Bài giảng Rối loạn lipid máu - Phạm Thị Ngọc Điệp

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Biên soạn: Bs.Phạm Thị Ngọc Điệp

Biên tập : Trần Quốc Quang

TÀI LIỆU LƯU HÀNH NỘI BỘ - 2015

NỘI DUNG

1. Rối loạn lipid máu

2. Điều trị rối loạn lipid máu

3. Thuốc điều trị RLLM trong danh mục thuốc DOMESCO

4. Phân nhóm

5. Tác dụng điều trị cụ thể

6. Hình ảnh sản phẩm

7. Câu hỏi

RỐI LOẠN LIPID MÁU

RLLM là tình trạng:

↑ triglycerid

↑ cholesterol

hoặc cả hai

hoặc

↑ nồng độ LDL-C

↓ nồng độ HDL-C

Xơ vữa động mạch

RỐI LOẠN LIPID MÁU

CHẨN ĐOÁN:

Đánh giá các mức độ rối loạn lipid máu theo NCEP ATP III (2001)

Xét nghiệm lipoprotein lúc đói (mmol/L)

Cholesterol toàn phần (mg/dL)

< 5,17 (< 200)

Bình thường

Giới hạn cao

Cao

5,17 – 6,18 (200-239)

≥ 6,20 (≥ 240)

LDL-Cholesterol

< 2,58 (< 100)

Tối ưu

2,38 - 3,33 (100-129)

3,36 - 4,11 (130 – 159)

4,13 - 4,88 (160-189)

≥ 4,91 (≥ 190)

Gần tối ưu

Giới hạn cao

Cao

Rất cao

RỐI LOẠN LIPID MÁU

CHẨN ĐOÁN:

Đánh giá các mức độ rối loạn lipid máu theo NCEP ATP III (2001)

Xét nghiệm lipoprotein lúc đói (mmol/L)

HDL-Cholesterol

< 1,03 (< 40)

Thấp

≥1,55 (≥ 60)

Cao

TG

< 1,695 (< 150)

Bình thường

Giới hạn cao

1,695 - 2,249(150-199)

2,26 - 5,639 (200 – 499) Cao

≥ 5,65 (≥ 500) Rất cao

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Nguyên nhân:

Thứ phát: - Lối sống

- Ăn nhiều chất béo bão hòa

- Đái tháo đường

- Suy thận mạn

- Suy giáp

- Do dùng thuốc…

Tiên phát: - Đột biến gen

- Có tính gia đình…

RỐI LOẠN LIPID MÁU

TAI BIẾN TIM MẠCH

-Đau thắt ngực, suy tim,

nhồi máu cơ tim

Rối loạn lipid máu gây các bệnh tim mạch

-Tai biến mạch máu não

-Đau tê các chi

-Tắc động mạch chi

-Nhiễm trùng, hoại tử

XƠ VỮA

ĐỘNG MẠCH

RỐI LOẠN

LIPID MÁU

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Yếu tố nguy cơ:

- Bệnh động mạch vành

- Đái tháo đường

- Hút thuốc lá

- Tăng huyết áp (HA >140/90 mmHg

hoặc đang dùng thuốc hạ áp)

- Nồng độ HDL-C thấp (<1,03 mmol/L)

- Gia đình có người mắc bệnh mạch

vành sớm (nam < 55 tuổi, nữ < 65 tuổi)

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Yếu tố nguy cơ: Hầu hết những hướng dẫn thực hành điều trị RLLM đều theo

phân tầng nguy cơ dựa trên thang điểm SCORE

Bảng điểm SCORE: nguy cơ tử vong trong 10 năm do BTM

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Can thiệp lipid máu dựa vào nguy cơ BTM toàn bộ và lượng LDL-C máu

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Phân tầng nguy cơ bệnh tim mạch

Mức nguy cơ

Các yếu tố đánh giá

- Đã được chẩn đoán bệnh tim mạch

Nguy cơ rất cao

- ĐTĐ typ 2, ĐTĐ typ 1 có tổn thương cơ quan đích

- Bệnh thận mãn nặng (độ lọc cầu thận < 60mL/phút/1.73m²

- Điểm SCORE ≥ 10% (tử vong 10 năm do bệnh tim mạch)

Nguy cơ cao

-Những yếu tố nguy cơ riêng lẻ nặng như RLLM gia đình và tăng

huyết áp nặng

-Điểm SCORE ≥ 5%và <10%(tử vong 10 năm do bệnh tim mạch)

Nguy cơ trung bình -Điểm SCORE ≥ 1%và < 5% (tử vong 10 năm do bệnh tim

mạch). Nguy cơ này cần được đánh giá thêm các yếu tố như tiền

sử gia đình có BTM sớm, béo bụng, mức độ hoạt động thể lực,

HDL-C, triglycerid…)

Nguy cơ thấp

Điểm SCORE < 1% (tử vong 10 năm do bệnh tim mạch).

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Mục tiêu điều trị

Mức nguy cơ BTM

Mục tiêu điều trị

Nguy cơ rất cao BTM (IA)

Nguy cơ BTM cao (IIa/A)

LDL-C < 1,8 mmol/L (< 70 mg/dL)

LDL-C <2,5 mmol/L (<100 mg/dL)

Nguy cơ BTM trung bình (IIa/A)

LDL-C <3 mmol/L (<115mg/dL)

RỐI LOẠN LIPID MÁU

PHƯƠNG PHÁP KHÔNG DÙNG THUỐC

Thay đổi lối sống:

- Tăng cường vận động

- Ăn giảm béo (thay thế mỡ động vật bằng

dầu thực vật, tránh ăn các loại bơ…)

- Hạn chế ăn các loại phủ tạng động vât

- Ăn nhiều thực phẩm có chất xơ

- Khuyến khích ăn cá nước ngọt.

