Các phương thức hợp tác giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp trong đào tạo sinh viên ngành du lịch đáp ứng nhu cầu hội nhập
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 19, No.X5-2016
Các phương thức hợp tác giữa cơ sở đào
tạo với doanh nghiệp trong đào tạo sinh viên
ngành du lịch đáp ứng nhu cầu hội nhập
Phạm Thị Thu Phương
Đại học Kinh tế Quốc dân
TÓM TẮT:
Hiện nay, các cơ sở đào tạo ngành du lịch
và khách sạn được coi là nơi cung cấp nguồn
nhân lực chất lượng cao cho xã hội. Tháng
12/2015, Cộng đồng kinh tế ASEAN chính thức
được thành lập đã tạo ra xu hướng dịch
chuyển lao động ở nhiều lĩnh vực, trong đó có
sự dịch chuyển về lao động du lịch giữa 10
quốc gia và bắt đầu tạo ra sự cạnh tranh với
nguồn lao động trong nước. Hơn nữa, trong xu
thế hội nhập các yêu cầu của doanh nghiệp với
người lao động cũng càng ngày càng cao hơn.
Điều đó đòi hỏi các cơ sở đào tạo liên tục phải
cải tiến chương trình để nâng cao chất lượng
đào tạo. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng
đào tạo, các chương trình đào tạo phải gắn với
thực tiễn. Các cơ sở đào tạo phải có sự phối
hợp chặt chẽ với doanh nghiệp theo các
phương thức hợp tác khác nhau… Việc hợp
tác giữa các doanh nghiệp và các cơ sở đào
tạo trong lĩnh vực du lịch và khách sạn sẽ tạo
ra nhiều lợi ích cho mỗi bên đồng thời mang lại
các lợi ích thiết thực cho sinh viên. Thông qua
việc tìm hiểu các phương thức hợp tác với các
doanh nghiệp du lịch và khách sạn tại một số
trường đại học và cao đẳng trên địa bàn Hà
Nội cũng như kinh nghiệm của một số trường
đại học nổi tiếng trên thế giới, bài viết tổng hợp
các phương thức hợp tác giữa các cơ sở đào
tạo và các doanh nghiệp du lịch – khách sạn
trong quá trình đào tạo sinh viên nhằm đáp
ứng các yêu cầu đặt ra trong bối cảnh hiện
nay.
Từ khóa: Doanh nghiệp du lịch, cơ sở đào tạo du lịch và khách sạn, phương thức hợp tác, du
lịch và khách sạn
1. Đặt vấn đề
kể cả lý thuyết và thực hành. Sản phẩm là các sinh
viên ra trường, được gửi tới các doanh nghiệp để
làm việc. Vấn đề đặt ra là mặc dù các sinh viên có
kết quả học tập rất xuất sắc nhưng vẫn không đáp
ứng ngay được nhu cầu từ phía doanh nghiệp. Nói
cách khác là các doanh nghiệp cần đào tạo bổ sung,
đào tạo lại đối với sinh viên trước khi sinh viên có
cơ hội làm việc chính thức tại doanh nghiệp, tổ
chức.
Trên thế giới, hình thức hợp tác đào tạo giữa
doanh nghiệp với các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp
là các trường đại học, trường cao đẳng đã trở nên
phổ biến và là tất yếu, đặc biệt ở các nước phát triển
như: Hà Lan, Thụy Sỹ, Bỉ, Canada, Mỹ…
Tại Việt Nam, khẩu hiệu “học đi đôi với hành”
vốn đã quen thuộc trong mỗi người và cũng là
“khẩu hiệu” trong các cơ sở đào tạo. Tuy nhiên,
hình thức đào tạo sinh viên chủ yếu vẫn áp dụng
theo phương thức truyền thống, tức là nhà trường
hay cơ sở đào tạo tự xây dựng chương trình đào tạo,
Cùng với đó, quá trình hội nhập đã có tác động
rất lớn đến nhiều mặt kinh tế - xã hội của đất nước.
