Sản xuất hồ tiêu hữu cơ Việt Nam thách thức và cơ hội
SẢN XUẤT HỒ TIÊU HỮU CƠ VIỆT NAM
THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI
Đỗ Trung Bình, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miềnNam
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Cây Hồ tiêu (Piper nigrum) được trồng ở Việt Nam từ thế kỷ 17 nhưng sản xuất hồ
tiêu chỉ thực sự phát triển mạnh từ sau năm 1997 khi giá hồ tiêu trên thị trường tăng nhanh.
Năm 1998 cả nước có 9.800 ha hồ tiêu, sau 7 năm (2004) đã có 52.500 ha, tốc độ tăng trên
6000 ha/năm đưa Việt Nam trở thành nước sản xuất, xuất khẩu hồ tiêu hàng đầu thế giới
(chiếm 35% sản lượng và gần 50% thị phần thế giới, giá trị xuất khẩu niên vụ 2005 đạt 150
triệu USD, VPA). Hiện nay, diện tích hồ tiêu vẫn tiếp tục tăng, năm 2012, cả nước đã trồng
trên 58.000 ha, vượt 8000 ha so với chỉ đạo của Chính phủ. Cùng với tốc độ tăng diện tích
hồ tiêu một cách phát ồ ạt, thì vì mục tiêu tăng năng suất, nhiều hộ nông dân đã bón quá
nhiều phân vô cơ đến mức báo động với lượng 1200 kg N, 1230 kg P2O5 và 1425 kg
K2O/ha, vượt từ 4-5 lần khuyến cáo bón phân cho cây tiêu. Phải thừa nhận rằng khi được
đầu tư phân hóa học tối đa, cây tiêu đã tăng năng suất đáng kể, năng suất tiêu bình quân
năm 2012 ở các tỉnh trồng tiêu chính như Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Bình Phước, Đồng
Nai đạt tuần tự là: 45,2 – 28,8 – 22,7 – 28,8 – 20,6 tấn/ha, làm tăng sản lượng tiêu Việt
Nam lên 102.000 tấn, giá trị xuất khẩu đạt mức kỷ lục 794 triệu USD (VPA, 2013). Tuy
nhiên hệ lụy tất yếu của việc lạm dụng hóa chất trong sản xuất hồ tiêu là dịch hại phát sinh
tràn lan, nguy hiểm nhất là các bệnh chết nhanh, chết chậm, tuyến trùng, rệp sáp...áp lực
đến mức phát bệnh “Tiêu điên” không thể phòng trừ, nhiều vườn tiêu đã suy kiệt trầm trọng,
tuổi thọ vườn tiêu giảm hẳn, thậm chí bị mất trắng, hơn nữa tồn dư hóa chất trong sản phẩm
là điều khó tránh khỏi. Nhiều nghiên cứu gần đây đã khẳng định để bảo đảm sản xuất nông
nghiệp bền vững nhất là đối với các nước nhiệt đới, cần thiết phải giảm thiểu hợp lý phân
vô cơ, đặc biệt chú trọng sử dụng phân hữu cơ.
Vấn đề quan trọng khác là hầu hết sản lượng hồ tiêu Việt Nam phục vụ cho xuất
khẩu (tiêu thụ trong nước chỉ chiếm 5%). Ngành hàng hồ tiêu Việt Nam đang chiếm lĩnh
các thị trường Mỹ, Đức, Nhật, Hà Lan... nơi có khả năng thanh toán tốt nhưng cũng ngày
càng đòi hỏi khắt khe về chất lượng, sản phẩm phải đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực
phẩm, không tồn dư hóa chất và vi sinh vật hại. Những bài học sâu sắc trong sản xuất và
kinh doanh hồ tiêu của các nước đã từng đứng nhất nhì thế giới trước đây như Ấn Độ,
Indonesia nay mất vị thế chỉ sau một thời gian phát triển ồ ạt, thiếu bền vững.
Vì vậy, với trách nhiệm là nước sản xuất hồ tiêu lớn nhất thế giới, Việt Nam cần có
các giải pháp kịp thời để phát triển ngành hàng hồ tiêu theo theo hướng hữu cơ bền vững về
quy mô, sản lượng và chất lượng, hiệu quả kinh tế cao.
2. SẢN XUẤT HỐ TIÊU HỮU CƠ
Thế giới đang quan tâm đến một nền nông nghiệp hữu cơ (NNHC) thân thiện với môi
trường, có tính bền vững cao mà đầu ra là các loại nông sản có chất lượng tốt nhất, đồng
thời cũng mang lại lợi ích nhiều hơn cho người sản xuất. Hiện nay có nhiều quan điểm khác
nhau về nền nông nghiệp hữu cơ
2.1 Một số khái niệm về nông nghiệp hữu cơ
Theo Liên đoàn các phong trào nông nghiệp hữu cơ quốc tế (IFOAM): “Nông nghiệp
hữu cơ là hình thức nông nghiệp tránh hoặc loại bỏ phần lớn việc sử dụng phân bón và thuốc
bảo vệ thực vật hóa học, các chất điều tiết tăng trưởng cây trồng và các chất phụ gia trong
1
thức ăn gia súc”. Như vậy có thể hiểu nông nghiệp hữu cơ là một nền nông nghiệp hầu như
không sử dụng hóa chất, để cây trồng sinh trưởng phát triển tốt chỉ được phép cung cấp các
nguyên liệu đầu vào bằng các nguồn hữu cơ đã được kiểm soát.
Còn theo N.H. Lampkin (1994) thì: "Canh tác hữu cơ là một phương pháp tiếp cận
với nông nghiệp nhằm mục tiêu tạo lập hệ thống sản xuất nông nghiệp tổng hợp, bền vững
về môi trường, kinh tế và nhân văn; cho phép khai thác tối đa nguồn tài nguyên có thể tái
tạo được cũng như quản lý các quá trình sinh thái cùng với sự tác động qua lại của chúng để
đảm bảo năng suất cây trồng, vật nuôi và dinh dưỡng cho con người ở mức chấp nhận được
đồng thời bảo vệ chúng khỏi sâu, bệnh”. Quan điểm này không cấm việc sử dụng hóa chất
trong nông nghiệp.
Theo Nguyễn Hữu Nghĩa (nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp
Việt Nam), 2000: Nông nghiệp hữu cơ là một nền nông nghiệp an toàn, chất lượng hiệu quả
và bền vững, đòi hỏi áp dụng linh hoạt kinh nghiệm cổ truyền với kiến thức hiện đại, các
hợp chất hữu cơ và vô cơ, các yếu tố sinh học và phi sinh học, các nguồn nguyên liệu du
nhập và sẵn có, các biện pháp thân thiện về môi trường nhằm ổn định lâu dài cuộc sống ấm
no của con người, bảo tồn hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên và duy trì môi trường
sinh thái "khỏe mạnh” trên hành tinh của chúng ta. Khái niệm này hướng tới sự hài hòa, hợp
lý trong sử dụng các nguồn vô cơ với hữu cơ phục vụ nông nghiệp.
