Thực trạng và một số giải pháp cơ bản nhằm phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM

PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI VIỆT NAM

Ngô Thùy Dung¹

TÓM TẮT

Việt Nam hiện nay với một nền kinh tế đa thành phần cùng tồn tại và phát triển,

không còn dừng lại ở khía cạnh xem xét để xóa bỏ hay ưu tiên bất cứ thành phần

kinh tế nào mà cần nhận thấy mỗi thành phần kinh tế có bản chất riêng, có quy luật

kinh tế riêng, dựa trên mỗi một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất. Vì vậy

điều quan trọng là phải nắm giữ bản chất của từng thành phần kinh tế và sử dụng

chúng một cách có hiệu quả nhất để đẩy nhanh quá trình tăng trưởng và phát triển

kinh tế, chủ động mở cửa hội nhập sâu hơn nữa vào kinh tế quốc tế giúp cho nền

kinh tế nước nhà ngày càng vững mạnh. Bài viết này tác giả chủ yếu phân tích thực

trạng của kinh tế tư nhân, một số bài học kinh nghiệm của các nước trên thế giới và

đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển kinh tế tư nhân trong thời gian tới.

Từ khóa: Kinh tế tư nhân, kinh nghiệm, thực trạng, giải pháp

1. Đặt vấn đề

tế tư nhân đang góp phần tích cực giải

quyết các vấn đề kinh tế - xã hội cơ bản

của đất nước. Từ chỗ xa lánh, coi nhẹ,

xã hội đã ngày càng tôn vinh những

doanh nhân trên thương trường.

Trong hơn ba thập kỷ qua, khu vực

kinh tế tư nhân Việt Nam đã có bước

phát triển cả về lượng và chất. Từ chỗ

chủ yếu chỉ có các hộ kinh doanh cá

thể, nhỏ lẻ Việt Nam đã có những

doanh nghiệp tư nhân theo đúng nghĩa;

một số ít doanh nghiệp đã trở thành các

tập đoàn kinh tế lớn. Từ chỗ chủ yếu

hoạt động trong khu vực phi chính thức,

một bộ phận kinh tế tư nhân đã chuyển

sang hoạt động trong khu vực chính

thức của nền kinh tế, theo các quy định

của pháp luật. Đến nay, phạm vi kinh

doanh của khu vực kinh tế tư nhân đã

rộng khắp, ở mọi ngành mà pháp luật

không cấm, trong đó có những ngành

công nghệ cao, năng suất cao cho dù

vẫn còn rất ít. Đặc biệt, trong những

năm qua, một làn sóng khởi nghiệp đã

diễn ra, đem lại một sức sống mới, năng

động hơn cho nền kinh tế. Khu vực kinh

Tuy nhiên sự phát triển của khu vực

kinh tế tư nhân ở Việt Nam vẫn đang

phải đối mặt với nhiều rào cản, khiến

cho khu vực này chưa phát huy được

hết tiềm năng của mình để thực sự đóng

vai trò là “động lực quan trọng của nền

kinh tế” cũng như phải đối mặt với

nhiều thách thức lớn trong bối cảnh

phát triển mới cả trong nước và quốc tế.

Thông qua phân tích những tình hình

thực tế và kết hợp kinh nghiệm của các

quốc gia trên thế giới bài viết sẽ đưa ra

những giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát

triển của khu vực này.

2. Những đặc điểm phát triển của

khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam

¹Trường Đại học Thương mại

Email: dungthuy.dhtm@gmail.com

60

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

2.1. Số lượng doanh nghiệp lớn và

đa dạng về loại hình, tốc độ tăng trưởng

nhanh nhưng thiếu bền vững với tỷ lệ

phá sản và ngưng hoạt động cao

2002 lên tới 4,67 triệu hộ vào năm 2014

và 4,75 triệu hộ năm 2015 [2].

Theo kết quả tổng hợp nhanh từ

Báo cáo sơ bộ kết quả tổng điều tra

nông thôn, nông nghiệp và thủy sản

năm 2016 [2] đến thời điểm 1/7/2016,

cả nước có 9,32 triệu hộ nông, lâm và

thủy sản và trong đó khu vực nông thôn

là 8,61 triệu hộ, chiếm 92,4%. Cũng tại

thời điểm 1/7/2016, cả nước có 33.488

trang trại.

Về loại hình, khu vực kinh tế tư

nhân ở Việt Nam khá đa dạng về loại

hình doanh nghiệp từ doanh nghiệp

ngoài quốc doanh (doanh nghiệp tư

nhân, công ty hợp danh, công ty trách

nhiệm hữu hạn tư nhân, công ty cổ phần

tư nhân và công ty cổ phần có vốn nhà

nước với 50% vốn điều lệ trở xuống),

tới các hộ kinh doanh cá thể (hộ kinh

doanh cá thể phi nông nghiệp và hộ

nông lâm thủy sản).

Tuy có sự gia tăng mạnh mẽ về số

lượng doanh nghiệp, chiếm tỷ trọng lớn

nhưng tỷ lệ phá sản và ngưng hoạt động

cũng rất cao và điều đó cho thấy sự tăng

trưởng thiếu bền vững của các doanh

nghiệp này. Trong số hơn 10.400 doanh

nghiệp chính thức phá sản năm 2016, có

khoảng 9.700 doanh nghiệp có quy mô

vốn dưới 10 tỷ đồng, chiếm hơn 93,3%

và tăng 23,3% so với cùng kỳ năm

trước. Đây tiếp tục là dấu hiệu đáng lo

đối với khu vực kinh tế tư nhân, trong

đó khó khăn lớn nhất là khu vực sản

xuất hộ gia đình, cá nhân nhỏ lẻ [3]

Thêm vào đó, có một thực tế là các hộ

kinh doanh cá thể thiếu động lực để

phát triển trở thành những doanh nghiệp

lớn. Khu vực phi chính thức thiếu động

lực chuyển sang hoạt động một cách

chính thức.

Về số lượng, số lượng doanh nghiệp

ngoài quốc doanh đã tăng trưởng ngoạn

mục trong thời gian qua, từ con số

55.200 doanh nghiệp (bao gồm cả các

hợp tác xã), tăng lên 239.000 (gấp 4 lần)

vào năm 2009 và lên 401.026 doanh

nghiệp đang hoạt động vào cuối năm

2014. Số liệu điều tra tính tới tháng

12/2014 cho thấy trong số các doanh

nghiệp đang hoạt động, doanh nghiệp

nhà nước chỉ chiếm 0,8% tổng số doanh

nghiệp, số doanh nghiệp có vốn đầu tư

trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm 2,7%

và còn lại là các doanh nghiệp ngoài nhà

nước chiếm 96,5% trên tổng số doanh

nghiệp [1].

