Những khó khăn trong quá trình nghiên cứu động từ chuyển động của sinh viên
NHỮNG KHÓ KHĂN TRONG QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU
ĐỘNG TỪ CHUYỂN ĐỘNG CỦA SINH VIÊN
SVTH: Nguyễn Lan Anh - 2N17
GVHD: Nguyễn Thị Lệ Quyên
Bài viết nghiên cứu về những khó khăn trong việc học động từ chuyển
động tiếng Nga của sinh viên. Động từ chuyển động sẽ thú vị hơn khi được sử
dụng với các tiếp đầu tố và nghĩa bóng. Nó thể hiện khả năng hiểu và áp dụng từ
của người học. Tuy nhiên, điều này gây rất nhiều khó khăn cho người học ngôn
ngữ Nga ở mọi cấp độ. Bài viết đi sâu vào động từ chuyển động với các tiếp đầu
tố cũng như nghĩa bóng và cách dùng của các cặp động từ chuyển động. Qua bài
viết này, người đọc có thể hiểu được nghĩa của động từ chuyển động một cách dễ
dàng hơn và sử dụng chúng đúng cách.
1. Khái quát vấn đề
1.1. Lý do chọn đề tài
Dưới góc nhìn tiếp iến văn hóa, có thể ví ngôn ngữ như một điểm hội tụ
của văn hóa. Khi h c một ngôn ngữ mới, chắc hẳn sinh viên sẽ gặp rất nhiều
những khó khăn trong việc sử dụng thành thạo một mảng ngữ pháp nào đó như
một ngư i ản địa. Và một trong những khó khăn đó chính là đề tài ―động từ
chuyển động‖ (глаголы движения).
1.2. Mục đích nghiên cứu
Làm n i ật lên đư c những khó khăn trong việc sử dụng thành thạo mảng
ngữ pháp động từ chuyển động. Từ đó nêu ra những phương hướng để giúp các
ạn sinh viên khắc phục đư c những khó khăn trong việc h c, tránh đư c những
lỗi sai cơ ản trong quá trình sử dụng động từ chuyển động.
1.3. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu trong phạm vi động từ chuyển động một hướng, động từ
chuyển động hai hướng và động từ chuyển động có tiếp đầu tố và các ý ngh a về
mặt từ vựng cũng như ý ngh a ngữ pháp.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Dùng phương pháp phân tích, so sánh, đối chiếu kết h p với các ảng iểu
và ví dụ cụ thể.
3
2. Nội dung vấn đề
2.1. Định nghĩa và khái quát chung về động từ chuyển động
– Động từ chuyển động là nhóm động từ iểu thị sự chuyển động của ngư i
hoặc vật thực hiện hành động. Tất cả động từ chuyển động đều trả l i câu hỏi
Куда? К кому? (một số động từ có thêm ngữ Кого? Что?). Ví dụ:
Наша семья едет в деревню к бабушке и дедушкe.
Молодая актриса несѐт цветы на руках и идѐт на сцену.
– Về mặt ngữ ngh a và chức năng mô tả chuyển động, động từ chuyển động
cơ ản đư c chia ra làm 2 nhóm cơ ản: động từ chuyển động chỉ 1 hướng (hay
còn g i là động từ nhóm 1) và động từ chuyển động chỉ 2 hướng (hay còn g i là
động từ nhóm 2). Ngoài ra, 2 nhóm động từ chuyển động nêu trên còn đư c mở
rộng thêm ý ngh a nh có sự kết h p với các tiền tố (hay còn g i là tiếp đầu
tố/tiền tố).
– Tiền tố của động từ chuyển động là phần dùng để cấu tạo ra các động từ
chuyển động với những ý ngh a phụ mô tả chuyển động khác nhau. Tiền tố khi
kết h p với động từ nói chung và động từ chuyển động nói riêng sẽ thể hiện
những ý ngh a về mặt ngữ pháp và từ vựng khác nhau [1].
