Một số giải pháp nâng cao vị thế của phụ nữ Việt Nam trong xã hội đương đại
ISSN: 1859-2171
e-ISSN: 2615-9562
TNU Journal of Science and Technology
225(04): 132 - 139
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VỊ THẾ CỦA PHỤ NỮ VIỆT NAM
TRONG XÃ HỘI ĐƯƠNG ĐẠI
Trần Thị Diệu Linh
Trường Cao đẳng Kinh tế Tài Chính Thái Nguyên
TÓM TẮT
Nghiên cứu về sự chưa tương xứng giữa vai trò và vị thế của phụ nữ Việt Nam trong xã hội đương
đại để tìm các giải pháp “kích cầu” sự tham gia quản lý, lãnh đạo của giới nữ trong mọi mặt của
đời sống xã hội nhằm nâng tầm vị thế của phụ nữ Việt là đề tài còn ít được quan tâm, nghiên cứu.
Với phương pháp phương pháp tổng hợp, phân tích tài liệu, đánh giá thực tiễn vai trò và vị thế của
phụ nữ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp cơ bản: Nhóm
giải pháp về đường lối, chủ trương, chính sách; Nâng cao nhận thức của gia đình, xã hội, của cả hệ
thống chính trị đối với công tác cán bộ nữ; Nâng cao phẩm chất, năng lực của bản thân phụ nữ.
Các nhóm giải pháp này hướng tới mục đích nâng tầm vị thế phụ nữ Việt Nam tương xứng với vai
trò, với những đóng góp của phụ nữ cho gia đình, quê hương, đất nước.
Từ khóa: Vị thế xã hội; vai trò xã hội; vị thế và vai trò của phụ nữ; vị thế và vai trò của phụ nữ
Việt Nam; giải pháp nâng cao vị thế của phụ nữ.
Ngày nhận bài: 16/4/2020; Ngày hoàn thiện: 29/4/2020; Ngày đăng: 30/4/2020
SOME SOLUTIONS TO ENHANCE VIETNAMESE WOMEN’S POSITION
IN TODAY’S SOCIETY
Tran Thi Dieu Linh
Thai Nguyen College of Economics and Finance
ABSTRACT
Studying the inadequacy of the role and position of Vietnamese women in todays society to find
solutions to " Raise demand" the management and leadership participation of women in all aspects of
commune life Meeting to enhance the position of Vietnamese women is a topic of little interest and
research. Using the method of theoretical development and situation analysis, practical assessment of
the role and position of Vietnamese women in the current period, the author has proposed the
following basic solutions: policies, guidelines and policies; Raising awareness of the family, society
and the whole political system on female cadres work; Improve the quality and capacity of women
themselves. These groups of solutions aim to elevate the status of Vietnamese women commensurate
with their roles, with women's contributions to their families, homeland and country.
Keywords: Social position; social role; the position and role of women; the role and position of
Vietnamese women; solutions to enhance the position of Vietnamese women.
Received: 16/4/2020; Revised: 29/4/2020; Published: 30/4/2020
Email: tranthidieulinhbdmn@gmail.com
132
http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
1. Đặt vấn đề
nâng cao tỷ lệ nữ cán bộ quản lý, lãnh đạo
trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội để vị
thế của phụ nữ Việt Nam xứng tầm với vai trò
và những đóng góp lớn lao của họ.
Từ xa xưa, trong lịch sử dân tộc Việt Nam,
phụ nữ là lực lượng cơ bản, luôn giữ vị trí
quan trọng. Với bản lĩnh phi thường, chí kiên
cường, bất khuất, phụ nữ Việt Nam đã có
những cống hiến to lớn, sẵn sàng cùng nam
giới đứng lên giành độc lập cho Tổ quốc, tự
do, hạnh phúc cho nhân dân, góp phần xây
dựng lên truyền thống vẻ vang của dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Non
sông gấm vóc Việt Nam do phụ nữ ta, trẻ
cũng như già, ra sức dệt thêu mà thêm tốt
đẹp, rực rỡ” [1, tr. 340].
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Khái niệm công cụ
* Thuật ngữ vai trò xã hội
Dưới góc độ xã hội học, vai trò xã hội xác
định những gì cá nhân phải làm ở một không
gian và thời gian nhất định theo những quy
tắc và chuẩn mực mà xã hội đặt ra. Ví dụ:
Người phụ nữ có thiên chức là vợ, là mẹ trong
gia đình, làm công việc tề gia nội trợ…
Ở khu vực Á Đông, hiếm dân tộc nào phụ nữ lại
có vai trò quan trọng trong xã hội như ở Việt
Nam [2, tr. 28]. Nữ giới Việt Nam luôn thể hiện
tinh thần làm chủ, ý thức cộng đồng, năng lực
chủ động, tích cực khi “gánh vác” vai trò quan
trọng trong lao động sản xuất và chăm lo đời
sống gia đình, xứng đáng với tám chữ vàng
“Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” mà
Đảng, Chính phủ, Bác Hồ đã trao tặng.
