Nghiên cứu giải pháp phát triển thương mại, dịch vụ bền vững cho tỉnh Thái Nguyên

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI,

DỊCH VỤ BỀN VỮNG CHO TỈNH THÁI NGUYÊN

Trꢀn Thị Thanh Xuân^*

Trường Đại học Công nghệ Giao thông vận tải (Cơ sở ĐT Thái Nguyên)

TÓM TẮT

Trong những năm qua, cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt khá cao, cơ cấu kinh tế của tỉnh có

sự chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng công nghiệp – xây dựng và dịch vụ trong tốc độ tăng trưởng

kinh tế (GDP) có xu hướng tăng lên và tỷ trọng nông, lâm, nghiệp có xu hướng giảm. Tuy nhiên

sự chuyển dịch kinh tế của tỉnh vẫn còn chậm, trong đó có giá trị gia tăng khu vực dịch vụ thấp

hơn so với chỉ tiêu phát triển ngành. Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 01/7/2004 của Bộ chính trị về

phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng trung du miền núi

Bắc Bộ đến năm 2020. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ XVIII,

nhiệm kỳ 2010-2015 diễn ra trong các ngày từ 20 đến 23-10-2010 đưa ra. Để đạt được mục tiêu,

tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 5 năm tới tăng 12-13%, GDP bình quân đầu người đến năm

2015 đạt 45 triệu đồng. Vậy đâu là giải pháp thương mại, dịch vụ của tỉnh phát triển bền vững?

Mục tiêu của nghiên cứu là tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thương mại, dịch vụ và

trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ các siêu thị bán lẻ

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Nguồn dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu được lấy từ việc phỏng vấn

ngẫu nhiên 200 khách hàng đến siêu thị mua sắm. Các phương pháp được sử dụng để phân tích dữ

liệu thu thập là: thống kê mô tả, phân tích số, phân tích nhân tố và phân tích chéo.

Từ khóa: Siêu thị, chất lượng dịch vụ, Trung tâm thương mại

ĐẶT VẤN ĐỀ^*

với các tỉnh miền núi phía Bắc và cả nước.

Trong những năm gần đây Tỉnh có nhiều

chuyển biến tích cực trong hoạt động thương

mại, dịch vụ năm 2013 tổng mức bán lẻ hàng

hóa dịch vụ đạt 16.531 tỷ đồng trong đó

thương mại chiếm 88%. Tuy nhiên ngành

dịch vụ thương mại vẫn còn nhiều hạn chế:

Chưa xứng tầm là một trung tâm thương mại

cấp khu vực, tốc độ phát triển dịch vụ thương

mại chưa có sự quy hoạch dẫn đến nhiều vấn

đề bất cập, các dịch vụ thương mại ở nông

thôn còn chậm… Song trong điều kiện hội

nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, với

vai trò là “một trung tâm kinh tế - xã hội lớn

của khu vực đông bắc hay cả Vùng trung du

và miền núi phía bắc”. Tỉnh Thái Nguyên cần

vượt qua những khó khăn hiện tại và thách

thức để xây dựng chiến lược phát triển ngành

thương mại, dịch vụ bền vững.

Tỉnh Thái Nguyên nằm ở phía Bắc tiếp giáp

với thủ đô Hà Nội, phía Tây tiếp giáp với tỉnh

Vĩnh Phúc và tỉnh Tuyên Quang. Tỉnh Thái

Nguyên có diện tích tự nhiên 3.541 km²và

dân số hơn 1 triệu người, với 8 dân tộc anh

em chủ yếu sinh sống. Thái Nguyên có địa

hình đặc trưng là đồi núi xen kẽ với ruộng

thấp, chủ yếu là núi đá vôi và đồi dạng bát úp.

Thái Nguyên một tỉnh ở đông bắc Việt Nam

là tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà

Nội. Thái Nguyên được coi là một trung tâm

đào tạo nguồn nhân lực lớn thứ 3 sau Hà Nội

và thành phố Hồ Chí Minh. Tỉnh còn là thành

phố loại I trực thuộc tỉnh, phấn đấu năm 2020

thành phố Thái Nguyên - tỉnh Thái Nguyên

trực thuộc Trung ương. Chính vì thế có nhiều

điều kiện thuận lợi cho phát triển thương mại

và dịch vụ.

NỘI DUNG, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Đặc biệt trong thời gian qua tuyến đường cao

tốc Quốc lộ 3 mới được xây dựng và đưa vào

lưu thông (12/2013) nối liền tuyến giao thông

Mục tiêu nghiên cứu

- Đánh giá được thực trạng hoạt động thương

^*Tel:

mại, dịch vụ trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

101

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

- Đánh giá được lợi thế, khó khăn ảnh hưởng

đến sự phát triển thương mại, dịch vụ trong

tỉnh Thái Nguyên

Những đóng góp của ngành thương mại và

dịch vụ trong phát triển kinh tế xã hội của

Thái Nguyên

- Số liệu điều tra phải khách quan và phải

đàm bảo độ tin cậy

Cùng góp phần tăng trưởng của kinh tế của

Tỉnh năm 2013, tổng mức bán lẻ hàng hóa và

doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 16.531 tỷ

đồng, trong đó ngành thương mại đạt:

14.547,28 tỷ đồng và 1.818,41 tỷ đồng từ dịch

vụ thương mại.

- Đưa ra được định hướng phát triển ngành

thương mại, dịch vụ bền vững cho Thái Nguyên.

- Đề xuất các giải pháp chủ yếu để thực hiện

phát triển thương mại dịch vụ bền vững cho

tỉnh Thái Nguyên.