Còn theo Nguyễn Văn Bộ "nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống sản xuất cho phép
khai thác tối ưu các nguồn tài nguyên như đất, năng lượng, các chất dinh dưỡng, các quá
trình sinh học diễn ra trong tự nhiên với một phương pháp quản lý hợp lý nhất nhằm mục
đích tạo ra sản phẩm đáp ứng yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời cũng đảm
bảo cho hệ thống sản xuất bền vững về môi trường, xã hội và kinh tế”. Theo định nghĩa này
thì nông nghiệp hữu cơ còn có thể hiểu là nông nghiệp sinh thái.
Ở Việt Nam, năm 2006 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Tiêu
chuẩn 10TCN-602-2006 về sản xuất và chế biến các sản phẩm hữu cơ với 24 tiêu chí và
được IFOAM công nhận từ đầu tháng 9/2013 (Phụ lục 1) và quy định vật liệu đầu vào được
phép sử dụng để sản xuất nông nghiệp hữu cơ (phụ lục 2). Thực chất những tiêu chuẩn này
rất gần với quy trình quản lý nông nghiệp tốt (GAP), nhưng khác biệt là không sử dụng bất
cứ nguồn hóa chất hoặc liên quan tới hóa chất nào trong các nguyên vật liệu đầu vào kể cả
phân gia súc gia cầm chăn nuôi công nghiệp.
2.2 Quan điểm và mục tiêu của sản xuất hồ tiêu hữu cơ ở Việt Nam
Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch phát triển ngành hàng hồ tiêu đến năm 2020 và
tầm nhìn đến năm 2030 với các chỉ tiêu chính: sản xuất ổn định 50.000 ha hồ tiêu, sản
lượng xuất khẩu đến năm 2020 là 140.000 tấn hạt tiêu, chú trọng phát triển bền vững ngành
hàng hồ tiêu phục vụ xuất khẩu.
Trước những yêu cầu ngày càng cấp thiết về sản lượng và chất lượng hồ tiêu xuất
khẩu, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) đã đề xuất Bộ Nông nghiệp và các cơ quan hữu
quan nhanh chóng có những giải pháp chỉ đạo sản xuất hồ tiêu theo quy trình sản xuất nông
nghiệp tốt (Good Agricultural Practices for Pepper) nhằm sản xuất hồ tiêu hiệu quả, bền
vững, bảo vệ được môi trường và xây dựng được thương hiệu hồ tiêu Việt Nam chất lượng
cao, có uy tín trên thị trường thế giới.
Với những định hướng và mục tiêu nói trên, theo chúng tôi sản xuất hồ tiêu hữu cơ
là một hệ thống kỹ thuật khai thác hợp lý nhất tài nguyên thiên nhiên, kết hợp kinh nghiệm
truyền thống với các biện pháp kỹ thuật tiên tiến để nâng cao năng suất, chất lượng hồ tiêu,
đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường sinh thái nhằm phát triển
2
hiệu quả và bền vững ngành hàng hồ tiêu. Với quan niệm này, sản xuất ngành hàng hồ tiêu
cần có những giải pháp kỹ thuật đồng bộ từ quản lý đất và dinh dưỡng cây trồng (trong đó
coi trọng cân đối hữu cơ và vô cơ, lấy hữu cơ là yếu tố trọng tâm), chọn giống tốt, quản lý
tốt nguồn nước tưới tiêu, chủ động phòng sâu bệnh hại, thu hoạch, chế biến và bảo quản tốt.
Đó cũng là những nội dung căn bản trong sản xuất trong sản xuất hồ tiêu GAP.
3. HIỆN TRẠNG SẢN XUẤT HỒ TIÊU VIỆT NAM
Cây hồ tiêu hiện được trồng trên 21 tỉnh, nhưng tập trung chủ yếu ở ba vùng: Đông
Nam Bộ (26.810ha, 55%), Tây Nguyên (22.860 ha, 31%) và Duyên hải Miền Trung
(6.410ha, 13%).
3.1 Đặc điểm đất trồng tiêu và bón phân cho cây hồ tiêu
Đất trồng tiêu
Hầu hết diện tích hồ tiêu nước ta được trồng trên đất cao thuộc hai nhóm đất đỏ (ở các
tỉnh Tây Nguyên, một phần ở Đông Nam Bộ) và đất xám (chủ yếu ở Đông Nam Bộ, một số
ở Tây Nguyên). Ngoại trừ tính chất đất chua, hai nhóm đất đều rất khác nhau về đặc điểm
lý, hóa, sinh học do đó khả năng cung cấp sinh dưỡng cho cây hồ tiêu cũng khác nhau rất
nhiều. Nhóm đất đỏ thường có tầng dày, tơi xốp dễ thoát nước và có hàm lượng các chất
dinh dưỡng khá cao (trừ lân dễ tiêu). Đất xám có thành phần cơ giới nhẹ, nghèo các dinh
dưỡng cả đa, trung và vi lượng và rất nghèo hữu cơ.
Bảng 1. Một số tính chất đất trồng tiêu điển hình.
pH KCl Hữu cơ
Tổng số
Dễ tiêu
Loại đất
(%)
(%)
mg/100g
N
P2O5 K2O P2O5 K2O
1. Đất xám phù sa cổ, Bình Phước
4,22
1,74
0,10 0,12 0,03 3,52 7,3
2. Đất đỏ bazan, Bình Phước
3. Đất đỏ bazan, Gia Lai
5,21
4,34
2,62
2,84
0,18 0,21 0,04 3,45 8,24
0,16 0,22 0,03 3,21 8,28
Viện Khoa học KTNN miền Nam, 2010
Nhìn chung, cây hồ tiêu có thể phát triển tốt trên cả hai nhóm đất, tuy nhiên mức đầu tư
phân bón phải khác nhau, đất đỏ bazan trồng tiêu tốt hơn. Về địa hình, đa số đất xám bằng
phẳng so với các vùng đất đỏ, vì vậy yêu cầu thoát nước trong vườn tiêu cần được chú trọng
hơn.
Thực tế bón phân cho hồ tiêu
Bảng 2. Lượng phân bón cho hồ tiêu ở các vùng điều tra (kg/ha/năm)
Loại phân bón
Đông Nam Bộ
Tây Nguyên
Quảng Trị
Tối thiểu Tối đa Tối thiểu Tối đa Tối thiểu Tối đa
Phân chuồng (tấn/ha)
N (kg/ha)
5
15
980
890
1120
10
25
2
5
310
230
350
436
296
429
1200
1230
1410
287
281
212
540
450
380
P2O5 (kg/ha)
K2O (kg/ha)
Nguồn: Viện Khoa học KTNNMN.
