Giáo trình Cấp thoát nước - Chương 8: Hệ thống thoát nước trong nhà - Nguyễn Đình Huấn
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
I - KHAI NIÃM, PHÁN LOAI
HTTN1 trong nha dung âã thu tát ca cac loai næåc thai tao ra trong qua trçnh sinh hoat
san xuát cua con ngæåi va ca næåc mæa âã âæa ra mang læåi thoat næåc bãn ngoai.
Tuy theo tênh chát va âä bán cua næåc thai, cac HTTN trong nha âæåc phán ra nhæ
sau:
ꢀ HTTN sinh hoat : Dung âã dán næåc thai chay ra tæ cac dung cu vã sinh (hä xê,
cháu ræa, cháu tàm,...)
ꢀ HTTN san xuát : Dung âã thu næåc thai ra tæ cac thiãt bë san xuát.
ꢀ HTTN mæa: Dung âã thoat næåc mæa tæ cac mai nha, sán væån.
Cac HTTN trong nha co thã thiãt kã riãng nhæ trãn hay co thã thiãt kã chung tæång
æng våi HTTN bãn ngoai. Trong cac nha å va nha cäng cäng thæång chè xáy dæng HTTN sinh
hoat va hã thäng thoat næåc mæa trãn mai, con bãn ngoai næåc mæa cho chay tran trãn bã màt
âát. Trong cac xê nghiãp cäng nghiãp co thã co nhiãu HTTN tuy theo tênh chát, thanh phán va
læu læång cung nhæ nhiãt âä cua næåc thai. Næåc tæ cac thap lam nguäi, tæ cac thiãt bë lanh co
thã sæ dung lai hoàc cho vao HTTN mæa. Næåc bán co thanh phán næåc thai sinh hoat co thã
cho vao HTTN sinh hoat räi âæa âãn tram lam sach. Næåc thai san xuát co chát âäc hai, nhiãu
dáu må, axêt,... thç khæ âäc, thu dáu må, trung hoa axêt træåc khi thai ra mang læåi thoat næåc
bãn ngoai.
II - CAC BÄ PHÁN CUA HTTN TRONG NHA
1/ CAC THIÃT BË THU NÆÅC THAI:
Thiãt bë thu næåc thai lam nhiãm vu thu næåc thai tæ cac khu vã sinh, nhæng nåi san
xuát co næåc thai: cháu ræa màt, cháu giàt, thung ræa hä xê, áu tiãu, læåi thu næåc,...
1 HTTN: hã thäng thoat næåc
Nguyãn Âçnh Huán
= 97 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
2/ XI PHÄNG TÁM CHÀN THUY LÆC:
Âã tranh mui häi thoat ra ngoai thám nháp vao phong vã sinh. Næåc thai trong nha se
phat sinh ra nhiãu khê âäc hai va häi ham khac nhau: H2S, NH3, CH4, CO2,... Vç váy cán phai
co bä phán ngàn ngæa cac khê nay vao phong anh hæång âãn tiãn nghi säng cua ngæåi trong
nha.
3/ MANG LÆÅI ÂÆÅNG ÄNG THOAT NÆÅC :
Bao gäm âæång äng âæng, äng nhanh, äng xa, äng sán nha: dán næåc thai tæ cac thiãt
bë thu næåc thai ra mang læåi thoat næåc bãn ngoai. Trong cac nha san xuát co thã dung äng
hoàc mang hoàc thiãt kã tæ chay.
4/ CAC CÄNG TRÇNH CUA HÃ THÄNG THOAT NÆÅC BÃN TRONG NHA:
Trong træång håp cán thiãt, HTTN trong nha co thã co thãm cac cäng trçnh sau:
ꢀ Tram båm cuc bä: âæåc xáy dæng trong træång håp næåc thai trong nha khäng thã
tæ chay ra mang læåi thoat næåc bãn ngoai.
ꢀ Cac cäng trçnh xæ ly cuc bä: âæåc sæ dung khi cán thiãt phai xæ ly cuc bä næåc
thai trong nha træåc khi cho chay vao mang læåi thoat næåc bãn ngoai hoàc xa ra nguän.
5
1
6
X
+
2
3
7
X
+
8
4
a/
b/
1. cac thiãt bë thu næåc thai
2. äng nhanh
5. äng thäng håi
6. äng suc ræa
7. äng kiãm tra
8. giãng thàm
3. äng âæng
4. äng thao (äng xa)
Hçnh 8.1: Hã thäng thoat næåc trong nha.
a/ Så âä; b/ Cac ky hiãu.
Nguyãn Âçnh Huán
= 98 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
III - CAC THIÃT BË THU NÆÅC THAI
Âã thu næåc thai ngæåi ta thæång dung cac thiãt bë nhæ: áu xê, áu tiãu, mang tiãu, thiãt
bë vã sinh cho phu næ, cháu ræa tay, ræa màt, cháu giàt, cháu ræa nha bãp, cháu tàm, læåi thu
næåc âàt trãn san,... Tuy theo tênh chát cua ngäi nha ma trang bë cac thiãt bë vã sinh cho phu
håp. Âã thu næåc thai san xuát co thã dung læåi thu, phãu thu, cháu ræa... Âäi våi næåc mæa co
cac mang næåc (xãnä) va phãu hoàc læåi thu næåc mæa.
1/ CAC YÃU CÁU CÅ BAN ÂÄI VÅI THIÃT BË THU NÆÅC THAI:
ꢀ Tát ca cac thiãt bë (træ áu xê) âãu phai co læåi chàn bao vã âã phong rac ræåi chui
vao lam tàc äng.
ꢀ Tát ca cac thiãt bë âãu phai co xi phäng âàt å dæåi hoàc ngay trong thiãt bë âo âã
âã phong mui häi thäi va håi âäc tæ mang læåi thoat næåc bäc lãn.