Vai trò xã hội là một tập hợp các quyền, nghĩa
vụ mà xã hội đặt ra, gán cho con người, được
hình thành do những đòi hỏi của văn hóa, xã
hội. Đồng thời khi thực hiện vai trò xã hội mỗi
người cũng nhận được những quyền lợi xã hội
tương ứng với việc thực hiện vai trò của mình.
* Thuật ngữ vị thế xã hội
Vị thế xã hội dùng để chỉ địa vị của một
người trong cơ cấu tổ chức của xã hội, theo sự
thẩm định và đánh giá của xã hội đó.
Đảng, nhà nước ta luôn ghi nhận những đóng
góp to lớn của phụ nữ Việt Nam và đã sớm
dành cho công tác bình đẳng giới những ưu
tiên nhất định để họ vươn lên, khẳng định vị
thế của mình.
Vị thế xã hội của một người là cái mà xã hội
công nhận với người đó xét trong thang bậc
xã hội. Vị thế xã hội của một người hay một
nhóm người được bắt nguồn từ quan điểm của
những người khác dựa trên một hệ thống giá
trị cộng đồng.
Trong xã hội hiện nay, vị thế của phụ nữ Việt
Nam ngày càng được cải thiện, về cơ bản nữ
giới đã được hưởng các cơ hội bình đẳng như
nam giới. Vị thế của Phụ nữ Việt Nam được
đánh giá thuộc nhóm có thứ hạng cao trong
khu vực nói riêng và trên thế giới nói chung.
Tuy nhiên, vị thế đó chưa xứng tầm với những
đóng góp, cống hiến của họ cho sự phát triển
của xã hội. Tỷ lệ cán bộ nữ giữ chức danh chủ
chốt trong các cơ quan nhà nước còn thấp, sự
hiện diện trong những vị trí chủ chốt còn mờ
nhạt. Cơ hội để phụ nữ tiếp cận những việc
làm có thu nhập cao bị hạn chế so với nam
giới, lao động nữ chưa được đánh giá cao như
lao động nam, chênh lệch thu nhập…
* Mối quan hệ giữa vai trò và vị thế
Vai trò của cá nhân là tiền đề xác định vị thế
cá nhân. Vai trò càng quan trọng thì vị thế
càng cao. Việc thực hiện tốt hay không tốt vai
trò xã hội đều ảnh hưởng đến vị thế xã hội.
Nếu thực hiện tốt vai trò, vị thế xã hội sẽ
thăng tiến. Đồng thời, vị thế xã hội là động
lực thôi thúc các cá nhân thực hiện tốt vai trò
của mình. Vị thế xã hội không tương xứng
với vai trò xã hội sẽ tạo nên những bất công,
thiệt thòi, kìm hãm động lực hoàn thành vai
trò xã hội của cá nhân.
Từ thực tế nêu trên, yêu cầu bức thiết đặt ra là
cần có những giải pháp hữu ích góp phần
Hiện nay, xét mối quan hệ giữa vai trò và vị
thế của phụ nữ ở nước ta còn tồn tại sự chênh
133
http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
lệch khá xa, cống hiến thì lớn mà quyền lực
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội còn thấp,
đặc biệt là quá trình tham chính của phụ nữ
còn mờ nhạt. Khoảng cách giữa vai trò, vị thế
của phụ nữ chính là điểm bất công trong nhận
thức và hành vi của xã hội khiến áp bức giới
trở nên trầm trọng.
gia đình. Họ đã cùng với nam giới chia sẻ
trách nhiệm kinh tế, tổ chức tốt cuộc sống vật
chất cho gia đình, “Dưới chủ nghĩa xã hội,
chủ nghĩa cộng sản, người phụ nữ dũng cảm
có thể hoàn thành mọi nhiệm vụ của người
đàn ông dũng cảm có thể làm, dù nhiệm vụ ấy
đòi hỏi rất nhiều tài năng và nghị lực như
việc lái các con tàu vũ trụ Phương đông” [5,
tr. 121,122]. Đồng thời, người phụ nữ trở
thành linh hồn cho những giá trị văn hóa,
truyền thống, là tâm điểm tình cảm của cả gia
đình, biến mỗi căn nhà trở thành tổ ấm, nơi
sum vầy, chia sẻ yêu thương để mỗi thành
viên phát huy tối đa năng lực, đạt được những
kết quả tốt nhất trong lao động và học tập.
Để rút ngắn khoảng cách giữa vai trò, vị thế của
phụ nữ thì cần nâng cao quyền lực chính trị,
kinh tế, văn hóa, xã hội của phụ nữ. Đây là bài
toán khó, phức tạp, cần được giải quyết sớm,
triệt để, với sự tham gia tích cực của Đảng, Nhà
nước, cộng đồng xã hội và sự nỗ lực phấn đấu
không ngừng của bản thân nữ giới.