Số liệu thống kê từ Tổng điều tra

các cơ sở kinh doanh cá thể phi nông

nghiệp năm 2015 cho thấy số lượng hộ

kinh doanh cá thể phi nông nghiệp tăng

liên tục từ khoảng 2,26 triệu hộ năm

2.2. Quy mô doanh nghiệp còn rất

nhỏ (xét theo các tiêu chí vốn và lao

động) trong tương quan so sánh với

doanh nghiệp Nhà nước và doanh

nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI)

61

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

Đối với doanh nghiệp ngoài quốc

doanh, số liệu được công bố bởi Bộ Kế

hoạch và Đầu tư năm 2014 cho thấy có

tới 97,6% doanh nghiệp đang hoạt động

tại Việt Nam là các doanh nghiệp nhỏ

và vừa. Số liệu cũng cho thấy tuyệt đại

đa số các doanh nghiệp ngoài nhà nước

có quy mô nhỏ và siêu nhỏ [4]. Kết quả

Điều tra Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp

tỉnh (PCI) năm 2015 ở Việt Nam cũng

cho thấy con số tương tự: Trong số

8.335 doanh nghiệp dân doanh được lấy

mẫu tại 63 tỉnh, thành phố ở Việt Nam

thì có tới 97,3% doanh nghiệp là các

doanh nghiệp nhỏ và vừa [5].

con số này ở khu vực doanh nghiệp nhà

nước là 5% và 66%, ở khu vực FDI là

2,0% và 41%.

Đối với các hộ kinh doanh cá thể phi

nông nghiệp, quy mô lao động của các

hộ kinh doanh này cũng rất thấp. Tính

bình quân chung năm 2015 có gần 1,68

lao động làm việc trong 1 cơ sở. Số vốn

kinh doanh bình quân là 150,6 triệu

đồng/cơ sở trong đó giá trị tài sản cố

định là 90,4 triệu đồng/cơ sở và điều đó

thể hiện sự hạn chế trong đầu tư cho sản

xuất kinh doanh của các cơ sở cá thể.

2.3. Lĩnh vực kinh doanh đa dạng,

chủ yếu tập trung vào khu vực dịch vụ,

có xu hướng tháo lui khỏi lĩnh vực công

nghiệp và mất thị phần trong lĩnh vực

phân phối, bán lẻ vào tay các doanh

nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

So sánh với các loại hình doanh

nghiệp khác, các doanh nghiệp ngoài

nhà nước có quy mô nhỏ hơn rất nhiều

về vốn và lao động. Năm 2010, số lao

động bình quân của một doanh nghiệp

Nhà nước là 516 lao động, doanh

nghiệp FDI là 297 lao động và doanh

nghiệp ngoài nhà nước chỉ là 22 lao

động. Số liệu tính tới tháng 12/2014 cho

thấy bình quân doanh nghiệp ngoài nhà

nước chỉ sử dụng 18 lao động, doanh

nghiệp FDI là 312 lao động và doanh

nghiệp nhà nước là 504 lao động [1].

Đặc biệt, các doanh nghiệp ngoài nhà

nước có quy mô siêu nhỏ (dưới 10

người) chiếm tới gần 70%. Xét về quy

mô vốn, các doanh nghiệp ngoài nhà

nước cũng có quy mô rất nhỏ. Năm

2014, có tới một nửa số doanh nghiệp

ngoài nhà nước có quy vốn bình quân

dưới 5 tỷ đồng và chỉ 6% có số vốn

bình quân trên 50 tỷ đồng. Trong khi đó

Đối với doanh nghiệp ngoài quốc

doanh, số liệu từ niên giám thống kê

các năm từ 2002 - 2015 cho thấy lĩnh

vực chiếm tỷ trọng lớn nhất là thương

mại, bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe

máy và xe cơ giới khác. Trong giai

đoạn từ 2002 - 2014, lĩnh vực này

chiếm tới 39-41% tổng số doanh nghiệp

ngoài nhà nước. Tiếp theo là lĩnh vực

chế tạo và chế biến với tỷ trọng là

23,5% vào năm 2002, giảm xuống còn

16% vào năm 2014. Lĩnh vực chiếm tỷ

trọng lớn thứ ba là xây dựng (13,7%),

lĩnh vực giao thông và vận tải chiếm tỷ

trọng khoảng 5% trong thời gian 2002 -

2014. Mặc dù tổng số lượng doanh

nghiệp tăng nhanh nhưng số lượng

doanh nghiệp trong lĩnh vực nông

62

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

nghiệp gần như không đổi. Do đó, tỷ

trọng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh

vực nông nghiệp đã giảm mạnh từ 5,4%

năm 2002 xuống còn khoảng 1% vào

năm 2014.

suất của khu vực nhà nước theo giá so

sánh 2010 mới bằng 52,4% năng suất

lao động khu vực có vốn đầu tư nước

ngoài, thì đến năm 2015 tỷ lệ này tăng

lên bằng 73%; tương tự, năng suất lao

động khu vực ngoài nhà nước từ 9,8%

lên 12,8%.

Đối với các hộ kinh doanh cá thể

phi nông nghiệp, các hộ này chủ yếu

hoạt động trong khu vực thương mại và

dịch vụ (81%) và phần còn lại (19%)

hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp

và xây dựng.

Có một điểm đáng lưu ý là mặc dù

có mức năng suất lao động thấp nhất

nhưng khu vực kinh tế tư nhân lại có

tốc độ tăng trưởng năng suất lao động

ổn định theo xu hướng tăng dần trong

vòng 10 năm qua. Ngược lại, khu vực

kinh tế FDI có tốc độ tăng trưởng năng

suất lao động đạt mức thấp và tương đối

thất thường. Bên cạnh đó, tăng trưởng

năng suất lao động của khu vực kinh tế

nhà nước lại có xu hướng giảm mạnh từ

7% năm 2006 xuống 2,1% năm 2014 và

tăng lên 10,5 năm 2015. Năng suất lao

động của khu vực kinh tế nhà nước tăng

lên trong năm 2015 là do quá trình sắp

xếp cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước

được đẩy mạnh và thực hiện tinh giảm

biên chế trong các cơ quan hành chính

sự nghiệp [6].

2.4. Hiệu quả hoạt động chưa cao,

năng suất lao động thấp nhưng có

tiềm năng đạt được hiệu quả cao hơn

nếu đạt được quy mô hợp lý và có

được môi trường hoạt động và kinh

doanh phù hợp, thuận lợi

Tính toán từ số liệu của Tổng cục

Thống kê [6] cho thấy năng suất lao

động của khu vực kinh tế tư nhân (bao

gồm cả doanh nghiệp và hộ cá thể) đạt

mức thấp nhất so với các khu vực kinh

tế khác. Cụ thể, trong các khu vực kinh

tế, năng suất lao động của các doanh

nghiệp FDI luôn dẫn đầu, năm 2015 đạt

242,5 triệu đồng (theo giá hiện hành),

gấp 1,36 lần khu vực kinh tế nhà nước

(176,9 triệu đồng) và 7,8 lần khu vực

kinh tế tư nhân (31,3 triệu đồng). Tuy

nhiên xu hướng tăng năng suất lao động

của các khu vực kinh tế trong thời kỳ

2005 - 2015 cho thấy, khoảng cách về

năng suất lao động giữa khu vực nhà

nước và kinh tế tư nhân với khu vực có

vốn đầu tư nước ngoài đang dần thu hẹp

lại nhưng chậm hơn đối với khu vực

kinh tế tư nhân. Cụ thể, năm 2005, năng

Kết quả tính toán của nhóm nghiên

cứu cũng cho thấy năng suất lao động

của các doanh nghiệp ngoài nhà nước

thấp nhất trong khu vực doanh nghiệp

năm 2014, chỉ đạt 168 triệu đồng, so với

317 triệu đồng của các doanh nghiệp

FDI và 732 triệu đồng của doanh nghiệp

ngoài nhà nước. Tuy nhiên trong thời

gian từ 2001 - 2015, năng suất lao động

của các doanh nghiệp ngoài nhà nước đã

gia tăng đáng kể (5,6 lần), tăng cao hơn

63

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

so với các doanh nghiệp FDI (3,1 lần)