Việc cộng đồng ASEAN được thành lập vừa qua đã
Trang 120
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 19, SOÁ X5-2016
tạo ra xu hướng dịch chuyển lao động về du lịch
giữa 10 quốc gia và tạo ra sự cạnh tranh với lao
động trong nước. Để nâng cao chất lượng và năng
lực cạnh tranh của lao động ngành du lịch Việt Nam
trên thị trường lao động trong và ngoài nước cần sự
nỗ lực từ nhiều phía, trong đó có vai trò quan trọng
của các cơ sở đào tạo. Sự gắn kết của các cơ sở đào
tạo với các doanh nghiệp sẽ góp phần nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực ngành du lịch và khách sạn
trong bối cảnh hội nhập.
2. Mối quan hệ giữa cơ sở đào tạo, doanh
nghiệp và sinh viên
Ngày nay, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp và sinh
viên có mối liên hệ về mặt lợi ích khá chặt chẽ. Mỗi
bên sẽ có được những lợi ích của riêng mình thông
qua mối quan hệ hợp tác giữa cơ sở đào tạo và
doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập hiện nay.
Sơ đồ 1. Mối quan hệ giữa nhà trường, doanh nghiệp và sinh viên
Doanh nghiệp
Lợi ích
Cơ sở đào tạo
Sinh viên
Nguồn: Lê Trung Kiên, 2008
Sự cần thiết của việc hợp tác giữa cơ sở đào tạo
và doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch và khách sạn
trong bối cảnh hiện nay được thể hiện trên những
khía cạnh sau:
chương trình đào tạo và chất lượng đào tạo. Doanh
nghiệp cho rằng sinh viên tốt nghiệp vẫn chưa đáp
ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Vì vậy, các
doanh nghiệp, tổ chức cho rằng, phải đào tạo lại
sinh viên bằng những chương trình phù hợp với
doanh nghiệp của mình.
Thứ nhất, chất lượng dịch vụ tốt là mong muốn
của toàn xã hội, của doanh nghiệp, của khách hàng
và của cả người lao động. Chất lượng dịch vụ chịu
ảnh hưởng của nhiều yếu tố nhưng ảnh hưởng do
con người quyết định phần lớn.
Thứ năm, các cơ sở có đào tạo chuyên ngành du
lịch và khách sạn, mong muốn hoàn thiện chương
trình đào tạo đáp ứng được nhu cầu xã hội và của
doanh nghiệp. Sản phẩm đào tạo là các sinh viên,
họ có thái độ tốt trong công việc, họ tự tin về kiến
thức, năng lực và sẵn sàng làm việc chuyên nghiệp
tại các doanh nghiệp, phục vụ mọi nhu cầu về du
lịch của xã hội.
Thứ hai, con người là yếu tố quan trọng, nhân sự
là vấn đề sống còn của giới doanh nghiệp, tổ chức.
Thứ ba, sinh viên vốn được nghĩ là sản phẩm
đào tạo của các cơ sở đào tạo. Sinh viên mong
muốn tốt nghiệp sẽ có việc làm ngay tại các doanh
nghiệp, tổ chức có uy tín, danh tiếng và chuyên
nghiệp.
Vấn đề đặt ra là các bên: cơ sở đào tạo, doanh
nghiệp và sinh viên đều là các bên liên quan có
trách nhiệm chung với xã hội, ngành du lịch và bản
thân mỗi bên cần hợp tác, hỗ trợ để đạt được mục
Thứ tư, doanh nghiệp, tổ chức có quyền đánh
giá chất lượng sinh viên và tiếp đến là quy cho
Trang 121
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 19, No.X5-2016
tiêu riêng của mình: doanh nghiệp có lao động tốt,
sẵn sàng làm việc tại cơ sở; cơ sở đào tạo muốn
sinh viên tốt nghiệp ra trường có chất lượng tốt;
sinh viên muốn tốt nghiệp là có việc làm ngay, có
thu nhập xứng đáng với khả năng của mình.