Hoạt động bán lẻ ở tỉnh Thái Nguyên: Hệ

thống các siêu thị phát triển khá nhanh trong

Tỉnh nhưng chủ yếu tập trung ở địa bàn khu

vực thành phố. Năm 2004 siêu thị đầu tiên

được thành lập với hình thức là siêu thị tổng

hợp Tôn Mùi tại TP Thái Nguyên và chỉ sau 6

năm đã có hơn 15 siêu thị kinh doanh các loại

trong đó có 8 siêu thị kinh doanh tổng hợp

(Siêu thị điện máy Thanh niên, Tôn Mùi,

Minh cầu1,2 , Do’s Mart, Dung Quang, Siêu

thị chợ Phú Thái) và 7 siêu thị chuyên doanh

(2 siêu thị thế giới số; Siêu thị sách Thái

Nguyên, Máy tính IEC,…) với tổng diện tích

đất xây dựng của các siêu thị trên 14.000m²,

tổng diện tích sàn trên kinh doanh hơn

12.500m²Tổng doanh thu thương mại đạt

bình quân khoảng hơn 105 tỷ đồng/năm.

Ngoài ra còn có các chuỗi cửa hàng tiện lợi

và có 137 chợ truyền thống. Năm 2013 doanh

thu từ hoạt động bán lẻ đạt: 16.531 tỷ đồng.

Qua đó có thể thấy rằng hoạt động bán lẻ có

vai trò quan trọng đối với ngành thương mại,

dịch vụ của Tỉnh Thái Nguyên.

Đối tưꢁng nghiên cứu:

Hệ thống siêu thị, chợ trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên (chọn mẫu 3 siêu thị: Siêu thị Minh

Cầu; siêu thị Tôn Mùi và siêu thị điện máy

Thanh Niên).

Nội dung nghiên cứu:

- Phân tích thực trạng và đánh giá phát triển

thương mại, dịch vụ của tỉnh trong năm

2012-2013.

- Tìm ra những hạn chế và nguyên nhân

trong chính sách phát triển thương mại dịch

vụ của Tỉnh.

- Đề xuất định hướng phát triển ngành thương

mại, dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên trong thời

gian tới.

Phương pháp nghiên cứu:

- Điều tra số liệu thực tế tại cơ sở trên địa bàn

nghiên cứu bằng phiếu điều tra và phỏng vấn

hỏi trực tiếp sinh viên với 200 phiếu.

- Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo

THỰC TRẠNG NGÀNH THƯƠNG MẠI,

DỊCH VỤ TỈNH THÁI NGUYÊN

Bảng 1: Tổng mức lưu chuyển bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội năm 2013

Cơ cấu

(%)

Năm 2013 so

Năm 2012

(tỷ đồng)

Năm 2013

(tỷ đồng)

Ngành kinh tế

với năm

2012(%)

+15

Tổng số

Phân theo loại hình kinh tế

Kinh tế nhà nước

13,771.5

16.531

100

1,067.5

12,704.0

1.171

15.360

7

93

+13.2

+20,5

Kinh tế dân doanh

Phân theo ngành kinh doanh

Thương nghiệp

Dịch vụ lưu trú, nhà hàng

Dịch vụ khác

12,364.2

926.2

14.547,28

1.157,17

661,24

88

7.5

4.5

+14,8

+14,9

+15

481.1

Nguồn: Sở công thương Thái Nguyên, 2013

102

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

Bảng 2: Một số siêu thị điển hình trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Năm

Xếp Diện tích kinh

hạng

Tên Siêu thị

Địa điểm

hoạt

động

2004

2006

Ghi chú

doanh(m²)

Tôn mùi

P. Phan Đình Phùng, P. Thịnh đán

3

>1.000

1.000

>1.000

>500

2.500

>1.000

Nội thất Hoàng Bình Đường Bắc Kạn – TPTN

Minh cầu 1 P. Phan Đình Phùng

Thế giới số -cơ sở 1 127- Đường cách mạng tháng 8 -TPTN 2006

Dung Quang

Thanh niên Plaza

……

TT Ba hàng – Phổ Yên – TN

P. Tân Thịnh- TPTN

2008

2011

Nguồn: Sở Kế hoạch và đầu tư tỉnh Thái Nguyên, 2013

Bảng 4: Lý do khách hàng chọn siêu thị

160

140

120

100

80

60

40

20

0

Gần nhà, gần

trung tâm

Gía cả niêm yết

đúng

Hàng hóa đa

dạng, chất lượng

đảm bảo

Văn minh lịch sự Không gian sạch Tự do chọn lựa

sẽ, tiện lợi

Chương trình

khuyến mãi, quà

tặng, giảm giá tốt

Lý do

Nguồn: Kết quả phân tích số liệu khảo sát 12/2013

Hiện tại, tỉnh đang xây dựng trung tâm

thương mại Minh Cầu giai đoạn 2. Tạo nên

một bức tranh về sự cạnh tranh và năng động

trong tỉnh. Theo qui hoạch phát triển hệ thống

chợ, siêu thị và trung tâm thương mại Sở

Công thương tỉnh Thái Nguyên thông qua đến

năm 2020 trên địa bàn tỉnh sẽ có 178 chợ,

Trung tâm thương mại 16, siêu thị 35.

nâng tổng số lên 12 địa điểm có giao dịch

ngân hàng.

Giáo dục đào tạo và chuyển giao khoa học

kỹ thuật: Tỉnh Thái Nguyên có nhiều chuyển

biến tích cực cả về quy mô số lượng và chất

lượng. Tỉnh Thái Nguyên là trung tâm văn

hóa với trên 20 trường đại học, cao đẳng,

trường nghề, viện nghiên cứu. Là nơi đào tạo

tri thức và chuyển giao khoa học công nghệ

và kỹ thuật cho các tỉnh miền núi phía Bắc và

cả nước. Trong đó phải kể đến các đơn vị

Trường thuộc Đại học Thái Nguyên, Cao

đẳng kinh tế Thái Nguyên… là nơi đào tạo

nguồn nhân lực chất lượng cao cho khu vực

miền núi phía Bắc.