nhưng thấp hơn so với các doanh nghiệp

nhà nước (10,4 lần). Do vậy khoảng

cách về năng suất lao động giữa doanh

nghiệp ngoài nhà nước được thu hẹp lại

với các doanh nghiệp FDI nhưng gia

tăng so với các doanh nghiệp nhà nước

trong thời gian nói trên.

kỹ thuật công nghệ. Điều đó cũng dễ lý

giải bởi vốn bình quân 1 doanh nghiệp

ngoài nhà nước năm 2014 chỉ là 26 tỷ

đồng, quá thấp, không đủ khả năng đầu

tư đổi mới kỹ thuật công nghệ [5].

2.6. Có đóng góp lớn cho nền kinh

tế về tạo việc làm, về ngân sách Nhà

nước, về tăng trưởng kinh tế và góp

phần xóa đói, giảm nghèo nhưng chưa

thực sự tương xứng với tiềm năng

Số liệu tính toán mới nhất từ tổng

điều tra doanh nghiệp 2014 cho thấy tỷ

suất lợi nhuận trên doanh thu của các

doanh nghiệp tư nhân là 1,7% năm

2014, thấp hơn nhiều so với các doanh

nghiệp nhà nước (6%); tỷ suất lợi nhuận

trên vốn của các doanh nghiệp tư nhân

là 1,2% năm 2014, cũng thấp hơn so với

doanh nghiệp nhà nước (2,8%).

Về đóng góp về việc làm và xóa

đói, giảm nghèo, số liệu thống kê cho

thấy tuyệt đại đa số lao động của Việt

Nam trong 15 năm qua làm việc ở khu

vực kinh tế tư nhân (bao gồm các hộ

gia đình và doanh nghiệp ngoài nhà

nước). Khu vực kinh tế có vốn đầu tư

nước ngoài chỉ đóng góp 4% việc làm

và khu vực kinh tế nhà nước là 10%

trong năm 2015.

2.5. Thiếu sự liên kết giữa các

doanh nghiệp trong nước với nhau,

giữa các doanh nghiệp trong nước với

các doanh nghiệp FDI; khả năng hội

nhập quốc tế thấp (tham gia vào chuỗi

giá trị ở công đoạn thấp hoặc không

tham gia) và ít gắn kết với đổi mới,

sáng tạo (trình độ công nghệ thấp,

thiếu đầu tư cho nghiên cứu, đổi mới

và sáng tạo)

Sự phát triển nhanh chóng của

doanh nghiệp ngoài nhà nước trong

những ngành như xây dựng, dịch vụ

(bán buôn bán lẻ, sửa chữa xe, vận tải

hàng hóa và hành khách, du lịch lữ

hành, kinh doanh bất động sản), ngành

công nghiệp chế biến thâm dụng lao

động đã đáp ứng yêu cầu cấp bách về

giải quyết việc làm cho một bộ phận

đông đảo lao động trẻ nông thôn không

có việc làm, vì những ngành này có tỷ

suất đầu tư thấp, nhưng lại thu hút nhiều

lao động phổ thông không đòi hỏi tay

nghề cao [1]. Các doanh nghiệp ngoài

nhà nước phát triển khá nhanh ở tất cả

các vùng và các địa phương cũng đã

đem lại tác động lan tỏa tích cực về mặt

Kết quả điều tra đổi mới kỹ thuật

công nghệ của 8.000 doanh nghiệp

ngành công nghiệp chế biến, chế tạo từ

năm 2009 - 2013 cho thấy chỉ có 8% số

doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu

đầu tư đổi mới kỹ thuật công nghệ,

trong đó chủ yếu từ các doanh nghiệp

lớn và vừa, doanh nghiệp ngoài nhà

nước chủ yếu là quy mô nhỏ, gần như

không có điều kiện nghiên cứu đổi mới

64

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

kinh tế cũng như xã hội.

kê cho thấy khu vực kinh tế tư nhân,

bao gồm cả các doanh nghiệp và hộ

kinh doanh cá thể, đóng góp khoảng

40% GDP trong thời gian 15 năm qua.

Tuy nhiên phần lớn khoản đóng góp

này đến từ khu vực kinh tế cá thể (30%)

và chỉ khoảng 8%-10% GDP được đóng

góp bởi các doanh nghiệp nhà nước.

Điều đó cho thấy khu vực doanh nghiệp

ngoài nhà nước còn rất nhỏ bé. Khu vực

kinh tế Nhà nước đóng góp vào GDP đã

giảm dần 10 điểm phần trăm trong thời

gian kể trên, trong khi đó khu vực kinh

tế FDI có đóng góp vào GDP khoảng

18% năm 2015, tăng gần 3 điểm phần

trăm trong thời gian từ 2005 - 2015.

Với số lượng trên 4,7 triệu, hộ sản

xuất kinh doanh phi nông nghiệp đang

hoạt động ở khắp các địa bàn xã,

phường trên phạm vi toàn quốc, không

những đã huy động được nguồn nội lực

khá lớn cho phát triển kinh tế của đất

nước mà còn làm giúp giảm bớt sự

chênh lệch về trình độ kinh tế và xã hội

giữa các vùng, miền, các địa bàn trong

cả nước, nhất là những nơi mà các

doanh nghiệp không muốn hoặc không

thể đầu tư, như miền núi, hải đảo, vùng

sâu, vùng xa [6].

Với trên 7,9 triệu lao động làm

việc, hộ sản xuất kinh doanh phi nông

nghiệp không chỉ tạo việc làm, tăng

thu nhập và xóa đói giảm nghèo trực

tiếp cho chính những người sở hữu,

quản lý và làm việc ở khu vực này mà

còn gián tiếp cải thiện cuộc sống cho

những người có thu nhập thấp, người

nghèo ở cả khu vực thành thị và khu

vực nông thôn. Bên cạnh đó, số liệu

cũng cho thấy đóng góp tích cực của

các trang trại đối với việc làm và xóa

đói giảm nghèo ở khu vực nông thôn

trong thời gian qua. Theo Tổng cục

Thống kê (2016), tính tới 1/7/2016,

các trang trại đã sử dụng 134,7 nghìn

lao động làm việc thường xuyên.