ꢀ Màt trong thiãt bë phai trån, nhàn, êt gay goc âã âam bao dã dang táy ræa va co
sach.
ꢀ Vát liãu chã tao phai bãn: khäng thám næåc , khäng bë anh hæång båi hoa chát.
Vát liãu tät nhát la sæ, sanh hoàc chát deo, ngoai ra co thã bàng gang, khi âo cán phu ngoai
bàng mät låp men sæ mong. Trong træång håp âån gian, re tiãn mät sä thiãt bë nhæ cháu ræa,
giàt trong cac gia âçnh va táp thã dung gach xáy lang væa xi màng å ngoai hoàc granitä, äng
gach men kênh.
ꢀ Kãt cáu va hçnh dang thiãt bë phai âam bao vã sinh va tiãn låi, tin cáy va an toan
khi sæ dung, quan ly, co kêch thæåc nho, trong læång nhe phu håp våi viãc xáy dæng làp ghep
nhanh chong.
ꢀ Âam bao thåi gian sæ dung, tæng chi tiãt cua thiãt bë phai âäng nhát va dã dang
thay thã.
2/ HÄ XÊ:
Hä xê gäm cac bä phán sau:
- Áu xê.
- Thiãt bë ræa hä xê: thung ræa hoàc voi ræa va cac äng dán næåc ræa.
- Cac âæång äng dán næåc phán vao mang læåi thoat næåc trong nha.
Å ta thæång dung kiãu ngäi xäm. Hiãn nay trong cac nha å cäng cäng âàc biãt va nha
å gia âçnh cung dung loai xê kiãu ngäi bãt.
a/ Áu xê:
Áu xê co thã bàng xê trang men thæång âuc luän våi xi phäng hoàc bàng sanh, granitä
co xi phäng riãng re. Khi âo co thã sæ dung xi phäng âæng, nghiãng hoàc ngang.
Nguyãn Âçnh Huán
= 99 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Hçnh 8.2: Cac loai hä xê .
- Loai hçnh âéa: Âay áu luän co mät låp næåc khoang 12- 13cm âã giæ cho càn bán
khoi âong lai. Xi phäng tao ra mät mang ngàn bàng næåc tranh bäc mui häi âi lãn.
- Loai hçnh phãu: Khac våi loai trãn la khäng co låp næåc å âay áu ma chè co xi
phäng, loai nay êt co mui häi hån.
b/ Thiãt bë ræa xê:
Gäm hai loai: thung ræa va voi ræa, thæång bä trê trong
cac nha å, nha cäng cäng va la loai thäng dung hån ca.
Voi ræa thæång âàt trong cac nha vã sinh cäng cäng
ngoai phä,cäng viãn, nha ga... Voi ræa âoi hoi ap læc tæ do khäng
nho hån 10m.
Cac yãu cáu âäi våi thiãt bë ræa la:
- Âam bao ræa sach hoan toan, khäng âã cho vi trung va
chát bán tæ mang læåi thoat næåc vao cáp næåc.
- Ræa phai thæc hiãn nhanh chong.
- Bao âam âu næåc ræa, âäng thåi tiãt kiãm næåc.
ꢀ
Thung ræa:
Co thã âàt trãn cao (cach san 0,6-2m tênh âãn tám
Hçnh 8.3: Thung ræa tay giát
Nguyãn Âçnh Huán
= 100 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
thung), co thã la loai tay giát âàt trãn cao. Khi giát âon báy náng chuäng lãn va næåc theo äng
næåc ræa xa xuäng, äng næåc ræa co âæång kênh khoang 32mm bàng thep trang kem, å cuäi
äng co âáu bep va tiãt diãn thu hep cho næåc phun manh va räng âã ræa áu xê.
Loai tæ âäng co cáu tao sao cho cæ 15-20 phut næåc tæ âäng xa ra mät lán, loai nay
khäng kinh tã, nãn sæ dung å cac nha vã sinh cäng cäng.
1- Vo thung; 2- Chuäng up; 3- Cai cäc; 4- Äng näi våi äng ræa;
5- Ãcu; 6- Âon báy; 7- Van hçnh cáu; 8- Phao cáu; 9- Dáy giát.
1- Gáu âäi trong;
2- Xi phäng
3- Äng næåc vao
4- Äng næåc ræa.
Hçnh 8.4: Cáu tao thung ræa xê.
ꢀ
Voi ræa:
Co hai kiãu pêt tän va mang ngàn. Voi ræa co thã hå hoàc âàt trong tæång, cao cach
san 0,8m. Khi ta bám nut hoàc tay âáy, chán gat, næåc se tæ âäng phun ra âã ræa hä xê.
Nguyãn Âçnh Huán
= 101 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
3/ HÄ TIÃU:
Co thã la áu tiãu hoàc mang tiãu, thiãt bë næåc ræa va cac äng dán næåc tiãu vao
mang læåi thoat næåc . Áu tiãu chia ra loai trãn tæång va loai trãn san nha dung trong cac nha
cäng cäng âàc biãt, mang tiãu chia ra mang tiãu nam va mang tiãu næ.
a/ Áu tiãu treo tæång:
Áu tiãu treo tæång thæång âæåc lam bàng sæ hoàc sanh trang men, âàt cao cach san
0,6m âäi våi ngæåi lån, 0,4-0,5m âäi våi tre em trong træång hoc, nha tre. Khoang cach täi
thiãu giæa cac áu tiãu treo tæång la 0,7m va gàn chàt vao tæång bàng hai âinh äc.
Viãc ræa áu tiãu âæåc thæc hiãn bàng cac voi må bàng tay gàn vao äng ræa nhä lãn å
phêa trãn cua áu tiãu. Äng ræa la mät vanh âai co chám nhiãu lä nho nàm xung quanh mep
trãn cua áu tiãu, næåc phun âãu qua cac lä âã ræa.
