Giáo trình Bóng bàn - Trường Đại học Phạm Văn Đồng

Y BAN NHÂN DÂN TNH QUNG NGÃI  
TRꢀꢁNGăĐꢂI HC PHꢂMăVĔNăĐNG  
------------------  
BÀI GING  
MÔN BÓNG BÀN  
GING VIÊN : Hꢄ VĔNăCꢀNG  
Qung Ngãi, 12/2015  
1
LꢁIăNịIăĐꢇU  
Đꢃ đáp ứng nhu cu hc tp, nghiên cu vꢄ môn bóng bàn trong nhà trꢅꢆng phổ  
thông và thc hiꢇn chꢅơng trình đào tꢈo giáo viên GDTC cp trung học cơ sꢊ, chúng  
tôi biên son bài ging môn Bóng bàn vi thꢆi lꢅꢌng 02 tín ch, ging dy 45 tit (lý  
thuyt 15t, thc hành 30t), dùng cho sinh viên ngành Cao đẳng Sꢅ phꢈm Giáo dc Thꢃ  
chꢉt trꢅꢆng Đꢈi hc Phꢈm Văn Đng  
Chꢅơng trình đào tꢈo cử nhân CĐSP GDTC yêu cầu phi nm vng kin thc,  
kỹ năng thực hành kthut môn bóng bàn và vn dng nó trong thc tin GDTC, hun  
luyn ththao ꢊ cơ sꢊ: Đây chính là phần kỹ năng chuyên môn nghiꢇp vrt quan  
trng cꢑa ngꢅꢆi giáo viên GDTC  
Hc phn này trang bcho sinh viên nhng hiu bit vlch sphát trin, ý  
nghƿa, tác dꢏng môn bóng bàn, nm bt và có năng lực hꢅớng dn thc hiꢇn đꢅꢌc các  
kthuật cơ bꢋn và phꢅơng pháp ging dy môn bóng bàn, bit vn dng 1 schin  
thuật cơ bꢋn trong bóng bàn, cách tchức thi đꢉu, trng tài bóng bàn cho hc sinh phổ  
thông  
Đꢄ cꢅơng bài giꢋng đꢅꢌc biên son da trên giáo trình qui đꢒnh ca BGiáo  
dc-Đào tꢈo, kt hp vi các tài liu, sách tham khꢋo có liên quan, theo hꢅớng tp  
trung vào các vꢉn đꢄ cơ bꢋn nht, phù hp với trình đꢓ khꢋ năng tiꢎp thu ca sinh viên,  
nhꢅng vẫn đm bo ni dung cꢑa chꢅơng trình.  
Đꢃ tip thu tt ni dung bài ging, SV cn tnghiên cu hc tp kt hp vi  
tham kho tài liu, tgiác tích cc trong ôn tp, ngoi khóa và tho luận nhóm đꢃ nm  
chc các ni dung trng tâm ca bài, đồng thi có thvn dng vào hoꢈt đꢓng rèn  
luyn hc tp ca bꢋn thân cũng nhꢅ trong thực tin công tác sau này  
Trong quá trình biên son không tránh khi nhng thiu sót, chúng tôi chân  
thành cꢋm ơn những ý kiꢎn đóng góp chân tình cꢑa quí thầy cô giáo, các đồng nghip  
và các bꢈn sinh viên đtp bài ging ngày càng hoàn chnh  
Xin chân thành cm ơn!  
TÁC GIꢂ  
2
CHVIT TT DÙNG TRONG BÀI GING  
Cao đẳng sꢅ phꢈm  
Giáo dc thcht  
Giáo viên  
CĐSP  
GDTC  
GV  
Hun luyn viên  
Sinh viên  
HLV  
SV  
Thdc ththao  
Vận đꢓng viên  
TDTT  
VĐV  
3
Chꢋꢌngă1. LÝ THUYT CHUNG (15 Tit)  
1.1. Lch sꢏ raăđꢐi và quá trình phát trin môn bóng bàn  
1.1.1. Ngun gc vsꢕ raăđꢐi ca môn bóng bàn  
Bóng bàn là mt môn ththao có từ lâu đꢆi và đꢅꢌc mọi ngꢅꢆi yêu thích, ngun  
gc ra đꢆi ca nó, hin có nhiꢄu quan điꢃm khác nhau. Có nhiu ý kin vsxut hin  
ca môn bóng bàn:  
- Có ngꢅꢆi cho rng bóng bàn đꢅꢌc ci biên tqun vt, chơi trên bàn ăn, lꢅới mc  
vào thành gh. Vì vy, còn gi là qun vt trên bàn (Tennis table)  
- Khoꢋng 1895 cũng lối chơi nhꢅ trên nhꢅng đánh bằng bóng nha, bóng nha dn dn  
phbin, ting bóng ny kêu Ping - Pong, Ping - Pong”. Do đó, bóng bàn có tên mi  
Ping - Pong”  
- Có ngꢅꢆi cho rng bóng bàn xut hin sớm hơn quần vt. Theo ông Kê-Len  
(Hungari), cách đây gần 2000 năm, trong cung đình cꢑa Nht Bꢋn đư có trò chơi đá cu  
lông. Bóng bàn từ trò chơi này biꢎn đổi thành  
- Cũng có ngꢅꢆi cho rằng bóng bàn đầu tiên lꢅu hành ꢊ cung đình Anh và Đức. Nghe  
nói, có ln Nhoàng Anh tng quà cho Vua Đức là nhng dng cꢏ chơi bóng bàn. Sau  
đó, từ cung đình lꢅu truyꢄn ra dân chúng, dn dần thành trò chơi giꢋi trí Châu Âu  
- Theo ông I-Va-Np (Liên Xô ) trong cun sách vhun luyn bóng bàn có vit:  
“Đầu thk19 trong mt strí thc Mat-xcơ-va và Lênin-grát chơi trò chơi có dꢏng  
cꢏ căng bằng dây và bóng bng Li-e có cm lông. Từ đó, dn dn biꢎn thành trò chơi  
trong nhà, dùng glàm vꢌt đánh qua lꢈi gia 2 cái bàn, sau này ghép 2 bàn li vi nhau  
có lꢅới bng sꢌi, đó là tin thân ca bóng bàn  
- Theo ông Mông-Ta-Gu, chtch Hip hi Bóng bàn thgiới. Năm 1880, có công ty  
dng cTDTT Anh bán nhng thit bbóng bàn, nên bóng bàn ra đꢆi khong 1880 ꢊ  