Trong đó lao động của hộ chủ trang

trại là 75,8 nghìn người, chiếm 56,3%

tổng số lao động, còn lại là lao động

thuê mướn thường xuyên.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp

ngoài nhà nước có đóng góp ngày càng

tăng cho nguồn thu ngân sách nhà

nước. Tỷ trọng đóng góp của các doanh

nghiệp ngoài nhà nước vào thu ngân

sách từ toàn bộ các doanh nghiệp đã

tăng từ 10% vào năm 2000 lên 33%

vào năm 2014. Trong khi đó, tỷ trọng

này của khối doanh nghiệp nhà nước đã

giảm từ 50,6% xuống còn 39% trong

cùng thời gian kể trên [1].

Tuy nhiên nghiên cứu tác động của

loại hình sở hữu đến hiệu quả kinh

doanh và việc làm của các doanh

nghiệp ở Việt Nam dựa vào phân tích

hồi quy sử dụng bộ dữ liệu bảng về tổng

điều tra doanh nghiệp từ 2007 - 2014

cho thấy với quy mô vốn và lao động

tương đương với doanh nghiệp nhà

nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư

nước ngoài thì các doanh nghiệp ngoài

Về đóng góp cho tăng trưởng kinh

tế và ngân sách Nhà nước, số liệu thống

65

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

nhà nước không hề thua kém hơn về

hiệu quả tài chính, doanh thu và tạo

việc làm mà thậm chí doanh nghiệp tư

nhân còn đạt hiệu quả cao hơn cả ở ba

chỉ số này. Cụ thể, việc phân tích hồi

quy cho thấy các doanh nghiệp ngoài

nhà nước có tỷ suất lợi nhuận trên tài

sản cao hơn các doanh nghiệp Nhà nước

và doanh nghiệp FDI là 5,4% và 4,5%,

và hiệu quả tạo việc làm cao hơn doanh

nghiệp Nhà nước là 1,6% và doanh

nghiệp FDI là 6%. Điều đó cho thấy,

nếu khu vực doanh nghiệp này lớn

mạnh về quy mô thì rất có thể các

doanh nghiệp này sẽ có hiệu quả vượt

trội và đóng góp nhiều hơn nữa cho nền

kinh tế Việt Nam.

kinh nghiệm về phát triển kinh tế tư

nhân của một số quốc gia là việc làm

cần thiết.

3.1. Phát triển kinh tế tư nhân tại

nước phát triển: kinh nghiệm của

Hàn Quốc

Có thể nói ở hầu hết các nước phát

triển, nhất là những nước theo mô

hình phát triển kinh tế thị trường tự do

kiểu Mỹ, hay cả những nước theo đuổi

mô hình nền kinh tế phúc lợi như

những nước phương Tây, khu vực

kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng

trong quá trình phát triển kinh tế ở

những nước này.

Sự tồn tại và phát triển của khu vực

tư nhân là tất yếu, góp phần quan trọng

tạo động lực phát triển kinh tế trong

nước và vươn ra nước ngoài. Kinh tế tư

nhân là một bộ phận quan trọng cấu

thành toàn bộ nền kinh tế. Nhiều quốc

gia phát triển mặc nhiên thừa nhận sự

tồn tại của hình thức kinh tế này và tích

cực phát triển nó như một công cụ hiệu

quả để phát triển kinh tế.

Tóm lại, mặc dù đã có sự phát triển

không ngừng nhưng khu vực kinh tế tư

nhân ở Việt Nam vẫn chưa phát huy

được hết được tiềm năng của mình để

thực sự đóng vai trò là động lực quan

trọng của nền kinh tế. Nguyên nhân

chính dẫn đến tình trạng đó là do khu

vực này vẫn đang phải đối mặt với

nhiều rào cản cả về tư duy lý luận lẫn

khung khổ pháp luật, điều tiết, cơ chế

chính sách và thực thi cơ chế chính sách

trên thực tế cũng như môi trường kinh

doanh và năng lực nội tại của chính khu

vực này.

Có ý kiến cho rằng các nước phát

triển là nơi khu vực kinh tế tư nhân có

sức mạnh khổng lồ và ưu thế tuyệt đối.

Trong số các nước này, một trường hợp

rất đáng để tham khảo đó là phát triển

kinh tế tư nhân tại Hàn Quốc. Đây là

một quốc gia Đông Bắc Á đã tạo nên sự

thần kỳ ở châu Á, từ một nước bị tàn

phá và chia cắt sau chiến tranh đã vươn

lên ngang hàng với các nước phát triển

trên thế giới nhờ biết nắm bắt mọi thời

cơ và vận dụng chính sách linh hoạt để

3. Kinh nghiệm phát triển kinh tế

tư nhân của một số nước

Với vai trò ngày càng quan trọng

của kinh tế tư nhân, nhằm khắc phục

những tồn tại, yếu kém của kinh tế tư

nhân ở Việt Nam thì việc tham khảo

66

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

huy động tiềm lực trong nước. Các công

ty tư nhân đã được tạo điều kiện hình

thành và phát triển thành những tập

đoàn xuyên quốc gia chính là động lực

cho sự phục hồi này. Đến nay, khu vực

kinh tế tư nhân là một lực lượng thiết

yếu và tạo động lực cơ bản trong nền

kinh tế Hàn Quốc.

ngại nhưng sự đi lên này là một xu thế

tất yếu. Rõ ràng việc khai thác mô hình

cải cách tương tác hai chiều “từ trên

xuống” và “từ dưới lên”, kéo theo

những tranh luận gay gắt giữa các

chuyên gia kinh tế, đóng vai trò quan

trọng quyết định trong tiến trình phát

triển của thành phần kinh tế này.

Theo kinh nghiệm của Hàn Quốc,

doanh nghiệp nhà nước sẽ không tham

gia toàn bộ chuỗi giá trị mà vẫn tạo ra

một dư chấn để cho doanh nghiệp tư

nhân tham gia. Các doanh nghiệp tư

nhân hoàn toàn có thể lớn mạnh, thậm

chí lấn át khu vực kinh tế nhà nước là

chuyện rất bình thường bởi mục tiêu

không phải là vai trò của nhà nước luôn

luôn sở hữu và đứng đầu ngành. Nhiều

tập đoàn kinh tế tư nhân Hàn Quốc đã

phát triển thành các tập đoàn xuyên quốc

gia, có vai trò ảnh hưởng dẫn đầu thị

trường thế giới trong lĩnh vực của họ xét

về chất lượng và số lượng tăng trưởng

trong những năm gần đây. Hiện nay, khu

vực tư nhân giữ vai trò nòng cốt trong

phát triển công nghệ và đóng góp vào

doanh thu xuất khẩu của cả nước.

Thực tế hiện nay khu vực kinh tế tư

nhân Trung Quốc còn đối mặt với nhiều

hạn chế về nguồn lực tài chính, con

người và thể chế hỗ trợ phát triển.