Hçnh 8.5: Áu tiãu treo tæång.
b/ Áu tiãu trãn san:
Chia lam nhiãu ngàn, cach nhau bàng cac bæc tæång, mäi ngàn thæång co kêch thæåc:
Räng x Sáu x Cao = 700 x 345 x 1050mm.
Tæång ngàn mät hoàc toan bä cac ngàn co âàt læåi thu næåc tiãu. Tæång va chä âæng
thæång lat gach men hoàc mai granitä cao âãn 1,5m trãn san. Ræa cac áu tiãu nay co thã dung
cac voi ræa âàt trãn tæång cho tæng ngàn hoàc co thã dung äng næåc ræa nhæ trong mang tiãu
nam.
Âay va thanh mang co thã lam bàng gach men (tiãu chuán cao) hoàc granitä, lang
væa xi màng (tiãu chuán tháp) cao âãn 1,5m,âay mang co âä däc täi thiãu imin = 0,001. Kêch
thæåc mang täi thiãu: Dai x Räng x Sáu = 1800 x 500 x 50mm.
Nguyãn Âçnh Huán
= 102 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Næåc ræa mang thæång dung äng chám lä, âæång kênh äng 15-25mm, âàt cao cach
san 1m. Âæång kênh lä 1-2mm, cach nhau 5-10cm, âàt sao cho tia næåc phun nghiãng 45o so
våi màt tæång.
d/ Mang tiãu næ:
Cung chia lam nhiãu ngàn nhæ áu tiãu trãn san. Gach men, granitä, væa xi màng chè
lat va lang cao âãn 1m. Âay mäi ngàn co bã nhæ hä xê kiãu ngäi xäm, co ranh næåc tiãu chay
vao mang chung. Viãc ræa mang co thã thæc hiãn bàng äng næåc âàt trong hã thäng , cho næåc
chay qua cac lä chám hoàc cac mai rua (äng bet, tiãt diãn thu hep nhæ cuäi äng ræa hä xê) âàt
å cac ranh næåc tiãu å mäi ngàn.
Hçnh 8.6: Mang tiãu næ.
4/ CHÁU RÆA TAY, RÆA MÀT:
Co nhiãu loai khac nhau:
- Theo kãt cáu chia ra: co loai co læng va co loai khäng co læng.
- Theo hçnh dang chia ra: cháu ræa màt chæ nhát, næa tron, cháu ræa màt âàt å goc
tæång...
- Theo vát liãu chia ra: Cháu ræa màt lam bàng sæ, bàng sanh, bàng gang, thep trang
men, bàng chát deo, bàng gach lang væa xi màng.
Nguyãn Âçnh Huán
= 103 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Hçnh 8.7: Cac loai cháu ræa.
5/ CHÁU RÆA GIÀT:
Dung âã giàt giu, ræa bat âéa, ræa tay. Kêch thæåc va læu læång thoat loai nay lån hån
loai cháu ræa màt. Mep cháu cach san khoang 1,1m.
Cháu ræa co thã co dang hçnh chæ nhát, næa tron lam bàng gang thep trang men, chát
deo hoàc sanh, sæ, gach lang væa xi màng... Äng thao næåc cua cháu ræa thæång bàng thep co
âæång kênh 40mm.
6/ CHÁU TÀM:
Xiphäng trãn san
1- Thanh cháu; 2- Äng läng; 3- Ãcu; 4- Äng d=25mm; 5-
Cut; 6- Äng d=25mm; 7- Xiphäng trãn san; 8- Lä thoat
næåc; 9- Lä næåc tran; 10- Chán âå cháu tàm.
Hçnh 8.8: Cháu tàm.
Nguyãn Âçnh Huán
= 104 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Thæång bä trê trong khach san, bãnh viãn, nha an dæång, nha tre, âäi khi trong ca nha
gia âçnh. Ngæåi ta thæång hay dung loai cháu tàm bàng gang trang men hçnh chæ nhát co kêch
thæåc dai 1510-1800mm, räng khoang 750mm, sáu 460mm (khäng kã chán). Âàt trãn 4 chán
cung bàng gang cao 150mm, gàn chàt vao san nha. Dung têch cua cháu tàm khoang 225-325
lêt næåc.
7/ BUÄNG TÀM:
Bä trê trong cac nha san xuát co nhiãu bui bám, cac phán xæång nong, cac nha may
thæc phám, cac nha àn táp thã, cung thã thao, sán ván âäng, bãnh viãn, nha tàm cäng cäng...
va ca trong cac nha å gia âçnh.
Buäng tàm hæång sen co kêch thæåc 0,9x0,9m. Khi bä trê nhom hæång sen thç vach
ngàn giæa cac buäng cao täi thiãu la 2m. Trong buäng tàm hæång sen cung trang bë cac voi
næåc hay voi trän. Hæång sen bä trê å âä cao thêch håp nhæ cháu tàm. Âã thu næåc tàm thç
trong buäng tàm phai âàt cac læåi thu næåc dán næåc vã cac äng âæng thoat næåc. Trong
træång håp co mät nhom buäng tàm thç co thã bä trê chung mät äng læåi thu, khi âo thiãt kã
cac ranh hå trãn san âã dán næåc vã læåi thu. San buäng tàm phai lam bàng vát liãu khäng
thám næåc va co âä däc i = 0,01 - 0,02 vã phêa læåi thu hoàc ranh hå.Ranh hå thu næåc co
chiãu räng khäng nho hån 0,2m va co chiãu sáu ban âáu 0,05m, co âä däc 0,01 vã phêa læåi
thu. Chiãu räng hanh lang giæa hai day buäng tàm hæång sen täi thiãu la 1,5m.
8/ CHÁU VÃ SINH PHU NÆ:
Âæåc lam bàng sæ, mep cao cach san 30cm, dai 720mm, räng 340mm. Å giæa cháu
hoàc trãn thanh cháu phêa træåc màt co voi phun qua læåi hæång sen âã tao ra nhiãu tia næåc
nho va manh, ngoai ra con co cac voi næåc hay voi trän bä trê trãn mep cháu. Âay cháu co lä
thao næåc va xi phäng.
