Bài giảng Thổ nhưỡng học - Chương 1.3: Các yếu tố hình thành đất
Các yếu tố hình thành đất
Khái niệm về "đất"
• là một phần của vỏ trái đất,
nó là lớp phủ của lục địa mà
bên dưới nó là đá và khoáng
sinh ra nó, bên trên là thảm
thực bì và khí quyển
Khái niệm về đất
• Theo nguồn gốc phát sinh, tác giả
Dokuchaev định nghĩa: Đất là một
vật thể tự nhiên được hình thành
do sự tác động tổng hợp của năm
yếu tô là: Khí hậu, đá mẹ, địa hình,
sinh vật và thời gian.
• Đất được xem như một thể sống,
nó luôn luôn vận động, biến đổi và
phát triển.
Các vật liệu đầu tiên trong đất
• Thuyết “Big Bang” để giải thích cho sự
ra đời của các hành tinh và các ngôi
sao trong vũ trụ
• Trong số hàng triệu mảnh vở bay ra có
9 mảnh nhận được lực cân bằng nên
quay ổn định trên quỹ đạo của nó, đó là
9 hành tinh quay quanh mặt trời (hiện
nay còn 8 hành tinh), trong đó có trái
đất
Các vật liệu đầu tiên trong đất
• Trái đất được hình thành cách đây 4,55 tỷ
năm và sự sống xuất hiện trên bề mặt của nó
khoảng 1 tỷ năm. Kể từ đó, sinh quyển của
Trái Đất đã có thay đổi đáng kể bầu khí
quyển và các điều kiện vô cơ khác
• Người ta hy vọng rằng Trái Đất còn có thể hỗ
trợ sự sống thêm 1,5 tỷ năm nữa, trước khi
kích thước của mặt trời tăng lên và tiêu diệt
hết sự sống
các vật liệu đầu tiên trong đất
• Các mảnh vỡ do phong hóa được gọi
chung là “vật liệu phong hóa”. Các vật
liệu phong hóa thì không thể đứng yên
dưới tác động của các yếu tố khí hậu
(mưa, gió...) mà chúng bị mang đi và
tích tụ lại một nơi nào đó
• “mẫu chất” và mẫu chất có thể hình
thành đất khi có điều kiện
• Khí hậu
• Sinh vật
• Địa hình
• Mẫu chất
• Thời gian
• Đất ở những vị trí khác nhau là khác
nhau bởi vì tác động của những yếu tố
này khác nhau ở từng vị trí.
Các yếu tố hình thành đất
• Khí hậu
• Sinh vật
• Địa hình
• Mẫu chất
• Thời gian
Nhiệt độ sự phát triển của
đất:
Nóng hơn = Nhanh hơn
Lạnh hơn = chậm hơn
Mưa - Nhiều hơn = rửa trôi nhiều
hơn
Vùng rửa trôi - được xác định bằng vị
trí của CaCO3 trong phẫu diện
Nhiệt độ và mưa ảnh hưởng đến
sét, carbonate và chất hữu cơ
Nhiệt độ và mưa ảnh hưởng đến pH đất
Ví dụ:
Chỉ số khô khan (I):
- Ở Phan Rang
690
P
I =
T + 10
IP =
= 18
Trong đó:
28 + 10
P: Lượng mưa trung bình
pH đất: 6 – 6,5
T: Nhiệt độ trung bình
- Ở Huế
3000
IH =
= 85
25 + 10
pH đất: 4,5 – 5,5
Các yếu tố hình thành đất
• Khí hậu:
Vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, sự
phong hóa thường rất mạnh.
Rửa trôi
Oxide Fe, Al
SiO2 và
các base
Các yếu tố hình thành đất
• Khí hậu
• Sinh vật
• Địa hình
• Mẫu chất
• Thời gian
• Thực vật – cung cấp chất hữu cơ
Đồng cỏ:
hệ thống rễ cỏ
Ap
cung cấp chất hữu
cơ trên 60 cm đất
A
AB
Bg
Rừng:
lá rụng trên mặt đất mỗi năm
cung cấp chất hữu
cơ trên 1 dm
Rừng & đồng cỏ
• Tấm lá chắn sinh học che chở cho đất
• Bổ sung thành phần hữu cơ cho đất
– Nhờ vào sự thay đổi của thực vật trên 8000 năm qua,
đất được hình thành dưới những cánh rừng và đồng cỏ
Yếu tố hình thành đất – SINH VẬT
• Động vật ~ trộn đất
– Động vật thân mềm (giun đất),
– Chân đốt,
– Thú
có thể hình thành cấu trúc của tầng đất.
Yếu tố hình thành đất – SINH VẬT
• Vi sinh vật
–Phong phú với nhiều chủng loại
–Có thể có tới hàng trăm triệu con / 1 g
đất.
–Các quá trình có sự tham gia của VSV:
• phân giải xác hữu cơ,
• hình thành mùn,
• chuyển hoá đạm trong đất,
• cố định đạm từ khí trời
–Sinh khối vsv lớn, góp phần cung cấp
chất hữu cơ và tạo độ phì đất.
Tiến trình xảy ra ở vùng có ảnh hưởng của sinh vật:
(a) sự hấp thụ năng lượng và các chất
thông qua quang hợp;
(b) sự phân hủy chất dư thừa của thực
vật;
(c) sự trao đổi cation và
(d) sự tạo thành các phức giữa khoáng
và chất hữu cơ.
Các yếu tố hình thành đất
• Khí hậu
• Sinh vật
• Địa hình
• Mẫu chất
• Thời gian
Tải về để xem bản đầy đủ
39 trang
09/01/2024
320
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Thổ nhưỡng học - Chương 1.3: Các yếu tố hình thành đất", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_tho_nhuong_hoc_chuong_1_3_cac_yeu_to_hinh_thanh_da.pdf