RỐI LOẠN LIPID MÁU

LIỆU PHÁP STATIN

Nhóm

Đối tượng

Cường độ liệu pháp

Thứ nhất

Bệnh tim mạch do XVĐM

- Hội chứng mạch vành cấp

- Tiền sử nhồi máu cơ tim

-Liệu pháp Statin cường độ

cao cho BN ≤ 75 tuổi.

-Liệu pháp statin cường độ

vừa đối với người có CCĐ với

liệu pháp Statin cường đô cao.

- Đau thắt ngực ổn định hoặc đau thắt

ngực không ổn định

- Tiền sử tái tưới máu động mạch vành

(can thiệp qua da, mổ bắc cầu) hoặc tái

tưới máu động mạch khác.

- Tiền sử đột quị hoặc cơn thiếu máu não

thoáng qua

- Bệnh động mạch ngoại vi nghĩ do XVĐM

Thứ hai

Nhóm thứ hai là những người có tăng

cholesterol nguyên phát với LDL-C ≥ 190

mg/dl

- Liệu pháp statin cường độ

cao được khuyến cáo dùng

nếu không có chống chỉ định

Theo hướng dẫn 2013 của ACC/AHA, có 4 nhóm đối tượng được hưởng lợi từ liệu pháp statin

RỐI LOẠN LIPID MÁU

LIỆU PHÁP STATIN

Nhóm

Thứ ba

Đối tượng

Cường độ liệu pháp

Bệnh nhân đái tháo đường tuổi 40- Liệu pháp statin cường độ

75, có LDL-C 70-189 mg/dl và

không có biểu hiện lâm sàng của

bệnh tim mạch do XVĐM

vừa được khuyến cáo

Thứ tư

Người 40-75 tuổi không có biểu

hiện lâm sàng của bệnh tim mạch

do XVĐM, không có đái tháo

Liệu pháp statin cường độ từ

vừa đến cao được khuyến

cáo

đường, có LDL-C 70-189 mg/dl và

nguy cơ bị các biến cố tim mạch

do XVĐM trong 10 năm tới ≥ 7,5%

Theo hướng dẫn 2013 của ACC/AHA, có 4 nhóm đối tượng được hưởng lợi từ liệu pháp statin

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Liệu pháp Statin cường độ cao, vừa, thấp

Liệu pháp Statin cường độ Liệu pháp Statin cường độ Liệu pháp Statin cường độ

cao

vừa

thấp

Liều dùng mỗi ngày hạ LDL- Liều dùng mỗi ngày hạ LDL- Liều dùng mỗi ngày hạ LDL-C

C ≥ 50%

C 30% đến < 50%

< 30%

Atorvastatin (40)-80 mg

Atorvastatin 10 (20)mg

Rosuvastatin (5)10 mg

Simvastatin 20-40 mg

Pravastatin 40 (80)mg

Lovastatin 40 mg

Simvastatin 10 mg

Pravastatin 10-20 mg

Lovastatin 20 mg

Rosuvastatin 20 (40)mg

Fluvastatin 20-40 mg

Pitavastatin 1 mg

Fluvastatin XL 80 mg

Fluvastatin 40 mg bid

Pitavastatin 2-4 mg

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Cơ chế tác dụng:

HMG - CoA

- Giảm LDL-C: 20-60%

- Giảm triglyceride: 10-33%.

- Tăng HDL-C: 5 - 10%.

HMG – CoA reductase

Statin

Mevalonic acid

Mevalonate pyrophosphate

(tiền chất của Cholesterol)

Cholesterol

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Nhóm thuốc điều trị Rối loạn lipd máu trong danh mục DOMESCO

STT

1

NHÓM THUỐC ĐIỀU TRỊ

HOẠT CHẤT

BIỆT DƯỢC

Nhóm Statin

Simvastatin 20mg Simvastatin 20 mg (A1*)

Atorvastatin 20mg Atorvastatin 20mg (A1*)

Dorotor 20mg

Atorvastatin 40mg Dorotor 40mg

Rosuvastatin 10mg Dorosur 10mg

Lovastatin 20 mg Lovastatin 20mg

Fenofibrat 200mg Fenofibrate 200mg

3

Nhóm Fibrat

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Điều trị cụ thể

ST THUỐC ĐIỀU TRỊ

TÁC DỤNG ĐIỀU TRỊ

GHI CHÚ

T

1 Atorvastatin 20 mg -Điều trị rối loạn lipid máu

Dorotor 20, 40mg -Dự phòng thứ phát tai biến tim

mạch

2 Simvastatin 20mg

-Dự phòng tiên phát tai biến tim

mạch

-Dự phòng tim mạch ở người

đái tháo đường

-Giảm tiến triển xơ vữa mạch

vành

RỐI LOẠN LIPID MÁU

Điều trị cụ thể

STT THUỐC ĐIỀU TRỊ

TÁC DỤNG ĐIỀU TRỊ

GHI CHÚ

3

Dorosur 10mg

- Tăng cholesterol máu nguyên phát

hoặc rối loạn lipid máu hổn hợp.

- Tăng cholesterol máu gia đình kiểu

đồng hợp tử

4

Lovastatin 20mg

-Dự phòng tiên phát tai biến tim mạch

-Làm chậm tiến triển xơ vữa mạch

vành

-Tăng cholesterol máu nguyên phát

hoặc rối loạn lipid máu hổn hợp.

- Rối loạn lipid máu gia đình nhẹ

hoặc tăng cholesterol máu kết hợp

với các bệnh (tiểu đường, tim mạch,

ghép thận, hội chứng thận hư)