2.2. Vai trò và vị thế của phụ nữ Việt Nam
Hòa cùng xu thế hội nhập và phát triển của đất
nước, người phụ nữ Việt Nam không còn thu
mình trong vỏ bọc gia đình, không bị dồn nén
vào khuôn khổ chật hẹp của đời sống gia đình
mà họ vững vàng bước ra xã hội với bản lĩnh, trí
tuệ và sự nỗ lực không ngừng của bản thân,
đóng góp tích cực vào các hoạt động xã hội, duy
trì ảnh hưởng của mình trên nhiều lĩnh vực.
trong giai đoạn hiện nay
Từ xưa đến nay, ở bất kỳ giai đoạn lịch sử
nào, phụ nữ Việt Nam luôn thực hiện tốt sứ
mệnh, vai trò của mình. Với lý trí và sự quyết
tâm học hỏi, rèn luyện để trở thành người có
văn hóa, có tri thức, có kỹ năng sống, có sức
khoẻ tốt, phụ nữ Việt Nam đã luôn biết cách
cân bằng giữa trách nhiệm gia đình với việc
tham gia các hoạt động xã hội. Trước yêu cầu
ngày càng cao của xã hội hiện đại, phụ nữ
Việt Nam hoàn toàn đủ khả năng sáng tạo để
thực hiện tốt chức năng “kép”- “Giỏi việc
nước, đảm việc nhà”.
Bàn tay, khối óc và trái tim của nữ giới Việt
Nam đã tạo nên những chiến công tuyệt vời
trong đời sống xã hội. Trong lĩnh vực kinh tế,
phụ nữ đã tạo ra khối lượng hàng hóa khổng
lồ, 24% tổng số doanh nghiệp nhà nước do
phụ nữ làm chủ [6]. Ở bất kỳ địa vị công tác
nào, phụ nữ Việt Nam cũng thể hiện tinh thần
trách nhiệm cao, trung thực, thẳng thắn,
khiêm tốn, biết lắng nghe, dân chủ trong lãnh
đạo, quản lý, có khả năng thuyết phục, tác
phong sâu sát, liêm khiết, ít tham nhũng, độ
tin cậy của xã hội cao [7, tr. 31].
Thiên chức làm vợ, làm mẹ của người phụ nữ
Việt Nam có ảnh hưởng to lớn đến hạnh phúc
và sự ổn định của gia đình. Họ luôn là bạn
đồng hành trên đường đời, là hậu phương
vững chắc đem đến sự thành đạt của người
chồng “Đằng sau sự thành đạt của người đàn
ông là bóng dáng của người phụ nữ” [3].
Đường lối, chính sách đúng đắn của Đảng,
Nhà nước, sự đồng thuận của xã hội và sự nỗ
lực của bản thân nữ giới đã tác động, nâng
tầm vị thế của phụ nữ Việt Nam. Phụ nữ Việt
Nam đã có tổ chức chính trị xã hội riêng là
Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
Người phụ nữ còn có vai trò đặc biệt trong việc
thực hiện chức năng sinh đẻ, duy trì nòi giống
và nuôi dạy con cái. Không chỉ chăm lo cái ăn,
cái mặc cho con cái, mẹ còn là người thầy đầu
tiên của con, giáo dục và theo dõi sự trưởng
thành của con: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con” [4, tr. 46].
Số lượng phụ nữ Việt Nam tham gia trong tổ
chức Đảng ngày càng gia tăng. Năm 2011,
mới có 01/14 nữ ủy viên bộ chính trị, năm
2013 là 02/14 nữ ủy viên bộ chính trị và hiện
Trong xã hội hiện đại, phụ nữ ngày càng
khẳng định vai trò là “trụ cột” thứ hai trong
134
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
nay số ủy viên bộ chính trị là 03/19 nữ ủy
viên bộ chính trị. Ở cấp tỉnh nhiệm kỳ 2016 -
2020 có 7 nữ Bí thư, 14 nữ Phó Bí thư. Sự
tham gia của phụ nữ trong tổ chức Đảng là
một chỉ báo rất quan trọng về vị thế của phụ
nữ trong nền chính trị hiện đại
họ. Cơ hội tham gia chức vụ lãnh đạo của nữ
giới vẫn còn thiếu bình đẳng. Trong quá trình
tham gia lãnh đạo, quản lý, phụ nữ xuất hiện
rất ít ở các vị trí cao nhất trong các thang bậc
lãnh đạo. Đặc biệt, theo cơ cấu cứng, tỷ lệ
nam, nữ trong công tác lãnh đạo đã tạo nên
một “hội chứng” cấp phó đối với nữ giới.