Xây dựng vận tải: Với vốn đầu tư phát triển

cơ sở hạ tầng và được huy động từ nhiều

nguồn và đầu tư xây dựng hợp lý. Tỉnh Thái

Nguyên tập chung chủ yếu xây dựng các công

trình hạ tầng giao thông và các công trình

phúc lợi. Đặc biệt công trình Quốc lộ 3 mới

với mức đầu tư trên 10.000 tỷ đồng sau khi xây

dựng đưa vào hoạt động (1/2014) và hệ thống

đường trong thành phố giúp lưu thông tiện lợi,

việc phân phối hàng hóa trở nên dễ dàng.

Kết quả khảo sát ý kiến người tiêu dùng

khi mua sắm tại các siêu thị

Lý do khách hàng chọn siêu thị là nơi mua sắm

Tài chính và tín dụng: Hệ thống ngân hàng

tỉnh Thái Nguyên trong năm 2013 đã thành

lập thêm 1 chi nhánh ngân hàng thương mại,

Qua điều tra cho thấy: hàng hóa đa dạng, chất

lượng đảm bảo là nguyên nhân chủ yếu để

103

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

khách hàng lựa chọn siêu thị là nơi mua sắm.

Trong tổng số 200 phiếu hỏi thì có tới 142

lượt người chọn lý do này, chiếm tỷ lệ 71%.

Bên cạnh đó việc được tự do lựa chọn hàng

thỏa mái theo ý muốn cũng là một trong

những nguyên nhân chính dẫn đến khách

hàng lựa chọn mua sắm tại siêu thị có 148

người lựa chọn lý do này, chiếm 74,1%.

Ngoài ra không gian sạch sẽ, thoáng mát, đội

ngũ nhân viên phục vụ tận tình và có các

chương trình giảm giá, khuyễn mãi, quà

tặng… cũng được khách hàng đặc biệt quan

tâm chiếm tỷ lệ 52,4%.

Kết quả thống kê cho thấy nhìn chung vấn đề

về chất lượng và giá cả ở các siêu thị đều thực

hiện khá tốt về giá cả chúng thể hiện tương

đối đồng đều nhau không có sự biến động

lớn. Nhìn chung khách hàng đánh giá ở mức

hài lòng.

Mặt khác về thái độ phục vụ của đội ngũ nhân

viên không quá lớn trong số những siêu thị

khảo sát tốp đầu vẫn dẫn điểm đó là siêu thị

Minh Cầu, tiếp đến là Tôn Mùi và Siêu thị

Thanh niên. Các siêu thị sở hữu bởi “vị trí

vàng” cả hai hệ thống cửa hàng đều nằm

trung tâm thành phố theo nhận xét của khách

hàng thì đây là nơi rất thuận tiên cho việc

mua sắm khi họ tranh thủ đi làm về và đưa

đón con đi học dù có về muộn xong đi mua

hàng hóa trong siêu thị vẫn rất yên tâm không

lo bị hết hàng như là đi chợ. Hơn nữa trong

siêu thị trưng bày hàng hóa chính là bộ mặt và

tạo ấn tượng ban đầu của bất kỳ doanh nghiệp

nào trong mắt người tiêu dùng. Điều này tuy

đơn giản nhưng nó thật sự rất quan trọng đối

với việc việc nghiên cứu sắp xếp, sự sáng tạo

và nghiên cứu tâm lý thói quen… của khách

hàng. Tuy nhiên sự đánh giá hài lòng của

khách hàng lại hướng về sự tiện lợi của siêu

thị Tôn mùi là hơn cả về tính thuận tiện. Siêu

thị này có mặt tiền rộng chỗ bãi đậu xe rộng

cửa ra vào lớn.

Chủng loại hàng hꢀa mà khách hàng

thường lựa chọn và quyết định mua

Qua tham khảo lấy ý kiến của các nhân viên

bán hàng và các chuyên gia kết hợp với phân

tích trên phiếu cho thấy ngành thực phẩm,

hóa mỹ phẩm được khách hàng lựa chọn

nhiều nhất với tổng số 971 điểm, tiếp đến là

đồ dùng gia đình với 890 điểm và đứng thứ 3

là đồ may mặc 636 điểm. Hàng điện máy và

giày dép chiếm tỷ lệ nhỏ cho thấy rằng khách

hàng đến siêu thị không lựa chọn mặt hàng

này nhiều, điều này phản ánh khá thực nếu

mua hàng điện máy hay giầy dép thì phần lớn

khách hàng sẽ đến các siêu thị chuyên doanh

hoặc các cửa hàng đại lý.

Đánh giá của khách hàng về chất lượng

dịch vụ tại các siêu thị

Bảng 5: Thứ tự ưu tiên trong lựa chọn hàng hóa

Đồ dùng

gia đình

Thực phẩm Hóa mỹ phẩm

Đồ may mặc Điện máy

Giꢀy dép

Thứ tự Thang

ưu tiên điểm

Tꢀn

số

Tꢀn

số

Tꢀn

số

Tꢀn

số

Tꢀn

số

Điểm

số

55

85

22

12

15

9

1

6

5

4

3

2

1

102 612 102

612

190

104

27

330

425

88

8

48

85

3

5

18

25

32

21

70

2

12

35

2

38

26

9

190

104

27

38

26

9

17

72

41

29

13

7

3

288

164

38

8

5

20

4

5

26

7

11

72

33

13

12

26

13

12

200

26

30

35

144

6

12

9

13 142 142 103 103

308 200 347

Tổng

200 971

971

200

896

200 636 200

Nguồn: Kết quả phân tích số liệu khảo sát 2/2013

104

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

Bảng 7: Mối liên hệ giữa mức độ hài lòng và việc lựa chọn siêu thị để mua sắm

Mức độ hài lòng

Siêu thị

Tổng

Rất hài lòng Tương đối hài lòng Không hài lòng

42

41

38

58.5

21

64

52

51

22

34

9

8

5

7.5

3

9

102

100

65

100

33

Minh cꢀu

Tỷ lệ %

Tôn mùi

Tỷ lệ %

Thanh niên

Tỷ lệ %

27

100

khu vực kinh tế dân doanh tăng nhanh, hàng

hóa mua bán trao đổi trên thị trường ngày

càng đa dạng, phong phú, phục vụ tương đối

tốt nhu cầu của nhân dân địa phương và

khách du lịch.

