Tài liệu Pháp luật đại cương

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

MỘT SỐ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM

Câu 1: Nhà nước phong kiến là 1 phương thức nhà nước đã từng tồn tại trong lịch

sử ?

-Đúng. Vì nó mang đầy đủ bản chất của một nhà nước: là một tổ chức đặc biệt của

quyền lực chính trị, một bộ máy chuyên làm nhiệm vụ cưỡng chế, thực hiện các

chức năng quản lý đặc biệt nhằm duy trì trật tự xã hội, thực hiện mục đích bảo vệ

địa vị của giai cấp thống trị trong xã hội.

Câu 2: Thủ tướng là một người đứng đầu cơ quan quyền lực nhà nước

CHXHCNVN?

Sai. Vì thử tướng chỉ đứng đầu hệ thống quản lý hành chính nhà nước.

Câu 3: Người đủ trên 18 tuổi là người có năng lực hành vi đầy đủ?

Sai. Vì với những người mất hành vi dân sự (người điên, người bị bệnh thiểu năng,

không rỏ khả năng nhận thức ) dù nhiêu tuổi vẫn không đủ năng lực.

Câu 4: Thế tài là bộ phận không thể thiếu trong mọi quy phạm pháp luật ?

Sai. Vì chỉ thế tài chỉ là 1 trong 3 bộ phận cấu hành quy phạm pháp luật, 1 quy

phạm pháp luật có thể ít hơn 3 bộ phận cấu thành.

Câu 5: Mọi quy định của UBNN cấp tỉnh là văn bản QPPL ?

Sai. Vì mọi quy định phải thông qua bởi chính phủ (cơ quant rung ương)bằng việc

thăm dò ý kiến của số đông nhân dân, thông qua hiến pháp và pháp luật mới có thể

trở thành văn bản QPPL.

Câu 6: NN quân chủ lập hiến là 1 kiểu nhà nước tồn tại trong lịch sử ?

Sai. Vì nhà nước quân chủ lập hiến là 1 hình thức nhà nước tồn tại trong lịch sử.

Câu 7: PL trong 1 NN là ý chí của giai cấp lao đông chiếm đa số trong XH.

Sai. Vì pháp luật là một nhà nước ý chí của giai cấp thống trị trong XH.

Câu 8: ban hành pháp luật có tính bắt buột chug là bản chất nhà nước.

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 1

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

Sai. Vì bản chất nhà nước là tính giai cấp và tính xã hội.

Câu 9: tất cả các bản pháp luật do cơ quan nhà nước ban hành đều là văn bản

QPPL.

Sai. Vì các bản pl do cơ quan nhà nước ban hành bao gồm văn bản QPPL và

VBPL.

Câu 10: ba lần phân công XH trong cộng sản nguyên thủy là tiền đề cho sự ra đời

của nhà nước.

Sai. Vì tiền đề sự ra đời nhà nước là tiền đề kinh tế và tiền đề XH.

Câu 11: NN CH quân tộc là 1 kiểu nahf nước tồn tại trong lịch sử.

Sai. Vì chỉ có 4 kiểu nhà nước: NN PK, NN chủ nô, NN tư sản, NN XHCN.

Câu 12: PL trong nhà nước là ý chí của giai cấp bóc lột chiếm thiểu số trong XH

Sai. Vì PL trong nhà nước là sự kết hợp giửa tính giai cấp và tính XH. Trong đó

tính giai cấp là nguyện vọng của giai cấp thống trị chứ không phải là giai cấp bốc

lột. như XHCN là giai cấp vô sản nắm quyền thể hiện ý chí giai cấp vô sản cứ

không phải giai cấp bót lột.

Câu 13: bản chất của nhà nước là đối nội và đối ngoại.

Sai. Vì bản chất của nhà nước là tính giai cấp và tính XH, đối nội và đối ngoại là

đặc trưng.

Câu 14: mọi hành vi trái pháp luật đều là VPPL.