2.2. Động từ chuyển động không có tiền tố
Các động từ chuyển động trong tiếng Nga thư ng đư c giới thiệu từ giai
đoạn đầu nghiên cứu là nhóm động từ chuyển động không có tiền tố (hay tiếp
đầu tố). Ví dụ: идти, ехать, плыть v.v [2]. Chúng thư ng đư c giới thiệu theo
động từ chuyển động nhóm 1 và 2 tương ứng (như đã nêu ở trên). Sau đây là
ảng ý ngh a cụ thể của các động từ chuyển động không có tiền tố:
Nhóm I
идти
Nhóm II
ходить
езлить
Ngh a
đi ộ
đi xe
ехать
бежать
плыть
лететь
ползти
нести
везти
бегать
плавать
летать
ползать
носить
возить
водить
chạy
bơi
bay
Động từ
chuyển
động
bò
mang, vác
dắt, dẫn
chở, đèo
вести
4
лезть
лазать
trèo
брести
ташить
катить
гнать
бродить
таскать
катать
гонять
lang thang
vác
lăn
đu i
– Chuyển động một – Chuyển động
hướng.
nhiều hướng, lặp
đi lặp lại.
Он сейчас идет
школу.
в
Каждый день он
ездит в институт.
(Bây gi anh ấy đang đi
đến trư ng.)
(Mỗi ngày anh ấy
đều đi xe đến
trư ng h c viện.)
– Chuyển động theo
hướng xác định và có
hành động khác xảy ra
trên nền hành động đó.
– Chuyển động
theo khả năng tự
nhiên ( ản năng).
Бегают
белки,
птицы,
Когда ты идешь в кино, летают
заходи ко мне.
плавают рыбы.
(Khi mà ạn đi đến rạp (Sóc chạy, chim
hát thì hãy ghé qua chỗ bay, cá ơi.)
Ý ngh a
tôi.)
– Khi cần mô tả
tính
chất
của
chuyển động.
Из-за усталости
они
ходили
медленно.
(Vì mệt nên chúng
tôi đi chậm.)
Tất cả các loại động từ này khi chưa thêm tiếp đầu tố thì chúng đều là dạng
động từ chưa hoàn thành thể (HCB).
2.3. Động từ chuyển động có tiền tố
Các tiền tố (hay tiếp đầu tố) trong tiếng Nga đư c thêm vào nhóm các động
từ nh m làm mở rộng thêm ý ngh a sung của hành động đó. Đối với động từ
chuyển động các tiền tố cơ ản đư c giới thiệu như: по-, при-, у-, в(о)-, вы- v.v.
Cùng với sự xuất hiện thêm tiền tố trước động từ ta cũng có thể quan sát thấy các
ý ngh a cơ ản của nhóm động từ chuyển động có sẵn đư c mở rộng tương đối
5
nhiều [3]. Dưới dây là ảng t ng kết một số ý ngh a cơ bàn và các kết h p của
một số động từ chuyển động tiêu iểu khi kết h p với các tiền tố:
Tiền tố
Ý ngh a
Ví dụ
– Он пошел в театр.
– Bắt đầu chuyển động;
– Она побежала быстрее.
– Thay đ i tính chất của hành
động;
– Сначала мы шли налево
По-
– Đ i hướng chuyển động;
а
потом мы пошли
направо.
– Dự định hành động trong tương
lai.
–
Летом
я
поеду
в
любимую деревню.
– Они приездят на лекцию
в 8 часов.
При-
У-
– Chỉ đ ch đến của chuyển động
– R i khỏi và không quay trở lại
– Вы хотите уидти с
работы
– Chuyển động đi vào phía trong
một địa điểm nào đó.
В-
– Я войду в дом.
–
Она
вышла
из
университета.
– Chuyển động từ trong ra ngoài
(trong một th i gian ngắn và có
quay lại)
– Он вышел через 10
часов.
Вы-
– Chuyển động ra một khoảng
không gian mới.
–
Машина,
набирая
скорость, выехала на
кольцевую дорогу.
– Tiến lại gần (thư ng đi cùng – Я подойду к зубному
Под-
От-
với giới từ к + danh từ Cách 3)
врачу в поликлинику.
– R i xa (trong tầm nhìn thấy)
(thư ng đi cùng giới từ от + danh – Кошка отошла от нас.
từ Cách 2)
– Летом детей отвезли в
– Mang cái gì hoặc đưa ai đến деревню.