Anh là tꢅơng đối chính xác  
Ngoài ra tài liu lch sử TDTT các nꢅớc cũng không có tꢅ liꢇu nào nói vbóng  
bàn ra đꢆi sớm hơn năm 1880  
1.1.2.ăCácăgiaiăđon phát trin ca môn bóng bàn  
4
Sphát trin môn bóng bàn phthuc vào sci tin ca thit bdng cvà  
những qui đꢒnh vcách thức chơi (lut). Tuy nhiên, đꢎn năm 1959 mới có qui đꢒnh  
chính thc vqui cách ca vt  
Quá trình ci tin ca vt và qui đꢒnh cách thức chơi, cũng ꢋnh hꢅꢊng rt ln  
đꢎn vic hình thành và hoàn thin kthut mi, có tác dꢏng thúc đẩy sphát trin ca  
k, chin thut bóng bàn  
+ Lúc đầu sdng vt g, do bmt cứng, trơn nhẵn nên đꢓ ma sát ít, năng lực khng  
chꢎ bóng kém, do đó sử dng kthut chặn, đẩy là chính, lối đánh đơn điꢇu. Tiêu  
chun đánh giá trình đꢓ kthuật là căn cứ vào mức đꢓ chn bóng, gò bóng, slần đánh  
bóng qua li nhiu hay ít, tính bn b, kiên trì  
+ Qua mt thi gian, ngꢅꢆi ta thy cn phꢋi làm sao đꢃ vt tip xúc bóng tăng ma sát,  
nên cn phi ci tin vt gꢔ, đꢃ tăng hiꢇu suꢉt đánh bóng. Vì thꢎ, họ nghƿ ra cách dán  
trên mt vt gmt lp da lông thú, nhung, giy hoc Li-e. Nhng chic vt mi này  
ci tin đꢅꢌc mt phần trình đꢓ kthuật, đã xut hin kthut ct bóng và mt vài quꢋ  
vꢏt đơn thun  
+ Năm 1902, vꢌt gai cao su ra đꢆi đư đꢅa trình đꢓ kthut, chin thut bóng bàn tin  
lên những bꢅớc mi. Vt gai cao su có tính đàn hồi, bin dng bên ngoài, tác dng làm  
tăng thêm ma sát khi vꢌt chm bóng, nó còn nâng cao uy lực khi đánh bóng. Do đó,  
phát trin thêm kthut ct bóng và kthut tn công, phꢈm vi đánh bóng đꢅꢌc mꢊ  
rng. Trong thi kỳ đầu thnh hành sdng vꢌt cao su và do kích thꢅớc ca bàn, lꢅới  
lúc đó qui đꢒnh, đư làm cho phòng thlꢌi hơn tꢉn công. Vì vy, xut hin nhiu trn  
đꢉu kéo dài kiu Ma-ra-tông  
+ Năm 1952, vt mousse xut hin, làm tăng ma sát khi đánh bóng, sức đàn hồi ln,  
bóng đi nhanh, mꢈnh, xoáy, làm tăng nhanh tốc đꢓ đánh bóng và phá vỡ đꢉu pháp ca  
vt gai cao su. Nghiên cu quá trình phát trin ca môn bóng bàn có ththy rng, ci  
cách đối vi dng cꢏ bóng bàn là đꢓng lc phát triꢃn trình đꢓ kthuật bóng bàn và đꢎn  
khi cây vt mousse ra đꢆi thì xut hin kthut git bóng, kthuật này đư nâng cao uy  
lc bóng xoáy và tốc đphát bóng  
5
1.1.3. Mt sꢓ đặcăđiꢑm ca lꢓiăđánhăhin nay  
Da vào cách cm vt, bóng bàn có 2 lối đánh mang tính chꢉt cꢑa 2 trꢅꢆng  
phái:  
1.1.3.1. Vt dc  
Đặc điꢃm là tích cc chꢑ đꢓng, nhanh và bin hoá khi tꢉn công, có xu hꢅớng  
đứng gn bàn tꢉn công nhanh, đối phó vi nhng qubóng có sc xoáy mnh. Bên  
cnh lối đánh tốc đꢓ, còn lꢉy đánh xoáy làm chính  
1.1.3.2. Vt ngang  
Hoàn thin kthut tn công thuận tay, đôi công và giật bóng, còn bên trái thì  
sdng vt nhanh, ngoài ra còn có mt số đꢉu thcòn có khnăng giật bóng vi sc  
xoáy ln, tốc đꢓ nhanh cthun và trái tay. Nhiu phong cách tꢉn công toàn năng cꢑa  
vꢌt ngang đư xuꢉt hin  
1.1.3.3. Vt phn xoáy  
Đư xuꢉt hin mt slối đánh đꢓc đáo mới, vận đꢓng viên dùng vt phn xoáy  
đư giành đꢅꢌc nhng thành tích tt. Hin nhiꢄu ngꢅꢆi quan tâm nghiên cứu đặc tính  
loi vt này (Anti-topspin, vt chng git - phn xoáy)  
1.1.4. Quá trình phát trin bóng bàn Vit Nam  
Quá trình phát trin môn bóng bàn Vit Nam không liên tc, lúc suy, lúc  
thnh. Tuy nhiên, bóng bàn Viꢇt Nam cũng đꢈt đꢅꢌc mt skt qutốt trong lƿnh vc  
quc gia, khu vc cũng nhꢅ quốc tꢎ. Đꢃ xác đꢒnh đꢅꢌc mức đꢓ tin trin qua các giai  
đoꢈn, chúng ta cn phi tìm hiu hoꢈt đꢓng ca bóng bàn qua tng thi ksuy, thnh  
đꢃ đꢅa ra hꢅớng đi hꢌp lý và nhng gii pháp tích cc, nhm đꢅa môn bóng bàn nhanh  
chóng tin bvà phát triꢃn trên thao trꢅꢆng quc tꢎ  
Da theo thi gian lch sử, ngꢅi ta chia sphát trin cꢑa môn bóng bàn nꢅớc ta  
qua các thi k:  
- Thi kỳ sơ khai (1920 - 1945)  
- Thi kphát trin (1946 - 1952)  
- Thi kdanh vng (1953 - 1959)  
6
- Thi ksuy sp (1960 - 1975)  
- Thi kphꢏc hꢅng (1975 đꢎn nay).  