Sai. Vì mọi hành vi để được xem là VPPL phải đầy đủ 4 dấu hiệu :……..

Câu 15: NN CHXHCNVN được tổ chức theo nguyên tắc “Tam quyền phân lập“

Sai. Vì NN XHCNVN được tổ chức theo nguyên tắc tập quyền.

Câu 16: một hành vi có đồng thời là vừa là vi phạm hình sự, vừa vi phạm hành

chính.

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 2

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

Đúng. Vì ví dụ như 1 luật sư làm di chúc cho chủ tịch hội đồng quản trị 1 công ty

lớn nọ, với ý định chiếm đạt nhưng bị phát hiện, ông này đã thủ tiêu ông chủ tịch

dẫn đến tội vừa vi phạm hình sự vừa vi phạm hành chính.

Câu 17: phương pháp điều chỉnh của ngành luật dân sự là phương pháp mệnh lệnh

phục tùng.

Sai. Vì phương pháp điều chỉnh luật dân dự là tự do, bình đẳng, tự định đạt.

Câu 18: tất cả các văn bản do cơ quan N có thẩm quyền ban hành đều là văn bản

QPPL.

Đúng. Vì QPPL là những quy tắc xử sự chung có tính bắt buộc chung, được thể

hiện dưới những hình thức xác định, do nhà nước ban hành hoặc thừa nhận và bảo

đảm thực hiện, nhằm điều chỉnh các quan hệ XH

Câu 19: chỉ có cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được phép thực hiện hành

động áp dụng pháp luật.

Sai. Vì áp dung pháp luật được thực hiện cho toàn XH

Câu 20: bộ và các cơ quan ngang bộ thuộc hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước ở

trung ương.

Sai. Vì bộ và các cơ quan ngang bộ thuộc hệ thống cơ qua chấp hành của quốc hội

và hành chính chứ không phải cơ quan quyền lực.

Câu 21: nhà nước CHXHCN là NN của nhân dân nên mang tính giai cấp.

Sai. Vì tất cả đã gọi là nhà nước đều phải mang tính giai cấp và tính xã hội.

Câu 22: ở VN thủ tướng là nguyên thủ quốc gia.

Sai. Vì chủ tịch nước mới là nguyên thủ quốc gia

Câu 23: tất cả mọi hành vi của con người đều là sự kiện pháp lý.

Sai. Vì sự kiện pháp lý là những điều kiện, hoàn cảnh, tình huấn được dự kiến

trong QPPL gắn với việc phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật khi diễn

ra trong thực tế.

Câu 24: hành vi trái pháp luật là hành vi VPPL

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 3

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

Sai. Vì để trở thành hành vi VPPL phải đủ 4 yếu tố: trước hết phải là hành vi XĐ

của chủ thể, phải là hành vi trái pháp luật, phải chứa đựng lỗi của chủ thể, phải do

người có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện.

Câu 25: mọi quy định của thủ tướng chính phủ là văn bản QPPL.

Sai. Vì nó chỉ là văn bản QPPL ở mãng hành chính.

MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP TỰ LUẬN TRONG MÔN HỌC PHÁP LUẬT

ĐẠI CƢƠNG

I.

Phân tích cấu trúc quy phạm pháp luật

Nhiệm vụ: phải đi xác định rõ các thành phần giả định, quy định, chế tài trong

1 quy phạm pháp luật cụ thể. Lưu ý:

- Giả định thường quy định về thời gian, địa điểm, các chủ thể, các hoàn

cảnh cụ thể mà quy phạm pháp luật điều chỉnh. Giả định thường là phần

trả lời cho câu hỏi với từ để hỏi: ai, trong hoàn cảnh nào?

- Quy định là bộ phận của quy phạm pháp luật nêu rõ cách xử sự của chủ thể

pháp luật (cá nhân hay tổ chức) ở vào hoàn cảnh điều kiện đã nêu trong

phần giả định, gồm sự cho phép hay bắt buộc phải thực hiện. Bộ phận quy

định trả lời câu hỏi Phải làm gì (hoặc không được làm gì) và làm như thế

nào?

