Sổ tay Phương pháp giảng dạy và đánh giá - Trường Đại học Nha Trang
SOÅ TAY
PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY
VAØ ÑAÙNH GIAÙ
Đꢀi mꢁi phꢂơng pháp giꢃng dꢄy và ꢅánh giá là nhiꢆm vꢇ
thꢂꢈng xuyên ꢅꢉi vꢁi mꢊi cán bꢋ giꢃng dꢄy. ꢌꢍ thꢎc hiꢆn tꢉt ꢅiꢏu
này, viꢆc trang bꢐ nhꢑng kiꢒn thꢓc cơ bꢃn và cꢔp nhꢔt vꢏ các
phꢂơng pháp giꢃng dꢄy và ꢅánh giá là rꢕt cꢖn thiꢒt.
ꢌꢍ ꢅáp ꢓng yêu cꢖu trên và ꢅꢂꢗc sꢎ ꢅꢘng ý cꢙa Giám hiꢆu,
Phòng ꢌào tꢄo ꢌH & SꢌH tꢀ chꢓc xây dꢎng tài liꢆu “Sổ tay
phương pháp giảng dạy và đánh giá” trên cơ sꢚ biên soꢄn và biên
dꢐch các tài liꢆu thích hꢗp. ꢌây là tài liꢆu tham khꢃo tóm tꢛt, vì vꢔy
chúng tôi hꢄn chꢒ tꢉi ꢅa viꢆc giꢁi thiꢆu các nꢋi dung thuꢋc vꢏ
phꢂơng pháp luꢔn.
Vì là tài liꢆu xuꢕt bꢃn có tính ꢅꢐnh kꢜ nhꢝm cꢔp nhꢔt các
phꢂơng pháp giꢃng dꢄy và ꢅánh giá tiên tiꢒn, cho nên chúng tôi rꢕt
mong nhꢔn ꢅꢂꢗc sꢎ tham gia vꢏ mꢞt chuyên môn cꢙa tꢕt cꢃ quý
Thꢖy, Cô; cꢟng nhꢂ nhꢑng phê bình, góp ý vꢏ hình thꢓc và nꢋi dung
cꢙa Sổ tay này.
PHÒNG ĐÀO TẠO ĐH & SĐH
TRꢠꢡNG ꢌꢢI HꢣC NHA TRANG
(Chꢙ biên: TS. Lê Vꢤn Hꢃo)
A. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
1. CÁC PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY TÍCH CỰC.......................................7
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP.......................................22
3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰA TRÊN VẤN ĐỀ ....................................27
4. SỬ DỤNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRONG GIẢNG DẠY
ĐẠI HỌC..........................................................................................................31
5. DẠY HỌC VỚI CÁC NHÓM NHỎ ...............................................................34
6. DẠY LỚP ĐÔNG SINH VIÊN: NHỮNG KINH NGHIỆM TỐT...............40
7. TÓM TẮT MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HƯỚNG
DẪN TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................45
B. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ
8. KHÁI NIỆM, MỤC ĐÍCH, VÀ YÊU CẦU CỦA ĐÁNH GIÁ HỌC TẬP...51
9. CÁC HÌNH THỨC TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN................................57
10. ĐẶT CÂU HỎI TRONG GIẢNG DẠY .........................................................66
11. XÂY DỰNG CÂU HỎI TỰ LUẬN.................................................................69
A. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
“Giáo dꢀc không nhꢁm mꢀc tiêu nhꢂi nhét kiꢃn thꢄc mà là thꢅp sáng niꢆm tin”
(Education is not the filling of a pail, but the lighting of a fire)
- W. B. Yeats -
I.
THẾ NÀO LÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY TÍCH CỰC?
Nhꢂ chúng ta ꢅã biꢒt, mꢥi mꢋt phꢂơng pháp giꢃng dꢄy dù cꢀ ꢅiꢍn hay
hiꢆn ꢅꢄi ꢅꢏu nhꢕn mꢄnh lên mꢋt khía cꢄnh nào ꢅó cꢙa cơ chꢒ dꢄy-hꢊc
hoꢞc nhꢕn mꢄnh lên mꢞt nào ꢅó thuꢋc vꢏ vai trò cꢙa ngꢂꢈi thꢖy. Chúng
tôi cho rꢝng, cho dù các phꢂơng pháp thꢍ hiꢆn hiꢆu quꢃ nhꢂ thꢒ nào thì
nó vꢦn tꢘn tꢄi mꢋt vài khía cꢄnh mà ngꢂꢈi hꢊc và ngꢂꢈi dꢄy chꢂa khai
thác hꢒt. Chính vì thꢒ mà không có mꢋt phꢂơng pháp giꢃng dꢄy nào
ꢅꢂꢗc cho là lý tꢂꢚng. Mꢥi mꢋt phꢂơng pháp ꢅꢏu có ꢂu ꢅiꢍm cꢙa nó do
vꢔy ngꢂꢈi thꢖy nên xây dꢎng cho mình mꢋt phꢂơng pháp riêng phù hꢗp
vꢁi mꢇc tiêu, bꢃn chꢕt cꢙa vꢕn ꢅꢏ cꢖn trao ꢅꢀi, phù hꢗp vꢁi thành phꢖn
nhóm lꢁp hꢊc, các nguꢘn lꢎc, công cꢇ dꢄy-hꢊc sꢧn có và cuꢉi cùng là
phù hꢗp vꢁi sꢚ thích cꢙa mình.