3. Các phương thức hợp tác giữa doanh
nghiệp và cơ sở đào tạo trong lĩnh vực du lịch và
khách sạn
Các doanh nghiệp có thể tham gia hợp tác cùng
các cơ sở đào tạo trong quá trình đào tạo sinh viên
thông qua các cách thức sau (Sơ đồ 2):
Thứ nhất, tư vấn chương trình đào tạo cùng cơ
sở đào tạo: trong quá trình phát triển chương trình
đào tạo, doanh nghiệp tư vấn cho cơ sở đào tạo về
các yêu cầu của doanh nghiệp đối với sinh viên
cũng như các xu hướng mới nhất của thị trường du
lịch. Từ đó, cơ sở đào tạo có căn cứ để xây dựng
chuẩn đầu ra của các chương trình đào tạo.
Cơ sở đào tạo, doanh nghiệp và sinh viên đều
nhận thức được sự cần thiết và vai trò của việc hợp
tác. Vấn đề ở đây là tìm ra một phương thức hợp tác
hợp lý, làm sao để việc hợp tác có thể mang lại lợi
ích thiết thực cho các bên. Qua quá trình khảo sát
các mô hình hợp tác của một số trường đại học, cao
đẳng trên địa bàn Hà Nội, cũng như tìm hiểu kinh
nghiệm của một số trường đại học nổi tiếng trên thế
giới như Đại học Cornell (Hoa Kỳ), Đại học
Stenden (Hà Lan)… việc hợp tác với doanh nghiệp
trong đào tạo sinh viên ngành du lịch đáp ứng nhu
cầu hội nhập có thể thực hiện theo 02 mô hình
phương thức hợp tác như sau:
Thứ hai, phối hợp trong đào tạo sinh viên cùng
cơ sở đào tạo: đối với quá trình đào tạo, doanh
nghiệp có thể phối hợp với cơ sở đào tạo trong việc
đào tạo sinh viên qua các nội dung về đào tạo định
hướng, các chủ đề gắn với thực tiễn, các nội dung
về thực hành, kỹ năng nghề…
Thứ ba, hỗ trợ sinh viên cơ sở thực tập: quá
trình thực tập đóng vai trò quan trọng để sinh viên
có thể vận dụng được các kiến thức, kỹ năng được
học tại trường lớp và hòa nhập tốt với môi trường
làm việc trong tương lai. Vì vậy, doanh nghiệp có
thể tạo điều kiện để các sinh viên có thể có được
môi trường thực tập tốt nhất.
3.1 Từ phía các doanh nghiệp
Sơ đồ 2. Phương thức hợp tác từ phía các doanh nghiệp
Các hoạt động phối hợp với
cơ sở đào tạo từ phía doanh nghiệp
Lợi ích
Giảm chi phí đào tạo
ban đầu. Tiết kiệm
chi phí đào tạo
Tư vấn chương
trình đào tạo với
cơ sở đào tạo
Đào tạo sinh viên
ngay khi còn học tập
trong nhà trường
Hỗ trợ cơ sở thực
Có cơ hội tuyển
tập
được những sinh
viên xuất sắc theo
yêu cầu của doanh
nghiệp
Phối hợp tổ chức các
khóa đào tạo
Tham gia cùng giảng
dạy các học phần với
Thuyết trình
(Guest Speaker)
ngắn hạn
cơ sở đào tạo
Nguồn: tác giả tổng hợp
Trang 122
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 19, SOÁ X5-2016
Thứ tư, tham gia các hoạt động khác cùng cơ sở
đào tạo: Ngoài các hoạt động trên, các doanh
nghiệp có thể đóng góp vào quá trình đào tạo sinh
viên thông qua các hoạt động như: đóng góp vào
quỹ khuyến học, tham gia các hoạt động của nhóm
các doanh nghiệp/tổ chức ngành du lịch – khách sạn
hợp tác với cơ sở đào tạo, cùng cơ sở đào tạo đánh
giá sinh viên…
hệ hợp tác thông qua các hoạt động như sau (Sơ đồ
3):
Thứ nhất, quảng bá hình ảnh cho doanh nghiệp:
các cơ sở đào tạo có thể đưa các thông tin về doanh
nghệp tới sinh viên về cơ hội thực tập, thông tin
tuyển dụng…
Thứ hai, hỗ trợ tuyển dụng nguồn nhân lực:
hàng năm, các doanh nghiệp đều có nhu cầu về
tuyển dụng lao động, lao động thời vụ. Vì vậy, các
cơ sở đào tạo có thể hỗ trợ các doanh nghiệp trong
việc đưa thông tin đến sinh viên hoặc giới thiệu sinh
viên vào làm việc, thực tập tại doanh nghiệp.