1.1.4.1. Thi kỳ sơ khai  
Sxut hin môn bóng bàn Vit Nam, không đꢅꢌc ghi nhn chính xác vào  
ngày tháng năm nào? Nhꢅng theo các tài liu ththao, đꢅꢌc sách báo ghi nhn thì môn  
bóng bàn vào thi knày là mt trong những phꢅơng tiꢇn vui chơi giꢋi trí  
Theo tài liu ca báo TDTT Thành phHồ Chí Minh năm 1985, thì vào khoꢋng  
năm 1924 nhân mt chuyn xut ngoi sang Singapore, cHồ Quang An đư đꢅꢌc  
chng kin nhiu buổi đánh bóng bàn tꢈi mt phòng tp thꢃ thao và đư mua 8 cây vꢌt,  
2 cái lꢅới và mt số bóng đem vꢄ Sài Gòn phbin cho học sinh trꢅꢆng HNgc Cn  
Vào thꢆi điꢃm này ta ghi nhận đꢅꢌc mt stay vt tên tui khắp nơi nhꢅ: Hà  
Ni có Lý Ngọc Sơn, Đàm Thꢎ Công, Đinh Công Chꢉt, Nguyn Lan Hꢌp, Phó Đức  
Huy; Sài Gòn có Nguyꢐn Văn Khai, Trꢅơng Vƿnh Các, Ady (thân phꢏ ca Trn Thanh  
Dꢅơng vô đꢒch 70); Min Tây có Trnh Lực…  
1.1.4.2. Thi kphát trin  
Thi kỳ này các VĐV hăng say tập luyꢇn tham gia thi đꢉu, dn dn mt strꢊ  
thành danh thxut sc cùng vi danh thꢑ Mai Văn Hòa từ Campuchia trvhp  
thành mt lực lꢅng có khꢋ năng so tài với nꢅớc ngoài  
Năm 1951, Viꢇt Nam chính thc là hi viên cꢑa Liên đoàn Bóng Bàn ThGii  
Trꢅớc khi dgiꢋi Vô đꢒch bóng bàn thgii, Viꢇt Nam đư thi đꢉu giao hu ti  
Pháp và Hà Lan, kt qurt khquan: Trn Quang Nhꢏy đư thắng vô đꢒch Hà Lan Cor-  
du-buy. Ngoài ra, còn có tay vt Trần Văn Liꢐu cũng thi đꢉu khá tt  
1.1.4.3. Thi kdanh vng  
Năm 1954 đoàn bóng bàn Miꢄn nam Vit Nam dgiꢋi vô đꢒch Bóng bàn Châu  
Á, tay vt Mai Văn Hòa vô đꢒch đơn nam. Đôi nam: Hòa-Đꢅꢌc giành đꢅꢌc huy  
chꢅơng bꢈc. Năm 1958, đꢓi tuyn Min Nam gồm Mai Văn Hòa, Trần Cꢋnh Đꢅꢌc, Lê  
Văn Tiꢎt, Trn Văn Liꢐu đư đoꢈt huy chꢅơng vàng đồng đꢓi nam và đôi nam  
7
Căn cứ vào thành tích các tuyn thꢑ thi đꢉu, ban tchc đư sắp Lê Văn Tiꢎt  
hng thứ 6 và Mai Văn Hòa hꢈng th12 trên thgii. Ngoài ra, còn có cây vt trẻ  
Huỳnh Văn Ngọc (18 tuổi), năm 1957 tꢈi giꢋi Vô đꢒch bóng bàn thgii ti Stockholm  
(Thꢏy Đin) đư thắng vô đꢒch thgii Ogimura (Nht bn). Thi knày, bóng bàn Vit  
Nam nhꢅ sống trong nhng giây phút huy hoàng cꢑa đꢍnh cao trên trꢅꢆng quc t.  