Theo chúng tôi, phꢂơng pháp giꢃng dꢄy ꢅꢂꢗc gꢊi là tích cꢎc nꢒu hꢋi tꢇ
ꢅꢂꢗc các yꢒu tꢉ sau:
- Thꢍ hiꢆn rõ vai trò cꢙa nguꢘn thông tin và các nguꢘn lꢎc sꢧn có
- Thꢍ hiꢆn rõ ꢅꢂꢗc ꢅꢋng cơ hꢊc tꢔp cꢙa ngꢂꢈi hꢊc khi bꢛt ꢅꢖu môn
hꢊc
- Thꢍ hiꢆn rõ ꢅꢂꢗc bꢃn chꢕt và mꢓc ꢅꢋ kiꢒn thꢓc cꢖn huy ꢅꢋng
- Thꢍ hiꢆn rõ ꢅꢂꢗc vai trò cꢙa ngꢂꢈi hꢊc, ngꢂꢈi dꢄy, vai trò cꢙa các
mꢉi tꢂơng tác trong quá trình hꢊc
- Thꢍ hiꢆn ꢅꢂꢗc kꢒt quꢃ mong ꢅꢗi cꢙa ngꢂꢈi hꢊc
II. MỘT VÀI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY TÍCH CỰC
Mꢋt sꢉ phꢂơng pháp giꢃng dꢄy ꢅꢂꢗc giꢁi thiꢆu trong phꢖn này gꢘm:
- Dꢄy hꢊc dꢎa trên vꢕn ꢅꢏ
- Dꢄy hꢊc theo nhóm
mꢋt ꢅꢏ cꢂơng giꢃng dꢄy hoꢞc là mꢋt trong nhꢑng cách ꢅꢂꢗc ngꢂꢈi dꢄy
áp dꢇng ꢅꢍ xây dꢎng ꢅꢏ cꢂơng giꢃng dꢄy cho mꢋt môn hꢊc. Phꢂơng
pháp này xuꢕt hiꢆn vào nꢤm 1970 tꢄi trꢂꢈng ꢌꢄi hꢊc Hamilton-Canada,
sau ꢅó ꢅꢂꢗc phát triꢍn nhanh chóng tꢄi Trꢂꢈng ꢌꢄi hꢊc Maastricht-Hà
Lan.
Phꢂơng pháp này ra ꢅꢈi và ꢅꢂꢗc áp dꢇng rꢋng rãi dꢎa trên nhꢑng lꢔp
luꢔn sau:
- Sꢎ phát triꢍn nhꢂ vꢟ bão cꢙa KHCN trong nhꢑng thꢔp niên gꢖn
ꢅây, trái ngꢂꢗc vꢁi nó là khꢃ nꢤng không thꢍ dꢄy hꢒt cho ngꢂꢈi
hꢊc mꢊi ꢅiꢏu.
- Kiꢒn thꢓc cꢙa ngꢂꢈi hꢊc thì ngày càng hao mòn tꢨ nꢤm này qua
nꢤm khác, cꢋng thêm là sꢎ chêch lꢆch giꢑa kiꢒn thꢓc thꢎc tꢒ và
kiꢒn thꢓc thu ꢅꢂꢗc tꢨ nhà trꢂꢈng.
- Viꢆc giꢃng dꢄy còn quá nꢞng vꢏ lý thuyꢒt, còn quá coi trꢊng vai
trò cꢙa ngꢂꢈi dꢄy, chꢂa sát thꢎc và chꢂa ꢅáp ꢓng ꢅꢂꢗc yêu cꢖu
cꢙa thꢎc tꢒ.
- Tính chꢕt thꢇ ꢅꢋng trong hꢊc tꢔp cꢙa ngꢂꢈi hꢊc so vꢁi vai trò
truyꢏn tꢃi cꢙa ngꢂꢈi dꢄy còn cao khi mà sꢉ lꢂꢗng ngꢂꢈi hꢊc trong
mꢋt lꢁp ngày càng tꢤng.
- Hoꢄt ꢅꢋng nhꢔn thꢓc còn ꢚ mꢓc ꢅꢋ thꢕp so vꢁi yêu cꢖu cꢙa thꢎc tꢒ
(ví dꢇ nhꢂ khꢃ nꢤng ꢅꢊc và khai thác mꢋt cuꢉn sách hoꢞc mꢋt
công trình nghiên cꢓu).
- Sꢎ nghèo nàn vꢏ phꢂơng thꢓc ꢅánh giá ngꢂꢈi hꢊc, viꢆc ꢅánh giá
còn quá nꢞng vꢏ kiꢍm tra khꢃ nꢤng hꢊc thuꢋc.
Chính vì nhꢑng lý do trên mà phꢂơng pháp dꢄy hꢊc dꢎa trên viꢆc giꢃi
quyꢒt vꢕn ꢅꢏ xuꢕt phát tꢨ tình huꢉng thꢎc tꢒ cꢙa cuꢋc sꢉng, thꢎc tꢒ nghꢏ
ngꢂꢈi hꢊc.
- Các hoꢄt ꢅꢋng phꢃi ꢅꢂꢗc ngꢂꢈi hꢊc triꢍn khai nhꢂ ꢅꢞt vꢕn ꢅꢏ,
quan sát, phân tích, nghiên cꢓu, ꢅánh giá, tꢂ duy,…
- Kiꢒn thꢓc cꢖn ꢅꢂꢗc ngꢂꢈi hꢊc tꢀng hꢗp trong mꢋt thꢍ thꢉng nhꢕt
(chꢓ không mang tính liꢆt kê), ꢅiꢏu ꢅó cꢟng có nghꢩa là viꢆc giꢃi
quyꢒt vꢕn ꢅꢏ dꢎa trên cách nhìn nhꢔn ꢅa dꢄng và chꢓng tꢪ ꢅꢂꢗc
mꢉi quan hꢆ giꢑa các kiꢒn thꢓc cꢖn huy ꢅꢋng.
- Phꢃi có khoꢃng cách thꢈi gian giꢑa giai ꢅoꢄn làm viꢆc trong nhóm
và giai ꢅoꢄn làm viꢆc ꢅꢋc lꢔp mang tính cá nhân.
- Các hình thꢓc ꢅánh giá phꢃi ꢅa dꢄng cho phép chúng ta có thꢍ ꢅiꢏu
chꢫnh và kiꢍm tra quá trình sao cho không chꢆch mꢇc tiêu ꢅã ꢅꢏ ra.