9/ LÆÅI THU NÆÅC :
Hçnh 8.9: Chàn rac.
Nguyãn Âçnh Huán
= 105 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Læåi thu næåc bä trê trãn màt san khu vã sinh va cac bä phán thoat næåc khac âã ngàn
rac ræåi khoi vao äng âæng thoat næåc.
Læåi thu næåc giäng nhæ mät xiphäng, phêa trãn co læåi chàn (mät hoàc hai táng læåi
chàn) thæång âuc bàng gang xam màt trong trang men màt ngoai quet mät låp nhæa âæång,
khi âàt læåi vao san nha phai co låp cach thuy tät âã tranh næåc thám vao san nha.
Læåi thu thæång co kêch thæåc: Våi âæång kênh thu D=150mm co kêch thæåc
150x150mm, sáu 135mm. Khi D=100mm kêch thæåc tæång æng la 250x250mm va sáu
200mm. Âæång kênh lä hoàc chiãu räng khe hå cua læåi chàn khäng nho hån 10mm.
IV - CAC LOAI XI PHÄNG
Hçnh 8.10: Cac loai xi phäng.
a/ Xiphäng âæng; b/Xiphäng xiãn; c/Xiphäng ngang;
d/ Xi phäng kiãm tra; e/Xiphäng hçnh chai.
Xi phäng hay con goi la tám chàn thuy læc co nhiãm vu ngàn ngæa mui häi thäi, cac
håi âäc tæ mang læåi thoat næåc bay håi vao phong. No thæång âæåc âàt dæåi cac thiãt bë thoat
næåc.
Theo cáu tao xi phäng âæåc chia ra thanh cac loai:
- Xi phäng uän khuc kiãu thàng âæng, nàm ngang va nghiãng 45o thæång sæ dung cho
áu xê.
Nguyãn Âçnh Huán
= 106 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
- Xi phäng kiãm tra thæång sæ dung cho cac cháu ræa, nåi dã bë tàc.
- Xi phäng hçnh chai thæång âàt dæåi cac cháu ræa màt, áu tiãu trãn tæång.
- Xi phäng trãn san sæ dung cho cac buäng tàm, mang tiãu.
- Xi phäng äng dung cho mät áu tiãu.
- Xi phäng thu næåc san xuát.
V - CÁU TAO MANG LÆÅI THOAT NÆÅC TRONG NHA
Mang læåi thoat næåc trong nha bao gäm cac âæång äng va phu tung näi äng (trong
âo chia ra äng nhanh, äng âæng, äng thao, cac thiãt bë xem xet táy ræa va thäng håi).
1/ ÂÆÅNG ÄNG THOAT NÆÅC VA PHU TUNG NÄI ÄNG:
a/ Äng gang:
Thæång dung trong cac nha cäng cäng quan trong va cac nha cäng nghiãp. Äng gang
thæång chã tao theo kiãu miãng loe co âæång kênh 50, 100 va 150mm, chiãu dai 500-2000mm
va chiãu day äng 4-5mm. Âã âam bao næåc khäng thám ra ngoai ta näi äng nhæ sau: 2/3
miãng loe nhet âáy chàt såi gai tám bitum sau âo nhet væa xi màng vao phán con lai. Miãng
loe cua äng bao giå cung âàt ngæåc chiãu våi hæång næåc chay.
Cung nhæ trong cáp næåc , âã näi cac chä äng ngoàt cong, re,... ngæåi ta thæång dung
cac phu tung näi äng bàng gang nhæ: cut 90o, 110o, 135o, 150o), cän, tã, tháp thàng hoàc cheo
(45o hoàc 60o) co âæång kênh âäng nhát hoàc tæ to sang nho, äng cong hçnh S, cac äng ngàn,...
Hçnh 8.11: Äng gang thoat næåc
va phu tung näi.
a/ Äng gang loai thäng thæång.
c/ Äng gang loai âàc biãt.
c,d/ Cut.
e/ Äng cong chæ S.
g/ Äng läng.
h,i/ Cän.
k/ Tã xiãn.
l/ Tã thàng.
m/ Tháp xiãn.
n/ Tháp thàng.
o/ Äng ngàn.
p/ Äng kiãm tra.
Nguyãn Âçnh Huán
= 107 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
b/ Äng sanh:
Thæång sæ dung trong cac nha å gia âçnh va táp thã (tiãu chuán tháp), âä bãn kem, dã
vå, co thã dung lam äng thoat næåc bãn trong nha cung nhæ ngoai sán, cung chã tao theo kiãu
miãng loe va co phu tung näi äng nhæ äng gang.
Äng sanh thæång co âæång kênh 50-150mm, chiãu dai 0,5-1m. Cach näi äng sanh
nhæ äng gang.
c/ Äng thep:
Chè dung âã dán næåc thoat tæ cac cháu ræa, cháu tàm,... âãn äng dán bàng gang hoàc
sanh trong san nha, co âæång kênh nho hån 50mm.
d/ Äng fibräximàng:
Âæång kênh äng 100-150mm trå lãn. Co thã chã tao kiãu miãng loe (våi äng co
âæång kênh nho) hoàc hai dáu trån (våi äng co âæång kênh lån) âã lam äng thoat næåc trong
nha cung nhæ san nha. Äng nay nàng nã, kêch thæåc lån nãn chu yãu dung bãn ngoai.
e/ Äng bãtäng:
Âæång kênh 150mm trå lãn, dai 1-2m, thæång chã tao theo kiãu 2 âáu trån, dung lam
äng thoat næåc ngoai sán nha.
f/ Cac loai äng thoat næåc khac:
Âã dán næåc thai co tênh chát xám thæc ngæåi ta dung cac loai sanh sæ, thuy tinh.