- Chế tài nêu lên những biện pháp tác động mà nhà nước dự kiến sẽ áp dụng

đối với chủ thể pháp luật đã không thực hiện theo đúng quy tắc xử sự nêu

ở bộ phận quy định của quy phạm pháp luật (là hậu quả bất lợi đối với chủ

thể vi phạm pháp luật).

Một số bài tập ví dụ:

1/ “Lực lượng vũ trang nhân dân tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Nhân

dân, với Đảng và Nhà nước, có nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 4

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã

hội; bảo vệ Nhân dân, Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; cùng

toàn dân xây dựng đất nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế”. (Điều 65 Hiến

pháp 2013)

Giả định: “Lực lượng vũ trang nhân dân”. Phần giả định trong trường hợp

này nêu lên quan hệ xã hội mà quy phạm này điều chỉnh, xác định rõ đối

tượng phải chịu sự điều chỉnh của quy phạm pháp luật này đó là lực lượng vũ

trang nhân dân.

Quy định: “tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Nhân dân, với Đảng và Nhà

nước, có nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ

của Tổ quốc, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ Nhân dân,

Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; cùng toàn dân xây dựng đất

nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế”. Phần quy định trong trường hợp này nêu

lên cách thức xử sự của đối tượng được nêu ở phần giả định.

Chế tài: không có.

2/ “Khi một bên tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe dọa thì có

quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu” (Điều 132 Bộ

luật Dân sự 2005)

Giả định: “Khi một bên tham gia giao dịch dân sự do bị lừa dối hoặc bị đe

dọa”. Giả định trong trường hợp này đã nêu lên tình huống, hoàn cảnh chịu

sự điều chỉnh của quy phạm này đó là khi một bên tham gia giao dịch dân sự

do bị lừa dối hoặc bị đe dọa.

Quy định: “có quyền yêu cầu Toà án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô

hiệu”. Quy định trong trường hợp này nêu lên cách thức xử sự của đối tượng

được nêu ở phần giả định.

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 5

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

Chế tài: không có

3/ “Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác,

thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba

tháng đến hai năm” (Điều 121 Bộ luật Hình sự 1999)

Giả định: “Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người

khác”. Giả định trong trường hợp này đã nêu lên đối tượng phải chịu sự điều

chỉnh của quy phạm pháp luật này đó là người xúc phạm nghiêm trọng nhân

phẩm, danh dự của người khác.

Quy định: không được nêu rõ ràng trong quy phạm pháp luật nhưng ở dạng

quy định ngầm. Theo đó, quy định trong trường hợp này là không được xúc

phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác.

Chế tài: “bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù

từ ba tháng đến hai năm”. Chế tài ở đây là biện pháp của Nhà nước tác động

đến chủ thể vi phạm pháp luật

II.

Phân tích cơ cấu của quan hệ pháp luật (xác định chủ thể, nội dung,

khách thể trong quan hệ pháp luật)

Một số bài tập ví dụ:

1/ Tháng 10/2009 bà B có vay của chị T số tiền 300 triệu đồng để hùn vốn

kinh doanh. Bà B hẹn tháng 2/1010 sẽ trả đủ vốn và lãi là 30 triệu đồng cho

chị T.

Chủ thể: bà B và chị T

- Bà B:

o Có năng lực pháp luật vì bà B không bị Tòa án hạn chế hay tước

đoạt năng lực pháp luật;

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 6

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

o Có năng lực hành vi vì bà B đã đủ tuổi được tham gia vào quan hệ

dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự và không bị mắc các bệnh

tâm thần.

 Bà B có năng lực chủ thể đầy đủ

- Chị T:

o Có năng lực pháp luật vì chị T không bị Tòa án hạn chế hay tước

đoạt năng lực pháp luật;

o Có năng lực hành vi vì chị T đã đủ tuổi được tham gia vào quan hệ

dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự và không bị mắc các bệnh

tâm thần.