ꢌꢍ ꢅꢃm bꢃo mꢊi hoꢄt ꢅꢋng có thꢍ bao phꢙ ꢅꢂꢗc toàn bꢋ các yêu cꢖu
trên, Trꢂꢈng ꢌꢄi hꢊc Rijkuniversiteit Limbourg tꢄi Maastricht ꢅã ꢅꢏ ra
các bꢂꢁc tiꢒn hành nhꢂ sau:
Bꢂꢁc 1: Làm rõ các thuꢔt ngꢑ và khái niꢆm liên quan
Bꢂꢁc 2: Xác ꢅꢐnh rõ vꢕn ꢅꢏ ꢅꢞt ra
Bꢂꢁc 3: Phân tích vꢕn ꢅꢏ
Bꢂꢁc 4: Lꢔp ra danh mꢇc các chú thích có thꢍ
Bꢂꢁc 5: ꢌꢂa ra mꢇc tiêu nghiên cꢓu và mꢇc tiêu hꢊc tꢔp
Bꢂꢁc 6: Thu thꢔp thông tin
Bꢂꢁc 7: ꢌánh giá thông tin thu ꢅꢂꢗc
Trong sꢉ các bꢂꢁc trên, ngꢂꢈi hꢊc thꢂꢈng gꢞp khó khꢤn trong viꢆc
phân tích vꢕn ꢅꢏ và tꢀng hꢗp các thông tin liên quan vꢕn ꢅꢏ.
1.1 Các đặc trưng của một vấn đề hay
vꢏ nhꢔn thꢓc, lꢩnh hꢋi kiꢒn thꢓc,..) cꢟng nhꢂ không bao giꢈ xa rꢈi mꢇc
tiêu hꢊc tꢔp. Dꢂꢁi ꢅây chúng tôi trình bày mꢋt vài cách xây dꢎng vꢕn ꢅꢏ
ꢅꢍ ꢅꢋc giꢃ tham khꢃo.
- Xây dꢎng vꢕn ꢅꢏ dꢎa vào kiꢒn thꢓc có liên quan ꢅꢒn bài hꢊc. Toàn
bꢋ bài giꢃng ꢅꢂꢗc xây dꢎng dꢂꢁi dꢄng vꢕn ꢅꢏ sꢬ kích thích tính tò
mò và sꢎ hꢓng thú cꢙa ngꢂꢈi hꢊc. Tính phꢓc tꢄp hay ꢅơn giꢃn cꢙa
vꢕn ꢅꢏ luôn luôn là yꢒu tꢉ cꢖn ꢅꢂꢗc xem xét.
- Xây dꢎng vꢕn ꢅꢏ dꢎa trên các tiêu chí thꢂꢈng xuyên biꢒn ꢅꢀi trong
công viꢆc, nghꢏ nghiꢆp (Vꢕn ꢅꢏ ꢅó có thꢂꢈng xuyên gꢞp phꢃi? Và
nó có phꢃi là nguꢘn gꢉc cꢙa nhꢑng thiꢒu sót trong sꢃn xuꢕt? Nó có
tác ꢅꢋng lꢁn tꢁi khách hàng hay không? Tuꢜ theo tꢨng hoàn cꢃnh
thì các giꢃi pháp ꢅꢞt ra cho vꢕn ꢅꢏ này có ꢅa dꢄng và khác biꢆt
không?)
Vꢕn ꢅꢏ phꢃi ꢅꢂꢗc xây dꢎng xung quanh mꢋt tình huꢉng (mꢋt sꢎ viꢆc,
hiꢆn tꢂꢗng,…) có thꢎc trong cuꢋc sꢉng. Vꢕn ꢅꢏ cꢖn phꢃi ꢅꢂꢗc xây dꢎng
mꢋt cách cꢇ thꢍ và có tính chꢕt vꢕn. Hơn nꢑa, vꢕn ꢅꢏ ꢅꢞt ra phꢃi dꢭ cho
ngꢂꢈi hꢊc diꢭn ꢅꢄt và triꢍn khai các hoꢄt ꢅꢋng liên quan. Mꢋt vꢕn ꢅꢏ hay
là mꢋt vꢕn ꢅꢏ không quá phꢓc tꢄp cꢟng không quá ꢅơn giꢃn. Cuꢉi cùng
là cách thꢍ hiꢆn vꢕn ꢅꢏ và cách tiꢒn hành giꢃi quyꢒt vꢕn ꢅꢏ phꢃi ꢅa dꢄng.
Vꢕn ꢅꢏ ꢅꢞt ra cꢖn phꢃi có nhiꢏu tài liꢆu tham khꢃo nhꢂng trꢊng tâm
nhꢝm giúp ngꢂꢈi hꢊc có thꢍ tꢎ tìm tài liꢆu, tꢎ khai thác thông tin và tꢎ
trau dꢘi kiꢒn thꢓc; các phꢂơng tiꢆn thông tin ꢅꢄi chúng nhꢂ sách vꢚ,
bꢤng cát sét, phꢖn mꢏm mô phꢪng, internet,… cꢟng cꢖn phꢃi ꢅa dꢄng
nhꢝm phꢇc vꢇ mꢇc ꢅích trên.
1.2 Vấn đề và cách tiếp cận vấn đề
Vꢕn ꢅꢏ ꢅꢞt ra cꢖn phꢃi có tác dꢇng kích thích các hoꢄt ꢅꢋng nhꢔn thꢓc
cꢟng nhꢂ các hoꢄt ꢅꢋng xã hꢋi cꢙa ngꢂꢈi hꢊc. Theo chúng tôi, các hoꢄt
- ꢌꢂa ra các giꢃ thuyꢒt (Các câu trꢃ lꢈi trꢂꢁc và ꢅꢉi chꢓng vꢁi các
câu hꢪi ꢅã ꢅꢂꢗc ꢅꢞt ra trong tình huꢉng)
- Tiꢒn hành các hoꢄt ꢅꢋng thích hꢗp nhꢝm kiꢍm tra các giꢃ thuyꢒt
cꢙa mình (nghiên cꢓu, phân tích, ꢅánh giá tài liꢆu liên quan, sau
cùng là tꢀng hꢗp viꢆc nghiên cꢓu)
- Thꢃo luꢔn và ꢅánh giá các giꢃi pháp khác nhau dꢎa theo tꢨng tiêu
chí mà hoàn cꢃnh ꢅꢂa ra
- Thiꢒt lꢔp mꢋt bꢃn tꢀng quan và ꢅꢂa ra kꢒt luꢔn
Các bꢂꢁc ꢅꢞt ra trên ꢅây sꢬ giúp cho ngꢂꢈi hꢊc nâng cao khꢃ nꢤng
tꢀng hꢗp kiꢒn thꢓc. Ví dꢇ nhꢂ mꢋt vꢕn ꢅꢏ liên quan ꢅꢒn sinh thái sꢬ có
nhiꢏu khái niꢆm liên quan: các khái niꢆm vꢔt lý, hoá hꢊc, các khái niꢆm
vꢏ kinh tꢒ, sꢓc khoꢮ cꢋng ꢅꢘng, chính sách,..