Kết quả điều tra gần đây của Viện Khoa học KTNN miền Nam cho thấy, so với năng
suất thực tế đạt được ở các vùng điều tra thì nông dân trồng tiêu ở Đăk Lăk và Gia Lai bón
phân cao nhất trong các vùng trồng tiêu, tiếp theo là Bình Phước, Đồng Nai. Ngay cả tại
Quảng Trị, nơi được đánh giá là sử dụng phân bón thấp nhất so với các vùng trồng tiêu,
3
năng suất tiêu bình quân trong thời kỳ điều tra chỉ đạt 1,4 tấn/ha nhưng lượng phân bón
trung bình tối thiểu cũng cao hơn mức khuyến cáo. Với thực trạng sử dụng phân vô cơ rất
cao, không cân đối giữa NPK, ít bón phân hữu cơ, cộng thêm các biện pháp kỹ thuật canh
tác theo tập quán nên tình trạng sâu bệnh diễn ra phổ biến gây ảnh hưởng rất lớn trên tất cả
các vùng trồng tiêu.
3.2 Giống tiêu phổ biến và tình trạng sâu bệnh
Bộ giống tiêu đang được trồng ở Việt Nam khá phong phú và đều là giống nhập nội.
Điều tra trong sản xuất thì các giống tiêu được trồng phổ biến bao gồm: tiêu Vĩnh Linh, tiêu
Ấn Độ, tiêu Sẻ, tiêu Trung, tiêu Lada và tiêu Trâu. Trong đó ba giống tiêu: Vĩnh Linh, Lada
Belangtoeng và Ấn Độ (Panniyur) được đánh giá là có khả năng chống chịu bệnh tốt, cho
thu hoạch sớm, có tiềm năng cho năng suất cao và ổn định, phẩm chất hạt đáp ứng tốt cho
yêu cầu chế biến tiêu đen và tiêu sọ (Phạm Văn Biên, 2005).
Bảng 3.Thành phần sâu, bệnh gây hại chính trên cây tiêu tại ba vùng điều tra
Dịch hại
Bệnh chết nhanh
Bệnh chết chậm
Bệnh virus
Tác nhân
Phytophthora spp.
Bộ phận hại
gốc, rễ
Pythium sp., Fusarium sp.
Chưa xác định được
rễ
lá
Bệnh nấm hồng
Bệnh thán thư
Rệp sáp
Sclerotium sp.
gốc
Colletotrichum gloeosporioides
Pseudococcus sp.
lá
lá, cành, chùm quả, thân, cổ rễ
Bọ xít lưới
Elasmognathus nepalensis
Meloidogyne sp.
chùm bông/trái
Tuyến trùng hại rễ
Mối
rễ
Coptotermes formosanus
thân
Nguồn: Viện Khoa học KTNN miền Nam
Bảng 4. Tần suất xuất hiện các loại sâu bệnh gây hại trên cây tiêu tại ba vùng điều tra
Tần suất xuất hiện
(%)
Tây Nguyên
Dịch hại
Mức độ gây hại
Đông Nam Bộ
77,5
Quảng Trị
54,3
Chết nhanh
Chết chậm
Bệnh virus
Thán thư
Rệp sáp
60,2
54,0
39,5
15,6
75,1
47,8
3,9
+++
++
+
++
++
++
+
62,0
37,8
22,1
84,4
41,5
8,7
56,1
27,4
12,6
67,8
35,7
6,5
Tuyến trùng
Khác
Nguồn: Viện Khoa học KTNN miền Nam
Thành phần sâu bệnh gây hại trên cây hồ tiêu khá phong phú và có xu hướng gia
tăng. Mức độ gây hại liên quan khá chặt với chế độ bón phân ở các vùng trồng tiêu. Kết quả
ở Bảng 2 và 4 cho thấy ở Đông Nam Bộ mức đầu tư phân hóa học không cao bằng Tây
Nguyên nhưng xuất hiện sâu bệnh hại lại nhiều hơn, tại Quảng Trị bệnh vàng lá chết chậm
cũng nhiều hơn Tây Nguyên. Xem xét cân đối giữa mức đầu tư phân hóa học và phân hữu
cơ sẽ thấy nơi nào chú trọng bón phân hữu cơ nhiều hơn thì tần suất xuất hiện sâu bệnh ít
hơn. Rõ ràng phân hữu cơ có vai trò rất quan trọng đối với việc giảm thiểu sâu bệnh, chưa
kể đến bón phân hữu cơ làm tăng độ phì nhiêu đất và nâng cao hiệu quả sử dụng phân vô cơ.
4
Kết quả này cũng phù hợp với nghiên cứu về vai trò của phân hữu cơ đối với cây tiêu tại Ấn
Độ. Đáng tiếc là phần lớn nông dân chưa quan tâm đúng mức đến bón phân hữu cơ, tỷ lệ hộ
trồng tiêu bón từ 10 tấn phân hữu cơ trở lên rất thấp, lại không chủ động phòng các loại sâu
bệnh gây hại, hầu hết sau khi thấy sâu bệnh xuất hiện và gây hại nặng mới tập trung diệt trừ
bằng thuốc hoá học vừa kém hiệu quả vừa dễ ảnh hưởng tới chất lượng hồ tiêu.
3.3 Một số kết quả nghiên cứu mới về sản xuất hồ tiêu bền vững
Từ năm 1999-2012, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam được Bộ Nông
nghiệp giao thực hiện đề tài trọng điểm “Nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật tổng hợp trong
sản xuất cây hồ tiêu theo hướng bền vững”. Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu đồng bộ
nhiều giải pháp hướng tới sản xuất hồ tiêu theo GAP. Trong tham luận này, chỉ xin trích
giới thiệu một số kết quả nghiên cứu về bón phân hữu cơ cho cây tiêu nhằm tham gia đóng
góp một phần thông tin cho người sản xuất hồ tiêu tham khảo.
