Phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành phố Hồ Chí Minh và bài học cho thành phố Hải Phòng
PHÁT TRIỂN KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ BÀI HỌC
CHO THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
PGS.TS. Vũ Minh Trai
Khoa QTKD, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Tóm tắt
Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương đi đầu trong cả nước
về phát triển khởi nghiệp sáng tạo. Kết quả phát triển khởi nghiệp tại thành phố Hồ
Chí Minh có thể xem là những bài học kinh nghiệm quý cho các địa phương khác.
Hải Phòng là thành phố cảng, đầu mối giao thông quan trọng của các tỉnh phía Bắc.
Phong trào khởi nghiệp sáng tạo tại Hải Phòng có sự phát triển bước đầu đi vào thực
chất và hiệu quả, tuy nhiên đóng góp vào sự phát triển chung của thành phố còn ở
mức rất khiêm tốn. Vì vậy nghiên cứu kinh nghiệm của thành phố Hồ Chí Minh là rất
hữu ích trong đề xuất giải pháp thúc đẩy phát triển khởi nghiệp sáng tạo ở thành Phố
Hải Phòng trong những năm tới.
Từ khóa: Khởi nghiệp sáng tạo, chính sách hỗ trợ, kết quả, hạn chế, thành
phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng
1. Phong trào và chính sách khởi nghiệp sáng tạo ở thành phố Hồ Chí Minh
1.1. Giới thiệu khái quát về thành phố Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất đất nước, trung tâm kinh tế - văn
hóa - giáo dục - khoa học và công nghệ của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, thành
phố hiện có trên 350.000 doanh nghiệp đang hoạt động kinh doanh. Đóng góp trung
bình hằng năm của thành phố Hồ Chí Minh chiếm khoảng 22% tổng sản phẩm quốc
nội, 1/3 sản lượng công nghiệp, 1/3 tổng thu ngân sách và 1/4 tổng kim ngạch xuất
khẩu của cả nước. Về tiềm lực khoa học và công nghệ, thành phố Hồ Chí Minh có
các Khu Công nghệ cao, Khu Nông nghiệp công nghệ cao, Khu phần mềm Quang
Trung, Trung tâm công nghệ sinh sinh học, Viện Khoa học công nghệ tính toán… 45
trường đại học và 30 trường cao đẳng, 125 phòng thí nghiệm, 270 tổ chức hoạt động
khoa học và công nghệ. Giai đoạn 2016 – 2018, ngân sách của thành phố Hồ Chí
Minh chi cho hoạt động KH&CN đạt 4.637,461 tỷ đồng, bằng 2,24% tổng chi ngân
sách; trong đó, kinh phí đầu tư trực tiếp cho hoạt động nghiên cứu phát triển và đổi
mới sáng tạo của thành phố hàng năm đều tăng trên 15%. Đảng bộ thành phố xác
định mục tiêu phát triển thành phố Hồ Chí Minh thành một trong những trung tâm
lớn về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học – công nghệ của khu vực Đông Nam
122
Á. Để phát huy vai trò của khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã
hội, trong những năm qua thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành: Chương trình hỗ trợ
doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập
quốc tế giai đoạn 2016-2020; Kế hoạch hoàn thiện Hệ sinh thái khởi nghiệp tại thành
phố Hồ Chí Minh; Thành lập “Ban điều hành về thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo” nhằm triển khai thực hiện đồng bộ các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới
sáng tạo của thành phố giai đoạn 2018 – 2020. Thành phố đã triển khai thực hiện
nhiều giải pháp xây dựng nền tảng từ phát triển hạ tầng cơ sở đến đổi mới giáo dục -
đào tạo, hợp tác nghiên cứu - đổi mới công nghệ. Hỗ trợ các doanh nghiệp đang triển
khai khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo lập môi trường ươm tạo - thử nghiệm phát
triển sản phẩm mới.
