Bài giảng Nhập môn chăn nuôi - Chương 3: Sinh sản gia súc - Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Chương 3
SINH SẢN GIA SÚC
NỘI DUNG
• Khái niệm
• Sinh sản ở động vật có vú
– Hệ sinh sản
– Quá trình sinh sản
• Sinh sản ở gia cầm
– Hệ sinh sản
– Quá trình sinh sản
• Các công nghệ sinh sản
– Thụ tinh nhân tạo (AI)
– Cấy chuyển phôi (ET)
Sinh sản là gì?
• Là quá trình sinh học mà ở
đó một cá thể sinh vật mới
được tạo ra
• Là đặc điểm cơ bản và nền
tảng của mọi sự sống
• Mỗi cá thể sinh vật đều là
kết quả của sự sinh sản
SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT CÓ VÚ
Hệ sinh sản của con đực
1. Dịch hoàn (testes, gonads) được bao bọc bởi bìu (bên
ngoài cơ thể) nơi mà có nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt
2oC để tạo điều kiện cho quá trình sinh tinh
2. Dương vật (penis): cơ quan giao cấu của con đực
3. Ống sinh tinh (Seminiferous tubules): nằm trong dịch
hoàn, tinh trùng được tạo ra và được bao phủ phần
đầu bởi acrosome (enzym giúp xâm nhập tế bào
trứng)
4. Phụ dịch hoàn (epididymis): tinh trùng thành thục và
được dự trữ ở đây
5. Ống dẫn tinh (vas deferens): ống nối từ phụ dịch hoàn
đến ống phóng tinh
6. Niệu đạo (urethra): nằm trong dương vật vừa cho nước
tiểu và tinh dịch đi qua.
7. Tuyến tinh nang (seminal vesicles): tuyến dưới va phía
sau bóng đái; bài tiết chất nhầy, amino axit (làm
đông), đường fructose (năng lượng), và
prostaglandins (làm tử cung co bóp) vào tinh thanh
8. Tuyến tiền liệt (prostate gland): là phần phía trên của
liệu đạo; tiết ra dịch thể có tính kiềm giúp trung hòa
môi trường axit của âm đạo
9. Tuyến củ hành (Bulbourethral glands, tuyến Cowper):
sản xuất một phần dịch thể vào tinh thanh (chưa rõ
chức năng)
Hệ sinh sản con đực
Hệ sinh sản con cái
• 1. Buồng trứng (Ovaries, gonads) gồm rất
nhiều noãn bao có vai trò nuôi dưỡng và
bảo vệ tế bào trứng, được tạo thành từ lúc
con vật sinh ra và cũng sản xuất hocmon
estrogen
• 2. Tử cung (Uterus,womb): được cấu tạo
bằng chủ yếu là cơ trơn dày, có rất nhiều
mạch máu phân bố tới đây
• 3. Cổ tử cung (cervix): hẹp và cứng
• 4. Âm đạo (vagina): là nơi đón nhận tinh
trùng và là lối để con con ra ngoài
• 5. Ống dẫn trứng (Oviduct): là ống dẫn
trứng từ buồng trứng đến tử cung và là nơi
xảy ra quá trình thụ tinh
• 6. Tuyến vú (mammary glands): gồm các
tuyến bào có vai trò tiết sữa
Hệ sinh sản của con cái
PGF
Oxytoxin
8
Quá trình sinh sản
– Thành thục về tính
– Chu kỳ sinh dục
– Sự thụ tinh
– Quá trình mang thai
– Đẻ
Thành thục về tính
Độ tuổi mà con vật bắt đầu
có khả năng sinh sản.
• Bò : 8-12 tháng
• Lợn : 4-7 tháng
Chu kỳ sinh dục
Là chu kỳ mà ở đó diễn ra quá trình chuẩn bị
của hệ sinh sản cho quá trình sinh sản
• “Động dục cao độ” là một giai đoạn ngắn của
chu kỳ khi mà con cái sẵn sàng chấp nhận cho
con đực giao phối.
• Giải phóng trứng vào ống dẫn trứng.
• Bò và ngựa thường chỉ rụng 1 trứng trong
một chu kỳ tính, dê và cừu thường rụng 2
trứng, còn lợn thường rụng đến 15-20 trứng.
Chu kỳ tính
Diestrus
13
Tiền động dục (proestrus)
• Một hoặc một vài noãn bao bắt
đầu lớn dần.
• Có thể kéo dài một đến 3 ngày
tùy từng loài.
• Dưới tác dụng của hocmon
estrogen, niêm mạc tử cung bắt
đầu tăng sinh và xung huyết.
• Con vật vẫn chưa chịu đực.
Thời kỳ động dục (estrus)
• Dưới tác dụng của các hocmon sinh
sản, các noãn bao phát triển cực đại,
lượng estrogen được tiết ra cực đại và
có ảnh hưởng tới hành vi con vật.
• Con vật biểu hiện hành vi động dục
cao độ nhất
• Âm môn chuyển sang màu đỏ sẫm.
• Sự rụng trứng có thể xảy ra tự phát ở
loài khác sự rụng trứng xảy ra khi có
sự giao phối (Vd. mèo).
Hậu động dục (metestrus)
• Các biểu hiện động dục giảm do
tác động của estrogen giảm dần
• Thể vàng bắt đầu được hình
thành.
• Niêm mạc tử cung bắt đầu tiết
một lượng nhỏ progesteron
(hóc môn an thai).
• Có thể kéo dài 1-5 ngày.
Thời kỳ yên tĩnh (diestrus)
• Thể vàng tiết progesteron.
• Nếu con vật không có chửa,
thời kỳ yên tĩnh sẽ kết thúc
khi thể vàng bị tiêu biến.
Tuổi động dục lần đầu và chu kỳ tính của
một số loại vật nuôi
Tuổi động dục lần đầu
Chu kỳ động dục
Loài
Thời gian
động dục
Trung bình
Khoảng
Trung bình Khoảng
Bò
12 tháng
4-18 tháng
21 ngày 18-24 ngày 18 giờ
Ngựa
Cừu
12 tháng
9 tháng
10-24 tháng
5-12 tháng
21 ngày 19-26 ngày 6 ngày
16.5 ngày 14-20 ngày 30 giờ
Lợn
7 tháng
4-9 tháng
21 ngày 18-24 ngày 2-3 ngày
Sự thụ tinh
• Sự thụ tinh là sự hòa hợp giữa
các giao tử để tạo ra một tế bào
mới.
• Là kết quả của quá trình giao
phối tự nhiên hay thụ tinh nhân
tạo (AI).
• Diễn ra quá trình hòa hợp của 1
tinh trùng với 1 trứng và cuối
cùng là dẫn tới sự phát triển của
1 phôi thai.
Sự thụ tinh
Quá trình mang thai
• Là giai đoạn từ khi thụ tinh đến khi phôi thai
phát triển hoàn thiện.
• Phôi thai phát triển bên trong cơ thể con mẹ.
• Phôi thai nhận tất cả các thành phần dinh
dưỡng cần thiết và oxy từ máu của con mẹ
qua nhau thai
• Thời gian mang thai biến động:
– Bò - 281 ngày
– Lợn - 114 ngày
– Cừu - 148 ngày
– Ngựa - 336 ngày
Tải về để xem bản đầy đủ
45 trang
09/01/2024
760
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Nhập môn chăn nuôi - Chương 3: Sinh sản gia súc - Học viện Nông nghiệp Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_nhap_mon_chan_nuoi_chuong_4_sinh_san_gia_suc_hoc_v.pdf