Ảnh hưởng của phân hữu cơ đến năng suất và dung trọng hạt tiêu
Bảng 5. Ảnh hưởng của liều lượng và dạng loại phân hữu cơ đến năng suất hồ tiêu
Công thức phân bón
Năng suất hạt khô, trung bình 3 năm (tấn tiêu đen/ha)
Bình Phước (đất xám) Gia Lai (đất đỏ) Quảng Trị (đất đỏ) *
NS
%
NS
4,12 b
%
100,0
NS
1,83 d
%
100,0
1) 10 tấn phân bò-ĐC
2) 20 tấn phân bò
3) 03 tấn HCSH
4) 04 tấn HCSH
5) 03 tấn HCVS
6) 04 tấn HCVS
3,44 c
100,0
2,20 b
2,18 c
2,39 a
2,27 c
2,45 a
4,60 a
4,53 a
4,69 a
4,54 a
4,73 a
112,0
110,0
113,8
110,2
114,8
120,2
119,1
130,6
124,0
132,2
4,03 ab
3,89 ab
4,23 a
117,1
113,0
122,9
114,4
118,5
3,92 ab
4,07 a
12,1
0,33
CV %
LSD 0,05
6,46
0,18
13,2
0,34
Ghi chú:
- Nền phân NPK tại Bình Phước( kg/ha): 300- 150 -225, sử dụng HCSH và HCVS Humic
- Nền phân NPK tại Gia Lai( kg/ha):350 -100 -320, sử dụng HCSH Sông Lam, HCVS Quế
Lâm.
- Nền phân NPK tại Quảng Trị( kg/ha): 200 -100 -150, sử dụng HCSH và HCVS Humic,
(*): Quảng Trị, phân hữu cơ đối chứng bón như địa phương: 5 tấn/ha
Kết quả Bảng 5 cho thấy, trên cả 3 vùng nghiên cứu, với cùng nền phân vô cơ, khi
bón tăng lượng hữu cơ ở bất kỳ dạng nào cũng đều tăng năng suất hồ tiêu rất rõ rệt: bón 20
tấn phân bò, năng suất tiêu tăng 12-20% so với bón 10 tấn/ha; Bón 4 tấn HCSH năng suất
tăng 3,8-15% so với bón 3 tấn HCSH và bón 4 tấn HCVS năng suất tăng 4,1-8,2% so với
chỉ bón 3 tấn HCVS. Đặc biệt, trên đất đỏ bazan tại Vĩnh Linh, Quảng Trị, khi bón thêm
phân hữu cơ thì năng suất tiêu tăng lên cao hơn hẳn so với các vùng trồng tiêu khác đã cho
thấy tác dụng của phân hữu do một thời gian dài ít được quan tâm.
Ngoài tác dụng tăng năng suất, phân hữu cơ còn làm tăng dung trọng hạt, một chỉ
tiêu rất quan trọng đối với chất lượng tiêu. Kết quả ở Bảng 6 cho thấy khi tăng lượng phân
hữu cơ trong mỗi dạng đều cải thiện dung trọng hạt tiêu.
5
Bảng 6. Ảnh hưởng của liều lượng và dạng loại phân hữu cơ đến dung trọng hồ tiêu
Công thức Dung trọng hạt tiêu trung bình 3 năm (g/lít)
phân bón
Bình Phước (đất xám) Gia Lai (đất đỏ) Quảng Trị (đất đỏ) *
Dung
trọng
%
Dung
trọng
%
Dung
trọng
519,1
541,1
525,0
528,7
519,3
525,4
%
562,7
583,3
580,8
581,0
580,7
581,3
100,0
103,7
103,2
103,3
103,2
103,3
100,0
104,2
101,4
101,8
100,0
101,2
1) 10 tấn phân bò-ĐC
2) 20 tấn phân bò
3) 03 tấn HCSH
4) 04 tấn HCSH
5) 03 tấn HCVS
6) 04 tấn HCVS
505
516
534
540
529
518
100,0
102,2
105,7
106,9
104,7
102,6
Ảnh hưởng của phân hữu cơ và chế phẩm vi sinh đến sâu bệnh hại hồ tiêu
Phòng trừ tuyến trùng
Tuyến trùng thường tăng cao mật số trong mùa mưa, là đối tượng hai rễ tiêu rất nguy
hiểm và khó phòng trừ. Theo dõi ở công thức đối chứng không xử lý bằng biện pháp sinh
học, mật số tuyến trùng tăng mạnh trong mùa mưa từ 267 con lên 1371 con/100 g đất. Ở
các nghiệm thức có xử lý bằng chế phẩm sinh học Trichoderma, Bacillus và phân hữu cơ vi
sinh đều thấy mật số tuyến trùng giảm rất rõ. Hai cách xử lý bằng Trichoderma và phân hữu
cơ vi sinh tỏ ra hiệu quả hơn so với dùng chế phẩm Bacillus (Bảng 7).
Bảng 7. Mật số tuyến trùng trong đất (con/100 g đất) tại Bình Phước
Trước xử
lý
1 tháng
SXL
2 tháng
SXL
3 tháng
SXL
4 tháng
SXL
Công thức
NT1 (Đối chứng)
NT 1 + Trichoderma
NT 1 + Bacillus
NT 1 + HCVS
CV%
267,3ns
622,7a
1.108,0a
1.371,0a
1.240,0a
270,6
256,6
279,3
19,43
307,3b
452,7ab
377,3b
21,28
426,7c
840,0ab
598,0bc
22,25
627,3b
1.162,0a
718,0b
20,39
508,7b
959,3a
555,0b
24,31
396,1
LSD0,05
187,0
330,4
395,0
Đối chứng: bón NPK và 10 tấn phân bò; SXL: sau xử lý
Phòng trừ bệnh vàng lá chết chậm
Bệnh vàng lá chết chậm do nấm Fusarium sp., và Pythium sp., gây hại phổ biến trên
các vùng trồng tiêu. Cây mới bị bệnh thường khó phát hiện, từ khi thấy có triệu chứng vàng
lá từ từ, cây hồ tiêu có thể 2-3 năm sau mới chết. Cây bị bệnh kém phát triển, năng suất
thấp, bộ rễ thường bị hủy hoại. Quan sát thấy trên rễ có nhiều mụn u sưng; gốc thân, cổ rễ
bị thâm đen, thối khô và các bó mạch trong thân bị chuyển màu thâm đen, (Viện Bảo vệ
thực vật, 2007).
Tại vườn thí nghiệm chưa phát hiện bệnh, nhưng sau 4 tháng theo dõi ở công thức
đối chứng , mức độ nhiễm bệnh đã lên tới 10, 71%. Cùng thời gian đó, các công thức chủ
6
động xử lý chế phẩm sinh học hoặc phân hữu cơ vi sinh đều thấy tỷ lệ cây bị bệnh giảm
khoảng 50% so với đối chứng (Bảng 8).