 Chị T có năng lực chủ thể đầy đủ

Nội dung:

Bà B

Chị T

- Quyền: được nhận số tiền vay

để sử dụng;

- Nghĩa vụ: giao khoản tiền

vay cho bà B;

- Nghĩa vụ: trả nợ gốc và lãi

theo thỏa thuận.

- Quyền: nhận lại khoản tiền

gốc và lãi sau thời hạn vay.

Khách thể: khoản tiền vay và lãi

III. Các dạng bài tập về vi phạm pháp luật

1/ Xác định vi phạm pháp luật:

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 7

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

Cần xác định một hành vi vi phạm pháp luật dựa vào 4 dấu hiệu sau:

- Nêu lên hành vi cụ thể (ví dụ: hành vi giết người, hành vi cố ý gây

thương tích…). Hành vi này ở dạng gì? (hành động hay không hành động).

- Hành vi này trái pháp luật gì? (pháp luật hình sự, pháp luật hành

chính, pháp luật dân sự, pháp luật hôn nhân và gia đình,…).

- Có lỗi của người thực hiện hành vi vi phạm (lỗi cố ý trực tiếp, hay cố

ý gián tiếp, hay vô ý do quá tự tin, hay vô ý do cẩu thả).

- Do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện (đủ tuổi theo

quy định + không bị mắc bệnh tâm thần).

2/ Phân tích cấu thành của vi phạm pháp luật

¤ Về mặt khách quan:

- Hành vi: việc làm của …(nêu ra việc làm cụ thể) là hành vi trái quy

định của pháp luật…..

- Hậu quả:…………………………………….

- Thời gian: …………………………………..

- Địa điểm: ……………………………………

- Hung khí: …………………………………..

¤ Mặt chủ quan:

- Lỗi: Xác định trường hợp này là lỗi gì và chứng minh.

- Động cơ: ………………………………………..

- Mục đích: ……………………………………….

¤ Chủ thể vi phạm:

Chủ thể của vi phạm pháp luật là ……. (…. tuổi) là một công dân có đủ khả

năng nhận thức và điểu khiển hành vi của mình và không mắc bệnh tâm thần.

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 8

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

¤ Mặt khách thể:

Hành vi của ….. đã xâm phạm tới quyền được bảo đảm về tính mạng, hay sức

khỏe, hay danh dự, nhân phẩm của công dân, vi phạm đến quan hệ xã hội được

pháp luật bảo vệ.

3/ Xác định loại vi phạm pháp luật

Có các loại vi phạm pháp luật sau:

- Vi phạm pháp luật hình sự;

- Vi phạm pháp luật hành chính;

- Vi phạm pháp luật dân sự;

- Vi phạm quy chế của tổ chức.

MỘT SỐ DẠNG SO SÁNH

1. So sánh quy phạm PL và quy phạm XH :

Tiêu chí so sánh Quy phạm PL

Chủ thể ban

hành

Quy phạm XH

Các tổ chức XH

Nhà nước ban hành thừa nhận

Thể hiện ý chí của các thành

viên

Ý chí

Thể hiện ý chí của NN

Tính chất

Cơ chế thực hiện

Bắt buộc chung

Được bảo đảm thực hiện bằng

sự cưỡng chế của NN

Tự nguyện

Dựa trên tinh thần tự nguyện

2. So sánh các hình thức thực hiện PL :

Tiêu chí

SS

Tuân thủ PL

Thi hành PL

Sử dụng PL

Áp dụng PL

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 9

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

Các chủ thể

kiềm chế

không tiến

hành những

hành động mà

PL cấm.

Các chủ thể

thực hiện

nghĩa vụ pháp

lý bằng hành

động tích cực.

Nhà nước thông qua các

cơ quan nhà nước có

thẩm quyền tổ chức cho

các chủ thể PL thực hiện

những quy định của PL.