Trong đó đáng chú ý là những hạn chế

về khả năng tiếp cận thị trường và cạnh

tranh lành mạnh để thành phần kinh tế

tư nhân được đứng trên một sân chơi

bình đẳng với những thành phần kinh tế

khác. Trước tình hình này, Hội đồng

nhà nước Trung Quốc đã đưa ra một số

ý kiến nhằm khuyến khích, hỗ trợ và

thúc đẩy sự phát triển của các thành

phần kinh tế cá thể, tư nhân và ngoài

nhà nước. Những khuyến nghị này tập

trung vào bảy lĩnh vực chính: nới lỏng

những hạn chế tiếp cận thị trường đối

với khu vực ngoài nhà nước; cải thiện

các dịch vụ xã hội, bảo vệ quyền và lợi

ích hợp pháp của doanh nghiệp và

người lao động thuộc khu vực tư nhân;

tích cực đưa ra những hướng dẫn và các

chính sách khuyến khích khu vực này.

4. Một vài ý kiến và giải pháp

phát triển kinh tế tư nhân trong thời

gian tới

3.2. Kinh nghiệm phát triển kinh

tế tư nhân của Trung Quốc

Nhờ chính sách cải cách và mở cửa,

khu vực tư nhân Trung Quốc đã phát

triển rất mạnh trong 40 năm qua, từ chỗ

bị hạn chế hay thậm chí cấm phát triển

trở thành một yếu tố cấu thành quan

trọng của nền kinh tế thị trường. Dù tiến

trình phát triển nhanh chóng của khu

vực tư nhân đã vấp phải rất nhiều trở

Để cụ thể hóa và thực hiện mục tiêu

phát triển kinh tế tư nhân trở thành một

động lực quan trọng của nền kinh tế thị

67

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

trường định hướng xã hội chủ nghĩa

theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII

của Đảng và Nghị quyết số 10-NQ/TW

ngày 3/6/2017, chúng ta cần:

triển mạnh lực lượng doanh nghiệp

trong nông nghiệp và ở nông thôn.

Doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong

lĩnh vực nông nghiệp còn rất ít. Trong

khi đó, nhiều chính sách “cởi trói” giúp

nông nghiệp, nông thôn phát triển trong

thời kỳ sau đổi mới đã tới giới hạn. Mô

hình kinh tế hộ truyền thống tồn tại lâu

nay ở nông thôn không còn phù hợp với

điều kiện mới; yêu cầu tích tụ, tập trung

ruộng đất đang được đặt ra cho việc

triển khai những mô hình hiện đại như

kinh tế trang trại quy mô lớn.

4.1. Tiếp tục đổi mới tư duy, nâng

cao nhận thức về phát triển kinh tế tư

nhân, để kinh tế tư nhân “là một động

lực quan trọng” góp phần phát triển

kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa ở nước ta

Nhà nước với các nguồn lực, công

cụ, chính sách sẽ đóng vai trò chủ đạo

trong việc định hướng và điều tiết nền

kinh tế, bảo đảm các cân đối lớn cho

nền kinh tế, kiểm soát các nguồn tài

nguyên chiến lược, phát triển kết cấu hạ

tầng và dịch vụ công có vốn đầu tư lớn,

luân chuyển chậm, lợi nhuận không

cao, rất cần thiết cho nền kinh tế - xã

hội mà khu vực tư nhân không sẵn sàng

đảm nhận; các lĩnh vực quốc phòng - an

ninh, một số hoạt động đầu tư mạo

hiểm... Mở rộng thị trường kinh doanh

ra quốc tế. Các doanh nghiệp tư nhân

phần lớn vẫn hoạt động ở thị trường

trong nước, chỉ rất ít doanh nghiệp lớn

vươn được ra thị trường nước ngoài ở

một mức độ khiêm tốn.

Đặc biệt, cần chú trọng vai trò của

công nghệ, nhất là công nghệ thông tin,

công nghệ xanh và công nghệ sạch trong

việc nâng cao chất lượng và giá trị của

các sản phẩm nông nghiệp. Phát triển

nguồn nhân lực cho đổi mới sáng tạo và

khởi nghiệp. Cần đổi mới căn bản hệ

thống giáo dục và đào tạo, trong đó gắn

giáo dục - đào tạo với hoạt động thực

tiễn, đề cao tinh thần làm chủ, thúc đẩy

văn hóa khởi nghiệp. Cần tạo dựng văn

hóa sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp

cho giới trẻ ngay từ khi còn ngồi trên

ghế nhà trường, hình thành ý chí tự thân

lập nghiệp để sẵn sàng cho tương lai.

Cần giảm thiểu sự “lấn sân” của các

doanh nghiệp nhà nước đối với khu vực

tư nhân đồng thời có chính sách tăng

cường phát triển khối doanh nghiệp tư

nhân theo cả chiều dọc và chiều ngang

để vừa giải quyết những cản trở chung

đối với nền kinh tế vừa tạo nên những

đột phá trong phát triển năng lực cạnh

tranh của doanh nghiệp.

Ngay cả ở thị trường trong nước,

dưới sức ép cạnh tranh gay gắt các

doanh nghiệp tư nhân lớn cũng bắt đầu

có xu hướng rút khỏi các ngành sản

xuất công nghiệp, nhường lại sân chơi

cho các doanh nghiệp nước ngoài. Vì

vậy cần có thêm nhiều chính sách hỗ

trợ, khuyến khích và giúp đỡ cho các

doanh nghiệp có thể vươn xa hơn. Phát

68

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

4.2. Xóa sự phân biệt đối xử giữa

doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân

với loại hình doanh nghiệp khác

phát huy thế mạnh và tiềm năng của

kinh tế tư nhân. Hỗ trợ kinh tế tư nhân

đổi mới sáng tạo, hiện đại hóa công

nghệ và phát triển nguồn nhân lực, nâng

cao năng suất lao động. Thực hiện giải

pháp này chính là phải khuyến khích,

tạo mọi cơ hội cho doanh nghiệp tư

nhân tiếp cận và ứng dụng công nghệ

tiên tiến trong sản xuất, kinh doanh.

Tạo lập môi trường đầu tư, kinh

doanh thuận lợi cho phát triển kinh tế tư

nhân ở tất cả các ngành và lĩnh vực mà

pháp luật không cấm. Sự nghiệp kinh tế

là của toàn dân thì kinh tế tư nhân phải

là động lực chủ yếu, đảm bảo phát triển

bền vững, tự chủ của Việt Nam. Còn

vai trò của Nhà nước là tạo ra môi

trường, sân chơi, luật chơi, làm trọng

tài. Vì vậy cần phát huy và nâng cao

hiệu quả hoạt động của các doanh

nghiệp nhỏ và vừa, các doanh nghiệp

đổi mới sáng tạo và phong trào khởi

nghiệp. Tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi

để các hộ và cá nhân tự nguyện liên kết

hình thành doanh nghiệp hoặc các hình

thức tổ chức hợp tác khác. Về phía Nhà

nước và đội ngũ cán bộ, công chức, cần

có sự đột phá trong tư duy và hành

động, kiên trì đổi mới, hoàn thiện và tổ

chức thực hiện thật tốt luật pháp, cơ

chế, chính sách phù hợp với quy luật thị

trường và thông lệ, chuẩn mực quốc tế;

xóa bỏ mọi định kiến, rào cản; cải cách

mạnh các thủ tục hành chính rườm rà,

tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư

nhân phát triển.