Bảng 8. Tỷ lệ bệnh chết chậm gây hại cây tiêu thí nghiệm
Trước
xử lý
(%)
1 tháng
SXL
2 tháng
SXL
(%)
3 tháng
SXL
(%)
4 tháng
SXL
(%)
Công thức
(%)
1. NT1 (Đối chứng)
2. NT 1 + Trichoderma
3. NT 1 + Bacillus
4. NT 1 + HCVS
CV%
-
-
-
-
1,08ns
-
8,27a
3,76b
4,51b
4,43b
13,68
0,64
10,40a
4,39b
5,32b
5,88b
10,33
0,54
10,71a
5,64b
5,77b
5,89b
10,34
0,56
0,83
-
55,45
0,99
LSD0,05
Phòng trừ bệnh chết nhanh
Đa số các loài Phytophthora spp là nấm thủy sinh, có thể phát tốt trong điều kiện đất
nghèo hữu cơ, có độ ẩm cao và số lượng vi sinh vật có ích thấp (Guest., 2004). Bón phân
hữu cơ có thể đồng thời giải quyết nhiều mặt hạn chế của đất trồng trọt, ngăn chặn sự phát
triển và lây lan nguồn bệnh.
Bảng 9. Tỷ lệ bệnh hại lá do Phytophthora spp. gây ra trên cây tiêu thí nghiệm
Trước xử
lý
1 tháng
SXL
2 tháng
SXL
3 tháng
SXL
4 tháng
SXL
Công thức
(%)
(%)
(%)
(%)
(%)
1. NT1 (Đối chứng)
2. NT 1 + Trichoderma
3. NT 1 + Bacillus
4. NT 1 + HCVS
0,35ns
0,45
0,18
0,34
0,92a
0,20b
0,42ab
0,36b
2,40a
0,24b
0,30b
0,41b
2,83a
0,13b
0,30b
0,24b
4,55a
1,26b
1,53b
1,27b
CV%
LSD0,05
20,47
0,36
11.98
0,23
16,01
0,35
19,92
0,43
14,19
0,44
Những nghiên cứu trong phòng thí nghiệm tại Viện Khoa học KTNN miền Nam đã
cho kết luận là các chủng nấm có ích Trichoderma sp. và Bacillus sp do có hoạt tính phân
giải cellulose, tinh bột, gelatin mạnh nên có khả năng ức chế và bào mòn vách tế bào của
các chủng nấm Phytophthora spp., Fusarium spp., và Sclerotium spp. làm cho các nấm
bệnh này không phát triển được hoặc bị tiêu diệt.
Theo Nguyễn Văn Tuất, 2012, các chủng nấm Trichoderma, Glioclacdium có hàm
lượng Chitinase giữ vai trò chính trong hoạt động ký sinh với các nấm gây bệnh, trong quá
trình đó chúng tiết ra hệ enzyme phân hủy tế báo nấm gây bệnh, các enzyme này có đốc
tính rất mạnh với nấm bệnh và được coi là nhân tố tích cực trong phòng trừ bệnh hại cây
trồng.
Thực tế, ứng dụng các chế phẩm Trichoderma spp. và Bacillus spp trên đồng ruộng
phòng trị bệnh chết nhanh cho hồ tiêu có hiệu lực rất cao (Bảng 9).
Những kết quả trên cho phép khẳng định, nếu có kế hoạch phòng trị bệnh một cách
chủ động bằng các chế phẩm vi sinh hoặc phân hữu cơ vi sinh thì có thể bảo vệ vườn tiêu
mà không cần dùng đến thuốc hóa học.
Ảnh hưởng của phân hữu cơ đến độ phì nhiêu đất và tỷ lệ bệnh hại tiêu
7
Kết quả (Bảng 10) cho thấy, sau ba năm liên tục bón phân hữu cơ và bổ sung trung
lượng cho hồ tiêu, độ phì nhiêu đất được cải thiện rõ rệt, hàm lượng hữu cơ trong đất tăng
từ 1,8 lên 2,7%, lân và kali dễ tiêu trong đất tăng tuần tự từ 17 lên 32 mg/kg và từ 108 lên
154 mg/kg so với đối chứng chỉ bón NPK. Tỷ lệ bệnh chết nhanh và chết chậm cũng giảm
40%.
Bảng 10. Tác dụng của quản lý dinh dưỡng tổng hợp (IPNM) đến hàm lượng dinh dưỡng
dễ tiêu trong đất, năng suất và tỷ lệ bệnh hại trên cây hồ tiêu 4 năm tuổi tại Đông Nam Bộ.
Công thức
Dinh dưỡng dễ tiêu trong
Năng suất
Tỷ lệ bệnh hại (%)
đất
(kg/trụ)
OM
(%)
P2O5
K2O
Trồng Trồng Chết nhanh Chết chậm
(mg/kg) (mg/kg) Xen
thuần
1) NPK (đ/c)
2) IPNM
1,8
2,7
17
32
108
154
0,40
1,08
0,49
1,58
6,1
2,4
6,4
2,6
% tăng
50
88
43
170
222
Ghi chú : IPNM: 5 tấn phân chuồng + NPK (100: 40: 140 kg/ha) + 500 kg vôi +500 kg
bánh Dầu + 500 kg bột xương.
Phân hữu cơ (bao gồm cả phân xanh và thân lá thực vật) là yếu tố quan trọng bậc
nhất trong việc duy trì và cải thiện độ phì nhiêu đất. Một mặt chúng cung cấp các chất dinh
dưỡng đa lượng, trung lượng, vi lượng cho đất, mặt khác làm tăng độ tơi xốp, tăng khả
năng thấm nước, kích thích các hoạt động sinh học có lợi cho đất, nhờ đó nâng cao hiệu lực
phân vô cơ và tăng cường khả năng phòng chống bệnh hại cây trồng. Tuy nhiên, hàm lượng
hữu cơ trong đất Việt Nam bị suy giảm nhanh chóng do khoáng hóa, do rửa trôi xói mòn,
nhất là trên các đất cao.
Cho nên, chú trọng sử dụng phân hữu cơ trong thâm canh hồ tiêu là phương thức
hiệu quả, bền vững và tất nhiên nguồn hữu cơ sử dụng phải bảo đảm chất lượng để không
mang độc tố vào đất trồng.
4. NHỮNG THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI TRONG SẢN XUẤT HỒ TIÊU HỮU CƠ
4.1 Thách thức
Hồ tiêu là cây công nghiệp lâu năm được trồng với mật độ dày 1.500-2.500 trụ/ha và
là cây chịu thâm canh nhưng lại rất nhạy cảm với sâu bệnh. Để đạt năng suất cao và có
vườn tiêu khỏe cần thiết phải bón đầy đủ và cân đối hữu cơ - vô cơ, không lạm dụng phân
vô cơ. Các nguyên tố dinh dưỡng trung, vi lượng cũng cần thiết đối với năng suất và chất
lượng hạt tiêu. Nhưng thực tế người trồng tiêu đã sử dụng lượng phân hóa học cao hơn
nhiều lần so với năng suất tiềm năng của cây tiêu, sau đó lại bắt buộc phải sử dụng một
lượng rất lớn thuốc bảo vệ thực vật để trị bệnh làm cho môi trường đất ở hầu hết các vùng
trồng tiêu đều chịu áp lực khốc liệt và thường xuyên. Nếu nhìn nhận độ phì nhiêu đất từ
những chỉ tiêu hóa, lý, sinh học thì môi trường đất trồng tiêu đang bị ảnh hưởng trầm trọng.