1.3 Chu trình và cách thức tổ chức dạy học dựa trên vấn đề.
Trong chu trình hꢊc tꢔp theo phꢂơng pháp này, thꢈi gian làm viꢆc ꢅꢋc
lꢔp (cá nhân) luôn luân phiên vꢁi thꢈi gian làm viꢆc trong nhóm (có sꢎ
giúp ꢅꢯ cꢙa giꢃng viên, trꢗ giꢃng, hoꢞc ngꢂꢈi hꢂꢁng dꢦn).
Theo chúng tôi, công viꢆc cꢖn thꢃo luꢔn theo nhóm thꢂꢈng xuꢕt hiꢆn
vào hai thꢈi ꢅiꢍm ꢅꢞc biꢆt ꢅꢂꢗc miêu tꢃ trong chu trình dꢂꢁi ꢅây:
Thꢃo luꢔn
trong nhóm
1
2
Làm viꢆc
ꢅꢋc lꢔp
Làm viꢆc
ꢅꢋc lꢔp
3
4
Thꢃo luꢔn
ꢅꢋng và nguꢘn lꢎc cꢖn thiꢒt), hꢊc viên bꢛt ꢅꢖu nhóm hꢊp theo các nhóm
nhꢪ - giai ꢅoꢄn 2 (có hoꢞc không sꢎ trꢗ giúp cꢙa trꢗ giꢃng) nhꢝm phân
tích chꢙ ꢅꢏ, ꢅꢂa ra các câu hꢪi và giꢃ thiꢒt ꢅꢖu tiên, phân chia nhiꢆm vꢇ
cho các thành viên nhóm. Tiꢒp theo ꢅó các thành viên làm viꢆc ꢅꢋc lꢔp
theo nhiꢆm vꢇ ꢅã ꢅꢂꢗc phân chia (giai ꢅoꢄn 3). Kꢒt thúc giai ꢅoꢄn 3,
tꢨng cá nhân sꢬ giꢁi thiꢆu thành quꢃ làm viꢆc trong nhóm. Cuꢉi cùng
mꢥi cá nhân tꢎ viꢒt mꢋt bꢃn báo cáo (giai ꢅoꢄn 4). Kèm theo các giai
ꢅoꢄn này thꢂꢈng có các buꢀi hꢋi thꢃo trong mꢋt nhóm lꢁn, hoꢞc các hoꢄt
ꢅꢋng thꢎc tꢒ hay tiꢒn hành thí nghiꢆm. Có thꢍ kꢒt thúc quá trình tꢄi giai
ꢅoꢄn này hoꢞc tiꢒp tꢇc quá trình nꢒu mꢋt vꢕn ꢅꢏ mꢁi ꢅꢂꢗc nêu ra.
Viꢆc thꢃo luꢔn trong nhóm là bꢛt buꢋc ꢅꢉi vꢁi tꢕt cꢃ các cá nhân, nó
không nhꢑng giúp hꢊc viên phát triꢍn ꢅꢂꢗc khꢃ nꢤng giao tiꢒp và các kꢱ
nꢤng xã hꢋi mà còn phát triꢍn ꢅꢂꢗc quá trình nhꢔn thꢓc (ꢅꢊc hiꢍu, phân
tích, ꢅánh giá,…)
1.4 Tác động tích cực của phương pháp dạy học dựa trên vấn đề
- Hꢊc viên có thꢍ thu ꢅꢂꢗc nhꢑng kiꢒn thꢓc tꢉt nhꢕt, cꢔp nhꢔt nhꢕt
- Có thꢍ bao phꢙ ꢅꢂꢗc trên mꢋt diꢆn rꢋng các trꢂꢈng hꢗp và các bꢉi
cꢃnh thꢂꢈng gꢞp
- Tính chꢙ ꢅꢋng, tinh thꢖn tꢎ giác cꢙa ngꢂꢈi hꢊc ꢅꢂꢗc nâng cao
- ꢌꢋng cơ hꢊc tꢔp và tinh thꢖn trách nhiꢆm cꢙa hꢊc viên ꢅꢂꢗc nâng
cao
- Viꢆc nghiên cꢓu và giꢃi quyꢒt vꢕn ꢅꢏ ngày càng ꢅꢂꢗc bꢃo ꢅꢃm
Tuy nhiên, ꢅꢍ áp dꢇng phꢂơng pháp này vꢁi cơ hꢋi thành công cao
ꢅòi hꢪi chúng ta phꢃi tiꢒn hành mꢋt loꢄt nhꢑng chuyꢍn ꢅꢀi sau:
- Chuyꢍn ꢅꢀi các hoꢄt ꢅꢋng cꢙa ngꢂꢈi hꢊc tꢨ tính thꢇ ꢅꢋng sang
tính tích cꢎc, chꢙ ꢅꢋng
- Coi trꢊng thꢈi gian tꢎ hꢊc cꢙa ngꢂꢈi hꢊc nhꢂ thꢈi gian hꢊc trên
lꢁp
2. Dạy học theo nhóm
ꢌꢍ giúp ngꢂꢈi hꢊc tham gia vào ꢅꢈi sꢉng xã hꢋi mꢋt cách tích cꢎc,
tránh tính thꢇ ꢅꢋng, ꢲ lꢄi thì phꢂơng pháp dꢄy hꢊc trong nhà trꢂꢈng có
mꢋt vai trò rꢕt to lꢁn. Dꢄy hꢊc theo nhóm ꢅang là mꢋt trong nhꢑng
phꢂơng pháp tích cꢎc nhꢝm hꢂꢁng tꢁi mꢇc tiêu trên. Vꢁi phꢂơng pháp
này, ngꢂꢈi hꢊc ꢅꢂꢗc làm viꢆc cùng nhau theo các nhóm nhꢪ và mꢥi mꢋt
thành viên trong nhóm ꢅꢏu có cơ hꢋi tham gia vào nhiꢆm vꢇ ꢅã ꢅꢂꢗc
phân công sꢧn. Hơn nꢑa vꢁi phꢂơng pháp này ngꢂꢈi hꢊc thꢎc thi nhiꢆm
vꢇ mà không cꢖn sꢎ giám sát trꢎc tiꢒp, tꢓc thꢈi cꢙa giꢃng viên.