Hình nh ca các ngôi sao Lê Văn Tiꢎt, Mai Văn Hòa đư tỏa sáng trên đꢉu trꢅꢆng  
Châu Á trong thi kỳ đó  
1.1.4.4. Thi ksuy sp  
Đầu năm 1960 mꢓt lp trnổi lên: Lê Văn Inh, Trần Thanh Dꢅơng, Phꢈm Gia  
Anh đư đꢈi din cho bóng bàn Vit Nam xut ngoi thi đꢉu, nhꢅng tt hu vkthut,  
yu kém vkinh nghim nên đư thꢉt bꢈi trên đꢉu trꢅꢆng quc t, ktip trong nhng  
giꢋi sau đó đꢓi tuyn Vit Nam mt hn trong 3 hꢈng đầu ca Châu Á  
Đꢃ trhoá lực lꢅꢌng, Min nam Viꢇt Nam đư cho đꢓi tuyꢃn đi tập hun Nam  
Triꢄu Tiên nhꢅ: Vꢅơng Chính Học, Mai Văn Minh, Châu Hu Ý, tuy nhiên không  
đem li kt qukhquan  
Trong thi knày, Min Bc Vit Nam đư gia nhập làng bóng bàn thgii vi  
nhng tay vꢌt nhꢅ: Nguyꢐn Ngọc Phan, Dꢅơng Quốc Tuꢉn, Chu Văn Quꢎ, Nguyn  
ThNgc, Nguyn Thꢒ Mai, Đꢔ Thúy Nga và họ đư đꢈt đꢅꢌc những thành tích đáng kꢃ  
trong các giꢋi đu khu vc và thgii  
1.1.4.5. Thi kphꢏc hꢅng  
Năm 1975, đꢉt nꢅớc thng nht, phong trào TDTT nói chung, môn bóng bàn nói  
riêng có điꢄu kin phát trin mnh cvsố lꢅꢌng và chꢉt lꢅꢌng, kchin thuật đánh  
bóng đꢅꢌc phát trin lên mt tm cao mi  
Trong những năm gần đây, sau thꢆi kVit Nam hi nhp với các nꢅớc trong  
khu vc ASEAN, bóng bàn Viꢇt Nam đư có những bꢅớc tin bꢓ vꢅꢌt bc, thhin  
đꢅꢌc lối đánh khá tiên tin  
Nhng cây vt xut sc tiêu biu cho làng bóng bàn hiꢇn đꢈi cꢑa nꢅớc ta nhꢅ:  
Trn Tun Anh, Lê Xuân Phong, Nguyn Minh Hin, Nguyn Vinh Hin. Tham dự  
8
gii Bóng bàn quc tti SEA Games (1989), Asian games (1990), đoàn tuyn thꢑ  
Vit Nam đư tꢈo đꢅꢌc nim tin mi cho gii hâm m. Tꢈi SEA Games 15 đoꢈt 3 huy  
chꢅơng bꢈc và mới đây tꢈi SEA Games 18 và 21, VĐV Vũ Mꢈnh Cꢅꢆng đư xuꢉt sc  
đoꢈt huy chꢅơng vàng đơn nam; SEA Games 22, VĐV Trần Tun Qunh đoꢈt chc vô  
đꢒch  
Các đꢒa phꢅơng có phong trào phát triꢃn mnh hin nay là: Hꢋi Dꢅơng, Hà Ni,  
Thành phHồ Chí Minh, Khánh Hòa, Vƿnh Long, Tiꢄn Giang  
Mt stay vt mnh hiꢇn nay là: Đinh Quang Linh, Trần Tun Quỳnh, Đoàn  
Kin Quc, Mai Hoàng MTrang, Xuân Hằng….  
Tuy nhiên, dù đư thꢃ hiꢇn đꢅꢌc phong cách, lối đánh tꢅơng đối phù hp vi  
bóng bàn hiꢇn đꢈi, nhꢅng trình đꢓ kchin thut ca chúng ta vn còn nhiu hn ch,  
cn phꢋi đꢅꢌc đầu tꢅ, đào tꢈo tp luyn mt cách khoa hc, có hthng, mi có thꢃ  
theo kꢒp trình đphát trin ca bóng bàn quc thin nay  
1.1.5. Hip hi Bóng bàn thgii  
ITTF (FEDERATION INTERNATIONAL TABLE TENNIS)  
Ngày 15 1 1926 ti thành phố Berlin nꢅớc Đức, bác sƿ Georg Lehman đư đꢄ  
xut ý kin vvic thành lp Hip hi bóng bàn thgii  
Hip hi bóng bàn thgii chính thức đꢅꢌc thành lp với đꢈi din ca 7 nꢅớc:  
Áo, Anh, Đức, Hungari, XGan, Tip Khc và Thꢏy Điꢃn. Đꢎn năm 1939 có 28 nꢅớc  
tham gia hip hi, năm 1975 có 128 nꢅớc và khu vc là hi viên ITTF bao gm: Châu  
Á (37 nꢅớc), Châu Âu (32 nꢅớc), Châu Phi (20 nꢅớc), Châu MLa Tinh (25 nꢅớc),  
Bc M(2 nꢅớc) và Châu Úc (4 nꢅc)  
Đꢎn nay, đư có gần 140 nꢅớc thuc các Châu Á, Âu, Phi, M, Úc là thành viên  
cꢑa ITTF. Đꢈi din cho các Hip hi bóng bàn quc gia có quyn phát biu trong các  
khp cùa ITTF bng ting nói cꢑa nꢅớc mình, với điꢄu kin phi dch mt trong  
nhng thtiꢎng chính thꢅꢆng dùng cho các cuc họp nhꢅ: Tiꢎng rập, Anh, Đức,  
Nga, Tây Ban Nha  
9
Trꢅớc năm 1939 giꢋi Vô đꢒch bóng bàn thgii mꢔi năm tổ chc mt ln. Từ  
khi thành lập 1926 đꢎn năm 1939 đư tổ chức đꢅꢌc 13 ln. Từ năm 1939 đꢎn năm 1945  
vì Đꢈi chin thgii ln th2 nên không tchc. Từ năm 1947 đꢎn năm 1957 tiꢎp tc  
tchc mꢔi năm mꢓt ln, tt clà 11 ln. Từ năm 1957 tổ chức 2 năm mꢓt ln. Tính  
đꢎn 1975 đư tổ chức đꢅꢌc 33 ln ti 3 Châu lc (Châu Âu: 27, Châu Á: 5 và Châu Phi:  
1). Đꢒa điꢃm tchc gii Vô đꢒch bóng bàn thgiới thꢅꢆng do đꢈi hꢓi đꢈi biu ca  
Hip hi bóng bàn thgii quyꢎt đꢒnh  
Các quc gia có nn bóng bàn phát trin mnh nht hin nay là: Trung Quc,  
Nht Bn, Hàn Quốc, Đài Loan, Đc, Bꢍ, Pháp, ….  
* Câu hi ôn tp:  
1. Trình bày ngun gốc ra đꢆi ca môn bóng bàn.  
2. Hãy cho bit quá trình phát trin môn bóng bàn VitNam.  
* Câu hi tho lun:  
Các giai đoꢈn phát trin ca môn bóng bàn ꢋnh hꢅꢊng thꢎ nào đꢎn shình thành và  
hoàn thin các kthut mi ?  