1.2. Các kết quả đạt được về phát triển khởi nghiệp ở thành phố Hồ Chí Minh
Kể từ thời điểm UBND thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số
1339/QĐ-UBND ngày 27/3/2017 về việc phê duyệt kế hoạch hoàn thiện Hệ sinh thái
khởi nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh, tính đến tháng 6/2019. Trong khoảng thời
gian hơn 2 năm, thành phố đã huy động các tiềm lực hiện có ở các trường đại học,
cao đẳng, tổ chức hoạt động khoa học công nghệ, các viện nghiên cứu, khu công
nghiệp, nông nghiệp và một số tổ chức quốc tế hỗ trợ cho các đối tượng là các
doanh nhân, thanh niên sinh viên tham gia hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo. Theo báo cáo của Sở Khoa học Công nghệ, thành phố Hồ Chí Minh hiện có
gần 900 nhóm cá nhân/ tổ chức tham gia khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (startup)
đang hoạt động trên nhiều lĩnh vực. 24 cơ sở ươm tạo trên địa bàn thành phố đang
hoạt kết nối hỗ trợ cho 1.677 dự án khởi nghiệp phát triển ý tưởng kinh doanh và
kết quả đã có 12 doanh nghiệp gọi vốn thành công và 20 dự án (doanh nghiệp)
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được cấp chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
KH&CN. Hoạt động hỗ trợ cho khởi nghiệp sáng tạo tại thành phố đã được hình
thành và hoạt động như sau:
- Xây dựng hạ tầng cơ sở vật chất hỗ trợ cho phát triển khởi nghiệp đổi mới
sáng tạo: Đã hình thành không gian thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo
của thành phố như: Phòng thí nghiệm mở trong lĩnh vực hóa và vi sinh của Trung
tâm Dịch vụ phân tích thí nghiệm (CASE, 120 m2); Trung tâm đổi mới sáng tạo SHTP
Innovation Hub- iHub (SHTP Innnovation Hub) dành cho các dự án khởi nghiệp
trong lĩnh vực công nghệ thông tin; Không gian sáng chế Maker Innovation Space
(MakerSpace) dành cho các nhà sáng chế ở Khu công nghệ cao;.... Hình thành được
cơ sở vật chất của 24 cơ sở ươm tạo doanh nghiệp (cả tư nhân và nhà nước) với tổng
diện tích trên 24.500 m2 để hỗ trợ hoạt động phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
123
- Đào tạo - tư vấn hỗ trợ nâng cao năng lực phát triển khởi nghiệp đổi mới
sáng tạo: Trong những năm qua thành phố Hỗ Chí Minh đã thực hiện hỗ trợ đào tạo
– tư vấn cho 7.100 doanh nghiệp về đổi mới sáng tạo, năng suất - chất lượng, quản
lý năng lượng, quản trị tài sản trí tuệ; Hỗ trợ đào tạo khởi nghiệp cho 140 giảng viên
của 20 trường đại học để hình thành đội ngũ giáo viên giảng dạy về khởi nghiệp đổi
mới sáng tạo; Bồi dưỡng công nghệ sáng tạo STEM cho 5.670 giáo viên và 79.488
học sinh của các trường phổ thông. Đào tạo cho 1.523 cá nhân và nhóm khởi nghiệp;
nâng cao năng lực về kiến thức tiền khởi nghiệp cho 1.100 sinh viên của 30 trường
đại học và cao đẳng. Hợp tác với các tổ chức của các quốc gia như Hàn Quốc,
Canada,... Đào tạo 99 cán bộ quản lý các cơ sở ươm tạo doanh nghiệp.
- Nghiên cứu - phát triển - thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ -
ươm tạo doanh nghiệp. Hoạt động hỗ trợ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ
của thành phố tập trung vào các lĩnh vực trọng điểm như cơ khí và tự động hóa, điện
- điện tử và công nghệ thông tin, hóa dược, công nghệ thực phẩm và công nghệ vật
liệu, công nghệ sinh học, quản lý và phát triển đô thị. Tổng kinh phí ngân sách thành
phố chi cho hoạt động nghiên cứu hỗ trợ khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong 2 năm
2016 - 2017 là 315.654 triệu đồng chiếm tới 34,5% tổng kinh phí ngân sách thành phố
chi cho sự nghiệp KH&CN. Với 78% đề tài, dự án khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo có
kết quả nghiệm thu được ứng dụng trực tiếp và gián tiếp vào đời sống. Triển khai
Chương trình hỗ trợ khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo của thành phố Hồ Chí Minh
(Speedup) nhằm cung cấp công cụ hỗ trợ tài chính từ ngân sách cho 145 dự án đầu tư
thuộc lĩnh vực công nghiệp, y tế, giáo dục – đào tạo, sản xuất ứng dụng công nghệ cao..