đâu và để lại
– Я хочу зайти в магазин,
чтобы купить продукты.
– Ghé vào đâu trên đư ng của
chuyển động;
За-
– Солнце зашло за тучу и
стемнело.
– Chuyển động ra phía sau của
đồ vật, ngư i (thư ng đi cùng
6
giới từ за + danh từ Cách 4).
– Они прошли мимо
площади.
– Đi quá (thư ng đi cùng giới từ
мимо + danh từ Cách 2);
– Она прошла всю улицу
и наконец увидела
выставку.
– Đi xuyên qua đến hết (có địa
điểm cụ thể) (thư ng kết h p
trực tiếp với danh từ cách 4);
Про-
– Đi đư c quãng đư ng bao
nhiêu m/ km (thư ng kết h p
trực tiếp với danh từ cách 4);
– Мы прошли 20 метров
от остановки.
– Đi d c theo một địa điểm nào
đó (thư ng đi cùng với giới từ по
+ danh từ Cách 3)
– Скорая проехала по
улице на большой
скорости.
– Chuyển động từ phía này sang – Я хочу переплыть эту
phía đối diện (thư ng kết h p
trực tiếp với danh từ cách 4)
реку.
– С детства нас учили
переходить дорогу только
на зелѐный свет.
Пере-
– Chuyến đến nơi khác (thư ng
nói về chỗ làm, nơi ở, trư ng
hoặc khoa nơi đang h c v.v)
– Наша семья недавно
переехала
квартиру.
на
новую
– Туристы трижды
обошли вокруг
памятника.
– Chỉ chuyển động vòng quanh
đồ vật, địa điểm (thư ng đi cùng
với giới từ вокруг + danh từ
Cách 2);
Об-
– Мы с Леной обошли
десятки магазинов в
поисках подарка моему
брату.
– Chỉ chuyển động đi nhiều, đi
khắp các địa điểm (thư ng kết
h p trực tiếp với danh từ cách 4).
– Chỉ đ ch tiếp cận của chuyển – Мы дошли до водопада
động (thư ng đi cùng với giới từ от альпинистского лагеря
До-
до + danh từ Cách 2)
с ребенком 3 лет.
– Тысячи детей со всей
– Tập trung ở đâu (từ nhiều nơi страны
съехались
в
С-ся
tập h p lại điểm) ( ắt uộc phải Москву в последние дни
có đuôi -ся)
декабря на Кремлевскую
ѐлку.
7
– После торжественного
закрытия фестиваля дети
разъехались по разным
городам.
– Tản ra khắp nơi(từ một nơi tản
ra các nơi khác)( ắt uộc phải có
đuôi -ся)
Раз-ся
2.4. Những khó khăn khi học động từ chuyển động trong tiếng Nga
Động từ chuyển động là một phần ngữ pháp khó trong tiếng Nga nói chung
và là khó khăn đối với sinh viên nói riêng khi h c phần ngữ pháp này. Khi h c
mảng ngữ pháp này, không chỉ riêng tôi mà kể cả với những sinh viên cùng h c
về phẩn động từ chuyển động đều thấy đư c những khó khăn cơ ản như sau:
– Ngư i Nga thư ng xuyên sử dụng rất nhiều các loại động từ chuyển động
trong giao tiếp hàng ngày mà tiếng Việt lại sử dụng ít hơn những động từ mang
tính chất chuyển động như vậy. Chính vì vậy ngư i h c thư ng mắc lỗi khi sử
dụng chúng. Từ đó dẫn đến việc ngại giao tiếp ng tiếng Nga, đặc iệt trong các
tình huống cần sử dụng động từ để mô tả một chuyển động.
– Mỗi nhóm từ chuyển động lại mang một ý ngh a cũng như sắc thái riêng
iệt khiến cho ngư i h c khó có thể nắm vững đư c ý ngh a cơ ản và rất khó để
có thể sử dụng một cách thành thạo chúng.