Mối liên hệ giữa mức độ hài lòng và việc lựa

chọn siêu thị để mua sắm

Kết quả thống kê ở Bảng 7 cho thấy, trong

200 khách hàng được phỏng vấn ưu tiên thứ

nhất cho siêu thị Minh Cầu về việc mua sắm

có 102 khách hàng, 65 khách hàng chọn Tôn

Mùi và 33 khách hàng chọn Điện máy Thanh

Niên. Hầu hết khách hàng đánh giá ở mức độ

rất hài lòng và khá hài lòng, không có khách

hàng nào đánh giá siêu thị ở mức độ hoàn

toàn không hài lòng.

Sự phát triển các siêu thị và nâng cấp xây mới

các chợ truyền thống trên địa bàn tỉnh, đã tạo

điều kiện cho đồng bào các dân tộc mua được

các mặt hàng thiết yếu cho sản xuất và đời

sống với giá cả không chênh lệch nhiều so với

vùng đồng bằng, vùng đô thị. Ngược lại nhân

dân cũng có điều kiện để bán được một phần

sản phẩm do họ tự sản xuất ra góp phần giảm

bớt khó khăn trong sản xuất và trong đời

sống, phát triển sản xuất hàng hóa và thúc đẩy

chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh.

Tuy nhiên, vẫn còn có một số khách hàng

đánh giá chất lượng dịch vụ của siêu thị ở

mức không hài lòng. Tại Minh cầu có 8/102

khách hàng đến siêu thị không hài lòng chiếm

8% tương tự như với Tôn mùi và Thanh niên.

Nguyên nhân qua tìm hiểu cho thấy chủ yếu

là khâu gửi xe, thanh toán tiền và không

hướng dẫn cụ thể đối với từng loại sản phẩm,

hay thái độ còn thờ ơ của nhân viên…

Việc phát triển thương mại, dịch vụ trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên góp phần giải quyết

việc làm, thực hiện phân công lại lao động

trong tỉnh.

Vậy các siêu thị cần nâng cao chất lượng dịch

vụ hơn nữa để làm gia tăng con số “hài lòng,

rất hài lòng” và làm giảm số lượng khách

hàng “ không hài lòng”. Theo kết quả khảo

sát cho thấy khách hàng sẽ loại bỏ không sử

dụng nếu dịch vụ đó tồi.

Bên cạnh những đóng góp của ngành thương

mại Thái Nguyên phải kể đến chức năng quản

lý của Sở công thương tỉnh Thái Nguyên. Sở

Công thương Thái Nguyên là cơ quan chuyên

môn thuộc UBND tỉnh Thái Nguyên có chức

năng tham mưu, giúp UBND tỉnh thực hiện

chức năng quản lý Nhà nước về thương mại

dịch vụ, được đổi mới cơ bản về chức năng

nhiệm vụ. Công tác quản lý Nhà nước về

Công thương trên địa bàn đã có nhiều chuyển

biến tích cực, vai trò tham mưu cho cấp ủy và

chính quyền địa phương được đề cao và phát

huy, đặc biệt là công tác lập, hướng dẫn triển

khai và giám sát thực hiện các quy hoạch

chương trình, đề án, kế hoạch, cơ chế chính

sách, chỉ đạo định hướng chiến lược phát

Đánh giá chung về thực trạng phát triển

thương mại, dịch vụ trong thời gian qua.

Những mặt được

Trong những năm vừa qua, chính sách

khuyến khích phát triển kinh tế nhiều thành

phần và bảo đảm sự bình đẳng giữa các thành

phần kinh tế đã góp phần quan trọng thúc đẩy

sự phát triển các hoạt động thương mại, dịch

vụ trên địa bàn tỉnh, nên đã hỗ trợ cho việc

sản xuất, kinh doanh phát triển thuận lợi hơn,

105

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

chế sự phát triển hệ thống thương mại dịch

vụ. Mối liên kết kéo dài giữa thương mại với

sản xuất, giữa doanh nghiệp với thương mại

với doanh nghiệp sản xuất để hình thành hệ

thống lưu thông ổn định, xây dựng thị trường

cung ứng và tiêu thụ vững chắc chưa được

thiết lập, đặc biệt là trên những khu vực nông

thôn miền núi và vùng cao. Việc tổ chức cung

ứng vật tư, giống và thu mua nông sản,

nguyên liệu còn yếu, giá cả bất lợi cho người

nông dân, việc cung cấp, tiêu thụ hàng hóa

còn chưa phù hợp với sức mua và thị hiếu của

từng địa bàn trong tỉnh.

triển, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế

xã hội của tỉnh.

Sự phát triển của thương mại, dịch vụ trên địa

bàn tỉnh trong thời gian qua đã giúp các hoạt

động kinh doanh xuất nhập khẩu của tỉnh đạt

được những bước tiến tích cực. Kim ngạch

xuất khẩu tăng liên tục, cơ cấu mặt hàng xuất

khẩu được chuyển dịch theo hướng tăng

nhanh các mặt hàng chế biến, chế tạo, hạn chế

xuất khẩu hàng hóa chưa chế biến, thị

trường xuất khẩu hàng hóa ngày càng được

mở rộng, góp phần tiêu thụ sản phẩm hàng

hóa của địa phương và thúc đẩy các ngành

sản xuất phát triển.

Nguyên nhân chủ yếu của vấn đề nêu trên chủ

yếu là do:

Hạn chế và tồn tại của ngành thương mại

dịch vụ tỉnh Thái Nguyên

- Thu nhập bình quân đầu người tính chung toàn

tỉnh đang ở mức thấp, sức mua của dân không

cao đã hạn chế sự phát triển thị trường, dẫn đến

sự chậm phát triển thương mại, dịch vụ.

Trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh

tế, ngành thương mại dịch vụ tỉnh Thái

Nguyên cũng gặp phải không ít khó khăn, đặc

biệt là hoạt động kinh doanh tại các siêu thị

và chợ truyền thống. Phần lớn các siêu thị,

chợ tập trung chủ yếu ở các trung tâm thành

phố bán kính dưới 5km. Vì vậy sức cạnh

tranh vô cùng khốc liệt, một số siêu thị, cửa

hàng bán lẻ đã phải đóng cửa hay hoạt động

cầm chừng vì không hoạt động hiệu quả.

Trong khi các huyện thị xã thì vắng bóng các

siêu thị. Từ đó cho thấy mạng lưới bán lẻ của

tỉnh chưa phát triển đồng bộ. Mặt khác, hệ

thống chợ vẫn còn nhiều bất cập đặc biệt là cơ

sở hạ tầng và mạng lưới phát triển, các chợ

cóc, chợ tạm tự phát mọc ra ảnh hưởng rất

nhiều đến hoạt động quản lý thương mại dịch

vụ của tỉnh.

- Đa phần các doanh nghiệp trên địa phương

của tỉnh có quy mô vừa và nhỏ, vốn ít, cơ sở

vật chất nghèo nàn nên gặp nhiều khó khăn

trong quá trình mở rộng sản xuất và phát triển

thương mại, dịch vụ. Đồng thời, sự phối hợp

giữa các ngành trong việc nghiên cứu thị

trường, hướng dẫn, chỉ đạo, tiêu thụ sản phẩm

còn bị hạn chế.

- Hệ thống cơ chế chính sách chưa hoàn chỉnh

và đồng bộ hiện nay đã ảnh hưởng lớn đến

công tác quản lý Nhà nước và hiệu quả đầu tư

vào phát triển thương mại, dịch vụ trong tỉnh.

- Hạ tầng cơ sở của Thái Nguyên (đường sá,

cầu cống, điện, nước…) chưa đồng bộ đã tác

động đến tốc độ phát triển thương mại, dịch

vụ của toàn tỉnh.

Tỉnh Thái Nguyên đóng vai trò vị trí chiến

lược, là cầu nối giữa các vùng trung du Miền

núi phía Bắc. Tuy nhiên qua nhiều năm sử

dụng và không được duy tu bảo dưỡng

thường xuyên cũng như chính sách phát triển

cơ sở hạ tầng nên các tuyến đường trong và

ngoài tỉnh đã bị xuống cấp nghiêm trọng.

Lòng đường hẹp, nhiều ổ gà… khó đảm bảo

ATGT. Từ đó khiến cho ngành dịch vụ vận

tải mất nhiều thời gian và tốn kém chi phí.

Đặc biệt là tình trạng ngập lụt đường khi mùa

mưa đến hệ thống thoát nước không đảm bảo.

- Đầu tư của tỉnh vào lĩnh vực thương mại

những năm qua còn ít so với yêu cầu đòi hỏi

của sự phát triển. Các doanh nghiệp, các hộ

kinh doanh thương mại chỉ đầu tư ngắn hạn

chưa có đầu tư dài hạn và theo chiều sâu.

Hiện mới chỉ có 1 trung tâm mua sắm Minh

Cầu đang thực hiện ở giai đoạn 2.

ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH

THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ

Qua phân tích thực trạng cho thấy, ngành

thương mại và dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên

Các biện pháp kích cầu đầu tư và tiêu dùng

chưa đạt kết quả như mong muốn đã làm hạn

106

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

đã có sự phát triển tương đối nhanh và đóng

vai trò quan trọng trong khu vực và cả nước.

Tuy nhiên hệ thống này chưa đáp ứng được

nhu cầu của một thành phố, trung tâm khu

vực với hơn 1 triệu dân. Để phát triển ngành

thương mại và dịch vụ tỉnh Thái Nguyên cần

xứng tầm với vai trò trung tâm động lực của

các tỉnh miền núi phía Bắc.

Phát triển bền vững, bảo vệ môi trường sinh

thái, cảnh quan thiên nhiên, bảo tồn và phát

huy giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa, hài

hòa lợi ích kinh tế và ổn định chính trị - xã

hội và quốc phòng an ninh toàn địa bàn.

- Dịch vụ trung tâm thương mại, siêu thị, chợ:

Để phục vụ các nhu cầu xã hội. Do vậy, trung

tâm thương mại, siêu thị, chợ phải được qui

hoạch, tổ chức xây dựng và quản lý trên cơ

sở: Phù hợp với qui hoạch tổng thể phát triển

kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt là qui hoạch

đô thị giao thông phát triển các vùng dân cư

và các khu vực sản xuất hàng hóa tập trung,

làng nghề truyền thống; Phát triển mạng lưới

trên cơ sở cải tạo và nâng cấp đảm bảo văn

minh hiện đại, điều kiện mua bán thuận tiện

nhưng vẫn giữ bản sắc dân tộc, đúng pháp

luật hiện hành nhưng phải phù hợp với tập

quán tiêu dùng của cư dân trên địa bàn.

Định hướng chung:

- Phát triển dịch vụ với tốc độ nhanh, có chất

lượng hơn hẳn các năm trước với tốc độ tăng

trưởng cao hơn tốc độ tăng GDP của toàn

tỉnh. Nhanh chóng đưa Thái Nguyên trở thành

một trung tâm phát triển dịch vụ lớn của vùng

Trung du miền núi Bắc Bộ. Tốc độ GDP

dịch vụ tăng 13,2%/năm, lao động dịch vụ

đạt khoảng 157.100 người, và đạt 250.800

người vào năm 2020 (chiếm 30,9% lao

động xã hội). (Nguồn: Công thương tỉnh

Thái Nguyên, 2013)

Bên cạnh đó còn phát triển thêm một số

ngành dịch vụ khác như:

- Nâng dần thị phần và tầm ảnh hưởng của

một số phân ngành dịch vụ, sản phẩm dịch vụ

có thế mạnh của Thái Nguyên trên thị trường.