- Kết nối – hợp tác phát triển khởi nghiệp của thành phố Hồ Chí Minh với các
các địa phương trong nước và kết nối với quốc tế. Thành phố Hổ Chí Minh đã hình
thành Ban điều hành 4 nhóm chuyên gia hệ sinh thái khởi nghiệp cho 04 lĩnh vực
trọng điểm của thành phố gồm: công nghệ thông tin, cơ khí - tư động, chế biến tinh
lương thực - thực phẩm, và hóa chất - nhựa - cao su với vai trò kết nối thúc đẩy hoạt
động nghiên cứu sáng tạo theo định hướng của thành phố. Các chuyên gia của 4 nhóm
là các giảng viên của trường đại học, các doanh nhân, các nhà quản lý thuộc các sở
của thành phố. Hoạt động của các nhóm chuyên gia đã tư vấn hỗ trợ kết nối trực tiếp
và gián tiếp 1.677 dự án khởi nghiệp phát triển ý tưởng kinh doanh. Thúc đẩy sự kết
nối hoạt động khởi nghiệp của thành phố với các tổ chức đến từ các nước Hàn Quốc,
Phần Lan, Canada, Sinhgapore, Thụy Sĩ hỗ trợ các dự án khởi nghiệp như IDG,
Dragon Capital, Spring, ...; Đặc biệt là hợp tác tốt với Đề án thương mại hóa công
nghệ theo mô hình Thung lũng Silicon (Mỹ), của Bộ Khoa học và Công nghệ
(Vietnam Silicon Valley - VSV) nhằm thiết kế các mô hình hỗ trợ khởi nghiệp sáng
tạo theo chuẩn quốc tế. Thành phố đã triển khai xây dựng: Sàn giao dịch công nghệ,
cổng thông tin giao dịch công nghệ trực tuyến. Thực hiện truyền thông khởi nghiệpvà
124
xây dựng văn hóa khởi nghiệp, hàng năm thành phố đều tổ chức sự kiện “Tuần lễ
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (WHISE)”.
1.3. Những hạn chế và nguyên nhân
Hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành phố Hồ Chí Minh chủ yếu
mới tập trung vào các lĩnh vực thương mại điện tử, công nghệ thông tin. Các lĩnh
vực khác chưa được phát triển mặc dù thị trường trong nước và quốc tế đang có
nhu cầu ngày càng lớn; Hoạt động nghiên cứu khoa học - công nghệ tại một số
trường đại học trên địa bàn chưa được quan tâm thích đáng. Các trường đại học
đang đầu tư phần lớn nguồn lực (nhân lực, kinh phí, thời gian) cho hoạt động đào
tạo; Số trường đại học có chương trình đào tạo khởi nghiệp sáng tạo, phát triển kết
quả nghiên cứu hình thành startup thông qua các cơ sở ươm tạo của trường đại học
còn khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 10%; Số lượng doanh nghiệp hình thành từ hoạt
động khởi nghiệp thành công tạo ra việc làm mới trong những năm qua có sự gia
tăng. Tuy nhiên kết quả trên vẫn còn thấp so với nhu cầu rất lớn về giải quyết việc
làm, nhất là cho các thanh niên trẻ đã tốt nghiệp ở các trường đại học trên địa bàn
thành phố; Hoạt động hợp tác phát triển khởi nghiệp giữa thành phố Hồ Chí Minh
với các tỉnh lân cận và các địa phương khác cả nước chưa được kết nối thường
xuyên. Chưa phát huy được lợi thế của thành phố lớn nhất đất nước là trung tâm
kinh tế - văn hóa - giáo dục - khoa học và công nghệ, giao lưu quốc tế.
Các nguyên nhân: Các chính sách hỗ trợ của thành phố Hồ Chí Minh chưa
tác động đầy đủ đến toàn bộ các giai đoạn hình thành và phát triển của dự án khởi
nghiệp đổi mới sáng tạo, hiện chỉ tác động chủ yếu vào giai đoạn tiền ươm tạo; Hiệu
quả tác động của chính sách còn chủ yếu theo chiều rộng, chất lượng ươm tạo chưa
cao; Nguồn tài chính của ngân sách thành phố và của xã hội đầu tư cho hoạt động
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo chưa được quan tâm đúng mức; Thiếu cơ chế chính
sách cho quỹ đầu tư mạo hiểm. Kinh phí chi cho hoạt động nghiên cứu khoa học của
thành phố giai đoạn 2016 - 2018, tỷ lệ kinh phí từ nguồn ngân sách khoa học công
nghệ chiếm 80%, kinh phí ngoài ngân sách chỉ đạt 20%; Cơ sở vật chất của các cơ sở
ươm tạo của thành phố còn thiếu đồng bộ; Thiếu không gian hỗ trợ cho khởi nghiệp;
Trang thiết bị cho các phòng thí nghiệm chưa đáp ứng hết nhu cầu của các dự án khởi
nghiệp đổi mới sáng tạo; Hoạt động của các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo vẫn còn gặp nhiều khó khăn do chưa có đủ mạng lưới chuyên gia liên kết và dịch
vụ chuyên nghiệp nhằm phục vụ công tác ươm tạo.