Ngay nay äng chát deo âa âæåc dung räng rai å næåc ta va trå thanh loai äng dung phä biãn
nhát trong hã thäng thoat næåc trong nha vç co nhiãu æu viãt vã âàc tênh thuy læc, my quan, dã
näi,...
2/ ÄNG NHANH THOAT NÆÅC :
Dung âã dán næåc thai tæ cac thiãt bë vã sinh vao äng âæng thoat næåc. Äng nhanh co
thã âàt sáu trong san nha (trong låp xè âãm) hoàc dæåi trán nha - dang äng treo (khi âo nãn co
trán che kên cho my quan). Chiãu dai mät äng nhanh thoat næåc khäng lån qua 10m âã tranh
bë tàc va tranh cho chiãu dai san qua lån nãu âàt äng trong san nha. Khi âàt äng dæåi nãn nha
thç chiãu dai äng nhanh co thã lån hån, nhæng phai co giãng kiãm tra trãn mät khoang cach
nhát âënh. Khäng âæåc âàt äng treo qua cac phong å, bãp va cac phong san xuát khac khi san
phám yãu cáu vã sinh cao. Âä sáu âàt äng nhanh trong san nha (âä sáu âáu tiãn) láy xuát phat
tæ âiãu kiãn âam bao cho äng khoi pha hoai do tac âäng cå hoc nhæng phai sáu hån 10cm kã
tæ màt san âãn âènh äng. Trong cac nha å gia âçnh cäng cäng khi yãu cáu my quan âoi hoi
khäng cao làm co thã xáy cac mang hå âã dán næåc tàm ræa, giàt ru âãn cac äng âæng. Træåc
khi næåc vao äng âæng phai qua læåi thu va xi phäng. Mang co thã lam bàng gach hoàc bã
täng, chiãu räng 100-200mm, âä däc täi thiãu la 0,01.
Nãu dán phán : Dmin ≥ 100 mm; Lmax ≤ 6 m.
Nguyãn Âçnh Huán
= 108 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
3/ ÄNG ÂÆNG THOAT NÆÅC :
Thæång âàt suät cac táng nha, thæång bä trê å cac goc tæång, chä táp trung nhiãu
TBVS, nhát la hä xê, vç dán phán âi xa dã tàc. Äng âæng co thã bä trê hå ngoai tæång hoàc bä
trê chung trong häp våi cac âæång äng khac, co thã lán vao tæång hoàc nàm trong khe giæa hai
bæc tæång (mät tæång chëu læc va mät tæång che chàn). Nãu bä trê äng âæng âàt kên thç chä
äng kiãm tra phai chæa cac cæa må ra âong vao dã dang âã thàm nom táy ræa âæång äng.
Âæång kênh äng âæng thoat næåc trong nha täi thiãu la 50mm, nãu thu næåc phán thç
du chè co mät hä xê âæång kênh täi thiãu cua äng âæng cung la 100mm (kã ca äng nhanh).
Thäng thæång äng âæng âàt thàng âæng tæ táng dæåi lãn táng trãn cua nha. Nãu cáu
truc cua nha khäng cho phep lam nhæ váy thç co thã âàt mät âoan ngang ngàn co hæång däc
lãn. Khi âo khäng âæåc näi äng nhanh vao âoan äng ngang nay vç no lam can trå ván täc cua
næåc chay trong äng, dã sinh ra tàc äng. Træång håp chiãu day tæång, mong nha thay âäi thç
dung äng cong hçnh chæ S.
Dmin ≥ Däng nhanh
.
4/ ÄNG THAO (ÄNG XA):
La äng chuyãn tiãp tæ cuäi äng âæng dæåi nãn nha táng 1 hoàc táng hám ra giãng
thàm ngoai sán nha. Chiãu dai lån nhát cua äng thao theo qui pham láy nhæ sau:
Äng : D = 50mm
D = 100mm
→
→
→
lmax = 10m.
lmax = 15m.
lmax = 20m.
D = 150mm
Trãn âæång äng thao ra khoi nha 3-5m ngæåi ta bä trê mät giãng thàm, chä âæång
äng thao gàp âæång äng ngoai sán nha cung phai bä trê mät giãng thàm (thæång kãt håp hai
giãng thàm âo lam mät ).
Goc ngoàt giæa äng thao va äng ngoai sán nha khäng nho hån 90o theo chiãu næåc
chay. Co thã näi 1, 2 hay 3 äng thao chung trong mät giãng thàm. Äng thao co âæång kênh
bàng hoàc lån hån âæång kênh äng âæng. Co thã näi nhiãu äng âæng våi mät äng thao. Khi âo
âæång kênh äng thao phai chon theo tênh toan thuy læc. Chä äng thao xuyãn qua tæång, mong
nha phai chæa mät lä lån hån âæång kênh äng täi thiãu la 30cm. Khe hå giæa äng va lä phai
bët kên bàng âát set nhao (co thã trän våi âa dàm, gach vå) nãu la âát khä. Træång håp âát æåt
co næåc ngám thç phai âàt trong äng bao bàng thep hay gang co nhet kên khe hå bàng såi gai
tám bitum. Cho phep âàt äng thao dæåi mong nha nhæng âæång äng phai âæåc bao vã cán
thán tranh tac âäng cå hoc gáy bã vå.
Âä däc cua äng thao ngoai nha co thã láy lån hån tiãu chuán thäng thæång mät chut
âã âam bao næåc chay ra khoi nha âæåc dã dang, nhanh chong, êt bë tàc.
5/ ÄNG THÄNG HÅI:
La äng näi tiãp äng âæng âi qua hám mai va lãn cao hån mai nha täi thiãu la 0,7m va
cach xa cæa sä, ban cäng nha lang giãng täi thiãu la 4m. No co nhiãm vu dán cac khê âäc, cac
Nguyãn Âçnh Huán
= 109 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
håi nguy hiãm co thã gáy nä (nhæ NH3, H2S, C2H2, CH4,...) ra khoi mang læåi thoat næåc bãn
trong nha.