Công việc mà phụ nữ tham gia đảm nhiệm
quản lý, lãnh đạo chủ yếu ở lĩnh vực văn hóa,
xã hội, đoàn thể [6, tr. 32]. Còn trong các
quyết định chính trị thường vắng bóng ảnh
hưởng của phụ nữ. Phụ nữ tham gia làm các
công việc mang tính thừa hành, tham mưu và
giúp việc cho nam giới. Phụ nữ gặp nhiều trở
ngại trong quá trình thăng tiến quyền lực
chính trị, thiếu thời gian, thiếu đào tạo và
thông tin, thiếu tự tin, thiếu tiền bạc, thiếu sự
ủng hộ, thiếu động cơ tinh thần, thiếu mạng
lưới và tinh thần đoàn kết giữa phụ nữ.
Cùng sự phát triển của phụ nữ tham gia trong
tổ chức Đảng, tỷ lệ cán bộ nữ trong hệ thống
chính quyền cũng ngày càng gia tăng. Quán
triệt tinh thần Đại hội XII của Đảng: “Nâng
cao trình độ mọi mặt và đời sống vật chất, tinh
thần của phụ nữ; Thực hiện tốt bình đẳng giới,
tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển tài
năng” thì tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội luôn duy
trì ở mức cao và có xu hướng ngày càng tăng
lên. Cụ thể: Từ 3% ở Quốc hội khóa I tăng lên
24,4% ở khóa VIII (2011 - 2016) và tỷ lệ này
là 26,72% ở khóa XIV (2016 - 2021). Ở cấp
tỉnh, có 8 nữ Chủ tịch, 31 nữ Phó Chủ tịch Hội
đồng nhân dân (HĐND), 18 nữ Phó Chủ tịch
UBND cùng nhiều nữ cán bộ đảm nhiệm các
vị trí trọng trách ở Trung ương và địa phương.
Như vậy, theo thời gian, địa vị xã hội của
người phụ nữ Việt Nam đã có sự thay đổi
vượt trội. Tuy nhiên vẫn tồn tại sự chênh lệch
khá lớn giữa vai trò và vị thế xã hội của phụ
nữ Việt Nam. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng
này gồm cả nguyên nhân khách quan và
nguyên nhân chủ quan.
Qua một số dữ liệu nêu trên, chúng ta có thể
khẳng định, quyền tham gia chính trị của phụ
nữ Việt Nam ngày càng được nâng cao. Đây
là tiêu chí quan trọng thể hiện vị thế ngày
càng lớn của phụ nữ Việt Nam. Vì quyền
chính trị là cơ sở, nền tảng để đảm bảo thực
hiện các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa. Vị
thế xã hội của phụ nữ được cải thiện là điều
kiện tiến tới xóa bỏ khoảng cách giới. Tổ
chức UNDP của Liên Hợp quốc tại Việt nam
đã ghi nhận: “Việt Nam có thể tự hào về
những thành quả của mình trên bước đường
tiến tới sự bình đẳng về giới. Những thành
quả này, một phần nhờ sự cam kết chính trị
của Chính phủ Việt Nam, mở đầu bằng việc
Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cao vai trò và tiềm
năng của phụ nữ” [8, tr.1].
Nguyên nhân khách quan: Mặc dù Đảng, Nhà
nước và chính quyền ở địa phương đã có
nhiều kế hoạch hành động vì sự tiến bộ của
phụ nữ. Song các biện pháp tổ chức thực hiện
nhiều khi còn chưa khoa học. Cơ chế, chính
sách tạo nguồn, đánh giá, quy hoạch, đào tạo,
bồi dưỡng, sử dụng cán bộ nữ chưa có tính
chiến lược lâu dài, thiếu tính đột phá. Dự
nguồn các chức danh lãnh đạo chưa thực sự
được chú trọng, điều này dẫn tới thiếu hụt
nguồn cán bộ nữ kế cận [9]. Định kiến giới
cũng là một rào cản đối với sự phấn đấu của
phụ nữ, có một bộ phận không nhỏ nhân dân
chưa thực sự ủng hộ cho phụ nữ và cán bộ nữ.
Chính yếu tố này cũng đã kìm hãm sự phát
triển vị thế của phụ nữ.
Nói tóm lại, phụ nữ Việt Nam đã tham gia
hoạt động trong tất cả các cơ quan, ban
ngành, đoàn thể của hệ thống chính trị Việt
Nam nhưng tỷ lệ và chất lượng tham chính
của phụ nữ chưa cao, còn nhiều hạn chế so
với khả năng, trí tuệ và những đóng góp của
Nguyên nhân chủ quan: Ý thức phấn đấu của
người cán bộ nữ là một thước đo để tổ chức
đánh giá, cất nhắc, bổ nhiệm, đề bạt vào các
135
http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
vị trí lãnh đạo. Trước vai trò kép, tiêu chuẩn
kép, nghĩa vụ kép thì ý trí tự phấn đấu của
người phụ nữ có một ý nghĩa quan trọng, là
điều kiện tiên quyết nâng cao vị thế cho phụ
nữ. Nhận thức được điều đó, phụ nữ Việt
Nam đã có ý thức tự rèn luyện, phấn đấu, có
nhiều tiến bộ, nhưng ý chí phấn đấu đó chưa
đồng đều, thường xuyên.