1.4. Giải pháp thúc đẩy phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành
phố Hồ Chí Minh trong những năm tới
Hoàn thiện chính sách hỗ trợ của thành phố Hồ Chí Minh tác động tích cực
đến toàn bộ các giai đoạn hình thành và phát triển của dự án khởi nghiệp đổi mới
125
sáng tạo. Duy trì ổn định nguồn tài chính của ngân sách thành phố đầu tư cho hoạt
động khoa học công nghệ, trong đó phân bổ hợp lý nguồn kinh phí chi cho hoạt động
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Xây dựng và thực hiện cơ chế tài chính theo hình thức
hơp tác công tư để khai thác tăng nguồn lực tài chính từ xã hội hỗ trợ cho hoạt động
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Đẩy mạnh trao đổi chuyên gia cố vấn khởi nghiệp và startup giữa thành phố
Hồ Chí Minh với các trường đại học, các quỹ đầu tư quốc tế nhằm tiếp cận phương
pháp tư duy sáng tạo, chuyển giao mô hình đào tạo nhân lực huấn luyện startup phát
triển các kỹ năng cho các cơ sở khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố theo tiêu
chuẩn quốc tế.
Phát triển hạ tầng dịch vụ hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng
cao năng lực cho các tổ chức cung cấp thiết bị dùng chung (phòng thí nghiệm mở -
open lab) và các cơ sở ươm tạo nhằm đáp ứng các nhu cầu nghiên cứu, ươm tạo ngày
càng đa dạng của hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Tạo điều kiện để các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành
phố Hồ Chí Minh tiếp cận hợp tác chia sẻ kinh nghiệm với doanh nghiệp khởi nghiệp
ở các địa phương trong cả nước tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư, nhận chuyển giao
công nghệ, phát triển sản phẩm mới, mở rộng thị trường.
Xây dựng và thực hiện có hiệu quả quy chế phối hợp giữa các Sở ban ngành
thành phố hỗ trợ các thủ tục pháp lý, công cụ tiếp cận thị trường mua sắm công cho
doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
2. Bối cảnh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành phố Hải Phòng
2.1. Giới thiệu khái quát về Hải Phòng
Hải Phòng là thành phố cảng, đầu mối giao thông quan trọng và cửa chính ra
biển của các tỉnh phía Bắc. Thành phố là một trong 3 cực của tam giác phát triển Hà
Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh có vai trò là động lực thúc đẩy phát triển của toàn
vùng Bắc Bộ và cả nước. Trên địa bàn thành phố Hải Phòng hiện có: 1 Khu kinh tế
Đình Vũ- Cát Hải diện tích 22.140 ha; 7 khu công nghiệp: KCN Nomura -153 ha,
KCN Đình Vũ - 1.463 ha, KCN Tràng Duệ- 600 ha, KCN Visip - 1.600 ha, KCN An
Dương - 350 ha , KCN Đồ Sơn- 150 ha, KCN Nam Cầu Kiền- 263,32 ha và 10 cụm
công nghiệp thu hút 1.545 doanh nghiệp trong và ngoài nước đang hoạt động sản
xuất kinh doanh ở nhiều ngành nghề như dịch vụ cảng biển, vận tải, du lịch, sản xuất
xi măng, thép cán, đóng tàu, linh kiện điện tử, hóa chất phân bón,chế biến nông
sản… Tiêu biểu như: Nhà máy sản xuất ô tô VinFast của tập đoàn Vingroup tại Khu
kinh tế Đình Vũ - Cát Hải có tổng vốn đầu tư 3,5 tỉ USD; Tổ hợp sản xuất linh kiện
126
điện tử của tập đoàn LG Hàn Quốc tại Khu công nghiệp Tràng Duệ có tổng vốn đầu
tư 4,5 tỉ USD: Nhà máy chế biến rau củ quả xuất khẩu theo công nghệ Châu Âu
công suất 100.000 tấn sản phẩm/ năm tại cụm công nghiệp Tiên Lãng có tổng vốn
đầu tư 1.780 tỉ đồng của Công ty CP LaViFood… Theo báo cáo của Sở Kế hoạch
và Đầu tư, kinh tế thành phố Hải Phòng năm 2018 có sự tăng trưởng mạnh mẽ và
đột phá: tốc độ tăng trưởng kinh tế trên địa bàn (GRDP) đạt 16,25% cao gấp 2,4 lần
so với bình quân chung cả nước; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 25,01%; sản
lượng hàng hóa thông qua cảng đạt 109 triệu tấn; thu hút 7,79 triệu lượt khách du
lịch; kim ngạch xuất khẩu đạt 8,19 tỉ USD; thu hút FDI đạt 2,4 tỉ USD; chỉ số năng
lực cạnh tranh của Hải Phòng xếp 9/63;.Trên địa bàn thành phố Hải Phòng hiện có
4 trường Đại học, 3 Viện nghiên cứu,11 trường Cao đẳng nghề, 10 trường Trung
cấp nghề. Phần lớn đội ngũ các nhà nghiên cứu, chuyên gia kĩ thuật công nghệ đều
đang làm việc ở các trường Đại học, Viện nghiên cứu: Trường Đại học Hàng Hải,
Đại học Y- Dược Hải Phòng, Đại học Hải Phòng, Đại học Quản lý và công nghệ
Hải Phòng, Viện Nghiên cứu Tài nguyên Môi trường biển, Viện Nghiên cứu Hải
sản, Viện Y học biển, Liên hiệp các Hội Khoa học - Kĩ thuật thành phố.