Đề cập đến Nghị quyết 35 của

Chính phủ, chúng ta có thể thấy rõ,

Nghị quyết nêu rõ doanh nghiệp có

quyền tự do kinh doanh những ngành

mà pháp luật không cấm và được bảo

đảm bình đẳng trong đầu tư, tiếp cận

các nguồn lực vốn, tài nguyên, đất đai.

Chính phủ Việt Nam khẳng định không

hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự.

Vì vậy theo tôi, để bảo đảm quyền kinh

doanh, quyền bình đẳng tiếp cận nguồn

lực của doanh nghiệp trong thời gian

tới, Chính phủ Việt Nam nên tiếp tục

thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó

khăn về thuế cho doanh nghiệp nhỏ và

vừa, sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ các quy

định về cấp phép kinh doanh, xuất nhập

khẩu, quản lý thị trường. Quản lý thực

hiện kế hoạch phát triển. Trong đó,

nhấn mạnh vào những giải pháp về

thành lập Quỹ hỗ trợ, tổ chức thực hiện

các Chương trình đổi mới công nghệ

quốc gia.

Tạo mọi khả năng để các doanh

nghiệp tư nhân dễ dàng tiếp cận với các

nguồn lực phát triển như: Tài chính, đất

đai, công nghệ, nhân lực. Thống nhất

nhận thức, tư tưởng, hành động trong

triển khai các chủ trương, chính sách về

phát triển kinh tế tư nhân. Giải pháp này

nhằm tạo ra nhận thức thống nhất trong

hệ thống chính trị - xã hội về vai trò

động lực của kinh tế tư nhân, từ đó tạo

mọi điều kiện phát triển kinh tế tư nhân,

69

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

4.3. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả

quản lý, kiểm soát hoạt động của

doanh nghiệp tư nhân

vào từng ngày, nhưng cũng có khi

chúng ta phải mất cả thế hệ để xây dựng

văn hóa. Nhưng riêng về văn hóa doanh

nghiệp, tôi nghĩ rằng nếu chúng ta có

được sự vào cuộc kiên quyết của Chính

phủ và sự hợp tác của các cơ quan ban

ngành thì sẽ không mất nhiều thời gian.

4.4. Khuyến khích hình thành các

tập đoàn kinh tế tư nhân đa sở hữu và

tư nhân góp vốn vào các tập đoàn kinh

tế nhà nước

Đẩy mạnh xây dựng nâng cao văn

hóa doanh nghiệp và đạo đức doanh

nhân. Hiện nay, thực trạng văn hóa Việt

Nam, bên cạnh những cái tích cực thì

còn nhiều yếu tố tiêu cực. Cần phải

thường xuyên tuyên truyền, nâng cao ý

thức tuân thủ, quy tắc đạo đức nghề

nghiệp và các chuẩn mực hành vi, ứng

xử trong các doanh nghiệp tư nhân, tạo

môi trường làm việc chuyên nghiệp,

hạn chế rủi ro cho đạo đức nghề nghiệp

có thể phát sinh; cũng như xử lý nghiêm

các hành vi vi phạm, gian lận (nếu có)

để răn đe, phòng ngừa chung.

Cần tạo điều kiện thuận lợi để kinh

tế tư nhân phát triển ở tất cả các ngành

và lĩnh vực mà pháp luật không cấm.

Theo đó, thúc đẩy phát triển mọi hình

thức liên kết sản xuất, kinh doanh, cung

cấp hàng hóa, dịch vụ theo mạng sản

xuất, chuỗi giá trị thị trường giữa kinh

tế tư nhân với kinh tế nhà nước, kinh tế

tập thể và các doanh nghiệp có vốn đầu

tư nước ngoài nhằm tiếp nhận, chuyển

giao, tạo sự lan tỏa rộng rãi về công

nghệ tiên tiến và quản trị hiện đại.

Yếu tố con người là rất quan trọng,

các doanh nghiệp cần nâng cao nhận

thức về tuân thủ đối với đội ngũ nhân

sự. Quan trọng là cần phải phát hiện kịp

thời nhằm giảm thiểu tổn thất, thắt chặt

việc quản lý nhân sự, tăng cường giám

sát việc tuân thủ và ứng xử phù hợp,

trong đó luôn đặt quyền lợi của khách

hàng lên hàng đầu.

Tập trung hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi

mới, sáng tạo, hiện đại hóa công nghệ

và phát triển nguồn nhân lực thông qua

việc khuyến khích, hỗ trợ kinh tế tư

nhân đầu tư vào các hoạt động nghiên

cứu và phát triển, chuyển giao công

nghệ; kết nối doanh nghiệp, ý tưởng

khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo với các

nhà đầu tư, quỹ đầu tư; thúc đẩy hình

thành và phát triển các khu công nghệ

cao, các vườn ươm công nghệ cao và

các doanh nghiệp khoa học công nghệ.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà

nước. Trong đó đội ngũ cán bộ, công

Hoàn thiện các quy định để quản lý,

kiểm soát hoạt động của các doanh

nghiệp. Rà soát việc tổ chức, triển khai

thực hiện các văn bản pháp luật của

Trung ương và địa phương nhằm phục

vụ tốt hơn yêu cầu quản lý, đồng thời

không gây khó khăn, phiền hà cho

người dân, doanh nghiệp.

Người ta nói là văn hóa là cái còn

lại trong chúng ta sau khi ta quên đi tất

cả. Như vậy, văn hóa là thứ sẽ ngấm

70

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

chức, cần có sự đột phá trong tư duy và

hành động, kiên trì đổi mới, hoàn thiện

và tổ chức thực hiện thật tốt luật pháp,

cơ chế, chính sách phù hợp với quy luật

thị trường và thông lệ, chuẩn mực quốc

tế; xóa bỏ mọi định kiến, rào cản; cải

cách mạnh các thủ tục hành chính rườm

rà, tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư

nhân phát triển...

vốn, rủi ro, nguồn nhân lực... để hiện

thực hóa các ý tưởng của mình liên quan

đến công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thay vì tạo ra những gói hỗ trợ cho

từng nhóm đối tượng doanh nghiệp,

Chính phủ cần tập trung vào việc tạo

môi trường kinh doanh thuận lợi, đẩy

mạnh kết nối một cách công bằng để

các doanh nghiệp được cạnh tranh bình

đẳng. Hình thành các khu công nghiệp,

khu chế xuất riêng biệt, tách biệt các

doanh nghiệp FDI có thể giúp nâng cao

hiệu quả hoạt động và xuất khẩu.