Mꢋt nhiꢆm vꢇ mang tính cꢋng tác là nhiꢇm vꢀ mà ngưꢈi hꢉc không
thꢊ giꢋi quyꢃt mꢌt mình mà cꢍn thiꢃt phꢋi có sꢎ cꢌng tác thꢎc sꢎ giꢏa
các thành viên trong nhóm tuy nhiên vꢦn phꢃi ꢅꢃm bꢃo tính ꢅꢋc lꢔp
giꢑa các thành viên. Hơn nꢑa, ngꢂꢈi dꢄy cꢖn phꢃi có yêu cꢖu rõ ràng và
tꢄo ꢅiꢏu kiꢆn thuꢔn lꢗi cho viꢆc hꢗp tác giꢑa ngꢂꢈi hꢊc. Chúng tôi sꢳ
dꢇng thuꢔt ngꢑ “hꢐp tác” nhꢝm nhꢕn mꢄnh ꢅꢒn công viꢆc mà ngꢂꢈi hꢊc
tiꢒn hành trong suꢉt quá trình thꢎc thi nhiꢆm vꢇ. Trong quá trình hꢗp
tác, công viꢆc thꢂꢈng ꢅꢂꢗc phân công ngay tꢨ ꢅꢖu cho mꢥi thành viên.
Cꢖn chú ý rꢝng tꢖm quan trꢊng cꢙa nhiꢆm vꢇ ꢅꢂꢗc phân công và vai
trò cꢙa nhiꢆm vꢇ sꢬ quyꢒt ꢅꢐnh ꢅꢋng cơ hꢊc tꢔp cꢙa ngꢂꢈi hꢊc. Ngꢂꢈi
hꢊc sꢬ có ꢅꢋng cơ thꢎc hiꢆn nhiꢆm vꢇ cꢙa mình nꢒu hꢊ biꢒt rõ ꢅꢂꢗc vai
trò cꢙa các nguꢘn thông tin ban ꢅꢖu, cꢙa các nguꢘn lꢎc sꢧn có, biꢒt ꢅꢂꢗc
ý nghꢩa cꢙa vꢕn ꢅꢏ, cꢙa các yꢒu tꢉ ꢅꢖu vào.
ꢌꢍ có ꢅꢂꢗc mꢋt nhiꢆm vꢇ hꢕp dꢦn, có khꢃ nꢤng kích thích ꢅꢋng cơ
hꢊc tꢔp cꢙa ngꢂꢈi hꢊc, chúng tôi xin trình bày dꢂꢁi ꢅây các ꢅꢞc trꢂng
cꢙa mꢋt nhiꢆm vꢇ hay.
là nhiꢆm vꢇ ꢅꢂꢗc tóm lꢂꢗc trong 4C sau:
- Choix (Sꢎ lꢎa chꢊn): Sꢎ tꢎ do trong lꢎa chꢊn nhiꢆm vꢇ cꢙa ngꢂꢈi
hꢊc sꢬ thúc ꢅꢰy ꢅꢋng cơ nꢋi tꢄi cꢙa hꢊ, dꢦn ꢅꢒn giꢃi phóng hꢊ
hoàn toàn và thúc ꢅꢰy hꢊ tham gia vào nhiꢆm vꢇ mꢋt các sâu sꢛc
hơn. Bꢃn chꢕt và thꢈi ꢅiꢍm lꢎa chꢊn cꢟng rꢕt ꢅa dꢄng: lꢎa chꢊn
mꢋt nhiꢆm vꢇ riêng trong tꢀng thꢍ các nhiꢆm vꢇ, lꢎa chꢊn các
bꢂꢁc tiꢒn hành, các nguꢘn lꢎc cꢖn huy ꢅꢋng,…Cuꢉi cùng tuꢜ
thuꢋc vào mꢇc tiêu sau ꢅó mà ngꢂꢈi dꢄy quyꢒt ꢅꢐnh nhân sꢎ cho
nhiꢆm vꢇ ꢅã ꢅꢂꢗc lꢎa chꢊn.
- Challenge (Thách thꢓc): Thách thꢓc chính là ꢚ mꢓc ꢅꢋ khó khꢤn
cꢙa nhiꢆm vꢇ. Mꢋt nhiꢆm vꢇ có tính phꢓc tꢄp trung bình sꢬ mang
tính thúc ꢅꢰy hơn bꢚi lꢬ nꢒu nó quá dꢭ thì sꢬ dꢦn ꢅꢒn sꢎ nhàm
chán, ngꢂꢗc lꢄi nꢒu quá khó thì hꢊc viên dꢭ nꢃn lòng. Thách thꢓc
ꢅꢉi vꢁi ngꢂꢈi dꢄy là ꢚ chꢥ xác ꢅꢐnh ꢅꢂꢗc ꢅúng mꢓc ꢅꢋ khó
khꢤn cꢙa nhiꢆm vꢇ.