1.2. Lý lun chung vꢔ đánhăbóng  
1.2.1. Nguyên lý chung vꢔ đánhăbóng  
Bóng bàn là môn thꢃ thao có tính đối kháng cao, là hoꢈt đꢓng không có chu kỳ  
và đa dꢈng, phc tp, bin hóa trong lối đánh, yêu cầu khi đánh bóng là phꢋi chun xác  
sang bàn đối phꢅơng với tốc đꢓ, sc mnh, sc xoáy và biꢎn hóa điꢃm rơi  
Trình đꢓ kthut cꢑa VĐV bóng bàn gồm 5 yu t: chun, nhanh, mnh, xoáy  
và điꢃm rơi  
Khi nghiên cứu nguyên lỦ đánh bóng phꢋi phân tích các đặc điꢃm, yêu cu ca 5  
yu tkthuật nêu trên, đồng thi phi hiu bit vsinh lý, gii phẫu, sinh cơ, sinh  
hóa thꢃ thao…, đꢃ gii thích mi quan hgia các yu tố đó  
5 yu t: chun, nhanh, mꢈnh, xoáy và điꢃm rơi có tính chꢉt, đặc điꢃm khác  
nhau nhꢅng giữa chúng có mi quan hhữu cơ lẫn nhau, có tác dng bsung htrꢌ  
cho nhau, cùng tn ti trong mt lối đánh, trong từng loi kthut  
10  
Tnguyên lý chung vꢄ đánh bóng có thꢃ đꢅa ra 2 yêu cầu nhꢅ sau:  
- Phꢋi đánh bóng chuẩn sang bàn đối phꢅơng  
- Bóng đánh sang bàn đối phꢅơng phꢋi có tốc đꢓ, sc mnh, sc xoáy và  
điꢃm rơi  
Đꢃ phân tích và luyn tp tt các kthuật cơ bꢋn cꢑa bóng bàn, ngꢅꢆi ta chia  
quƿ đꢈo cꢑa đꢅꢆng bóng đánh sang bàn đối phꢅơng nẩy lên thành 5 giai đoꢈn sau:  
Hình 1.1  
1. Bóng va ny lên  
2. Bóng đang đi lên  
3. Bóng đꢎn điꢃm cao nht  
4. Bóng đi xuống  
5. Bóng xung thp  
Da vào sự phân chia các giai đoꢈn bóng bay, ta có thddàng tp luyn các kỹ  
thuật cơ bn ca bóng bàn  
1.2.2. Các yu tkthut ca bóng bàn  
1.2.2.1. Đꢓ chuẩn xác trong đánh bóng  
Đꢃ nâng cao đꢓ chuẩn trong đánh bóng, phꢋi nghiên cứu đꢅꢆng bóng đối  
phꢅơng đánh sang: điꢃm rơi, đꢓ xoáy, bóng ny cao thꢉp…, đꢃ đꢅa bóng chuẩn sang  
bàn đối phꢅơng  
Đꢓ chuẩn xác khi đánh bóng sang bàn đối phꢅơng, phꢏ thuc vào các yu tố  
sau:  
- Đꢓ ny ca qubóng khi chm vt  
- Phꢅơng hꢅớng dùng lực khi đánh bóng  
- ꢂnh hꢅꢊng cꢑa góc đmt vt tới đꢅꢆng bay ca bóng  
- ꢂnh hꢅꢊng ca mức đꢓ dùng sc tới đꢅꢆng bay ca bóng  
- ꢂnh hꢅꢊng ca tính cht bóng xoáy tới đꢅꢆng bay ca bóng  
11  
- Phꢅơng pháp chung tꢈo đꢅꢆng vòng cung bay ca bóng trong tn công và  
phòng thꢑ  
1.2.2.2. Tốc đꢓ  
Tốc đꢓ đánh bóng là yu trt quan trng trong bóng bàn  
Nꢎu đánh bóng tốc đꢓ nhanh, sꢕ làm cho đối phꢅơng bꢒ đꢓng, lúng túng khi xử  
lý bóng, ta có thtꢈo đꢅꢌc nhiu thi gian chun bꢒ đꢃ đánh bóng. Trong thực t, mun  
thc hin đánh bóng tốc đꢓ nhanh, phi phn ng tt, xlý kp thi mi tình hung  
xꢋy ra, bꢅớc chân di chuyn nhanh nhn, đꢃ sm tip cn vi bóng  
Muốn tăng tốc đꢓ đánh bóng cn chú ý mꢉy điꢃm:  
- Khi đánh bóng phꢋi đứng gần bàn đꢃ rút ngn cự ly đánh bóng  
- Bóng đang nẩy lên thì đánh ngay đꢃ rút ngn thꢆi gian đánh trꢋ  
- Khi đánh bóng cần tăng nhanh tốc đꢓ lăng tay, phát huy sức ca cng  
tay mꢓt cách đầy đꢑ, đꢃ rút ngắn biên đꢓ đꢓng tác. Đây là sꢊ trꢅꢆng ca lối đánh đẩy  
trái vt phi, vt 2 bên gn bàn  
1.2.2.3. Sc xoáy  
Bóng xoáy là do phꢅơng hꢅớng đánh bóng, lực tiꢎp xúc, đꢓ ma sát, tốc đꢓ đánh  
bóng khác nhau, làm cho bóng có đꢓ xoáy và chiu xoáy khác nhau. Đây là biꢇn pháp  
trc tiꢎp đꢃ thắng điꢃm hoc tꢈo cơ hꢓi đtn công dứt điꢃm  
Nguyên nhân phát sinh bóng xoáy:  
- Nu lc tác dꢏng đi qua tâm bóng, phꢅơng dùng lực trùng với phꢅơng  
chuyꢃn đꢓng ca bóng, thì hầu nhꢅ bóng không xoáy  
- Nu lc tác dꢏng không đi qua tâm bóng, phꢅơng dùng lực khác vi  
phꢅơng chuyꢃn đng ca bóng, lúc này hình thành moment lc làm bóng xoáy  
Bóng xoáy gm có các loi  
a) Bóng xoáy lên  
Vt chm phn gia bóng rồi đánh bóng kéo lên, gi là bóng xoáy lên.  