2.2. Quan điểm/ định hướng của thành phố Hải phòng về khởi nghiệp sáng tạo
Đảng bộ thành phố quán triệt Nghị quyết 45-NQTW ngày 24/1/2019 của Bộ
Chính trị, xác định mục tiêu “Phấn đấu xây dựng và phát triển Hải Phòng trở thành
thành phố đi đầu cả nước trong sự nghiệp CNH, HĐH; động lực phát triển của vùng
Bắc Bộ và cả nước; có công nghiệp phát triển hiện đại, thông minh, bền vững; kết cấu
hạ tầng giao thông đồng bộ kết nối thuận lợi với trong nước và quốc tế; trung tâm quốc
tế về giáo dục, đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học công nghệ, kinh
tế biển”… Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành và chỉ đạo thực hiện kế hoạch số
1394/QĐ-UBND ngày 05/6/2017 về phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới và
sáng tạo thành phố Hải Phòng đến năm 2020 , với quan điểm/ định hướng “Phát triển
loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ,
công nghệ,mô hình kinh doanh mới. Các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo
phải là động lực nâng cao sức cạnh tranh và tính tự chủ của nền kinh tế thành phố”.
Nhiều hoạt động hội thảo, hội nghị, giao lưu đã khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong
thanh niên - sinh viên và doanh nhân trên địa bàn thành phố.
2.3. Kết quả khởi nghiệp sáng tạo ở thành phố Hải Phòng trong những năm
gần đây
Kể từ Kể từ thời điểm UBND thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số
1393/QĐ-UBND ngày 05/6/2017 về việc phê duyệt kế hoạch hoàn thiện Hệ sinh thái
khởi nghiệp tại thành phố Hải Phòng, tính đến tháng 6/2019. Trong khoảng thời gian
2 năm: Hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố Hải Phòng những năm
127
qua đã thu hút được sự quan tâm của một bộ phận thanh niên, sinh viên, các doanh
nhân. Phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố có sự phát triển bước
đầu đi vào thực chất và hiệu quả. Thành phố hiện có 150 nhóm cá nhân/tổ chức doanh
nghiệp tham gia hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (startup); xây dựng hệ sinh
thái khởi nghiệp ở một số ngành nghề lĩnh vực như nông nghiệp, y tế, ẩm thực F&B,
du lịch, công nghệ thông tin; Có 8 dự án khởi nghiệp gọi vốn thành công, 05 doanh
nghiệp khởi nghiệp được chứng nhận là doanh nghiệp KH&CN… Một số hoạt động
hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành phố Hải Phòng đã được hình thành
những năm qua bao gồm:
Vận hành, khai thác hệ thống thông tin hỗ trợ khởi nghiệp:Thành phố đã tổ
chức thường xuyên các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức về phát
triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên Đài truyền hình Hải Phòng (THP, THP+): bản
tin thời sự, các chuyên đề “Sáng tạo khởi nghiệp”, “Khoa học công nghệ & đời sống”.
Truyền thông, quảng bá trên các báo: Cổng thông tin điện tử thành phố Hải Phòng,
Cổng thông tin khoa học và công nghệ thành phố Hải Phòng, Báo Hải Phòng, Báo
An Ninh Hải Phòng, Báo Diễn đàn Doanh nghiệp về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Vận hành Cổng thông tin hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo thành phố Hải Phòng nhằm
cung cấp thông tin về khởi nghiệp và chương trình hỗ trợ khởi nghiệp của thành
phố; kết nối thông tin với các địa phương trong nước và quốc tế; Tổ chức hội nghị
diễn đàn khởi nghiệp sáng tạo Hải Phòng năm 2017 với chủ đề “Chúng tôi đã khởi
nghiệp như thế nào”. Tổ chức Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thường niên
(Techfest Hải Phòng): Sở Khoa học và Công nghệ Hải Phòng phối hợp với các cơ
quan, đoàn thể khác trên địa bàn thành phố đã tổ chức thành công Techfest Hải
Phòng 2017 và Techfest Hải Phòng 2018, sự kiện đã thu hút được nhiều các dự án,
doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đến tham gia kết nối đầu tư, tìm kiếm đối tác
tham gia cuộc thi khởi nghiệp sáng tạo thành phố Hải Phòng.