- Contrôle (Kiꢍm soát): ꢌiꢏu quan trꢊng là ngꢂꢈi hꢊc phꢃi ꢅánh giá
ꢅꢂꢗc kꢒt quꢃ mong ꢅꢗi, khꢃ nꢤng cꢖn huy ꢅꢋng và cꢖn phát triꢍn
ꢅꢉi vꢁi chính bꢃn thân mình. Viꢆc kiꢍm soát là rꢕt quan trꢊng ꢅꢍ
thiꢒt lꢔp nên mꢉi quan hꢆ giꢑa tính tꢎ chꢙ cꢙa ngꢂꢈi hꢊc và ꢅꢋng
cơ cho các nhiꢆm vꢇ còn lꢄi. ꢌꢉi vꢁi ngꢂꢈi dꢄy thì ꢅiꢏu quan trꢊng
là biꢒt ꢅꢂa ra các chꢫ dꢦn, các mꢇc tiêu cꢖn ꢅꢄt ꢅꢂꢗc, khuôn khꢀ
hoꢄt ꢅꢋng cꢟng nhꢂ là mꢓc ꢅꢋ ꢅòi hꢪi ꢅꢉi vꢁi ngꢂꢈi hꢊc.
- Coopération (Hꢗp tác): Nhꢝm phát triꢍn kꢱ nꢤng giao tiꢒp xã hꢋi.
Viꢆc cꢋng tác sꢬ làm tꢤng ꢅꢋng cơ hꢊc tꢔp cꢙa ngꢂꢈi hꢊc.
Cꢖn chú ý rꢝng phꢂơng pháp hꢊc tꢔp theo nhóm ꢅꢂꢗc ꢅánh giá cao
hay thꢕp tuꢜ theo vào nꢋi dung mà ta muꢉn truyꢏn ꢅꢄt. Theo mꢋt vài tác
giꢃ, phꢂơng pháp này sꢬ hiꢆu quꢃ hơn ꢅꢉi vꢁi viꢆc giꢃi quyꢒt các vꢕn ꢅꢏ,
hơn. Nhiꢆm vꢇ nhꢂ vꢔy cꢖn phꢃi có các ꢅꢞc trꢂng sau:
- Phát huy tinh thꢖn trách nhiꢆm cꢙa ngꢂꢈi hꢊc bꢝng cách trao cho
hꢊ quyꢏn ꢅꢂꢗc chꢊn nhiꢆm vꢇ
- Phꢃi thích ꢅáng trên bình diꢆn cá nhân, xã hꢋi và nghꢏ nghiꢆp
- Thꢍ hiꢆn sꢎ thách thꢓc ꢅꢉi vꢁi ngꢂꢈi hꢊc
- Cho phép ngꢂꢈi hꢊc có thꢍ trao ꢅꢀi thông tin qua lꢄi lꢦn nhau
- ꢌꢂꢗc tiꢒn hành trong mꢋt khoꢃng thꢈi gian vꢨa ꢅꢙ
- Nhiꢆm vꢇ phꢃi rõ ràng
2.2 Các đặc trưng của nhóm
Sꢉ lꢂꢗng ngꢂꢈi hꢊc trong mꢋt nhóm thꢂꢈng vào khoꢃng tꢨ 5 ꢅꢒn 10
(con sꢉ này có thꢍ tꢤng hoꢞc giꢃm tuꢜ theo nhiꢆm vꢇ cꢙa nhóm, cơ sꢚ
vꢔt chꢕt hiꢆn có, trình ꢅꢋ cꢙa ngꢂꢈi hꢊc, thꢈi gian dành cho nhiꢆm vꢇ,..).
Thꢎc tꢒ thì mꢇc tiêu cꢙa hꢊc tꢔp cꢋng tác là giúp ngꢂꢈi hꢊc thꢃo luꢔn,
trao ꢅꢀi ý kiꢒn và chꢕt vꢕn nhau. Nꢒu nhꢂ có quá ít ngꢂꢈi trong mꢋt
nhóm thì chúng ta không chꢛc là sꢬ thu thꢔp ꢅꢂꢗc các quan ꢅiꢍm ꢅa
dꢄng và khác nhau. Ngꢂꢗc lꢄi, nꢒu sꢉ lꢂꢗng ngꢂꢈi trong nhóm quá lꢁn
thì khó có thꢍ cho phép tꢨng thành viên tham gia trình bày quan ꢅiꢍm
cꢙa mình, hoꢞc khó có thꢍ quꢃn lý ꢅꢂꢗc hꢒt các ý kiꢒn khác nhau.
Mꢋt nhóm lý tꢂꢚng là nhóm cho phép mꢊi thành viên tham gia
diꢭn ꢅꢄt ý kiꢒn cꢙa mình, bình luꢔn và chꢕt vꢕn ý kiꢒn cꢙa ngꢂꢈi khác.
Sꢎ không ꢅꢘng nhꢕt giꢑa các thành viên trong nhóm cꢟng là mꢋt chꢫ tiêu
ꢅáng ꢅꢂꢗc quan tâm, nó cho phép sꢃn sinh ra nhiꢏu ý kiꢒn ꢅa dꢄng hơn
mꢋt nhóm ꢅꢘng nhꢕt. Sꢎ không ꢅꢘng nhꢕt biꢍu hiꢆn ꢚ các khía cꢄnh sau:
- ꢌꢞc trꢂng cꢙa tꢨng cá nhân (tuꢀi, giꢁi tính, ꢅꢄo ꢅꢓc xã hꢋi,…)
- Kiꢒn thꢓc, trình ꢅꢋ hꢊc vꢕn, trình ꢅꢋ nghꢏ nghiꢆp
viên cꢟng có thꢍ có nhꢑng nhꢂꢗc ꢅiꢍm nhꢂ: quá nꢞng ꢅꢉi vꢁi mꢋt vài
thành viên dꢦn ꢅꢒn chꢔm trꢭ trong công viꢆc, hoꢞc khó thꢎc thi.