3.2 Từ phía các cơ sở đào tạo
Cùng với phương thức hợp tác từ phía doanh
nghiệp, các cơ sở đào tạo có thể thúc đẩy mối quan
Sơ đồ 3. Phương thức hợp tác từ phía cơ sở đào tạo
Lợi ích
CƠ SỞ ĐÀO TẠO
Thực hiện
Nâng cao chất lượng
đầu ra
Xây dựng
Quảng bá
uy tín về
Hỗ trợ
tuyển
dụng
nguồn
nhân lực
Hỗ trợ tiếp
cận các tài
liệu, kết quả
nghiên cứu
Tăng uy tín của
cơ sở đào tạo
hình ảnh
doanh
Phân loại
sinh viên
chất lượng
đào tạo
nghiệp
sinh viên
Tăng tính thực tiễn của
chương trình đào tạo
Theo yêu cầu riêng
của doanh nghiệp
Theo chuyên ngành
Nguồn: tác giả tổng hợp
Ngoài ra, các cơ sở đào tạo có thể cung cấp
thông tin và tài liệu về các chương trình, các hoạt
động giáo dục và đào tạo của nhà trường; đào tạo
sinh viên theo yêu cầu của doanh nghiệp kết hợp
với chương trình đào tạo của nhà trường; tạo điều
kiện cho doanh nghiệp tiếp cận với các tài liệu
nghiên cứu về chuyên ngành du lịch và khách sạn;
cập nhật các xu hướng mới nhất về ngành du lịch và
khách sạn trong khu vực và trên thế giới cũng như
tạo điều kiện tốt nhất cùng hợp tác đào tạo thực
hành đối với sinh viên.
4. Kinh nghiệm của Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân về việc hợp tác với doanh nghiệp trong
đào tạo sinh viên ngành du lịch và khách sạn
Trong quá trình đào tạo sinh viên ngành du lịch
và khách sạn, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã
xác định các doanh nghiệp du lịch và khách sạn là
một mắt xích quan trọng. Đó không chỉ là đối tác hỗ
trợ thực tập, thực hành, tiếp nhận và sử dụng lao
động mà còn là một bộ phận chính yếu tham gia vào
tất cả các hoạt động đào tạo bao gồm: xây dựng
chương trình, thực hiện chương trình, giảng dạy,
Trang 123
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 19, No.X5-2016
hướng dẫn thực hành, thực tập, đánh giá kết quả
đào tạo, sử dụng sản phẩm đào tạo, hợp tác nghiên
cứu khoa học, chuyển giao công nghệ... Hợp tác
giữa nhà trường và các doanh nghiệp trong đào tạo
sinh viên ngành du lịch và khách sạn là một điều
kiện cơ bản trong quá trình xây dựng và triển khai
đào tạo. Mối quan hệ hợp tác này sẽ tạo ra lợi ích
tương hỗ cho cả nhà trường, các tổ chức doanh
nghiệp, người học và xã hội nói chung. Để việc hợp
tác với doanh nghiệp được hiệu quả, Trường Đại
học Kinh tế Quốc dân triển khai việc hợp tác theo
tiến trình như sau:
doanh nghiệp, phát triển các bài tập học tập dựa trên
giải quyết vấn đề; phát triển các dự án sinh viên…
Thứ tư, thu thập và sử dụng thông tin phản hồi
từ các doanh nghiệp: các thông tin phản hồi từ các
doanh nghiệp khá đa dạng. Các phản hồi từ các
doanh nghiệp là một nguồn thông tin quan trọng đối
với nhà trường nhằm xây dựng, thực hiện và hoàn
thiện chương trình đào tạo ngành du lịch và khách
sạn.