và hợp lý “Mỗi nữ cán bộ lãnh đạo, quản lý có
trách nhiệm quy hoạch từ một đến hai cán bộ
nữ kế cận chức danh mà mình đảm nhận. Quy
hoạch cán bộ phải có thời gian từ 5 đến 10
năm. Phạm vi quy hoạch gồm nhiều cấp, nhiều
ngành. Quy trình quy hoạch phải dựa trên nhu
cầu cán bộ cụ thể của từng thời kỳ, nội dung
quy hoạch dựa trên các chức danh, số lượng
từng chức danh. Tiêu chuẩn cần và đủ của mỗi
chức danh” [11, tr. 308, 309].
Yêu cầu cấp bách đặt ra là Đảng, Nhà nước, xã
hội và bản thân mỗi người phụ nữ cần phải có
những giải pháp, hành động cụ thể để nâng cao
vị thế của phụ nữ trong đời sống chính trị nói
riêng và đời sống xã hội nói chung để tương
xứng với trí tuệ, bản lĩnh và vai trò của phụ nữ.
Trên cơ sở số lượng cán bộ được quy hoạch,
xây dựng chiến lược đào tạo cán bộ theo từng
lĩnh vực, ngành nghề. Việc đặt các tiêu chuẩn
để đào tạo cán bộ là hết sức quan trọng và cần
thiết. Việc xác định tiêu chuẩn cán bộ một
cách chính xác là cơ sở, tiền đề đào tạo, bồi
dưỡng và đề bạt cán bộ đúng.
2.3. Một số giải pháp nâng cao vị thế phụ nữ
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
2.3.1. Nhóm giải pháp về chủ trương, đường
lối, chính sách
Quá trình quy hoạch cán bộ cần có cơ chế
sàng lọc, thử thách, theo dõi thời gian công
tác để có thứ tự sắp xếp đúng, phù hợp với sở
trường của cán bộ. Đồng thời với quy trình
quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nữ thì
cần chú trọng đến các giải pháp về bố trí, sử
dụng và luân chuyển cán bộ. Ngày nay, muốn
có một đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chất
lượng cao, điều hành công việc có hiệu quả,
thì việc đánh giá, lựa chọn, đề bạt cán bộ phải
tránh tình trạng ưu tiên, chiếu cố hoặc đề bạt
cho đủ cơ cấu.
* Các chủ trương, chính sách về tạo nguồn
nữ cán bộ
Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn
dặn: “Trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước,
phụ nữ vô cùng đảm đang, đã góp rất nhiều
trong chiến đấu và sản xuất. Đảng và chính
phủ cần có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng,
cất nhắc và giúp đỡ để ngày càng thêm nhiều
phụ nữ phụ trách nhiều công việc kể cả lãnh
đạo” [10, tr. 617].
Bác kính yêu giao cho Đảng, Chính phủ một
trọng trách lớn lao là phải chú trọng công tác
quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán
bộ. Việc tạo nguồn cán bộ là khâu quan trọng,
ảnh hưởng lớn tới số lượng, chất lượng nữ
cán bộ. Do đó, cần phải có tính chiến lược,
khoa học, có bước đi phù hợp trong chủ
trương, chính sách tạo nguồn cán bộ nữ.
Đảng, nhà nước quan tâm, sắp xếp, bố trí
công việc phù hợp, tạo môi trường thuận lợi
để cán bộ nữ thể hiện hết năng lực, sở trường.
Bố trí cán bộ phải xuất phát từ việc mà đặt
người, chứ không từ người mà sắp xếp công
việc. Căn cứ vào tiêu chuẩn đối với từng chức
danh và kết quả đánh giá cán bộ để bổ nhiệm
đúng chỗ, đúng lúc, đúng sở trường. Kiên
quyết không vì người mà xếp sẵn “ghế”,
không để lặp lại tình trạng một số ít cán bộ
“ngồi nhầm ghế”, gây hậu họa cho Đảng, Nhà
nước và nhân dân
Phụ nữ Việt Nam tham gia quản lý, lãnh đạo
trong giai đoạn hiện nay chưa nhiều, chưa đáp
ứng yêu cầu xã hội. Nguyên nhân chính là do
nguồn cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu đặt
ra. Để tăng cường tỷ lệ và chất lượng cán bộ
nữ đòi hỏi phải chú trọng công tác quy hoạch
cán bộ nữ. Tác giả Nguyễn Đức Hạt đề ra một
phương thức quy hoạch cán bộ khá là hiệu quả
* Xây dựng mô hình lãnh đạo hài hòa giới
Mô hình lãnh đạo hài hòa giới đòi hỏi trong
thành phần lãnh đạo, quản lý phải có cả lãnh
136
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
đạo nam và lãnh đạo nữ. Mối tương quan tỷ lệ
giữa cán bộ nam và cán bộ nữ trong ban lãnh
đạo của đơn vị được xác định trên cơ sở các
đặc điểm, tổ chức, hoạt động của từng cơ quan,
đơn vị trong từng lĩnh vực hoạt động cụ thể.
nhận đúng đắn về vị trí, vai trò của phụ nữ
trong tiến trình phát triển của xã hội, tôn trọng
phụ nữ và tạo điều kiện cho phụ nữ vừa thực
hiện quyền của mình, vừa đóng góp công sức
xây dựng đất nước.