Khi đánh bóng xoáy lên phꢋi úp vt vꢄ trꢅớc  
12  
Hình 1.2  
b) Bóng xoáy xung  
Vꢌt đꢅa từ phía trên xuống dꢅới, gi là bóng xoáy xuống, ngꢅꢌc. Nu  
gò, ct, phi nga vꢌt đꢅa bóng vꢄ trꢅớc  
Hình 1.3  
c) Bóng xoáy ngang  
Vt đꢅa ngang quꢋ bóng, tphi qua trái hay ttrái qua phi gi là bóng  
xoáy ngang  
Muốn tăng lc xoáy cần chú Ủ 4 điꢃm sau:  
- Tăng lực ma sát  
- Tăng nhanh tốc đꢓ khi vt chm bóng  
- Thꢆi đim dùng lc thích hp (không sm hay quá mun)  
- Mt vt tip xúc bóng thành mꢓt đꢅꢆng tip tuyꢎn, tránh đp vào bóng  
1.2.2.4. Sc Mnh  
Sc mnh là mt yu tquan trọng trong bóng bàn. Đánh bóng có sức mnh  
mới đꢈt hiu qucao, nht là nhng qudứt điꢃm. Trong thc t, vꢉn đꢄ sdng sc  
mꢈnh đꢃ to lực đánh bóng hꢌp lỦ không đơn giꢋn  
Sc mnh trong bóng bàn chyu là sc mnh tốc đꢓ, nó phthuc vào sự  
phi hp cꢑa lꢅꢆn, thân đúng lúc  
Muốn tăng đꢅc sc mnh khi đánh bóng cần chú ý:  
- Lực đánh bóng phi tập trung, phꢅơng phát lực gn tâm bóng  
- những đꢓng tác dứt điꢃm: Git, bt..., thân ngꢅꢆi phi nghiêng vsau  
nhiꢄu đꢃ tꢈo biên đꢓ đánh bóng lớn  
- Sau khi phán đoán, phꢋi di chuyꢃn nhanh đꢎn vtrí đánh bóng thích hꢌp  
13  
- những đꢓng tác đánh mꢈnh nhꢅ: đꢓt kích phn công, bóng gn  
ngꢅꢆi, biên đꢓ đꢓng tác nh, cn phi lăng tay nhanh, phát huy cao sức mnh bc phát  
ca cng tay  
- Khi đánh bóng phi hp nhanh, cn giữ cho góc đꢓ mt vt ổn đꢒnh  
1.2.2.5. Điꢃm rơi  
Tt cꢋ các đꢅꢆng bóng đánh vào diꢇn đánh bóng (mặt bàn) cꢑa đối phꢅơng gọi  
là điꢃm rơi  
Cần đánh bóng dài, ngắn làm cho đối phꢅơng di chuyꢃn lên xuống đỡ bóng  
nhiu ln, có thtrên cùng mꢓt đꢅng hoặc khác đꢅꢆng  
Khi đánh bóng điꢃm rơi cần chú ý vꢒ trí đứng cꢑa đối phꢅơng đꢃ đánh vào chꢔ  
trng bắt đối phꢅơng di chuyꢃn  
Giao bóng cn khng chꢎ bóng trong bàn không đꢃ ny ra bên ngoài  
1.2.3.ăCácăđim mu chꢓtăcꢌăbꢆnăkhiăđánhăbóng  
Khi thc hin mꢓt đꢓng tác đánh bóng, chúng ta cần chú Ủ đꢎn các mu chốt cơ  
bꢋn sau đây:  
+ Phán đoán bóng đꢎn  
+ Di chuyꢃn bꢅớc chân  
+ Giơ tay đánh bóng  
Đây là 3 mꢉu chốt cơ bꢋn khi đánh bóng bàn  
Khi đối phꢅơng đánh bóng sang, viꢇc đầu tiên là phán đoán hꢅớng bóng đꢎn đꢃ  
phán đoán điꢃm rơi, tính chꢉt xoáy cꢑa bóng, sau đó nhanh chóng xác đꢒnh vtrí thích  
hꢌp đꢃ đánh bóng đꢅꢌc thun lꢌi và giơ tay đánh bóng  
Kt hp tốt các điꢃm mu cht này, mi có khꢋ năng đánh bóng chính xác, tiꢎt  
kiꢇm đꢅc sức và phát huy đꢅꢌc sc mꢈnh khi đánh bóng  
1.2.3.1. Phán đoán  
Đꢃ đánh bóng đꢅꢌc chính xác, cn nâng cao năng lực phán đoán. Khi đối  
phꢅơng đánh bóng sang, không chꢍ chú Ủ đꢎn qubóng mà quan trng là phi quan sát  
đꢓng tác đánh bóng cꢑa họ  
14  
Quan sát đng tác cꢑa đối phꢅơng cần chú ý mꢉy điꢃm sau:  
- Căn cứ vào góc đmt vt cꢑa đối phꢅơng đꢃ phán đoán hꢅớng bóng đꢎn  
- Xem phꢅơng hꢅớng chuyꢃn đꢓng ca vꢌt đꢃ phán đoán tính năng bóng xoáy  
- Căn cứ vào biên đꢓ đꢓng tác ca cng tay, ctay và tốc đꢓ đꢃ phán đoán bóng  
đꢎn mnh, nhẹ, điꢃm rơi và mức đꢓ xoáy  
1.2.3.2. Di chuyꢃn bꢅớc chân  
Sau khi phán đoán đꢅꢌc hꢅớng bóng đꢎn, lực bóng đánh sang mꢈnh hay nh,  
tính cht xoáy cꢑa bóng và điꢃm rơi thì cần di chuyꢃn nhanh đꢎn vtrí thích hꢌp đꢃ  
đánh bóng  
1.2.3.3. Giơ tay đánh bóng  
Đồng thi với phán đoán, di chuyꢃn bꢅc chân, phꢋi chú Ủ đꢎn đꢓ ny ca bóng,  
lc xung mnh hay yu, chiu và mức đꢓ xoáy cꢑa bóng…, đꢃ quyꢎt đꢒnh đꢓng tác  
đánh trꢋ li hp lý  
Cần chú Ủ 3 điꢃm sau :  
- Nu dùng chặn đẩy, vꢏt nhanh thì đꢓng tác phi nhanh, vt tip xúc khi bóng  
va ny lên  
- Nu vꢏt thì đánh khi bóng nẩy lên ꢊ đim cao nht  
- Nu git vng hay cắt thì đꢌi bóng rơi xuống  
Ba mu cht trên liên quan cht chvới nhau, đó là 3 giai đoꢈn cơ bꢋn đꢃ thc  
hiꢇn đꢓng tác đánh bóng. Nꢎu yꢎu 1 trong 3 giai đoꢈn này, đánh bóng skhó chính xác  
và cn hoàn thành 3 giai đon trong mt thi gian ngn  
1.2.4.ăTínhănĕngăca vt và cách cm vt  