Đảm bảo cho những năm tiếp theo một số sản

phẩm dịch vụ của tỉnh có vị thế quan trọng

trong vùng và cả nước (du lịch, thương mại,

giáo dục, giao thông vận tải, hành chính…).

Ưu đãi về chính sách, ưu tiên về các nguồn

lực cho một số ngành, sản phẩm dịch vụ chủ

lực, có lợi thế, được xác định là ngành, sản

phẩm có tính đột phá trong giai đoạn này.

- Dịch vụ du lịch: Phấn đấu doanh thu dịch

vụ - khách sạn – nhà hàng đạt trên 1.200 tỷ

đồng năm 2014 và đạt 5.000 tỷ đồng vào năm

2020 (tăng bình quân trên 18%/năm). Số lượt

khách đến du lịch Thái Nguyên khoảng 3

triệu lượt (trong đó khách quốc tế trên 70

nghìn lượt) tăng 13,4%/năm. Số khách lưu trú

đạt bình quân 2 ngày/lượt khách.

- Dịch vụ tài chính ngân hàng: Xây dựng

dịch vụ đa năng, hiệu quả phù hợp hệ thống

ngân hàng cả nước, tạo điều kiện thuận lợi để

các ngân hàng lớn trong và ngoài nước thành

lập các chi nhánh tại Thái Nguyên, nâng cao

chất lượng và đổi mới hoạt động của hệ thống

ngân hàng trong tỉnh, khuyến khích phát triển

các hình thức ngân hàng cổ phần tín dụng

ngoài quốc doanh để phát triển các dịch vụ

tiền tệ. Mở rộng phát triển đa dạng các dịch

vụ tiện ích ngân hàng và bảo hiểm, phát triển

các hình thức thanh toán không dùng tiền

mặt, phát triển thị trường chứng khoán, đa

dạng hóa các dịch vụ ngân hàng nhận gửi cho

vay, cho thuê tài chính, thanh toán và chuyển

tiền, thế chấp và cam kết giao dịch qua tài

khoản, môi giới cho vay quản lý tài sản… Mở

rộng các loại hình dịch vụ bảo hiểm trong mọi

- Nâng cao hơn nữa vai trò của dịch vụ đối

với kinh tế tỉnh, đảm bảo nâng tỷ trọng ngành

dịch vụ chiếm 39,5% GDP toàn tỉnh vào năm

2014 và trên 42% vào năm 2020, tăng phần

đóng góp cho ngân sách và có vai trò thúc đẩy

các ngành, lĩnh vực khác phát triển.

- Chuyển dịch cơ cấu khu vực dịch vụ theo

hướng tăng nhanh các dịch vụ chủ lực, hình

thành các phân ngành, các sản phẩm dịch vụ

mới có giá trị tăng cao, phù hợp với lợi thế

của tỉnh, phù hợp với yêu cầu phát triển của

vùng Trung du miền núi Bắc Bộ, tăng dần các

dịch vụ cao cấp, dịch vụ chất lượng cao, tăng

tỷ trọng khu vực tư nhân trong cung cấp các

loại dịch vụ trên địa bàn tỉnh.

107

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

Các cơ quan có chức năng quản lý Nhà nước

về thương mại, thị trường trên địa bàn tỉnh,

tập trung nghiên cứu dự báo thị trường, qui

hoạch và kế hoạch phát triển dịch vụ, kiểm

tra, kiểm soát thị trường. Đồng thời phải gắn

việc quản lý trên phạm vi toàn tỉnh với đặc

thù của riêng các huyện, thị xã, thành phố.

Trong phạm vi chức năng quyền hạn được

giao, các cơ quan này cần chủ động đề xuất

với cơ quan tỉnh và ngành về việc thực hiện

hệ thống các văn bản pháp luật, cơ chế chính

sách liên quan đến phát triển thương mại, dịch

vụ trên địa bàn, góp phần ổn định thị trường.

lĩnh vực sản xuất, đời sống. Hiện đại hóa cơ

sở vật chất kỹ thuật, tăng cường hợp tác quốc

tế, nâng cao chất lượng, trình độ các dịch vụ

tài chính, ngân hàng đạt tới các tiêu chuẩn

quốc tế và khu vực.

- Dịch vụ bưu chính viễn thông: Phát triển

nhanh chóng theo hướng đổi mới nâng cao

trình độ thiết bị, công nghệ tốc độ cao, đa

phương thức, hạ giá cước, tăng chất lượng

dịch vụ chăm sóc khách hàng, đảm bảo thông

tin liên tục, thông suốt, an toàn, văn minh,

tiện lợi, phát triển mạng, bưu cục, điểm bưu

điện một cách hợp lý. Nâng cao chất lượng

dịch vụ bưu chính, phát triển các dịch vụ mới,

tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật. Phát triển

nhanh, mạnh, vững chắc các dịch vụ có hàm

lượng chất xám cao như: Dịch vụ tư vấn, dịch

vụ khoa học công nghệ, kinh doanh tài sản,

đầu tư… Đảm bảo chất lượng dịch vụ dần

theo kịp với các trung tâm dịch vụ khác trong

cả nước. Đặc biệt cần chuyển dần từng bước

các hoạt động sự nghiệp công ích như:

Nghiên cứu ứng dụng công nghệ, y tế, giáo

dục, văn hóa, thể thao, dịch vụ đô thị… sang

cơ chế hoạt động phù hợp với kinh tế thị

trường định hướng XHCN.

Hai là, Xúc tiến thương mại và phát triển

trên thị trường:

- Tăng cường công tác xúc tiến thương mại:

Xây dựng chương trình xúc tiến thương mại

định hướng xuất khẩu hàng hóa cho từng giai

đoạn. Xây dựng trang thông tin thương mại,

nghiên cứu thị trường, xây dựng cơ sở dữ liệu

các thị trường xuất khẩu trọng điểm theo các

ngành hàng, tuyên truyền xuất khẩu và quảng

bá ngành hàng, chỉ dẫn địa lý nổi tiếng của thị

trường Thái Nguyên ra thị trường nước ngoài.