Mô hình hài hòa giới không chỉ chú trọng đến
tổ chức, cơ cấu của ban lãnh đạo cao nhất mà
nó đòi hỏi phải bố trí, sắp xếp hợp lý các vị trí
lãnh đạo, quản lý trong các bộ phận của cơ
quan, đơn vị.
Đặc biệt đối với vùng nông thôn, vùng sâu,
vùng xa, vùng các dân tộc thiểu số…là những
nơi kinh tế khó khăn, trình độ dân trí thấp, tư
tưởng phong kiến còn nặng nề, cần có nhiều
chương trình, dự án lồng ghép với phát triển
kinh tế - xã hội ở địa phương, tạo điều kiện để
phát huy vai trò, vị thế của phụ nữ, trên cơ sở
này sẽ xóa bỏ được những tưởng phong kiến,
lạc hậu ăn sâu trong tâm trí người dân, tạo
điều kiện cho bình đẳng giới được thực hiện
tốt hơn, hiệu quả hơn.
Mô hình lãnh đạo giới không chỉ hướng đến
mục tiêu bình đẳng giới mà còn hướng tới
mục tiêu sâu xa hơn là xác lập một sự lãnh
đạo, quản lý thật sự dân chủ và hiệu quả. Để
thực hiện được mô hình này không chỉ là
trách nhiệm của các cấp lãnh đaọ hệ thống
chính trị mà quan trọng là ở sự quyết tâm,
phấn đấu, rèn luyện, mức độ trưởng thành và
khả năng tự khẳng định mình của cán bộ nam
và cán bộ nữ. Sự đồng thuận của cấp ủy,
chính quyền và sự tự phấn đấu của mỗi cán
bộ nữ sẽ tạo ra một mô hình lãnh đạo hài hòa
giới, đảm bảo cho sự bình đẳng giới được
thực thi theo đúng ý nghĩa.
Trong gia đình, mỗi người đàn ông cần có sự
tôn trọng, cảm thông, chung tay chia sẻ công
việc gia đình, cùng gánh vác những khó khăn
với những người phụ nữ. Đồng thời cũng cần
đổi mới trong quan niệm về sự “đảm đang”
của người phụ nữ, không nên bó hẹp trong
“khuôn khổ” của gia đình. Có như thế, người
phụ nữ mới có thể làm tốt được cả hai trọng
trách: “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” và có
được cuộc sống thực sự vui vẻ, hạnh phúc.
2.3.2. Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức
của gia đình, xã hội và của cả hệ thống chính
trị đối với công tác cán bộ nữ
Để phát huy sức mạnh của phụ nữ, cộng đồng
cần có cái nhìn công bằng, nhân ái với họ,
nếu không chúng ta sẽ đánh mất đi một nửa
sức mạnh của nguồn nhân lực. Chỉ khi toàn
xã hội có nhận thức đúng đắn và sâu sắc về
vai trò của phụ nữ mới có thể tạo nên sức
mạnh về vật chất và tinh thần, nâng tầm vị thế
cho nữ giới trong các lĩnh vực của đời sống
xã hội.
Để nâng cao trình độ nhận thức về giới và
bình đẳng giới cần tiến hành các hình thức
tuyên truyền, giáo dục. Nội dung, phương
thức tuyên truyền phải để mọi người nhận
thấy rằng, vị thế thấp kém của phụ nữ so với
nam giới không phải là “điều kiện tự nhiên”
mà là kết quả của sự phân biệt đối xử với phụ
nữ theo một hệ thống.
Bản thân mỗi người dân nên có trách nhiệm
với sự bình đẳng giới nói chung, sự tiến bộ
của phụ nữ nói riêng. Chúng ta nên giành cho
phụ nữ một sự tin tưởng để họ có thể cống
hiến cho sự phát triển chung của đất
nước.Thực hiện tốt công tác tuyên truyền,
nâng cao nhận thức về bình đẳng giới sẽ tạo
điều kiện thuận lợi cho phụ nữ tham chính nói
chung và tham gia quản lý lãnh đạo nói riêng.