1.2.4.1. Tính năng cꢑa vt  
Có 4 loi vt chính  
a.Vt gai cao su  
Gai hình trꢏ, dàn đꢄu trên toàn bmt vt. Tùy theo chꢉt lꢅꢌng cao su ca mt  
gai, mà nó có đꢓ ny khác nhau. Vꢌt cao su có đꢓ nẩy điꢄu hoà, dkhng chꢎ và đánh  
15  
bóng chuẩn xác, đối phó vi bóng xoáy thun li. Những ngꢅꢆi thiên vct bóng  
thꢅꢆng sdng loi vt này  
b.Vt mousse nga  
Mt gai ngửa, dꢅới có dán lp mousse, khi đánh bóng sức ny mnh, lc tp  
trung, hơi khó khống chꢎ bóng. Nên đánh bóng đꢓng tác phi gn, dứt khoát, đánh tay  
nhanh. Loi vt này thích hp vói lối đánh líp công và đẩy trái vt phi  
c.Vt mousse úp  
Khi tip xúc vi bóng bmt blõm xung, có sbin dng ca gai và mousse  
ꢊ dꢅới, nên ma sát vi bóng nhiu. Vt mousse úp thích hp vi lối đánh bóng xoáy  
d.Vt phn xoáy  
Vt phꢋn xoáy thꢅꢆng có 3 loi: phn xoáy gai, phn xoáy úp, phn xoáy nga.  
Cu to phía trên mt vt ít ma sát, mt cao su có đꢓ lì ln. Vꢌt thꢅꢆng dán mt mt  
mousse úp, mt mt phn xoáy  
1.2.4.2. Cách Cm Vt  
Cách cm vꢌt là đꢓng tác đầu tiên cꢑa ngꢅꢆi tp bóng bàn, cách cm vt có liên  
quan mt thiꢎt đꢎn vic phát trin và nâng cao kthut bóng bàn  
Có 2 cách cm vt chính:  
- Cách cm vt dc  
- Cách cm vt ngang  
a. Cách cm vt dc (Kiu cm hình kìm)  
Tꢅơng tự nhꢅ cầm thìa, cm bút vit, vt dọc thꢅꢆng sdng phbin mt số  
nꢅớc nhꢅ: Trung Quc, Nht Bn, Triu Tiên và mt số nꢅớc ꢊ Đông Nam Á  
Vt dc sdng mt mt vꢌt đánh cho cꢋ 2 bên, nên chuyn tay nhanh, ctay  
linh hoꢈt, đꢄu chnh mt vt dꢐ. Đánh bóng thuận tay mꢈnh, chính xác, giao bóng đa  
dng, tn công nhanh tt. Vt dc cắt bóng khó hơn vꢌt ngang, phm vi hp, phi hp  
gia tn công và phòng thkhó  
Cm vt dc phi biết tác dng các ngón tay trên mt vợt. Dưới đây xin giới  
thiu 1 kiu cầm cơ bản:  
16  
- Mt phi vt: Ngón cái và ngón trdùng lực điều chnh gily cán vt. Cán  
vt nm hkhu (gia ngón cái và ngón trỏ). Đốt thnht ca ngón tay cái tì vào  
cnh trái vợt. Đốt th3 ca ngón tay trtì vào cnh phi vt  
- Mt trái vt: Vt dọc thường sdng mt phi vợt, nhưng các ngón tay đặt ở  
mt sau vt có tác dng rt ln. Khi dùng sức và điều chnh mt vợt các ngón tay đặt ở  
mt sau có thể như sau:  
Ngón tay gia co tự nhiên tì đỡ phn gia vợt, ngón đeo nhẫn và ngón út đặt  
chng lên ngón giữa. Khi đánh bóng đốt th1 và 2 ca ngón gia dùng sc n vào  
mt sau vt, các ngón kia htrthêm cho tp trung lực đánh bóng  
b. Cách cm vt ngang  
Thꢅꢆng sdng c2 mt vꢌt đꢃ đánh bóng, nên phꢈm vi đánh bóng rꢓng hơn  
vt dc, vic kt hp gia tn công và phòng thtốt. Đánh trái tay thuận li, ctay  
linh hot, có sc mnh  
Dꢅới đây xin giới thiu mt kiu cầm cơ bꢋn:  
- Ngón tay cái đặt mt phi vt, ngón tay trỏ đặt mt trái vt, ngón tay gia,  
ngón đeo nhẫn và ngón út nm ly cán vt. Kiu cầm này tꢅơng đối linh hot, có thsử  
dꢏng đꢅꢌc sc mnh ca cánh tay, phꢈm vi đánh bóng rꢓng. Đây là kiꢃu cm thun li  
cho vt ngang, phát huy kthuật tꢅơng đối toàn din, dcông, dthꢑ. Đꢃ dùng lc  
thun li khi vt bóng có thꢃ thay đổi vtrí ngón tay. Nu vt nhanh, ngón cái giữ  
nguyên, ngón trdch lên mꢓt ít đgiữ thăng bằng và điꢄu chꢍnh góc đꢓ vt  
Hình 1.4  
1.2.5.ăTꢋăthꢍ chun bꢎ cꢌăbꢆn trong bóng bàn  
17  
Hình 1.5  
Là cơ sꢊ kthut cho tt cꢋ các đꢓng tác đánh bóng, tꢅ thꢎ chun bhp lý giúp  
vic thc hiꢇn đng tác nhanh, gn, ít tn sc  
Cách thc hin:  
- Đứng hai chân rng bng vai, hthp trng tâm và dn vào na chân trên, hai  
gối hơi khuu, tùy theo kthut thc hiꢇn mà hai chân đứng lch nhau nhiu hay ít  
- Tay cm vꢌt đꢃ cao ngang ngc, tay còn li co tnhiên (vai phía tay cm vt  
thꢉp hơn vai kia)  
- Đầu vꢌt hꢅớng vꢄ phái bàn đối phꢅơng, tập trung chú Ủ, quan sát hꢅớng bóng  
đꢎn  
* Câu hi ôn tp:  
1. Trình bày các yu tkthuật cơ bn trong bóng bàn  
2. Phân tích các điꢃm mu chốt khi đánh bóng  
* Câu hi tho lun:  
Điꢃm mu chốt nào là cơ bꢋn trong đánh bóng ? Hưy giꢋi thích làm rõ vꢉn đꢄ đó.  