Viãc thäng håi âæåc thæc hiãn bàng con âæång tæ nhiãn do co læång khäng khê lot
qua cac khe hå cua nàp giãng thàm ngoai sán nha âi vao cac äng âæng thoat næåc. Do co sæ
khac nhau vã nhiãt âä va ap suát giæa khäng khê bãn trong äng va ngoai tråi, no bay lãn khoi
mai nha va keo theo cac håi âäc, dã nä. Trãn noc äng thäng håi co mät chop hçnh non âã che
mæa bàng thep la day 1-1,5mm, va co cæa âã thoat håi. Theo qui pham khäng âæåc näi äng
âæng thoat næåc våi äng thäng khoi cua ngäi nha. Trong træång håp mai bàng sæ dung âã âi
lai phåi phong thç chiãu cao cua äng thäng håi phai lån hån 3m. Âæång kênh cua äng thäng
håi co thã láy bàng hoàc nho hån âæång kênh äng âæng thoat næåc mät chut. Chä càt nhau
giæa äng thäng håi va mai nha phai co biãn phap chäng thám tät.
Hçnh 8.12: Chi tiãt äng thäng håi.
Trong cac nha cao táng hoàc cac nha âa xáy dæng nay tàng thãm thiãt bë vã sinh ma
khäng thay âäi äng âæng âæåc thç læång håi næåc trong äng âæng rát lån (ván täc v>4m/s, låp
næåc chiãm qua næa âæång kênh äng ), khê khäng këp thoat ra ngoai, khi âo phai bä trê cac äng
thäng håi phu. Äng thäng håi phu con co tac dung tranh hut næåc cua xi phäng. Theo qui
pham âæång äng thäng håi phu phai âàt trong cac træång håp sau:
- Khi âæång kênh äng âæng thoat næåc D=50mm ma læu læång >2 l/s.
- Khi âæång kênh äng âæng thoat næåc D=100mm ma læu læång >9 l/s.
- Khi âæång kênh äng âæng thoat næåc D=150mm ma læu læång >20 l/s.
- Khi äng nhanh co trãn 6 hä xê.
6/ CAC THIÃT BË QUAN LY:
Âo la cac äng kiãm tra, äng suc ræa phuc vu cho cäng tac quan ly mang læåi
TNBTN.
Äng kiãm tra âæåc bä trê trãn äng thoat å mäi táng nha, cach màt san khoang 1m va
cao hån mep TBVS la 15cm va cung co thã âàt trãn cac äng nàm ngang. Khi cán kiãm tra hay
thäng tàc ta thao ãcu må nàp kiãm tra ra, dung næåc ap læc manh hoàc gáy mãm thäng tàc.
Nguyãn Âçnh Huán
= 110 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Å âáu cac äng nhanh co 2-3 thiãt bë trå lãn (nhát la cac äng nhanh dán næåc phán tæ
hä xê ra) nãu å phêa dæåi khäng bä trê äng kiãm tra thç phai âàt äng suc ræa.
Äng suc ræa nhæ mät cai cut 90o co nàp thao ra dã dang âã thäng tàc. Äng suc ræa
con âàt trãn cac äng nhanh nàm ngang å cac chä ngoàt va chä uän cong. Trãn cac âæång äng
nhanh hay äng thao qua dai cung phai âàt äng kiãm tra hoàc äng suc ræa.
Hçnh 8.13: Giãng kiãm tra
a/ Kiãu vuäng; b/ Kiãu tron.
7/ LIÃN HÃ GIÆA THOAT NÆÅC TRONG VA NGOAI NHA:
Næåc thai tæ mang læåi trong nha chay ra mang læåi thoat næåc sán nha vao mang
læåi tiãu khu räi âi vao mang læåi thoat næåc ngoai âæång phä.
Hçnh 8.14: Liãn hã giæa thoat næåc trong va ngoai nha.
Nguyãn Âçnh Huán
= 111 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Chä gàp nhau giæa äng thoat næåc trong nha va mang læåi ngoai sán nha phai bä trê
giãng thàm. Våi äng thoat næåc tiãu khu va äng thoat næåc bãn ngoai cach mep âæång 1-
1,5m, phai bä trê giãng thàm, kiãm tra.
Mang læåi thoat næåc sán nha thæång âæåc xáy dæng song song våi tæång nha, cach
tæång nha täi thiãu la 3m våi âæång kênh täi thiãu la 125mm.
Mang læåi thoat næåc tiãu khu, âä ra mang læåi âæång phä theo con âæång ngàn nhát
våi âæång kênh täi thiãu la 150mm. Trãn cac chä ngoàt, gàp nhau, thay âäi täc âä, âæång kênh
cua mang læåi thoat næåc sán nha va tiãu khu phai bä trê cac giãng thàm, khoang cach giæa
cac giãng thàm láy nhæ sau:
- Khi D = 150-600mm
- Khi D = 600-1400m
→
→
Lmax = 50m.
Lmax = 75m.
Goc ngoàt cua âæång äng giæa cac giãng thàm khäng âæåc nho hån 90o theo chiãu
næåc chay âã tranh làng âong càn va tàc âæång äng.
Hçnh 8.15: Giãng thàm
a/ Näi ngang âènh äng;
b/ Näi ngang mæc næåc.
Giãng thàm co thã xáy bàng gach hoàc bàng bã täng våi âæång kênh 0,7-1m. Nàp
giãng cao hån màt âæång khoang 1-2 cm. Trong giãng thàm næåc chay qua cac mang hå va
äng co thã näi theo kiãu ngang âènh äng hoàc ngang mæc næåc.