Mở rộng và nâng cao hiệu quả của sàn giao

dịch thương mại điện tử tạo cầu nối giữa các

doanh nghiệp trong tỉnh với các doanh nghiệp

ngoài tỉnh và cộng đồng doanh nghiệp quốc tế

thông qua mạng internet, góp phần vào công

tác xúc tiến, thông tin thị trường các nước,

thông tin về xuất nhập khẩu, về vấn đề pháp

luật vấn đề quảng bá giới thiệu tiềm năng của

tỉnh, định hướng phát triển những cơ chế

chính sách hỗ trợ, thu hút các nhà đầu tư, giúp

các doanh nghiệp giới thiệu hình ảnh của

doanh nghiệp, xây dựng gian hàng ảo giới

thiệu sản phẩm của mình, chào mua, chào

bán, tìm đối tác bên ngoài, góp phần nâng cao

sức cạnh tranh trên thị trường…

Giải pháp chủ yếu để thực hiện phát

triển thương mại dịch vụ bền vững cho

tỉnh Thái Nguyên

Một là, tăng cường công tác tổ chức và

quản lý:

Tăng cường hiệu quả công tác quản lý Nhà

nước về thương mại, dịch vụ trên địa bàn tỉnh

Thái Nguyên được tiến hành thông qua việc

hoàn thiện các qui định pháp luật, chính sách

và cơ chế quản lý thương mại, dịch vụ sử

dụng công cụ (hành chính, thuế…) để điều

tiết hoạt động thương mại… Sở công thương

Thái Nguyên là cơ quan quản lý Nhà nước về

thương mại trên địa bàn, có trách nhiệm tổ

chức, hướng dẫn thi hành các văn bản hướng

dẫn thi hành luật Thương mại các qui định

khác của pháp luật về phát triển thương mại

trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, các

qui định của Nhà nước hướng dẫn công tác

quản lý thị trường, thanh tra, chống buôn lậu

và gian lận thương mại… cho phù hợp với

tình hình thực tiễn ở địa phương.

Đào tạo tập huấn ngắn hạn trong và ngoài

nước nhằm nâng cao nghiệp vụ xúc tiến

thương mại cho các doanh nghiệp, Hợp tác xã

dịch vụ thương mại…

Tổ chức các hoạt động bán hàng, thực hiện

chương trình đưa hàng Việt về nông thôn, các

khu công nghiệp, khu đô thị… thông qua các

doanh nghiệp kinh doanh theo ngành hàng,

hợp tác xã cung ứng dịch vụ trên địa bàn.

108

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

- Thúc đẩy và nâng cao hiệu quả liên kết giữa

thị trường Thái Nguyên với thị trường nước

ngoài. Đẩy mạnh quá trình liên kết giữa thị

trường Thái Nguyên với thị trường các tỉnh,

thành phố khác và với các thị trường ngoài

nước trên cơ sở phát huy lợi thế và bảo đảm

lợi ích của các bên tham gia. Đây là một trong

những giải pháp quan trọng để tạo ra thị

trường ổn định hơn trong điều kiện nền kinh

tế thị trường luôn biến động, hơn nữa giải

pháp này cũng góp phần khắc phục tình trạng

thiếu vốn, thiếu thông tin, hỗ trợ năng lực

hoạt động marketing còn non kém của doanh

nghiệp trong tỉnh.

tầng thương mại. Để tỉnh Thái Nguyên trở

thành trung tâm thương mại cấp vùng, đầu

mối cho mọi hoạt động thương mại vùng và

liên vùng. Nghiên cứu giải pháp khuyến khích

hợp tác công tư trong việc nâng cấp trang

thiết bị hệ thống dịch vụ y tế tuyến huyện thị,

nâng cấp hệ thống trường lớp các cấp. Ngoài

ra cần đầu tư nâng cấp giao thông ở các tuyến

đường quan trọng của tỉnh. Giải quyết ngay

hệ thống thoát nước, không để tình trạng còn

ngập lụt tái diễn mỗi khi trời mưa to.

Bốn là, giải pháp phát triển nguồn nhân lực

hoạt động trong lĩnh vực thương mại:

Khuyến khích thu hút các nhà quản trị kinh

doanh trong và ngoài nước vào ngành thương

mại. Để doanh nghiệp thương mại phát triển

trên thị trường đòi hỏi phải có biện pháp nâng

cao năng lực của các nhà quản trị doanh

nghiệp để từng bước tăng cường khả năng

cạnh tranh của doanh nghiệp thương mại.

UBND tỉnh có chính sách ưu đãi để mời gọi,

chiêu mộ việt kiều từ các nước là những nhân

tài hiểu biết về thị trường của các nước phát

triển làm việc, công tác hoặc tư vấn cho các

doanh nghiệp của Thái Nguyên.

Đối với thị trường trong nước: Ưu tiên hàng

đầu cho việc thiết lập các mối quan hệ liên kết

giữa thị trường Thái Nguyên với Hà Nội,

Quảng Ninh, Hải Phòng… vì đây là thị

trường có ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh

tế, thương mại của tỉnh, giúp tỉnh nâng cao vị

thế khi tiếp xúc với các thị trường khác trong

cả nước. Đồng thời duy trì và mở rộng mối

quan hệ với các tỉnh phụ cận: Vĩnh Phúc,

Lạng Sơn, Bắc Giang, Tuyên Quang, Bắc

Kạn… cũng như các tỉnh địa phương khác

trong cả nước để tạo liên kết bổ sung và phân

tán rủi ro.

Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực trong ngành

thương mại tỉnh Thái Nguyên để khuyến

khích phát triển tiềm năng cho các nhà kinh

doanh, thúc đẩy nâng cao trình độ công nghệ

kinh doanh, tăng cường khả năng ứng dụng

công nghệ thông tin trong quản lý. Tổ chức

các lớp đào tạo, bồi dưỡng để trang bị về

những kiến thức cần thiết trước hết là cho các

doanh nhân.