Trong bꢕt kꢜ trꢂꢈng hꢗp nào, ngꢂꢈi dꢄy luôn phꢃi tꢀ chꢓc tꢉt viꢆc
chꢕt vꢕn ý kiꢒn vì chính viꢆc này sꢬ làm thay ꢅꢀi vꢏ nhꢔn thꢓc cꢙa ngꢂꢈi
hꢊc. Ngꢂꢈi dꢄy không nên can thiꢆp quá sâu vào nꢋi dung mà chꢫ giꢑ vai
trò chꢫ dꢦn thꢎc sꢎ trong các nhóm vꢏ các vꢕn ꢅꢏ sau:
- Tꢀ chꢓc lꢕy ý kiꢒn
- Hꢂꢁng dꢦn thꢃo luꢔn
- Cung cꢕp nhꢑng thông tin cꢖn thiꢒt
- Theo dõi ý kiꢒn, quan ꢅiꢍm cꢙa mꢥi mꢋt thành viên
- Duy trì hꢂꢁng ꢅi cho các nhóm theo ꢅúng nhiꢆm vꢇ ꢅꢂꢗc giao
2.3 Tác động tích cực của phương pháp dạy học theo nhóm.
Phꢂơng pháp dꢄy hꢊc theo nhóm có nhꢑng tác ꢅꢋng tích cꢎc vꢏ mꢞt
nhꢔn thꢓc sau:
- Hꢊc viên ý thꢓc ꢅꢂꢗc khꢃ nꢤng cꢙa mình
- Nâng cao niꢏm tin cꢙa hꢊc viên vào viꢆc hꢊc tꢔp
- Nâng cao khꢃ nꢤng ꢓng dꢇng khái niꢆm, nguyên lý, thông tin vꢏ sꢎ
viꢆc vào giꢃi quyꢒt các tình huꢉng khác nhau
Ngoài nhꢑng tác ꢅꢋng vꢏ mꢞt nhꢔn thꢓc, mꢋt sꢉ tác giꢃ còn cho rꢝng
phꢂơng pháp này còn có tác ꢅꢋng cꢃ vꢏ quan ꢅiꢍm xã hꢋi nhꢂ:
- Cꢃi thiꢆn mꢉi quan hꢆ xã hꢋi giꢑa các cá nhân
- Dꢭ dàng trong làm viꢆc theo nhóm
- Tôn trꢊng các giá trꢐ dân chꢙ
- Chꢕp nhꢔn ꢅꢂꢗc sꢎ khác nhau vꢏ cá nhân và vꢤn hoá
3.1 Đặc trưng của đồ án môn học
ꢌꢘ án môn hꢊc thông thꢂꢈng ꢅꢂꢗc xây dꢎng tꢨ mꢋt vꢕn ꢅꢏ gꢖn
gꢟi vꢁi cuꢋc sꢉng (nhu cꢖu, sꢎ thiꢒu hꢇt, mâu thuꢦn vꢏ nhꢔn thꢓc
xã hꢋi, mong muꢉn tìm ra mꢋt ꢅiꢏu gì mꢁi mꢮ,…) hoꢞc tꢨ ngꢂꢈi
dꢄy hoꢞc cꢟng có thꢍ là tꢨ ngꢂꢈi hꢊc (cá nhân xây dꢎng hoꢞc mꢋt
tꢔp thꢍ).
Viꢆc xây dꢎng mꢋt ꢅꢘ án môn hꢊc ꢅòi hꢪi ngꢂꢈi hꢊc phꢃi có khꢃ
nꢤng tꢀng hꢗp kiꢒn thꢓc, có khꢃ nꢤng dꢎ ꢅoán, sáng tꢄo và tꢂ duy
ꢅꢀi mꢁi.
Trong quá trình xây dꢎng ꢅꢘ án luôn ꢅòi hꢪi phꢃi có sꢎ trao ꢅꢀi,
thꢃo luꢔn giꢑa ngꢂꢈi hꢊc và ngꢂꢈi dꢄy nhꢝm giꢃi thích và thꢉng
nhꢕt mꢇc tiêu.
Ngꢂꢈi hꢊc luôn thꢕy ꢅꢂꢗc lꢗi ích và tꢄo ꢅꢂꢗc ꢅꢋng cơ hꢊc tꢔp bꢚi
ꢅꢘ án luôn gꢛn liꢏn vꢁi mꢇc tiêu và các phꢂơng tiꢆn ꢅꢍ ꢅi ꢅꢒn mꢇc
tiêu ꢅó.
Cho phép ngꢂꢈi hꢊc:
-
-
Thu ꢅꢂꢗc nhiꢏu kiꢒn thꢓc, kꢱ nꢤng
Nâng cao khꢃ nꢤng kiꢍm soát tình huꢉng thông qua viꢆc trꢃ
lꢈi các câu hꢪi liên quan tꢁi vꢕn ꢅꢏ, thông qua nhꢑng phát hiꢆn
trong quá trình tiꢒn hành ꢅꢘ án
-
Hiꢍu biꢒt hơn vꢏ chính mình, nhꢑng hꢄn chꢒ cꢙa bꢃn thân,
ꢅánh giá ꢅꢂꢗc nhꢑng nhu cꢖu cꢙa bꢃn thân và cách thꢓc mà mình
ꢅã tiꢒn hành.
Chꢓc nꢤng giáo dꢇc: ngꢂꢈi hꢊc có ꢅꢋng cơ hꢊc tꢔp tꢉt hơn thông
qua viꢆc tham gia vào mꢋt hoꢄt ꢅꢋng có ý nghꢩa.
Chꢓc nꢤng kinh tꢒ và sꢃn xuꢕt: Viꢆc thꢎc thi mꢋt công trình ꢅòi
hꢪi phꢃi tính ꢅꢒn nhꢑng khía cꢄnh vꢏ kinh tꢒ, thꢈi gian, vꢔt lꢎc và
nhân lꢎc. Do vꢔy ꢅòi hꢪi ngꢂꢈi hꢊc phꢃi ꢅꢏ cꢔp tꢁi vꢕn ꢅꢏ này khi
làm ꢅꢘ án
Chꢓc nꢤng dꢄy hꢊc: ꢌꢍ thꢎc hiꢆn ꢅꢘ án, viꢆc nghiên cꢓu các
phꢂơng tiꢆn và thông tin là hꢒt sꢓc cꢖn thiꢒt do dó ꢅòi hꢪi ngꢂꢈi
hꢊc phꢃi biꢒt xꢳ lý và tꢀ chꢓc chúng.