Cách chủ thể

PL thực hiện

quyền chủ thể

của mình.

Nội dung

Hành động or

không hành

động

Dạng hành Không hành

Hành động

Mọi QP

vi

động

QP tương

ứng

PL cấm

QP nghĩa vụ

Mọi QP

Mọi chủ thể

thực hiện

Mọi chủ thể

có thể thực

Mọi chủ thể

thực hiện

thực hiện nghĩa vụ 1

cách thụ động.

Chủ thể

nghĩa vụ bằng hiện or không Các cơ quan nhà nước.

hành động tích theo ý chí của

cực.

mình.

3. So sánh các loại lỗi :

Tiêu

chí Lỗi cố ý trực tiếp Lỗi cố ý gián tiếp

SS

Lỗi vô ý do quá tự Lỗi vô ý do cẩu

tin

thả

khinh suất, cẩu

thả nên chủ thể vi

phạm không nhận

thấy trước hậu

quả nguy hiểm

cho xã hội do

hành vi của mình

gây ra mặc dù có

thể hoặc cần phải

thấy trước hậu

quả đó.

Chủ thể vi phạm

chủ thể vi phạm

nhận thức rõ hành

nhận thức rõ hành vi chủ thể vi phạm

vi phạm của mình là nhận thấy trước

vi của mình là

nguy hiểm cho xã

hội và thấy trước

hậu quả nguy

Về

mặt

lý

nguy hiểm cho xã

hội và thấy trước

hậu quả nguy hiểm

cho xã hội do hành

vi của mình gây ra.

hậu quả nguy

hiểm cho xã hội

do hành vi của

mình gây ra.

trí

hiểm cho xã hội

do hành vi của

mình gây ra.

chủ thể tuy không

chủ thể không

Về

mặt

ý

mong muốn hậu quả mong muốn hậu

chủ thể vi phạm

mong muốn hậu

quả xảy ra.

xảy ra nhưng lại có

thái độ bàng quang

quả xảy ra và tin

tưởng rằng hậu

không đặt ra vấn

đề ý chí.

chí

để mặc cho hậu quả quả đó sẽ không

xảy ra. xảy ra hoặc có thể

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 10

Tài liệu Pháp Luật Đại Cương

ngăn chặn được.

4. Phân biệt văn bản quy phạm PL và VB áp dụng PL :

Văn bản QPPL

Văn bản áp dụng pháp luật

Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.

Dùng để điều chỉnh các quan hệ xã hội.

Giống nhau

Chứa đựng qui tắc xử sự chung.

Áp dụng nhiều lần .

Chứa qui tắc xử sự cụ thể.

Áp dụng một lần.

Khác nhau

Áp dụng cho một chủ thể xác

định.

Áp dụng cho mọi chủ thể.

Hình thức: Luật, VB dưới luật

Hình thức: Bản án, quyết định…

5. Phân biệt quy phạm đạo đức và quy phạm PL:

Quy phạm PL

Quy phạm đạo đức

Giống Đều là quy tắc xử sự chung cho tất cả mọi người.

nhau

Đều điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mà quy phạm đó hướng tới.

được đảm bảo thực hiện trên cơ sở cộng

đồng và dư luận xã hội (lên án, phỉ nhổ,

khinh bỉ....).

được điều chỉnh bằng sự cưỡng chế

của nhà nước (phạt, tù đầy...)

được hình thành từ phong tục tập quán,

thói quen, truyền thống, dân tộc, vùng

miền..

Khác

nhau

hình thành do sự định hướng, ý trí

của nhà nước

có thế chỉ có giá trị ở một vùng nào đó

(ở nơi này là phù hợp, nơi khác không

phù hợp...)

Phạm vi điều chỉnh thường rộng hơn

(cả nước, cả tỉnh, cả vùng...)

Edited by Nguyễn Quốc Tấn 15T2

Page 11

Tài liệu Pháp luật đại cương - Nguyễn Quốc Tấn