– Khi thêm 1 tiền tố vào động từ nhóm 1 chưa hoàn thành (НСВ) thì động
từ mới sẽ là động từ hoàn thành thể (СВ), nhưng khi thêm cùng tiền tố đó vào
động từ nhóm 2 chưa hoàn thành (HCB) thì động từ mới vẫn là động từ chưa
hoàn thành thể (НСВ). Ví dụ:
+ прийти, уйти, выйти (СВ)
+ приходить, уходить, выходить (НСВ)
– Có quá nhiều các tiếp đầu tố đi kèm với các động từ đó nên sẽ khiến
chúng ta gặp nhiều trở ngại trong việc phân iệt khi nào dùng tiền tố nào cho h p
lý và đúng với tình huống ngữ pháp trong đề bài đưa ra cũng như trong việc giao
tiếp ng tiếng Nga.
– Ngoài những ý ngh a cơ ản đư c hiểu là ngh a đen của động từ chuyển
động thì bên cạnh đó chúng còn có thêm các ngh a bóng của một số động từ
chuyển động, điều đó càng làm cho việc ghi nhớ các ý ngh a đó trở nên khó khăn
hơn nữa. Ví dụ:
+ Профессор Сидорова М.Ю ведѐт занятие по синтаксису
современного русского языка. (Giáo sư Sidorova thực hiện bài giảng về cú
pháp tiếng Nga hiện đại.)
+ Известный артист постоянно носит тѐмные очки. (Nghệ s n i tiếng
thư ng xuyên đeo kính râm.)
8
+ Директор подвѐл итоги производства за год. (Giám đốc t ng kết tình
hình sản xuất trong năm.)
– Ngư i h c gặp khó khăn khi không phân iệt đư c khi nào dùng động từ
hoàn thành thể, khi nào dùng động từ chưa hoàn thành thể mặc dù đã nắm chắc ý
ngh a của hai loại động từ thể chưa hoàn thành (HCB) và hoàn thành (CB).
– Có các động từ ví dụ như "лететь – летать", "плыть – плавать", "бежать
– бегать" là các cặp động từ chuyển động dễ nhầm lẫn trong cách chia và trong
quá trình đưa vào sử dụng trong giao tiếp.
– Tr ng âm của nhiều động từ khi chia ở các ngôi thì lại ị nhảy tr ng âm
khiến cho việc nhớ tr ng âm để phát âm đư c đúng trở nên càng khó khăn hơn.
Ví dụ: ходить – я хожу, ты ходишь, он ходит, мы ходим, вы ходите, они
ходят; он ходил, она ходила, мы ходили v.v.
– Hầu như mỗi loại động từ chuyển động lại đi kèm với một hay nhiều
những giới từ khác nhau khiến cho việc sử dụng đúng động từ chuyển động đã
rất khó khăn lại phải nhớ thêm những giới từ đi kèm với chúng. Các động từ
chuyển động đó chỉ có thể đi với những giới từ đó mà không thể thay thế ng
những giới từ có ý ngh a tương đương.
+ Я иду в университет.
+ Он перебегал через парк.
+ По средам мы приезжаем на Крым.
+ Ты проехала мимо улицы.
– Cách chia của các động từ chuyển động ở các ngôi khiến cho việc ghi nhớ
lại càng trở nên khó khăn hơn (ở сả 3 thì tương lai, hiện tại và quá khứ).
Ví dụ:
+ động từ ехать (HCB) có ngh a là đi (sử dụng phương tiện) đư c chia ở
các ngôi như sau: я еду, ты едешь, он едет, мы едем, вы едете, они едут.
Động từ ехать đư c chia ở thì quá khứ như sau: я (ты, он) ехал; я (ты, она)
ехала; мы, вы, они ехали;
+ động từ идти (HCB) có ngh a là đi ộ (không dùng phương tiện) đư c
chia ở các ngôi như sau: я иду, ты идѐшь, он идѐт, мы идѐм, вы идѐте, они
идут. Động từ идти (НСВ) đư c chia ở thì quá khứ như sau: я (ты, он) шѐл; я
(ты, она) шла; мы, вы, они шли;
+ động từ вести (НСВ) có ngh a là dẫn, dắt đư c chia ở các ngôi như sau: я
веду, ты ведѐшь, он ведѐт, мы ведѐм, вы ведѐте, они ведут. Động từ вести
(НСВ) đư c chia ở thì quá khứ như sau: я (ты, он) вѐл; я (ты, она) вела; мы,
вы, они вели.