Kết quả của đề tài “Nghiên cứu các giải pháp quản lý tổng hợp dịch hại phát sinh từ đất
trên cây hồ tiêu” đã kết luận: dịch hại phát sinh từ đất chủ yếu là nấm Phytophthora spp.
(bệnh chết nhanh), nấm Fusarium spp., Pythium spp., tuyến trùng (bệnh chết chậm) và rệp
sáp; gây hại trên cây tiêu phổ biến ở hầu hết các vùng trồng tiêu, đặc biệt bệnh chết nhanh,
có năm gây hại rất nặng trên nhiều địa bàn (Nguyễn Tăng Tôn, 2010). Cũng do quá trình sử
dụng quá nhiều hóa chất, hệ vi sinh vật có ích trong đất và các loài thiên địch hầu như bị
tiêu diệt. Mong muốn làm “khỏe” lại môi trường đất sẽ là vô cùng khó khăn, tốn kém và ít
khả thi.
8
Trước sức hấp dẫn về giá hồ tiêu trên thị trường, diện tích hồ tiêu vẫn đang tiếp tục
mở rộng một cách tự phát, khó kiểm soát. Ba năm gần đây diện tích trồng mới đã lên tới
trên 6000ha, trong khi phần lớn nông dân canh tác theo tập quán, chưa được trang bị những
kiến thức cần thiết cho sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ, mặt khác việc thay đổi một tập
quán canh tác không hề dễ dàng thì nguy cơ tiềm tàng về dịch hại là khó lường. Gần đây,
Hệ thống sản xuất tiêu và gia vị thế giới (Olam International Limited) và Công ty CAZT
(Hà Lan) đã cảnh báo về dư lượng Carbendazim và Promocar (do sử dụng thuốc bảo vệ
thực vật quá nhiều và không đúng cách) trong sản phẩn hồ tiêu Việt Nam gây hoang mang
lo lắng cho nhiều nước nhập khẩu hồ tiêu. Vì vậy, việc áp dụng GAP trong sản xuất hồ tiêu
bền vững đang là đòi hỏi thực sự và cấp bách. Tuy nhiên đây cũng là những trở ngại to lớn
đòi hỏi phải tổ chức được nguồn nhân lực, vật lực để khuyến nông một cách kiên trì.
Giá bán hồ tiêu Việt Nam thường thấp hơn so với các nước xuất khẩu hồ tiêu khác,
trong đó có nguyên nhân về công nghệ sau thu hoạch, hơn nữa để sản xuất ngành hàng hồ
tiêu bền vững cần thiết phải sớm xây dựng được thương hiệu hồ tiêu Việt Nam.
4.2 Cơ hội
Kim ngạch nhập khẩu gia vị của thế giới sẽ đạt khoảng 3 tỷ USD/năm, trong đó hồ
tiêu chiếm đến 44% trở thành loại gia vị đứng đầu thế giới về khối lượng và giá trị. IPC dự
báo, sản lượng tiêu toàn cầu năm 2013 ước khoảng 315.000 tấn, nhu cầu sử dụng hồ tiêu
của thế giới trong năm 2013 sẽ tăng thêm gần 5% so với mức tiêu thụ khoảng 310.000 tấn
của năm 2012. Nếu tính cả lượng tiêu thụ nội địa của các nước trồng hồ tiêu thì khả năng
xuất khẩu hồ tiêu còn thấp hơn nhiều so với nhu cầu, đó vừa là thuận cũng vừa là trách
nhiệm của ngành hàng hồ tiêu Việt Nam.
Do năng suất cao (gấp 2,9 lần so với Indonesia, gấp 8,2 lần so với Ấn Độ) nên giá
thành sản xuất hồ tiêu của Việt Nam chỉ xấp xỉ 1000 USD/tấn trong khi ở Indonesia và
Malaysia khoảng 1.500 USD/tấn. Mặt khác, chất lượng hồ tiêu Việt Nam được đánh giá tốt
hơn các nước xuất khẩu khác về mùi vị, màu sắc, hàm lượng dầu.
Một số mô hình sản xuất hồ tiêu theo GAP như ở Gia Lai, Phú Quốc đã đáp ứng tốt
nhu cầu về chất lượng hạt tiêu đen xuất khẩu theo FAQ, dung trọng 550g/ lít, độ ẩm 12.5%,
tạp chất dưới 0.5 %, không sâu mọt, nấm mốc và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật dưới
ngưỡng quy định. Những mô hình này cần nhanh chóng được nhân rộng.
Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) dù mới được thành lập hơn 10 năm nhưng đã đạt
được những thành công to lớn trong phát triển ngành hàng hồ tiêu ra hơn 80 nước trên thế
giới trong đó có nhiều thị trường tiềm năng và thực sự trở thành đầu mối đáng tin cậy cho
cho người sản xuất và doanh nghiệp cả nước.
5. KẾT LUẬN
Việt Nam đang dẫn đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu. Tuy nhiên, để giữ
vững được vị thế này, hướng đi tất yếu là sản xuất hồ tiêu theo GAP cho những vùng trồng
tiêu trọng điểm. Mặt khác cần tích cực và kiên trì giải quyết một loạt các mối quan hệ từ
sản xuất, chế biến đến thương mại nhằm phát triển bền vững về quy mô, năng suất, chất
lượng hồ tiêu.
9
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH
1. Bộ NN-PTNT (2007), Tiêu chuẩn ngành số 10TCN602-2006 về sản xuất và chế biến
các sản phẩm NNHC Việt Nam.
2. Nguyễn Văn Bộ, 2013. Nông nghiệp hữu cơ: hiện trạng và giải pháp nghiên cứu - phát
triển, Kỷ yếu Hội thảo “Nông nghiệp hữu cơ-Thực trạng và định hướng phát triển”
2013.
3. Đỗ Trung Bình, 2012. Nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật tổng hợp trong sản xuất cây
tiêu theo hướng bền vững, Báo cáo tổng kết đề tài trọng điểm cấp Bộ, 2012.
4. Phạm Văn Biên, 2005. Nghiên cứu các giải pháp khoa học công nghệ và thị trường để
phát triển vùng hồ tiêu nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu, Báo cáo tổng kết
đề tài cấp Nhà nước, 2005.
5. Nguyễn Tăng Tôn, 2009. “Nghiên cứu các giải pháp quản lý tổng hợp dịch hại phát
sinh từ đất trên cây hồ tiêu”, Báo cáo tổng kết đề tài cấp Bộ, 2009.