4.5. Tăng cường liên kết giữa

doanh nghiệp tư nhân và các loại hình

doanh nghiệp khác

Doanh nghiệp có vốn đầu tư trực

tiếp nước ngoài (FDI) là yếu tố quan

trọng đóng góp vào việc tạo thêm việc

làm, tăng sản lượng công nghiệp và đẩy

mạnh xuất khẩu của Việt Nam. Theo

tôi, để tăng cường kiên kết giữa doanh

nghiệp tư nhân và doanh nghiệp FDI,

các doanh nghiệp Việt Nam phải biết

nắm bắt thời cơ, xây dựng chí hướng

lớn với tinh thần dám nghĩ, dám làm và

khát vọng bay cao, bay xa thì mới có

thể lớn mạnh, tham gia vào sân chơi

chung với các tập đoàn trong khu vực

và trên thế giới.

Tập trung vào việc thực hiện đồng

bộ các giải pháp để đảm bảo chính sách

hỗ trợ kinh tế tư nhân một cách thực

chất thông qua các chính sách hỗ trợ về

lãi suất, ưu đãi về thuế, đất đai, giải

phóng mặt bằng...; tăng cường năng lực

nghiên cứu và phát triển, đổi mới công

nghệ và các giải pháp tài chính, tín

dụng; thực hiện công khai minh bạch

các quy hoạch, kế hoạch phát triển cơ

sở hạ tầng, thúc đẩy liên kết tích cực

giữa các ngành kinh tế, các chủ thể kinh

tế và các không gian kinh tế.

Trước mắt Việt Nam cần thúc đẩy

các hoạt động phát triển công nghệ tầm

trung phù hợp với trình độ phát triển

hiện tại, như thiết lập các cụm liên kết

ngành sản xuất linh kiện đòi hỏi quy mô

đầu tư vốn vừa phải và độ tinh vi công

nghệ ở mức trung bình Việt Nam cũng

cần nắm bắt được làn sóng khởi nghiệp

của các doanh nghiệp công nghệ và thúc

đẩy các hệ sinh thái khởi nghiệp nhằm

giúp các doanh nhân vượt qua rào cản về

Khắc phục triệt để tình trạng các

doanh nghiệp lớn chi phối, lấn át các

doanh nghiệp nhỏ trong việc tiếp cận

các nguồn lực và cơ hội kinh tế. Hoàn

thiện pháp luật về chế độ sở hữu, kể cả

đối với bất động sản, ruộng đất... để góp

phần ngăn ngừa xung đột trong xã hội,

góp phần phân bổ nguồn lực hiệu quả,

khi pháp luật về sở hữu rõ ràng thì tự nó

sẽ đặt ra một trật tự có giới hạn cho các

quyền của các chủ thể trong xã hội được

71

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

đảm bảo. Theo đó các doanh nghiệp sẽ

biết trân trọng sự hợp tác và gắn kết

nhiều hơn. Thực hiện triệt để cải cách

hành chính, tăng cường hiệu quả hoạt

động của các cơ quan nhà nước, bộ,

ngành và chính quyền địa phương theo

hướng tạo điều kiện thuận lợi cho phát

triển kinh tế tư nhân.

chính trên, còn phải kể đến sự yếu kém

về cơ sở hạ tầng (điện, năng lượng, đất

đai, giao thông…).

4.7. Đào tạo, đào tạo lại, nâng cao

chất lượng nguồn nhân lực cho khu

vực kinh tế tư nhân

Chất lượng giáo dục luôn là vấn đề

cốt lõi, là yếu tố sống còn của từng cơ

sở giáo dục, cũng như cả hệ thống giáo

dục đại học. Khung trình độ quốc gia

Việt Nam có 8 bậc, bao gồm 5 bậc giáo

dục nghề nghiệp và 3 bậc giáo dục đại

học. Thực hiện khung trình độ quốc gia

sẽ có tác động mạnh mẽ đến nhiều bên

liên quan, từ các cơ quan quản lý,

người sử dụng lao động, các cơ sở đào

tạo, người học, hướng đến các chuẩn

mực quốc tế, góp phần làm thay đổi cơ

bản chất lượng của giáo dục đại học

hiện nay.

4.6. Thúc đẩy doanh nghiệp tư

nhân ứng dụng khoa học công nghệ

nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất,

kinh doanh

Theo phân loại trình độ công nghệ

theo tiêu chuẩn của Tổ chức Phát triển

công nghiệp Liên hiệp quốc (UNIDO)

cho thấy, các doanh nghiệp Việt Nam

vẫn chủ yếu thuộc nhóm công nghệ

thấp. Trong tổng số doanh nghiệp thực

hiện các hoạt động cải tiến công nghệ,

máy móc, thiết bị trong năm 2013, 2/3

số doanh nghiệp đã gặp phải các trở

ngại. Cũng giống như việc đổi mới

công nghệ, trở ngại lớn nhất cho việc

cải tiến công nghệ của doanh nghiệp là

hạn chế về tài chính (7,33/10 điểm).

Rõ ràng, vấn đề tài chính là rào cản

lớn nhất đối với doanh nghiệp không

chỉ trong các hoạt động đổi mới, cải tiến

công nghệ mà cả các hoạt động kinh

doanh, nhất là đối với các doanh nghiệp

nhỏ và vừa. Rào cản thứ hai đối với các

doanh nghiệp khi thực hiện cải tiến

công nghệ là sự thiếu vắng lực lượng

lao động có trình độ và tay nghề. Lao

động ở Việt Nam tuy đông về số lượng,

nhưng yếu về tay nghề, nhất là đối với

các lao động kỹ thuật. Ngoài hai rào cản

Xây dựng tiêu chuẩn đào tạo nguồn

nhân lực chất lượng cao, có năng lực

hành nghề chuyên môn, kỹ năng mềm,

đặc biệt kỹ năng giao tiếp và làm việc

nhóm, kỷ luật đạo đức làm việc, trách

nhiệm nghề nghiệp và trách nhiệm lao

động. Tập trung vào việc xây dựng thể

chế, cơ chế, chính sách phát triển giáo

dục nghề nghiệp phù hợp với xu thế hội

nhập; hoàn thiện quy hoạch mạng lưới

cơ sở giáo dục nghề nghiệp; nâng cao

chất lượng dạy nghề, tiếp cận các chuẩn

khu vực và thế giới.

4.8. Đẩy mạnh công tác tuyên

truyền, nâng cao hiệu quả công tác

Đảng, đoàn thể góp phần nâng cao

nhận thức của các doanh nghiệp,

72

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

doanh nhân trong việc thực hiện Nghị

quyết 10 về phát triển kinh tế tư nhân

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:

“Tuyên truyền là đem một việc gì đó

nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân theo,

dân làm. Nếu không đạt mục đích đó, là

tuyên truyền thất bại”. Trong mục tiêu

xây dựng và phát triển kinh tế tư nhân,

công tác tuyên truyền vận động giữ vai

trò hết sức quan trọng trong trong nền

kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ngày

càng rõ hơn. Mục đích là nhằm truyền

bá những tri thức, giá trị tinh thần, tư

tưởng đến đối tượng, biến những kiến

thức, giá trị tinh thần đó thành nhận

thức, niềm tin, tình cảm của đối tượng,

thôi thúc đối tượng hành động theo

những định hướng, những mục tiêu do

chủ thể tuyên truyền đặt ra.

quy mô lớn, hoạt động đa ngành, có khả

năng cạnh tranh trên thị trường trong

nước và quốc tế.