9
2.5. Các biện pháp khắc phục
– Hệ thống lại các loại động từ chuyển động và các loại động từ hoàn thành
thể và chưa hoàn thành thể, sau đó h c lại ý ngh a của những động từ ấy một
cách hoàn chỉnh và chính xác nhất để việc sử dụng chúng trở nên dễ dàng hơn và
có thể hạn chế đư c việc dùng sai từ một cách tối giản nhất.
– Làm nhiều bài tập để củng cố kiến thức giúp kiến thức chắc chắn hơn.
– H c thêm nhiều từ mới để có thể hiểu đư c chính xác ngh a của câu và
xác định đư c loại động từ cần sử dụng cũng như dạng động từ là HCB hay CB.
– Hệ thống lại những ý ngh a cơ ản của động từ chuyển động với ngh a
đen cơ ản. Ví dụ như:
+ Tiếp đầu tố по là thể hiện sự ắt đầu của chuyển động, thay đ i tính chất
của chuyển động hoặc là dự định hành động trong tương lai: Я хочу поехать на
море.
+ Tiền tố за thể hiện việc ghé vào đâu đó hoặc đến chỗ ai, rẽ vào đón ai, lấy
cái gì của chủ thể thực hiện hành động: Он заедет ко мне за книгами.
+ Tiền tố в thể hiện sự ước vào của chuyển động (có địa điểm cụ thể):
Они войдут в школу.
– Ghi nhớ theo cặp động từ chuyển động để có thể giúp chúng ta nhớ đư c
cặp động từ, nhớ đư c cách sử dụng, cách viết, cách chia động từ ở các ngôi
cũng như ý ngh a của chúng.
Ví dụ: + идти – ходить
+ ехать – ездить
+ нести – носить
– Mỗi động từ chuyển động lại có thêm những ý ngh a bóng riêng của
chúng. Vậy nên cần hệ thống lại các ý ngh a bóng của động từ chuyển động sau
đó ghi nhớ những dạng ý ngh a đặc iệt của mỗi loại động từ đó. Bên cạnh đó
cần lấy thêm những ví dụ minh h a cho những ý ngh a đặc iệt đó. Từ đó sẽ
khiến việc ghi nhớ các ý ngh a đó trở nên dễ dàng hơn.
+ Th i gian trôi thì dùng động từ идти
+ Mưa rơi thì dùng động từ идти
+ Cái gì (không) vừa vặn với ai thì dùng động từ идти.
2.6. Một số so sánh động từ chuyển động trong tiếng Việt và tiếng Nga
Tiếng Việt lại là một ngôn ngữ đơn lập có đặc điểm sau:
(1) Từ không iến đ i hình thái,
10
từ và trật tự từ,
(3) Tính phân tiết: trong các ngôn ngữ này, các từ đơn tiết làm thành hạt
nhân cơ ản của từ vựng,
(4) Những từ có ý ngh a đối tư ng, tính chất, hành động… không phân iệt
với nhau về mặt cấu trú:Tất cả đều đư c diễn đạt ng các từ không iến đ i [4].
Сòn tiếng Nga lại là một ngôn ngữ iến hình. Trong tiếng Nga có hiện
tư ng iến đối của nguyên âm và phụ âm ở trong hình vị, sự iến đ i này mang ý
ngh a ngữ pháp và đư c g i là " iến tố bên trong", Ngôn ngữ hoà kết cũng có cả
các phụ tố. Nhưng mỗi phụ tố có thể đồng th i mang nhiều ý ngh a và ngư c lại,
cùng một ý ngh a có thể diễn đạt ng các phụ tố khác nhau.
Hai ngôn ngữ này có những sự khác nhau một cách rõ rệt trong việc sử
dụng các loại động từ mà ở trong tiếng Nga g i là động từ chuyển động còn trong
tiếng Việt chỉ đơn giản là động từ kết h p cùng với một phương vị từ, một tính từ
chỉ mức độ hay một tính từ chỉ tính chất,...