6. Phạm Thị Thùy, 2013. Nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam- hiện trạng- tiêu chuẩn sản
xuất và hướng phát triển, Kỷ yếu Hội thảo “Nông nghiệp hữu cơ-Thực trạng và định
hướng phát triển” 2013.
7. Nguyễn Văn Tuất, 2012. Nghiên cứu nấm Phytophthora gây bệnh chết nhanh cây hồ
tiêu và biện pháp quản lý bệnh hại tổng hợp. Nxb NN, Hà Nội, 2012.
10
Phụ Lục
Phụ lục 1. 10TCN-602-2006 về sản xuất và chế biến các sản phẩm hữu cơ
1. Nguồn nước được sử dụng trong canh tác hữu cơ phải là nguồn nước sạch, không bị ô nhiễm
(theo quy định trong tiêu chuẩn sản xuất rau an toàn của TCVN 5942-1995)
2. Khu vực sản xuất hữu cơ phải được cách ly tốt khỏi các nguồn ô nhiễm như các nhà máy,
khu sản xuất công nghiệp, khu vực đang xây dựng, các trục đường giao thông chính…
3. Cấm sử dụng tất cả các loại phân bón hóa học trong sản xuất hữu cơ.
4. Cấm sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học.
5. Cấm sử dụng các chất tổng hợp kích thích sinh trưởng.
6. Các thiết bị phun thuốc đã được sử dụng trong canh tác thông thường không được sử dụng
trong canh tác hữu cơ
7. Các dụng cụ đã dùng trong canh tác thông thường phải được làm sạch trước khi đưa vào sử
dụng trong canh tác hữu cơ.
8. Nông dân phải duy trì việc ghi chép vào sổ tất cả vật tư đầu vào dùng trong canh tác hữu cơ.
9. Không được phép sản xuất song song: Các cây trồng trong ruộng hữu cơ phải khác với các
cây được trồng trong ruộng thông thường.
10. Nếu ruộng gần kề có sử dụng các chất bị cấm trong canh tác hữu cơ thì ruộng hữu cơ phải có
một vùng đệm để ngăn cản sự xâm nhiễm của các hóa chất từ ruộng bên cạnh. Cây trồng hữu
cơ phải trồng cách vùng đệm ít nhất là một mét (01m).
Nếu sự xâm nhiễm xảy ra qua đường không khí thì cần phải có một loại cây được trồng trong
vùng đệm để ngăn chặn bụi phun xâm nhiễm. Loại cây trồng trong vùng đệm phải là loại cây
khác với loại cây trồng hữu cơ. Nếu việc xâm nhiễm xảy ra qua đường nước thì cần phải có
một bờ đất hoặc rãnh thoát nước để tránh bị xâm nhiễm do nước bẩn tràn qua.
11. Các loại cây trồng hàng năm phải qua giai đoạn chuyển đổi 6 tháng nếu khu vực sản xuất
được chứng nhận là “đủ điều kiện sản xuất an toàn” hoặc 12 tháng trong trường hợp không
có chứng nhận an toàn. Sản phẩm trong thời kỳ chuyển đổi không được bán là hữu cơ
12. Các loại cây trồng lâu năm được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ trọn một vòng đời từ khi kết
thúc thu vụ trước cho đến khi ra hoa và thu hoạch vụ tiếp theo. Sản phẩm sau thời gian
chuyển đổi có thế được bán như sản phẩm hữu cơ sau khi đã được cấp chứng nhận PGS
13. Cấm sử dụng tất cả các vật tư đầu vào có chứa sản phẩm biến đổi gen GMOs.
14. Nên sử dụng hạt giống và các vật liệu trồng trọt hữu cơ sẵn có. Nếu không có sẵn, có thể sử
dụng các nguyên liệu gieo trồng thông thường nhưng cấm không được xử lý bằng thuốc bảo
vệ thực vật hóa học trước khi gieo trồng. Nếu không thể tìm được hạt giống không xử lý hóa
chất thì được phép rửa hạt giống bằng nước sạch để loại bỏ hóa chất trước khi sử dụng
15. Cấm đốt cành cây và rơm rạ, phá rừng và hủy hoại môi trường sinh thái
16. Cấm sử dụng phân người.
17. Phân động vật lấy vào từ bên ngoài trang trại phải được ủ nóng trước khi dùng trong canh tác
hữu cơ.
18. Cấm sử dụng phân ủ được làm từ rác thải đô thị.
19. Các sản phẩm từ biogas gồm nước và chất lắng không được sử dụng trực tiếp mà phải đưa
vào ủ nóng trước khi đưa ra ruộng để sử dụng
20. Nông dân phải có các biện pháp phòng ngừa xói mòn và tình trạng nhiễm mặn đất.
21. Một loại cây phân xanh cần được đưa vào cơ cấu luân canh cây trồng trong một năm
22. Túi và các vật đựng để vận chuyển và cất giữ sản phẩm hữu cơ đều phải mới hoặc được làm
11
sạch. Không được sử dụng các túi và vật đựng các chất bị cấm trong canh tác hữu cơ.
23. Thuốc BVTV bị cấm trong canh tác hữu cơ không được phép sử dụng trong kho trữ sản
phẩm hữu cơ.
24. Chỉ những phân bón, chất dưỡng đất và các đầu vào được liệt kê trong danh mục phê chuẩn
của PGS mới được phép sử dụng.
Phục lục 2. Vật tư đầu vào được phép sử dụng để sản xuất nông nghiệp hữu cơ
PHẦN 1: CÁC VẬT LIỆU ĐẦU VÀO CẢI THIỆN ĐỘ PHÌ ĐẤT
Vật tư
Được phép(A)/
Có giới hạn(R)
Chi tiết và điều kiện sử dụng
Phân động vật bao Có giới hạn (R) . Qui định TẤT CẢ các loại phân động vật đều phải được ủ
gồm: phân gà, vịt,
lợn, bò và trâu, dơi
v…v
nóng hoặc để một thời gian dài đến khi phân khô mục mới
được sử dụng bón vào ruộng sản xuất hữu cơ.
. Không được phép sử dụng phân gà hoặc các phân động vật
khác được lấy từ các trại nuôi công nghiệp.
. Nông dân hữu cơ nên thu gom phân từ các vật nuôi của mình
để sử dụng cho sản xuất hữu cơ.
. Có thể được dùng phân của các động vật chăn thả tự do lấy
vào từ bên ngoài hộ sản xuất nếu chúng được ủ nóng hoặc
được để khô mục.
Tro củi ( đốt từ củi Được phép (A) . CHỈ tro đốt từ củi gỗ (không được dùng than củi) mới
gỗ)
được sử dụng như nguồn cung cấp Kali (K).