Một số hình thức tuyên truyền giáo dục có thể
thực hiện thường xuyên, liên tục như: Đưa
nội dung giới vào các chương trình giảng dạy
ở các lớp tập huấn, hội nghị, hội thảo, các
chương trình ở các trường đại học, các học
viện…Đồng thời, kết hợp đẩy mạnh công tác
tuyên truyền qua các phương tiện thông tin
đại chúng về bình đẳng giới, về vị trí, vai trò
của phụ nữ, cán bộ nữ để toàn xã hội có nhìn
137
http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
2.3.3. Nhóm giải pháp nâng cao phẩm chất,
năng lực của bản thân phụ nữ trong mọi lĩnh
vực của đời sống xã hội
mình là điều kiện để phát huy năng lực, nâng
cao vị thế.
Thứ hai, trau dồi trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ và năng lực cá nhân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã căn
dặn, giành lại quyền bình đẳng cho phụ nữ là
cuộc cách mạng lâu dài, to lớn, khó nhất. Phụ
nữ muốn giành quyền bình đẳng không phải
bảo Đảng, chính phủ hay nam giới giải quyết
mà phải tự đấu tranh phấn đấu giành lấy.
Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ là nhân tố
cấu thành năng lực của người cán bộ lãnh
đạo. Để có được vị thế xã hội đòi hỏi nữ cán
bộ không ngừng nâng cao trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ, không ngừng học tập lý
luận quản lý nhà nước để có kiến thức và
kinh nghiệm trong quản lý, lãnh đạo mọi mặt
của đời sống xã hội.
Như vậy, sự tự khẳng định bản thân của mỗi
phụ nữ là tất yếu khách quan, là chìa khóa của
thành công để phụ nữ nâng tầm vị thế của
mình. Khi người phụ nữ hiểu được khả năng,
giá trị của bản thân mình, họ sẽ có lòng tự
tôn, tự tin, phấn đấu vươn lên trong cuộc
sống, họ sẽ xóa bỏ được các tập quán lạc hậu,
áp bức coi thường, trói buộc bản thân phụ nữ.
Đối với người phụ nữ để nâng cao vị thế của
mình trong mọi mặt của đời sống kinh tế,
chính trị, văn hóa, xã hội đòi hỏi mỗi người
phụ nữ cần phải tự phấn đấu và rèn luyện với
một số yêu cầu chuẩn mực sau:
“Người phụ nữ cần vượt qua nỗi tự ti, vươn
lên tự phấn đấu, thay đổi, học hỏi phụ nữ ở
những nước tiến bộ để đấu tranh giải phóng
bản thân mình” [12, tr. 201]. Người phụ nữ
cần rèn luyện năng lực tổ chức, lãnh đạo, chỉ
đạo, bao gồm: Trí tuệ thông minh, năng lực
dự báo, khả năng định hướng, sự nhạy cảm
về tổ chức, sự thấu đáo và năng lực điều
khiển, sự am hiểu về con người, thời cuộc;
tính cởi mở, óc sáng suốt, tháo vát, khôi hài,
dí dỏm, tính kiên nghị, khả năng chan hoà
với mọi người, thu hút nhân tâm; quy tụ,
đoàn kết quần chúng.
Thứ nhất, về phẩm chất chính trị, tư tưởng
Phụ nữ cần có lập trường tư tưởng vững vàng,
phải kiên trì thực hiện cho bằng được những
nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà n-
ước, đấu tranh, phê phán và vạch trần những
tư tưởng, hành vi lệch lạc, chống đối và
xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng.
Đồng thời với nâng cao kiến thức chuyên
môn, nghiệp vụ, phụ nữ cần tạo được uy tín
bởi là uy tín chính là điều kiện bảo đảm hiệu
quả công tác của người lãnh đạo. Để có thể
xây dựng, củng cố và nâng cao uy tín, phụ nữ
cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau: Phải
thường xuyên tự giác tu dưỡng rèn luyện, bồi
dưỡng phẩm chất và năng lực cần thiết, có
thái độ nghiêm khắc với bản thân, đề cao tính
tự chủ, tự kiềm chế, tự điều chỉnh, đặc biệt là
luôn đề cao tự phê bình và phê bình. Chủ tịch
Hồ Chí minh đã chỉ rõ, để được cất nhắc, giao
nhiệm vụ, bản thân phụ nữ phải “Gắng học
tập chính trị, học tập văn hóa, kỹ thuật. Nâng
cao tinh thần yêu nước và giác ngộ xã hội chủ
nghĩa; Hăng hái thi đua thực hiện “cần kiệm
xây dựng tổ quốc, cần kiệm xây dựng gia
đình” [5, tr. 511].
Tu dưỡng tốt những phẩm chất đạo đức cơ
bản như: Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô
tư, không tham nhũng, không lạm dụng chức
vụ, quyền hạn để mưu cầu lợi riêng; Dám
nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; Biết
phát huy trí tuệ, tài năng và mọi nguồn của
cải, công sức, trí tuệ của nhân dân để tạo nên
sức mạnh; Biết tôn trọng lợi ích và quyền lực
của nhân dân.