5. Kết luận và kiến nghị
Để quá trình đào tạo có chất lượng cao, tạo ra
nguồn nhân lực có năng lực đáp ứng nhu cầu của xã
hội, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập hiện nay, việc
hợp tác giữa các các doanh nghiệp và cơ sở đào tạo
là một tất yếu đặt ra, việc lựa chọn mô hình hợp tác
trong việc đào tạo thực hành hợp lý sẽ tạo ra tính
hiệu quả trong công tác đào tạo nói chung của nhà
trường cũng như trong việc sử dụng lao động của
doanh nghiệp. Tuy vậy, việc hợp tác giữa cơ sở đào
tạo và các doanh nghiệp trong quá trình đào tạo sinh
viên ngành du lịch và khách sạn phụ thuộc vào
nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có các bên liên
quan. Do đó, mỗi bên cần thực hiện tốt vai trò của
mình trên các góc độ sau:
Thứ nhất, xác định vai trò của các doanh nghiệp
du lịch và khách sạn: nhận thức về vị trí, vai trò và
đặc điểm của doanh nghiệp du lịch và khách sạn
trong ngành nghề đào tạo là yêu cầu đầu tiên được
đặt ra. Căn cứ trên những yêu cầu của hoạt động
đào tạo, đặc điểm chương trình đào tạo, đặc điểm và
năng lực của nhà trường, nhà trường xác định rõ
mục tiêu và những yêu cầu khi xây dựng mối quan
hệ với từng các loại hình doanh nghiệp khác nhau.
Thứ hai, tìm kiếm, xây dựng và duy trì mối quan
hệ với các doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch và
khách sạn: việc lựa chọn các đối tượng doanh
nghiệp phù hợp sẽ đảm bảo yêu cầu thực hiện
chương trình cũng như duy trì mối quan hệ bền
vững. Lựa chọn doanh nghiệp trước hết phụ thuộc
vào năng lực, đặc điểm của cơ sở đào tạo cũng như
khả năng quản lý và phát triển các mối quan hệ. Các
chương trình hợp tác cụ thể sẽ được các giảng viên,
nhà trường phát triển nhằm khai thác các mối quan
hệ với thế giới nghề nghiệp.
Thứ nhất, đối với cơ quan quản lý nhà nước về
giáo dục: cần có cơ chế hỗ trợ nhằm thúc đẩy sự
phát triển hiệu quả của các mối quan hệ hợp tác
giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo như: cần có các
quy chế, văn bản, tiêu chí cụ thể về mối quan hệ với
doanh nghiệp trong các cơ sở đào tạo; có các văn
bản hướng dẫn các cơ sở đào tạo thực hiện quy trình
thiết lập, duy trì, quản lý mối quan hệ với doanh
nghiệp; có chính sách xem xét hỗ trợ các doanh
nghiệp tham gia vào hoạt động đào tạo như cấp giấy
khen tôn vinh, giảm thuế, hạ lãi suất hoặc ưu đãi
vay vốn…
Thứ ba, thiết kế các phương thức, hoạt động
hợp tác cụ thể giữa nhà trường và doanh nghiệp:
các hoạt động hợp tác giữa doanh nghiệp và Trường
Đại học Kinh tế Quốc dân khá đa dạng, từ việc phối
hợp tư vấn cung cấp thông tin tới việc tham gia trực
tiếp vào quá trình đào tạo và kiểm tra đánh giá sinh
viên. Các hoạt động hợp tác bao gồm: tổ chức các
hoạt động thỉnh giảng, seminar; tổ chức kiến tập
cho sinh viên; phát triển các hoạt động thực tập tại
Thứ hai, đối với các cơ sở đào tạo: các cơ sở
đào tạo cần có chiến lược phát triển gắn liền với
nhu cầu xã hội, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập
hiện nay. Ngoài ra, cần có sự chủ động của các cơ
sở đào tạo trong việc tiếp cận và đưa ra cách thức
Trang 124
TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 19, SOÁ X5-2016
phối hợp, cùng với các đề xuất hợp tác với doanh
nghiệp trong lĩnh vực du lịch và khách sạn.