1.3. Các kthuꢜtăcꢌăbꢆnăvƠăphꢋꢌngăphápăgiꢆng dy bóng bàn  
18  
1.3.1. Kthut bóng bàn cꢌăbꢆn  
1.3.1.1. Khái nim  
Kthut bóng bàn là tp hp tt cꢋ các đꢓng tác hp lý nhằm đánh bóng sang  
bàn đối phꢅơng đꢈt hiu sut cao nht  
Trong bóng bàn mi kthuật đꢄu phi da trên nguyên lý chung vꢄ đánh bóng,  
da trên mi liên hcó tính qui lut tꢅơng đối ổn đꢒnh ca svận đꢓng, đó là cꢉu trúc  
đꢓng tác, dựa trên các đặc tính không gian, thꢆi gian (tꢅ thꢎ cơ thꢃ, quỹ đꢈo chuyn  
đꢓng…). Đặc biꢇt là các đặc tính vꢄ đꢓng lc bao gm sự ꢋnh hꢅꢊng ca các loi lc  
tác đꢓng vào bóng  
Ngꢅꢆi ta chia mt kthuật đánh bóng thành các giai đoꢈn tꢅơng ứng vi chc  
năng cꢑa chúng. Cth:  
+ Giai đoꢈn chun b: Mꢏc đích tꢈo điꢄu kin thun li nht cho vic thc hin  
giai đoꢈn cơ bꢋn nhꢅ tꢅ thꢎ đứng, trọng tâm, góc đꢓ cơ thꢃ với bàn, các góc đꢓ ca các  
bphận cơ thꢃ  
+ Giai đoꢈn cơ bꢋn: Nhm trc tip gii quyt các nhim vꢏ chính nhꢅ lực tác  
đꢓng vào bóng, góc đꢓ vt tiꢎp xúc bóng, điꢃm tip xúc bóng  
+ Giai đoꢈn kt thúc: Mc đích đꢅa cơ thꢃ vꢄ tꢅ thꢎ thăng bằng đꢃ chun bthc  
hiꢇn các đꢓng tác tip theo  
1.3.1.2. Tm quan trng ca kthuật cơ bn  
Kthuật cơ bꢋn là cơ sꢊ ca mꢔi VĐV, là tiꢄn đꢄ ca vic áp dng chin thut,  
năng lực thi đꢉu cꢑa VĐV mnh hay yꢎu là căn cứ vào trình đꢓ nm vng kthuật cơ  
bn. Kthuật cơ bꢋn càng chính xác, thành tho thì chin thut càng hiu qu, phong  
phú, linh hot  
Kthuật cơ bꢋn tt không nhng giúp ích cho chin thut, mà còn ꢋnh hꢅꢊng  
ti trꢈng thái, tꢅ tꢅꢊng thi đꢉu, thlc cꢑa VĐV. Do đó, ngꢅꢆi tp phi luyn tp kỹ  
thuật cơ bꢋn thành tho, có phong cách lối đánh rõ ràng thì viꢇc tp luyn, vn dng  
chin thut sꢕ mau chóng đꢈt ti mꢓt trình đꢓ điêu luyn  
1.3.1.3. Phân loi kthuật cơ bꢋn  
19  
Da vào cơ sꢊ phân loi ca các nhóm kthut trong hoꢈt đꢓng ththao, trên cơ  
stính cht xoáy ca bóng khi chuyꢃn đꢓng, ca lực khi tác đꢓng vào bóng trong bóng  
bàn. Kthuật cơ bꢋn cꢑa bóng bàn đꢅc chia thành 4 nhóm chính nhꢅ sau:  
- Kthuật giao bóng và đỡ giao bóng  
- Kthut tn công  
- Kthut phòng thꢑ  
- Kthut di chuyn  
a. Kthut tn công: Bao gm  
+ Kthut tn công thun tay: Líp bóng, vt nhanh, git bóng, bꢈt bóng, đập  
bóng bng thun tay  
+ Kthut tn công trái tay: Líp bóng, vt nhanh, giật bóng, đt kích trái tay  
b. Kthut phòng th: Bao gm  
+ Ct bóng thun, trái tay  
+ Chn bóng thun, trái tay  
+ Gò bóng thun, trái tay  
+ Thbóng bng thun, trái tay  
c. Kthuật giao bóng và đỡ giao bóng:  
Thuận tay và trái tay đꢄu có các kthut sau  
+ Giao bóng xoáy lên  
+ Giao bóng xoáy xung  
+ Giao bóng xoáy ngang lên sang phi hoc trái  
+ Giao bóng xoáy ngang xung sang phi hoc trái  
Trên cơ sꢊ các loꢈi giao bóng đó, ngꢅꢆi ta vn dng thành các kiu giao bóng  
bin hóa khác nhau  
b. Kthut di chuyn  
Di chuyꢃn bꢅớc chân đánh bóng có vai trò rꢉt quan trng trong tp luyn và thi  
đꢉu bóng bàn  
20  
Tải về để xem bản đầy đủ
pdf 105 trang Hứa Trọng Đạt 09/01/2024 360
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Bóng bàn - Trường Đại học Phạm Văn Đồng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

File đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_bong_ban_truong_dai_hoc_pham_van_dong.pdf