Cán bộ nữ cần phát huy điểm mạnh của mình
là khả năng tuyên truyền, thuyết phục vì trong
giao tiếp họ thường rất tình cảm, hòa nhã,
mềm mỏng nên dễ thu phục lòng người. Cán
bộ nữ cần phát huy những ưu trội của giới
Trong xu thế hội nhập và phát triển hiện nay,
phụ nữ Việt Nam có nhiều cơ hội và cũng gặp
138
Trần Thị Diệu Linh
Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN
225(04): 132 - 139
[2]. T. C. Hoang, “Factors affecting the
development of female managers at
univerities from gender equality perspective”
(InVietnamese), TNU - Journal of Science
and Technology, vol.163, no. 03/1, 2017.
[3]. T. T. P. Nguyen, “The role of women’s in
modern society,” October 22, 2016. [Online].
nhiều thách thức để có thể khẳng định và phát
huy vị thế của mình. Do đó, bản thân phụ nữ
trước hết phải ý thức được đầy đủ vai trò về
giới của mình mới có thể nắm bắt được những
cơ hội, cùng với xã hội, hướng tới cách ứng
xử bình đẳng giới.
Trên đây là ba nhóm giải pháp cơ bản để xóa
bỏ sự chệnh lệch giữa vai trò và vị thế trong
xã hội của phụ nữ Việt Nam. Các nhóm giải
pháp này cần được kết hợp chặt chẽ và thực
hiện đồng bộ. Vì nhóm giải pháp về chủ
trương, chính sách và nhóm giải pháp nâng
cao nhận thức của gia đình, xã hội và của cả
hệ thống chính trị đối với công tác cán bộ nữ
là cơ sở, tiền đề, còn năng lực của phụ nữ là
điều kiện tiên quyết để phụ nữ Việt Nam
vươn lên khẳng định vị thế của giới.
[4]. Ministry of Education and training, Stork,
Literature 9, volume 2. Vietnam Education
Publishing House limited Company, 2011
[5]. Ho Chi Minh Complete volume (In
Vietnamese), volume 14. National Political
Publishing House, Hanoi, 2011.
[6]. M. P, “Announcing the Evaluation Report of
Women-owned Enterprises,” December 12,
vn/kinh-te/cong-bo-bao-cao-danh-gia-cua-cac
-doanh-nghiep-do-phu-nu-lam-chu-545220.
html. [Accessed March 01, 2020].
3. Kết luận
[7] T. D. L. Tran, Women participate in leadership
and management in the political system in
Thai Nguyen province, master thesis,
University of socical Sciences and
Humanities, Ha noi, 2014.
[8]. T. Le, “Vietnamese women enter the XXI
century (In Vietnamese),” Communist review,
volume 20, p. 1, 2000.
Trong thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước,
công tác phụ nữ đã đạt được nhiều thành tựu
quan trọng. Tuy nhiên, sự chênh lệch giữa vai
trò và vị thế xã hội của phụ nữ Việt Nam còn
khá lớn. Từ thực trạng nêu trên, tác giả đã
mạnh dạn đề xuất ba nhóm giải pháp: Nhóm
giải pháp về chủ trương, đường lối, chính sách;
Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức của gia
đình, xã hội và của cả hệ thống chính trị đối
với công tác cán bộ nữ; Nhóm giải pháp nâng
cao phẩm chất, năng lực của bản thân phụ nữ
trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
[9]. T. D. L. Tran, “Solutions to improve the role and
position of women in Thai Nguyen”
(InVietnamese), April 12, 2017. [Online].
Available:
/web/guest/chi-tiet-tim-kiem/-/2018/44388/ giai-
phap-nang-cao-vai-tro -vi-the-cua-phu-nu-o-
thai-nguyen.aspx. [Accessed March 02, 2020].
[10]. Ho Chi Minh Complete volume
(InVietnamese), volume 15. National Political
Publishing House, Hanoi, 2011.
[11]. D. H. Nguyen, Improve the leadership
capacity of female cadres in the political
system, National Political Publishing House,
Hanoi, 2004.
[12]. T. T. H. Nguyen, “The viewpoint of Ho Chi
Minh about wowen’s role in Viet Nam’s
revolution” (InVietnamese), TNU - Journal of
Science and Technology, vol. 196, no. 03, 2019.
Với những nhóm giải pháp này, tác giả hy
vọng sẽ có những đóng góp vào quá trình
nâng tầm vị thế của phụ nữ Việt Nam để xứng
với những công hiến mà họ đã đóng góp cho
gia đình, quê hương và đất nước.
TÀI LIỆU THAM KHẢO/ REFERENCES
[1]. Ho Chi Minh Complete volume (In
Vietnamese), volume 7. National Political
Publishing House, Hanoi, 2011.
139
http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn
8 trang
09/01/2024
600
Bạn đang xem tài liệu "Một số giải pháp nâng cao vị thế của phụ nữ Việt Nam trong xã hội đương đại", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- mot_so_giai_phap_nang_cao_vi_the_cua_phu_nu_viet_nam_trong_x.pdf