Xây dựng hạ tầng cơ sở vật chất hỗ trợ cho phát triển khởi nghiệp: Hình thành
2 khu co-working ( tại Sàn và Push) với 60 chỗ ngồi, khu thiết bị dùng chung (hoạt
động 6 ngày/tuần từ 7h30 đến 18h30). Các cơ quan của thành phố đã tham gia tích
cực trong quá trình phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp gồm: Sở Khoa học Công nghệ
đầu mối chỉ đạo; Sở Kế hoạch & Đầu tư tổ chức các khóa đào tạo khởi sự doanh
nghiệp; Thành Đoàn tổ chức các diễn đàn khởi nghiệp; Trường Đại học Hải Phòng
và Đại học Hàng Hải duy trì hoạt động của câu lạc bộ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo
có sự tham gia của nhà đầu tư doanh nhân tham dự phiên kết nối đầu tư, cố vấn khởi
nghiệp của thành phố.
Đào tạo - tư vấn hỗ trợ nâng cao năng lực khởi nghiệp: Thành đoàn Hải Phòng
phối hợp với Hội doanh nhân trẻ Hải Phòng đã mời giảng viên là lãnh đạo của“ Quỹ
khởi nghiệp doanh nghiệp khoa hoc và công nghệ Việt Nam (SVF) thuộc Bộ Khoa
128
học và Công nghệ mở 2 lớp đào tạo cho 80 đại biểu thanh niên trẻ trở thành “ huấn
luyện viên khởi nghiệp”. Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố đã mở 2 lớp tập huấn hỗ
trợ đào tạo năng lực khởi nghiệp sáng tạo (Startup), năng suất chất lượng, quản trị tài
sản trí tuệ cho 200 doanh nghiệp vừa và nhỏ. Thành đoàn phối hợp với Hội Doanh
nhân trẻ thành phố tổ chức 4 lớp đào tạo kiến thức “ Ươm mầm khởi nghiệp và thắp
lửa khởi nghiệp” cho hơn 500 sinh viên của 2 trường Đại học Hàng Hải và trường
Đại học Hải Phòng.
Hỗ trợ nghiên cứu - phát triển - thương mại hóa sản phẩm, quản trị doanh
nghiệp: Thành phố đã hỗ trợ trực tiếp cho13 dự án và hỗ trợ gián tiếp cho 60 dự án về
các nội dung: hỗ trợ không gian, trang thiết bị làm việc chung; hỗ trợ chuyên gia tư vấn,
đào tạo kỹ năng hoàn thiện sản phẩm; đăng ký quyền sở hữu trí tuệ; xây dựng hệ thống
quản lý chất lượng tiên tiến; xây dựng và phát triển thương hiệu; hỗ trợ giới thiệu, quảng
bá sản phẩm; hỗ trợ tìm kiếm nguồn vốn từ các chương trình hỗ trợ của nhà nước, các
nhà đầu tư, quỹ đầu tư mạo hiểm trong và ngoài nước, quỹ phi chính phủ…
Kết nối hợp tác phát triển khởi nghiệp: Thành phố đã tổ chức được 07 cuộc
hội nghị kết nối hợp tác. “Hội nghị diễn đàn khởi nghiệp sáng tạo Hải Phòng” được
tổ chức định kì hàng năm: Tham dự diễn đàn, ngoài các thành viên ở Hải Phòng còn
có các chuyên gia, các nhà khởi nghiệp đến từ Hà Nội và các tỉnh lân cận. Hội thảo
giao lưu “Thắp lửa khởi nghiệp” do Thành đoàn phối hợp với Báo diễn đàn doanh
nghiệp, Hội doanh nghiệp trẻ Hải Phòng tổ chức thu hút gần 600 sinh viên ở các
trường đại học và thanh niên ở các quận huyện của thành phố tham dự. Hội nghị “Kết
nối đầu tư” do Sở Khoa học và Công nghệ thành phố phối hợp với Cục phát triển thị
trường và doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ
chức tháng 6/ 2019 đã thu hút sự tham gia của nhiều nhà đầu tư nước ngoài: Silicon
Valley(VSV), Agricare, eSpace CoWorking,Vandeleun; Các Ngân hàng trong nước:
Bảo Việt,VP Bank,AB Bank,Agribank..; các doanh nghiệp lớn trên địa bàn Hải Phòng
như: GE Việt Nam, MM Mega Market, Vimart Hải Phòng, Sơn Hải Phòng, Nhựa
Thiếu niên Tiền Phong, Ác quy Tia sáng, Kyodadai, JP Way Việt Nam, Nước mắm
Cát Hải... tham gia tìm kiếm cơ hội hợp tác đầu tư.