Khi mæc chãnh lãch giæa cät âay äng thao va äng san nha, tiãu khu, thanh phä tæ
0,5m trå lãn thç phai xáy cac giãng chuyãn bác âã dong næåc chay âæåc nhëp nhang va giãng
khoi bë pha hoai. Giãng chuyãn bác âån gian dung cho cac äng âæång kênh nho (D <250mm).
Nguyãn Âçnh Huán
= 112 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Hçnh 8.16: Cac loai giãng chuyãn bác.
VI - TÊNH TOAN MANG LÆÅI THOAT NÆÅC BÃN TRONG NHA
Tênh toan mang læåi thoat næåc trong nha bao gäm: xac âënh læu læång næåc thai,
tênh toan thuy læc âã chon âæång kênh äng cung nhæ cac thäng sä lam viãc cua âæång äng
thoat næåc.
1/ XAC ÂËNH LÆU LÆÅNG NÆÅC THAI TÊNH TOAN:
Læu læång næåc thai trong cac gia âçnh, nha cäng cäng phu thuäc vao sä læång thiãt
bë vã sinh bä trê trong nha cung nhæ chã âä lam viãc cua chung. Trong cac nha san xuát, læu
læång næåc thai phu thuäc vao tiãu chuán thai næåc cua tæng loai san xuát.
Âã xac âënh læu læång næåc thai cua tæng âoan äng, cán phai biãt læu læång næåc thai
cua tæng loai thiãt bë vã sinh chay vao âoan äng âo. Læu læång næåc thai lån nhát tênh toan
cho thiãt bë vã sinh khac nhau, co thã tham khao bang sau:
Bang 19: Læu læång næåc thai tênh toan cua cac TBVS, âæång kênh äng dán va âä däc:
Læu læång
næåc thai,
[l/s]
Âæång kênh
Âä däc äng dán
Thäng thæång
TT
Loai thiãt bë
Cháu ræa giàt
äng
dán, [mm]
50
Täi thiãu
0,025
0,025
0,025
0,02
1
2
0,33
0,155
0,055
0,055
0,035
0,055
0,035
0,035
0,035
0,035
0,035
0,035
0,035
Cháu ræa nha bãp 1 ngàn
Cháu ræa nha bãp 2 ngàn
Cháu ræa màt
0,37
30
3
1,0
50
4
0,07-0,1
0,8-1,1
0,2
40-50
30
5
Cháu tàm
0,02
6
Tàm hæång sen
50
0,025
0,02
7
Cháu vã sinh næ
Hä xê våi thung ræa
Hä xê co voi ræa
Mang tiãu cho 1m dai
Áu tiãu treo
0,4
50
8
1,4-1,6
1-1,4
0,1
100
100
50
0,02
9
0,02
10
11
12
0,02
0,1
50
0,02
Áu tiãu ræa tæ âäng
0,3-0,5
50
0,02
Nguyãn Âçnh Huán
= 113 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
Læu læång tênh toan cua cac âoan äng thoat næåc trong nha å gia âçnh hoàc nha å
cäng cäng co thã xac âënh theo cäng thæc sau:
qtt = qc + qtb.max , [l/s].
qtt : Læu læång næåc thai tênh toan , [l/s].
qc : Læu læång næåc cáp tênh toan xac âënh theo cäng thæc cáp næåc trong nha.
qtb.max : Læu læång næåc thai cua thiãt bi vã sinh co læu læång næåc thai lån nhát cua âoan äng
tênh toan láy theo bang trãn.
Læu læång næåc thai tênh toan trong cac phán xæång, nha tàm cäng cäng va phong
sinh hoat cua cäng nhán trong xê nghiãp xac âënh theo cäng thæc:
qtt = ∑ (qo.n.β) / 100 ,
[l/s].
qth : Læu læång næåc thai tênh toan .
qo : Læu læång næåc thai cua tæng thiãt bë vã sinh cung loai, láy theo bang trãn.
n : Sä thiãt bë vã sinh cung loai ma âoan äng phuc vu.
β : Hã sä hoat âäng âäng thåi thai næåc cua cac thiãt bë vã sinh, co thã láy theo bang 20.
Bang 20: Trë sä
β cho cac phong sinh hoat cua xê nghiãp tênh bàng %.
TT
Tãn thiãt bë
vã sinh
Sä læång thiãt bë vã sinh trãn âoan äng
1
3
6
10
100
40
20
100
15
40
100
10
60
100
10
100
100
10
200
100
10
1
2
3
Cháu ræa màt, tay
Áu tiãu tæ âäng
Áu tiãu treo tæång
våi voi ræa
100
100
100
100
100
70
100
600
50
40
35
30
30
25
25
4
Hä xê co thung ræa
100
30
25
20
15
10
10
10
5
2/ TÊNH TOAN THUY LÆC MANG LÆÅI THOAT NÆÅC BÃN TRONG NHA:
Tênh toan thuy læc mang læåi våi muc âêch âã chon âæång kênh äng, âä däc, âä âáy,
täc âä næåc chay trong äng.
a/ Xac âënh âæång kênh äng:
Âæång kênh äng thoat næåc trong nha chè tênh cho cac nha lån, nha cäng cäng co
nhiãu TBVS hoàc cho cac âoan äng ngoai sán nha, con thäng thæång ngæåi ta chon theo kinh
nghiãm. Âæång kênh äng thoat næåc bán bao giå cung lån hån âæång kênh äng næåc sach cáp
vao vç næåc thai la tæ chay, khäng âáy äng (cán co màt thoang âã thäng håi). No phu thuäc
vao læu læång tênh toan va cac yãu tä khac nhæ ván täc næåc chay trong äng, âä âáy va âä däc
âàt äng.