– Trong tiếng Việt, ngư i giao tiếp ít khi sử dụng động từ chuyển động nào
đó một cách cụ thể, còn tiếng Nga trong giao tiếp lại luôn luôn sử dụng các động
từ chuyển động một cách linh hoạt và sử dụng với tần số cao.
– Khi giao tiếp ngư i Việt chỉ dùng các động từ đơn lẻ kết h p với những
phương vị từ như "ra, vào, lên, xuống, qua, ngang, d c,..." cũng như với các tính
từ chỉ hoạt động "nhanh, chậm, đều, lâu, mau,...". Còn ở trong tiếng Nga thì phải
dùng một tiếp đầu tố đi cùng với một động từ chuyển động ở dạng chưa hoàn
thành thể có kèm theo giới từ để iểu đạt mà chỉ có thể dùng với tiếp đầu tố đó
không thể thay thế nó ng một từ khác có ý ngh a tương đương hoặc một tiếp
đầu tố khác.
Ví dụ:
+ Trong tiếng Việt, khi muốn nói với ý ngh a "di chuyển đến một nơi có địa
điểm cụ thể" thì h chỉ cần dùng "đi đến" (đối phương trong cuộc giao tiếp không
cần iết đến là ạn di chuyển có dùng phương tiện hay không) iểu đạt ý ngh a
của câu nói:
" Tôi đã đi đến rạp chiếu phim."
+ Trong tiếng Nga sẽ đư c nói như sau (với cùng một mục đ ch giao tiếp
như trong tiếng Việt).
"Я пришла в театр."
– Trong tiếng Việt, không xảy ra sự iến đ i tr ng âm ở các phần động từ
như trong tiếng Nga. Trong tiếng Nga, khi thêm tiếp đầu tố vào các động từ
11
chuyển động hay các động từ ấy chia ở các ngôi đã tạo ra sự iến đ i tr ng âm
liên tụ:Có những động từ ở dạng nguyên thể đư c đ c thế này nhưng khi thêm
tiếp đầu tố nó lại đư c đ c ng một cách khác.
Ví dụ từ: носить (СВ) có ngh a là mang (ngh a bóng: mặc, đội) đư c đ c là
«na-xit»
Я ношу đ c là «na-su»
Ты носишь đ c là «nô-xit»
Они носят đ c là «nô-xiat» [5].
III. Kết luận
Xét trên khía cạnh hệ thống ngôn ngữ, chữ viết tiếng Nga và tiếng Việt là
hai ngôn ngữ thuộc hai hệ ngôn ngữ khác nhau. Vì vậy đối với sinh viên có tiếng
mẹ đẻ là tiếng Việt, khi nghiên cứu tiếng Nga sẽ gặp một số vấn đề khó khăn
trong việc nắm đư c cách phát âm, hình thái ngữ pháp và cách sử dụng các loại
từ cũng ngữ động từ chuyển động trong giao tiếp.
Thông qua bài nghiên cứu này ngư i h c và sử dụng tiếng Nga có thể iết
thêm thông tin cũng như cách sử dụng các nhóm động từ chuyển động sao cho
h p lý cũng như hiểu thêm đư c về ản chất của chúng để có thể tránh đư c
những sai sót trong quá trình sử dụng. Qua bài nghiên cứu này tác giả hy v ng có
thể giúp đỡ phần nào cho các ạn h c sinh, sinh viên đang theo h c tiếng Nga
trong việc nắm ắt và tìm hiểu k hơn về một trong những đề tài ngữ pháp khó
của tiếng Nga là động từ chuyển động.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
3. Tiền
tố
của
những
động
từ
chuyển
động.
4. Phân loại các ngôn ngữ theo quan hệ loại hình.
12
10 trang
14/05/2022
3140
Bạn đang xem tài liệu "Những khó khăn trong quá trình nghiên cứu động từ chuyển động của sinh viên", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- nhung_kho_khan_trong_qua_trinh_nghien_cuu_dong_tu_chuyen_don.pdf