2.3. Những hạn chế và nguyên nhân
Hoạt động khởi nghiệp tại thành phố Hải Phòng mới phát triển ở các lĩnh vực
nông nghiệp, y tế, ẩm thực F&B, du lịch công nghệ thông tin… Với đặc điểm là thành
phố cảng, đầu mối giao thông, trung tâm công nghiệp các mô hình kinh doanh ứng
dụng trong lĩnh vực vận tải, logistics, lưu chuyển hàng hóa và vấn đề xử lý ô nhiễm
môi trường ở các khu công nghiệp trên địa bàn đang có nhu cầu lớn nhưng chưa được
các startup quan tâm… Kế hoạch phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo thành phố Hải phòng đến năm 2020 được phê duyệt tại QĐ 1394/QĐ-UBND ngày
129
5/6/2017, xác định mục tiêu đến 2020 thành phố có được 20 dự án khởi nghiệp gọi
vốn thành công; 20 doanh nghiệp được chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công
nghệ; hình thành 2 - 3 Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp. Thực tế phát triển khởi nghiệp
tại thành phố tính đến tháng 6 năm 2019 như đã nêu ở trên, kết quả đạt được còn
thấp xa so với mục tiêu đề ra. Hoạt động khởi nghiệp tại các trường học trên địa bàn
chưa được quan tâm thích đáng, mới có sinh viên của 2/4 trường đại học tham gia
các khóa đào tạo khởi nghiệp, sinh viên ở các trường cao đẳng và dạy nghề chưa
quan tâm nhiều đến khởi nghiệp. Thành quả của hoạt động khởi nghiệp đổi mới
sáng tạo đóng góp vào sự phát triển chung của thành phố trong những năm qua còn
ở mức rất khiêm tốn.
Các nguyên nhân: Nguồn tài chính của Ngân sách thành phố và của xã hội đầu
tư cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo chưa được quan tâm huy động đúng
mức. Kinh phí Ngân sách thành phố hàng năm chi cho hoạt động nghiên cứu khoa
học nói chung và cho hoạt động khởi nghiệp còn ở mức hạn hẹp. Hoạt động của Trung
tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố còn gặp khó khăn về cơ sở vật
chất và kinh nghiệm. Thành phố chưa xây dựng được cơ chế chính sách thích hợp
để thu hút các chuyên gia, các nhà khoa học, các doanh nhân từ các cơ quan ở Trung
ương, Thủ đô Hà Nội và từ quốc tế đến Hải phòng để hợp tác phát triển khởi nghiệp
đổi mới sáng tạo.
4. Các giải pháp thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo ở thành phố Hải Phòng
Từ kinh nghiệm của thành phố Hồ Chí Minh, giải pháp thúc đẩy phát triển
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở thành phố Hải Phòng trong những năm tới là:
- Phát huy tối đa sự vào cuộc của các cấp chính quyền, tổ chức đoàn thanh
niên,các trường đại học, cao đẳng, các tổ chức xã hội,các chuyên gia, các nhà đầu
tư, các doanh nghiệp để hỗ trợ cho các đối tượng là các doanh nhân, thanh niên,
sinh viên tích cực tham gia phát triển khởi nghiệp trên địa bàn thành phố. Cũng
như ở thành phố Hồ Chí Minh các trường đại học chủ yếu là đầu tư nguồn lực cho
hoạt động đào tạo, ở thành phố Hải Phòng hiện mới có 2/4 trường đại học quan
tâm đến hoạt động khởi nghiệp. Cần có các giải pháp để huy động các trường đại
học, cao đẳng, các viện nghiên cứu trên địa bàn thành phố tham gia tích cực vào
hoạt động khởi nghiệp sáng tạo. Về đối tượng ngoài thanh niên sinh viên ở các
trường đại học, cao đẳng cần khơi dậy tinh thần khởi nghiệp ở hàng nghìn doanh
nhân trẻ và thanh niên ở 11 quận huyện quan tâm hưởng ứng chương trình phát
triển khởi nghiệp sáng tạo.