Đối với thị trường ngoài nước: Cần chủ động

trong việc tạo lập các mối liên kết song

phương, đa cấp độ và đa hình thức. Các mối

liên kết chủ yếu với thị trường ngoài nước.

Phát triển thị trường tiêu thụ một số sản phẩm

chủ lực của Thái Nguyên: Thị trường chè, thị

trường tiêu thụ hoa quả và sản phẩm chăn

nuôi, thị trường tiêu thụ sản phẩm may, thị

trường tiêu thụ sản phẩm cơ khí, máy móc

thiết bị, công cụ, dung cụ, nhóm hàng khoáng

sản kim loại….

Hỗ trợ kinh phí tổ chức các lớp học để nâng

cao kiến thức và kỹ năng quản lý, các chương

trình tư vấn về kinh doanh, phát triển thương

hiệu… dành cho các doanh nghiệp thương

mại tư nhân.

Ba là, giải pháp về cơ chế chính sách thu

hút đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thương

mại dịch vụ trên địa bàn tỉnh

KẾT LUẬN

Năm qua tỉnh Thái Nguyên đứng thứ 2 trong

cả nước về thu hút vốn đầu tư. Đây là nguồn

vốn tạo thuận lợi cho việc xây dựng cơ sở hạ

tầng để tỉnh tạo điều kiện nâng cấp hệ thống

đầu tư xây dựng chợ, đầu tư xây dựng hạ tầng

kỹ thuật, chính sách kinh doanh kết cấu hạ

Qua phân tích thực trạng ngành thương mại

và dịch vụ tỉnh Thái Nguyên đưa ra một số

kết luận như sau:

Thứ nhất, ngành thương mại, dịch vụ của

tỉnh Thái Nguyên có nhiều đóng góp đáng

109

Trần Thị Thanh Xuân

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

121(07): 101 - 110

TÀI LIỆU THAM KHẢO

chú ý cho sự phát triển kinh tế của tỉnh Thái

Nguyên, góp phần củng cố vị thế trung tâm

kinh tế của vùng miền núi Bắc Bộ. Trong đó

phải kể đến các ngành quan trọng như: Ngành

bán lẻ, tài chính, giáo dục…

1. Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 01/7/2004 của

Bộ chính trị về phương hướng phát triển kinh tế -

xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng trung

du miền núi Bắc Bộ đến năm 2020. năm 2004.

2. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng Bộ tỉnh

Thái Nguyên lần thứ XVIII nhiệm kỳ 2010-

2015, năm 2010.

3. Quy hoạch phát triển KCHTTM gồm: chợ, siêu

thị, trung tâm thương mại, trung tâm phân phối

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2009-

2020, UBND tỉnh Thái Nguyên, năm 2009

4. Quy hoạch phát triển thương mại Tỉnh Thái

Nguyên giai đoạn 2011-2020, năm 2011.

5. Báo cáo tình hình hoạt động ngành công

thương 11 tháng đầu năm, ước thực hiện cả năm

2013, kế hoạch 3 năm 2011-2013 và dự kiến

xây dựng kế hoạch năm 2014, kế hoạch 2 năm

2014-2015, năm 2013

Thứ hai, bên cạnh những mặt đạt được ngành

thương mại dịch vụ cũng còn tồn tại những

khó khăn hạn chế cần khắc phục: cơ sở hạ

tầng phục vụ cho thương mại và dịch vụ,

công tác quản lý thương mại và dịch vụ…

Dựa trên thực trạng, thành tựu đạt được và

khó khăn tồn tại cần khắc phục. Tôi đề xuất

một số giải pháp phát triển ngành thương mại

và dịch vụ tỉnh Thái Nguyên. Từ đó, giúp

kinh tế tỉnh Thái Nguyên phát triển mạnh mẽ

hơn, ngành thương mại và dịch vụ phát triển

bền vững, xứng đáng với vai trò là trung tâm

động lực của khu vực miền núi Bắc Bộ.

6. Niên gián thống kê, năm 2012.

7. Báo cáo kinh tế công thương, Sở công thương

Thái Nguyên, năm 2013

SUMMARY

RESEARCH TO DEVELOP COMMERCIAL SOLUTIONS

AND SERVICES FOR A SUSTAINABLE THAINGUYEN PROVINCE

Tran Thi Thanh Xuan^*

University of Transport Technology

In recent years, along with the economic growth rate was high, the province's economic structure

shift in the right direction, the proportion of industry - construction and services in Gross Dometic

Product(GDP) tend to increase and the proportion of agriculture, forestry, industry tends to

decrease. However, the shift of the provincial economy is still slow, including value-added

services sector is lower than the industry development targets. The resolution No. 37-NQ/TW

dated 01/7/2004 of the Ministry of Politics about the direction of economic development - social

and ensuring national defense and security in the northern midland 2020. The Resolution of 18^th

Thai Nguyen Congress Party, took place from October 20 to 23 2010 in the 2010-2015 term, offer:

To achieve the goal, the economic growth average rate in 5 years increase 12-13 %, per capita

GDP in 2015 reaches 45 million. So what is sustainable development solution of the province for

commerce and services?

The objective of the study was to find out the factors affecting the commercial quality, service, and

on this basis propose some contributory solutions to improving the quality of service retail

supermarkets in Thai Nguyen. Data sources for the study obtained from interviews with 200

random customers shopping in supermarket. The method is used to analyze and collect the data

are: descriptive statistics, analysis, factor analysis and cross analysis.

Keywords: Suppermarket, Service quality, commercial center

Ngày nhận bài:02/5/2014; Ngày phản biện:19/5/2014; Ngày duyệt đăng: 25/6/2014

Phản biện khoa học: PGS.TS Đỗ Anh Tài – Đại học Thái Nguyên

^*Tel:

110