Chꢓc nꢤng xã hꢋi: Nꢒu viꢆc thꢎc hiꢆn ꢅꢘ án cꢖn có sꢎ giúp ꢅꢯ cꢙa
các bên liên quan thì phꢂơng pháp này cho phép ngꢂꢈi hꢊc có cơ
hꢋi hꢊc hꢪi tꢨ các cá nhân, tꢀ chꢓc khác thông qua trao ꢅꢀi kinh
nghiꢆm và tham khꢃo ý kiꢒn.
Thông qua phꢂơng pháp này, ngꢂꢈi hꢊc ꢅꢂꢗc phát triꢍn các khꢃ nꢤng
nhꢂ: tính tꢎ chꢙ, tính sáng tꢄo, khꢃ nꢤng phân tích mꢋt vꢕn ꢅꢏ và khꢃ
nꢤng quan hꢆ xã hꢋi. Ngꢂꢈi hꢊc ꢅꢂꢗc làm chꢙ hành ꢅꢋng cꢙa mình tuꢜ
theo mꢇc tiêu cꢖn ꢅꢄt.
3.3 Các bước hướng dẫn tiến hành một đồ án
Viꢆc hꢂꢁng dꢦn tiꢒn hành mꢋt ꢅꢘ án (có thꢍ là ꢅꢘ án nhꢝm cꢇ thꢍ hoá
hơn mꢋt ý tꢂꢚng cá nhân, mꢋt ꢅꢘ án thiꢒt kꢒ hoꢞc cꢟng có thꢍ là các
bꢂꢁc tiꢒn hành xây dꢎng mꢋt vꢔt dꢇng kꢱ thuꢔt ꢅáp ꢓng mꢋt sꢉ tính chꢕt
nào ꢅó) bao gꢘm mꢋt sꢉ công ꢅoꢄn sau: CHUẨN BỊ, THỰC HIỆN,
TỔNG HỢP, ĐÁNH GIÁ. Viꢆc hꢂꢁng dꢦn các công ꢅoꢄn này ꢅꢂꢗc
ngꢂꢈi dꢄy thꢎc hiꢆn thông qua viꢆc trꢃ lꢈi các câu hꢪi liên quan dꢂꢁi
ꢅây:
1. Xác định đồ án
Câu hỏi
Trả
lời
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ giꢁi thiꢆu nꢋi dung ꢅꢘ án vꢁi ngꢂꢈi hꢊc sao
cho kích thích tính tò mò cꢙa hꢊ?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ hꢂꢁng ngꢂꢈi hꢊc tꢎ ꢅꢂa ra mꢇc ꢅích cꢙa
mình?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ giúp ngꢂꢈi hꢊc huy ꢅꢋng ꢅꢂꢗc các kiꢒn thꢓc
vꢉn có cꢙa mình?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ giúp ngꢂꢈi hꢊc ꢅꢞt ra ꢅꢂꢗc nhiꢏu câu hꢪi liên
quan ꢅꢒn chꢙ ꢅꢏ?
2. Lập kế hoạch
ꢀ Làm thꢒ nào có thꢍ tꢔp hꢗp ꢅꢂꢗc ngꢂꢈi tham gia vào công tác
lꢔp kꢒ hoꢄch?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ giúp ngꢂꢈi hꢊc ꢅꢃm ꢅꢂơng ꢅꢂꢗc vai trò và
trách nhiꢆm cꢙa mình
ꢀ ꢌâu là nguꢘn lꢎc hꢑu hiꢆu nhꢕt ꢅꢉi vꢁi ngꢂꢈi hꢊc?
CÔNG ĐOẠN THỰC HIỆN
3. Thu thập và xử lý thông tin thu được
ꢀ Hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc tìm kiꢒm thông tin nhꢂ thꢒ nào?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ giúp ngꢂꢈi hꢊc phân tích, so sánh và hiꢍu
ꢅꢂꢗc thông tin thu ꢅꢂꢗc?
ꢀ Hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc lꢎa chꢊn thông tin nhꢂ thꢒ nào?
ꢀ Nhꢑng kiꢒn thꢓc và chiꢒn lꢂꢗc gì là hꢑu ích cho ngꢂꢈi hꢊc?
4. Xây dựng sản phẩm hoặc bản báo cáo
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc xác ꢅꢐnh các yꢒu tꢉ chꢙ
yꢒu ꢅꢍ báo cáo?
ꢀ Nhꢑng nhꢔn xét cꢙa ngꢂꢈi dꢄy và vꢔt chꢕt hꢥ trꢗ ngꢂꢈi hꢊc
hoàn thiꢆn sꢃn phꢰm?
5. Giới thiệu sản phẩm
ꢀ Hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc tiꢒp thu ý kiꢒn phꢃn hꢘi nhꢂ thꢒ nào?
ꢀ Nꢒu có sꢎ chꢫnh sꢳa ꢅꢍ hoàn thiꢆn thì tiꢒn hành ꢚ ꢅâu, nhꢂ
thꢒ nào?
CÔNG ĐOẠN TỔNG HỢP
6. Sự khách quan hoá
ꢀ Hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc xem xét lꢄi các bꢂꢁc tiꢒn hành nhꢂ thꢒ
nào?
ꢀ Hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc xem xét lꢄi kꢒt quꢃ hoꢞc sꢃn phꢰm nhꢂ
thꢒ nào?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc xác ꢅꢐnh ꢅꢂꢗc nhꢑng
bꢉi cꢃnh mꢁi ꢅꢍ áp dꢇng nhꢑng kiꢒn thꢓc, kꢱ nꢤng, nꢤng lꢎc
có ꢅꢂꢗc?
ꢀ Làm thꢒ nào ꢅꢍ hꢂꢁng dꢦn ngꢂꢈi hꢊc hình thành nhꢑng ý
tꢂꢚng, mꢇc tiêu mꢁi?
Tải về để xem bản đầy đủ
75 trang
08/01/2024
840
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sổ tay Phương pháp giảng dạy và đánh giá - Trường Đại học Nha Trang", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- so_tay_phuong_phap_giang_day_va_danh_gia_truong_dai_hoc_nha.pdf