Hội đồng nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng cần
sớm ban hành các quyết định về hoàn thiện chính sách/ định hướng phát triển khởi
130
nghiệp sáng tạo của thành phố Hải Phòng trong giai đoạn 2020-2025. Xác định các
lĩnh vực trong điểm thành phố đang có nhu cầu lớn cần phát triển khởi nghiệp là: Các
mô hình kinh doanh ứng dụng trong lĩnh vực giao thông vận tải, logistics, lưu chuyển
hàng hóa đi đến Cảng Hải Phòng; Phát triển khởi nghiệp sáng tạo gắn với thực hiện
cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử; Xây dựng thành phố Cảng xanh
sạch đẹp, đô thị thông minh; Phát triển sản xuất và chế biến nông sản sạch xuất khẩu;
Xử lý ô nhiễm môi trường ở các khu công nghiệp, xử lý tồn đọng các bãi rác thải
công nghiệp và rác thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố…
Sở Kế hoạch& Đầu tư chủ trì phối hợp với sở Tài chính, sở KH&CN và các sở
ngành khác trong xây dựng kế hoạch đầu tư công ngắn hạn và trung hạn trình Hội đồng
nhân dân thành phố Hải Phòng ra quyết định phê duyệt cần cân đối theo hướng tăng
nguồn tài chính của Ngân sách thành phố đầu tư cho hoạt động khoa học công nghệ và
trong đó có khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Sở Tài chính phối hợp với các sở Công
Thương, sở KH&CN xây dựng đề xuất cho Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
thành phố ra quyết định ban hành và thực hiện cơ chế tài chính hợp tác công tư để khai
thác nguồn lực tài chính từ các doanh nghiệp tư nhân lớn trong như Tập đoàn Vingrup,
FLC, Hoàng Huy; Các tập đoàn nước ngoài: LG Hàn Quốc, Kyodai Nhật Bản, eSpace
Cowrking Bỉ… hỗ trợ tích cực cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại thành phố.
Sở KH&CN chủ trì phối hợp với các sở ngành Tài chính, Kế hoạch &Đầu tư,
Giáo dục &Đào tạo,Thông tin &Truyền thông, Công Thương, Lao động &Thương
binh& Xã hội, Thành đoàn Hải Phòng, Liên hiệp các Hội KH&KT thành phố phối
hợp chỉ đạo thực hiện đồng bộ Kế hoạch phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới
sáng tạo thành phố Hải Phòng đến năm 2020 theo Quyết định số 1394/QĐ-UBND.
Hoàn thành và đưa vào hoạt động 3 trung tâm hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp sáng tạo
tập trung của thành phố nhằm đáp ứng các nhu cầu nghiên cứu, ươm tạo ngày càng
đa dạng của hoạt động khởi nghiệp đổi mới tại thành phố.
Phát huy vai trò hoạt động tích cực của các Trung tâm nghiên cứu phát triển
khởi nghiệp đổi mới sáng tạo do Thành đoàn và Hội doanh nghiệp thành phố phối
hợp tổ chức các lớp tập huấn về khởi nghiệp sáng tạo dành cho các đối tượng thanh
niên, sinh viên ở 4 trường đại học, 11 trường cao đẳng và thanh niên các quận huyện
trên toàn thành phố tham gia.
Sở KH &CN chủ trì phối hợp với Thành đoàn, Hội doanh nghiệp thành phố, các
trường đại học, cao đẳng trên địa bàn thành phố tổ chức thường xuyên hoạt động hội
thảo,hội nghị trao đổi chuyên gia cố vấn khởi nghiệp ở thành phố Hải Phòng với chuyên
gia tư vấn ở các Bộ ngành Trung ương, các trường đại học trên địa bàn Hà Nội, thành
phố Hồ Chí Minh, chuyên gia tư vấn của các quỹ đầu tư khởi nghiệp quốc tế nhằm tiếp
cận mô hình đào tạo nhân lực, huấn luyện startup hướng theo tiêu chuẩn quốc tế.
131
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/1/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát
triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030,tầm nhìn đến năm 2045.
2. Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc
phê duyệt Đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến
năm 2025.
3. Quyết định số 1394/QĐ-UBND ngày 05/6/2017 của Ủy ban nhân dân thành phố
Hải Phòng phê duyệt Kế hoạch Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng
tạo thành phố Hải Phòng đến năm 2020.
1. 4.Mô hình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở thành phố Hồ Chí Minh: Nút thắt và
các khuyến nghị - Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Báo cáo về hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở thành phố Hải Phòng
2017-2018 – Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hải Phòng.
5. Báo cáo về tình hình phát triển KT- XH của thành phố Hải Phòng Năm 2018 và
6 tháng đầu năm 2019 - Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hải Phòng.
132
11 trang
14/05/2022
2860
Bạn đang xem tài liệu "Phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại thành phố Hồ Chí Minh và bài học cho thành phố Hải Phòng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- phat_trien_khoi_nghiep_doi_moi_sang_tao_tai_thanh_pho_ho_chi.pdf