Nhìn chung, hoạt động báo chí,

xuất bản, phát thanh, truyền hình từng

bước đi vào nề nếp, thực hiện tốt công

tác tuyên truyền chủ trương, chính sách

của Đảng, Nhà nước, phản ánh kịp thời

các sự kiện quan trọng diễn ra tại doanh

nghiệp. Hiện nay, theo thống kê của

Cục Thương mại điện tử và Công nghệ

thông tin - Bộ Công thương, tỷ lệ dân

số Việt Nam truy cập internet lên đến

34 triệu người (trong trên 90 triệu

người) chiếm 36% (2013). Trong số đó,

có khoảng hơn 90% dùng internet để

đọc tin tức trên các báo, tạp chí online.

Vì thế quảng cáo báo mạng điện tử

ngày càng phát triển, các doanh nghiệp,

công ty tìm đến dịch vụ quảng cáo này

ngày càng đông. Quảng cáo trên báo

mạng điện tử là hình thức quảng cáo

hiệu quả, độ phủ thương hiệu tốt vì các

trang báo mạng, tạp chí mạng hiện nay

có lượng người đọc rất đông, chiếm thị

phần tuyệt đối và áp đảo so với các loại

hình báo chí và quảng cáo truyền thống

khác. Tuy nhiên các doanh nghiệp cũng

không nên quá phụ thuộc vào báo chí để

đánh bóng tên tuổi của mình hay doanh

nghiệp mà cần đem thương hiệu, uy tín,

chất lượng thật sự để đi vào lòng người.

Muốn nâng cao chất lượng xây

dựng tổ chức Đảng, đoàn thể ở các

doanh nghiệp tư nhân, trước hết phải

nâng cao nhận thức của chủ doanh

nghiệp và người lao động về vấn đề

Tuy nhiên cũng cần đổi mới và đa

dạng hóa các hình thức tuyên truyền,

vận động đối với doanh nghiệp và phù

hợp với từng loại hình doanh nghiệp.

Chú trọng những hình thức tuyên truyền

vận động phù hợp, có ảnh hưởng sâu

sắc. Có thể thấy rằng nhờ vào việc

tuyên truyền, kinh tế tư nhân đã phát

triển trên nhiều phương diện, được tự

do kinh doanh và đối xử bình đẳng hơn

với các thành phần kinh tế khác, nhất là

trong tiếp cận các yếu tố sản xuất và các

loại thị trường; hiệu quả, sức cạnh tranh

dần được nâng lên; hoạt động đa dạng ở

hầu hết các ngành, lĩnh vực và các

vùng, miền; bước đầu đã hình thành

được một số tập đoàn kinh tế tư nhân có

73

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

này. Cần chú trọng làm tốt công tác

tuyên truyền về vị trí, vai trò của tổ

chức Đảng, đoàn thể chính trị - xã hội

trong các doanh nghiệp tư nhân cho chủ

doanh nghiệp và người lao động.

xã hội như: tạo việc làm, xóa đói, giảm

nghèo, phát triển nguồn nhân lực…

Trong bối cảnh ngân sách nhà nước gặp

khó khăn, cùng với đó là xu hướng suy

giảm của dòng vốn ngoại, thì những

chính sách khuyến khích tư nhân tham

gia đầu tư là cần thiết.

Cùng với việc quán triệt, phổ biến

quan điểm, chủ trương, chính sách của

Đảng, Nhà nước, các địa phương đều

xác định lấy hiệu quả hoạt động để

vận động, thuyết phục chủ doanh

nghiệp và người lao động tích cực

tham gia vào tổ chức, thành lập và duy

trì hoạt động của tổ chức đảng, đoàn

thể chính trị - xã hội.

Nền kinh tế Việt Nam hiện có nhiều

trụ cột trong các ngành không phải

doanh nghiệp nhà nước mà do doanh

nghiệp tư nhân chi phối và đa phần làm

ăn hiệu quả. Một nền kinh tế muốn

chuyển sang sáng tạo thì buộc phải đạt

hiệu quả cao với nhiều giá trị gia tăng,

trong đó vai trò của nền kinh tế tư nhân

thậm chí còn mang tính quyết định. Việt

Nam nằm trong khu vực kinh tế năng

động ở Đông Nam Á. Nếu biết phát huy

đầy đủ sức mạnh và khả năng sáng tạo

của khu vực tư nhân thì kinh tế Việt

Nam sẽ có nhiều cơ hội phát triển.

5. Kết luận

Trong nền kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa, việc phát triển

kinh tế tư nhân là một nhân tố không

chỉ đảm bảo cho việc duy trì tốc độ tăng

trưởng GDP cao, tạo nguồn thu cho

ngân sách nhà nước mà còn tham gia

vào giải quyết hàng loạt những vấn đề

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Tổng cục Thống Kê (2015b), Kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

Việt Nam giai đoạn 2010-2014, NXB Thống kê, Hà Nội

2. Tổng Cục Thống Kê (2016a), Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ nông thôn, nông

nghiệp và thủy sản, Tổng Cục Thống kê, Hà Nội

3. Đậu Tuấn Anh (2016), “Doanh nghiệp nhỏ và vừa tư nhân Việt Nam kinh

doanh trong chật vật”, Paper presented at the Diễn đành Kinh tế Việt Nam 2016,

Hà Nội

4. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2014), Sách trắng về doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt

Nam, NXB Thống kê, Hà Nội

5. Tổng cục Thống Kê (2015a), Hiệu quả của các doanh nghiệp trong nước giai

đoạn 2005 - 2014, NXB Thống kê, Hà Nội

6. Tổng cục Thống Kê (2016b), Năng suất lao động Việt Nam: Thực trạng và

Giải pháp, Tổng cục Thống kê, Hà Nội

74

TẠP CHÍ KHOA HỌC - ĐẠI HỌC ĐỒNG NAI, SỐ 10 - 2018

ISSN 2354-1482

REALITY AND SOME BASIC SOLUTIONS TO

DEVELOPING PRIVATE SECTOR IN VIETNAM

ABSTRACT

Vietnam nowadays, with a multipart, coexistence and development economy, no

longer stops at the aspect of consideration to remove or prioritize any economic

composition that needs to be noticed by each economic component that has its own

nature, specific economic rule, based on each form of a certain property of material

produced. Therefore, it is important to hold the nature of each economic component

and use them in an effective way to accelerate the growth and economic development

process and the opening of further integration into the international economy that

helps the economy of the country is increasingly stronger. This article primarily

analyzes the status of the private sector, a number of lessons learned by countries

around the world and proposed a number of solutions aimed at developing private

economies in the coming time.

Keywords: Private sector, experience, status, solution

(Received: 23/7/2018, Revised: 21/8/2018, Accepted for publication: 18/9/2018)

75