tạo. Các doanh nghiệp cần thể hiện trách nhiệm xã
hội của mình và hỗ trợ tối đa trong khả năng để góp
phần nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành
du lịch và khách sạn.
Thứ ba, đối với các doanh nghiệp du lịch và
khách sạn: cần có sự quan tâm, ủng hộ của lãnh đạo
doanh nghiệp đối với việc hợp tác với các cơ sở đào
The modes of cooperation
between educational institutions and enterprises
in training tourism students
to meet the demand of integration
Pham Thi Thu Phuong
National Economics University
ABTRACT:
Nowadays, educational institutions with
tourism and hospitality majors are a place
providing high-quality human resources to
society. The official establishment of ASEAN
Economic Community in December 2015
allows a free movement of labor within different
areas including tourism among ten Southeast
Asian countries and creates a competition with
domestic labor. Moreover, the trend of
integration also means higher requirements for
employees from enterprises, which demands
educational institutions to continuously improve
curriculum to enhance educational quality.
However, training programs must be practical
in order to improve quality of education.
Educational institutions must be closely
coordinated with enterprises through various
modes of cooperation. Collaborating between
enterprises and educational institutions with
majors in tourism and hospitality industry not
only benefits each party tremendously but also
benefits
students
practically.
Through
understanding different cooperating modes
between universities in Ha Noi with tourism
enterprises as well as learning experiences
from many prestigious universities in the world,
the paper summarizes collaborating modes
between educational institutions with tourism
enterprises in training students to satisfy
requirements in the current situation.
Keywords: tourism enterprises, educational institutions, modes of cooperation, tourism and
hospitality
Trang 125
SCIENCE & TECHNOLOGY DEVELOPMENT, Vol 19, No.X5-2016
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Hoàng Thị Lan Hương và cộng sự (2015),
Quan hệ với thế giới nghề nghiệp, Dự án phát
triển giáo dục đại học định hướng nghề nghiệp
ứng dụng ở Việt Nam giai đoạn 2.
nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế - xã
hội ở Việt Nam: Thực trạng và khuyến nghị,
Tạp chí Phát triển và Hội nhập số 22, trang 82-
87.
[2]. Lê Trung Kiên (2008), Hợp tác với WOW, Tài
liệu dự án Việt Nam - Hà Lan.
[4]. Trần Anh Tài (2009), Gắn đào tạo với sử
dụng, nhà trường với doanh nghiệp, Tạp chí
Kinh tế và Kinh doanh – Đại học Quốc gia Hà
Nội, số 25, trang 77-81.
[3]. Nguyễn Đình Luận (2015), Sự gắn kết giữa
nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo
Trang 126
7 trang
08/01/2024
960
Bạn đang xem tài liệu "Các phương thức hợp tác giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp trong đào tạo sinh viên ngành du lịch đáp ứng nhu cầu hội nhập", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- cac_phuong_thuc_hop_tac_giua_co_so_dao_tao_voi_doanh_nghiep.pdf
