quốc gia

Quốc gia là thực thể pháp lý bao gồm ba yếu tố cấu thành: lãnh thổ, dân cư và quyền

lực công cộng. Quốc gia là chủ thể căn bản nhất của luật quốc tế. Chủ quyền quốc gia là

đặc trưng cơ bản, quan trọng nhất của quốc gia.

Lãnh thổ quốc gia là phạm vi không gian được giới hạn bởi biên giới quốc gia, thuộc

chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ của một quốc gia. Lãnh thổ quốc gia Việt Nam bao gồm:

vùng đất quốc gia, vùng biển quốc gia (nội thuỷ và lãnh hải), vùng trời quốc gia, ngoài ra

còn gồm lãnh thổ quốc gia đặc biệt.

Vùng đất quốc gia (bao gồm các đảo và quần đảo) là phần mặt đất và lòng đất của đất

liền (lục địa), của đảo, quần đảo thuộc chủ quyền quốc gia; bộ phận quan trọng nhất cấu

thành lãnh thổ quốc gia, làm cơ sở để xác định vùng trời quốc gia, nội thuỷ, lãnh hải.

Vùng đất quốc gia có thể gồm những lục địa ở những điểm khác nhau (tách rời nhau),

nhưng các vùng đất đó đều thuộc lãnh thổ thống nhất của quốc gia hoặc cũng có thể chỉ

bao gồm các đảo, quần đảo ở ngoài biển hợp thành quốc gia quần đảo. Việt Nam là một

quốc gia nằm trên bán đảo Đông Dương, ven biển Thái Bình Dương, có vùng đất quốc gia

vừa là đất liền, vừa là đảo, vừa là quần đảo, bao gồm từ đỉnh Lũng Cú, Hà Giang đến mũi

Cà Mau; các đảo như Phú Quốc, Cái Lân... và quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa; riêng diện

tích đất liền (lục địa) là 331.689 km².

Phần Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam mở rộng về phía Đông và Đông Nam, có

¹Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, tr.108-109.

GT GDQP -AN

21

TRƯƠNG ĐAI HỌC AN GIANG

GV :TRẦN VĂN DŨNG

thềm lục địa, các đảo và quần đảo lớn nhỏ bao bọc. Riêng Vịnh Bắc Bộ đã tập trung một

quần thể gần 3.000 hòn đảo trong khu vực Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long; các đảo Cát Hải,

Cát Bà, Bạch Long Vĩ…; xa hơn là quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; phía Tây Nam và

Nam có các nhóm đảo Côn Sơn, Phú Quốc và Thổ Chu.

Nội thuỷ là vùng biển nằm ở phía trong của đường cơ sở để tính chiều rộng lãnh hải

Việt Nam. Đường cơ sở là đường gãy khúc nối liền các điểm được lựa chọn tại ngấn nước

thuỷ triều thấp nhất dọc theo bờ biển và các đảo gần bờ do Chính phủ nước Cộng hòa xã

hội chủ nghĩa Việt Nam xác định và công bố¹.

Lãnh hải là vùng biển có chiều rộng 12 hải lý tính từ đường cơ sở, có chế độ pháp lý

như lãnh thổ đất liền. Ranh giới ngoài của lãnh hải là biên giới quốc gia trên biển. Lãnh

hải của Việt Nam bao gồm lãnh hải của đất liền, lãnh hải của các đảo, lãnh hải của quần

đảo.

Lãnh thổ quốc gia đặc biệt là loại lãnh thổ đặc thù của một quốc gia tồn tại hợp pháp

trong lãnh thổ một quốc gia khác hoặc trên vùng biển, vùng trời quốc tế. Ví dụ như trụ sở

làm việc và nơi ở của cơ quan đại diện ngoại giao.

Vùng trời quốc gia là khoảng không gian phía trên lãnh thổ đất, đảo, nội thuỷ, lãnh

hải của một quốc gia; là bộ phận cấu thành lãnh thổ quốc gia và thuộc chủ quyền hoàn

toàn của quốc gia. Việc làm chủ vùng trời quốc gia trên vùng lãnh thổ quốc gia đặc biệt

được thực hiện theo quy định chung của công ước quốc tế.

1

Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật Biên giới quốc gia, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, tr.9.

GT GDQP -AN

22

Giáo trình Giáo dục quốc phòng - Trần Văn Dũng