Bang 21: Âæång kênh äng nhanh va äng âæng thoat næåc trong nha å cäng cäng :
Læu læång næåc thai cho phep
Loai nha
Nha å
Âæång kênh
[mm]
biãu thë bàng täng sä thoat næåc N
Äng nhanh Äng âæng
Âä däc nho nhát
Âä däc tiãu chuán
50
3
6
16
Nguyãn Âçnh Huán
= 114 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
gia âçnh
Nha å
100
50
50
3
100
5
250
10
cäng cäng
100
30
80
120
b/ Ván täc:
Khi chon ván täc næåc chay trong äng thoat næåc trong nha va sán nha cán âam bao
âã äng co thã tæ co sach, càn làng khäng âong lai trong äng. Vç váy ván täc täi thiãu Vmin
khäng âæåc nho hån 0,7m/s âäi våi äng va khäng âæåc nho hån 0,4 m/s âäi våi mang hå. Ván
täc lån nhát cho phep trong cac äng khäng kim loai co thã tåi 4m/s va äng kim loai 8 m/s.
Tuy nhiãn nãu ván täc lån qua thç äng dã bë pha hoai, khäng an toan. Riãng ván täc täi âa
trong äng âæng khäng âæåc qua 4 m/s du la loai äng gç.
c/ Âä âáy (h/D):
La tè sä giæa chiãu cao låp næåc trong äng (h) våi âæång kênh äng (D). Nãu læu læång
trong äng khäng âäi, âä däc âàt äng khäng âäi, khi thay âäi âæång kênh äng D thç tè sä h/D se
thay âäi theo. Mäi quan hã phu thuäc âo âæåc thã hiãn å biãu âä hçnh ca.
Trong hã thäng thoat næåc (træ äng âæng), khi tênh toan mäi loai âæång kênh äng khac
nhau se co âä âáy cho phep nhát âënh, láy theo qui pham trong bang dæåi âáy:
Bang 22: Âä âáy cho phep cua äng gang thoat næåc:
Loai âæång äng
Âæång kênh äng D
[mm]
Âä âáy h/D lån
nhát
Âæång äng thoat næåc sinh hoat (ca phán)
Âæång äng thoat næåc sinh hoat (ca phán)
Âæång äng thoat næåc san xuát bán
Âæång äng thoat næåc san xuát bán
Âæång äng thoat næåc khäng bán
Mang , ranh hå
50-125
<=0,5
150-200
100-150
>=200
<=0,6
<=0,7
<=0,8
bát ky
<=0,8
bát ky
<=0,8
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
Hçnh 8.17: Biãu âä h/D.
Nguyãn Âçnh Huán
= 115 =
ÂHBKÂN
Giao trçnh CÁP THOAT NÆÅC
d/ Âä däc âàt äng:
Âä däc âàt äng co anh hæång tåi ván täc næåc chay trong äng. Trong cac âoan äng
nàm ngang, nãu læu læång va âæång kênh khäng thay âäi ma âä däc lån thç ván täc lån va âä
däc nho thç ván täc nho. Nãu giam âä däc âãn mät mæc nao âo (âä däc täi thiãu) thç næåc se
ngæng chay, trong äng co hiãn tæång làng càn. Trong tênh toan ngæåi ta cä gàng ap dung âä
däc tiãu chuán âã bun càn khäng âong lai trong äng. Âä däc âàt äng nhanh thoat næåc trong
nha co thã láy theo bang 23.
Bang 23: Âä däc va âä âáy cho phep cua äng thoat næåc sinh hoat .
Âæång kênh äng
Âä âáy cho phep
täi âa (hmax/D)
0,5 D
Âä däc
D [mm]
50
Tiãu chuán
0,035
Täi thiãu
0,025
100
0,5 D
0,020
0,012
125
0,5 D
0,015
0,010
150
0,6 D
0,019
0,007
200
0,6 D
0,008
0,005
ꢁ
bàng 0,3D.
Ghi chu: D - âæång kênh äng. Våi D=50mm dán næåc thai tæ cac cháu tàm ra cho phep láy
3/ KIÃM TRA KÃT QUA TÊNH TOAN :
Sau khi så bä chon âæång kênh äng, cán kiãm tra lai âä âáy h/D cua næåc trong äng
va ván täc næåc chay v trong äng co phu håp våi tiãu chuán qui âënh khäng.
a/ Kiãm tra âä âáy h/D:
Âã kiãm tra âä âáy h/D, ngæåi ta co thã sæ dung biãu âä hçnh ca. Muän váy hay láp tè
sä:
A = qtt / qnt
qtt : Læu læång næåc thai tênh toan cua âoan äng nàm ngang.
qnt : Læu læång nghiãm toan, xac âënh theo bang 24.
Bang 24 : Læu læång nghiãm toan qtt va täc âä nghiãm toan vnt cua Siec-ni-cäp.
Âä däc
âàt äng
D= 50mm
D= 75mm
D= 100mm
qnt [l/s]
vnt [m/s]
qnt [l/s]
vnt [m/s]
qnt [l/s]
vnt [m/s]
0,010
0,015
0,020
0,025
0030
0,82
1,00
1,16
1,30
1,40
1,52
1,62
1,72
1,82
0,42
0,56
0,59
0,63
0,72
0,78
0,83
0,86
0,90
2,56
2,90
3,40
3,78
4,16
4,43
4,80
5,00
5,20
0,54
0,65
0,77
0,85
0,94
1,02
1,09
1,16
1,23
5,26
6,34
0,60
0,80
0,93
1,04
1,14
1,23
1,32
1,40
1,43
7,44
8,26
9,10
0,035
0,040
0,045
0,050
9,80
10,52
11,14
11,76
Nguyãn Âçnh Huán
= 116 =
ÂHBKÂN
Tải về để xem bản đầy đủ
26 trang
26/04/2022
7180
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Cấp thoát nước - Chương 8: Hệ thống thoát nước trong nhà - Nguyễn Đình Huấn", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- giao_trinh_cap_thoat_nuoc_chuong_8_he_thong_thoat_nuoc_trong.pdf