. Cách sử dụng tốt nhất là thường xuyên cung cấp một lượng
tro nhỏ vì kali có thể róc rất nhanh qua đất ẩm. Nếu cất trữ
tro, cần phải đậy kín vì nếu bị mưa ướt có thể làm kali tan
rất nhanh.
Phân ủ
Được phép (A) . Các vật liệu đầu vào để làm phân ủ cần được lấy từ bên
trong trang trại/nơi sản xuất
. Các vật liệu có thể được lấy từ ngoài nông hộ gồm rơm rạ,
trấu, các cây xanh, phân động vật và vỏ quả cà phê.
. Làm phân ủ nóng cần có khoảng từ 10-20% phân động vật
cộng với nguyên liệu thực vật và rơm rạ hoặc các loại tương
tự. Phân ủ cần được nóng lên trên 60 độ C trong thời gian từ
8-15 ngày và khi nó bắt đầu nguội thì phải đảo và che phủ
lại. Khi thấy giun xuất hiện trong đống ủ là phân ủ đã sẵn
sàng để sử dụng.
. Có thể được phép sử dụng chế phẩm kích hoạt tiến trình ủ
phân như EM (viết tắt của Effective Micro-organism: vi
sinh vật có lợi) bao gồm cả phương pháp ủ bokashi.
Vỏ hoa quả từ các Có giới hạn (R) . Cần được ủ và không được bón trực tiếp vào đất.
nhà máy chế biến
Phân bón vi sinh
Có giới hạn (R) . Chỉ có các sản phẩm được PGS –ADDA phê chuẩn mới có
thể được dùng. Các phân này bao gồm các nguồn phân “Tự
nhiên” ở Việt Nam và phân sinh học
. Bùn chấp dùng để làm phân vi sinh bị cấm sử dụng bón cho
ruộng hữu cơ
Phân khoáng
Được phép (A) . Được phép sử dụng các sản phẩm từ các nguồn đã được phê
chuẩn. Các phân bón này phải được chứng nhận là hữu cơ
hoặc được chấp thuận trong các tiêu chuẩn hữu cơ quốc gia
hoặc theo tiêu chuẩn PGS-ADDA. Ví dụ: đá khoáng
phôtphat có thể được sử dụng nhưng phải nghiền nhỏ trước
khi bón vào đất.
12
. Tỉ lệ bón theo khuyến cáo của kỹ thuật ADDA
Khoáng Dolomite Được phép (A) . Được dùng như một chất cải tạo đất
Vôi
Được phép (A) . Được dùng để cải tạo đất
Vỏ trấu
Được phép (A) . Không có giá trị dinh dưỡng nhưng chúng có thể được dùng
để làm lớp phủ hoặc đưa vào ủ phân để giữ lại các chất dinh
dưỡng.
Rơm
Được phép (A) . Có thể được bổ xung vào để làm phân ủ hoặc sử dụng che
phủ. Nếu rơm được dùng để làm ổ cho gia súc thì cần phải
đưa vào ủ nóng trước khi được đưa ra sử dụng ở ruộng.
Các dinh dưỡng vi Có giới hạn (R) . Các chất dinh dưỡng tổng hợp như đồng, coban, sun phát,
lượng
selen,bo,mangan,molypdden, kẽm, iots, sắt có thể được dùng
nếu có các dấu hiệu rõ sự thiếu hụt các chất này trên cây và
đất.
. Các chất nitơrat và clorua không được phép sử dụng.
EM- vi sinh vật có Được phép (A) . Dung dịch EM được phép sử dụng và có thể mua ở các cửa
lợi hàng tại địa phương.
Các vật liệu thực Được phép (A) . Các vật liệu (lá và cành) từ cây họ đậu được thu gom có thể
vật (cây họ đậu) ví
dụ: Điền thanh, lạc
dại, cây vông,
làm lớp phủ xung quanh cây và đưa vào làm phân ủ.
. Áp dụng tốt nhất là vào cuối mùa mưa.
muồng, đậu triều.
Phân ủ từ các vật Có giới hạn (R) . Có thể được phép dùng với điều kiện nó không bị xử lí
liệu làm nấm
Rỉ đường
thuốc trừ nấm để diệt các bào tử nấm gây bệnh khi nuôi nấm
Được phép (A) . Có thể dùng như nguồn thức ăn cho các vi sinh vật trong
quá trình ủ phân với các vật liệu xanh.
Phân giun và dịch Được phép (A) . Có thể bón trực tiếp vào đất hoặc dùng như một loại phân
lỏng của nó
dung dịch được pha với tỉ lệ 10-20 lít nước cho một lít dịch
phân
PHẦN 2: CÁC VẬT LIỀU ĐẦU VÀO QUẢN LÝ SÂU BỆNH VÀ CỎ DẠI
Đầu vào
Các loại bẫy sâu Được phép (A)
bọ
Lưu huỳnh
A/R
Mô tả và điều kiện sử dụng
. Có nhiều loại bẫy khác nhau ví dụ: bẫy dính với pheromone
hoặc hồ/keo, bẫy đèn.
. Có thể kiểm soát được nấm nhưng phải được áp dụng một
cách cẩn thận, hiện tượng cháy lá có thể xảy ra nếu thời tiết
quá nóng.
Được phép (A)
Đồng
Có giới hạn (R)
. Kiểm soát nấm và vi khuẩn. Có nhiều sản phẩm đồng khác
nhau. Cần chú ý không phun quá liều.
. Hỗn hợp Bordeax có thể được sử dụng (đồng sunphat, vôi
tôi và nước) với tỉ lệ thông thường 40:40 và được dùng ngay
sau khi pha chế. Có thế làm cháy lá dưới thời tiết nóng hoặc
nồng độ cao.
Các vi sinh vật Được phép (A)
Thuốc muối Có giới hạn (R)
. Trừ các sinh vật biến đổi gen
. Kiểm soát được nấm mốc sương. Khoảng 5-10 gr cho 1 lít
nước
Côn trùng có lợi Được phép (A)
Dầu khoáng Có giới hạn (R)
. Có thể được đưa vào đồng ruộng để kiểm soát sinh học
. Kiểm soát côn trùng với tỉ lệ pha với nước là 1%
Thuốc sinh học Có giới hạn (R)
. Trừ thuốc Bt được sản xuất từ sinh vật biến đổi gen (GMO)
Bt, V-Bt
Chất xua đuổi
Được phép (A)
. Dầu xả, cây xả v..v
13
13 trang
08/01/2024
1220
Bạn đang xem tài liệu "Sản xuất hồ tiêu hữu cơ Việt Nam thách thức và cơ hội", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- san_xuat_ho_tieu_huu_co_viet_nam_thach_thuc_va_co_hoi.pdf
