Mối quan hệ giữa thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí: Trường hợp tại Việt Nam
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 51
Mối quan hệ giữa thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân
trong lĩnh vực báo chí: Trường hợp tại Việt Nam
The relationship between corporate brand and personal brand in
the press: The case study in Vietnam
Tô Đình Tuân1*, Nguyễn Minh Hà2
1Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
2Trường Đại học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
*Tác giả liên hệ, Email: todinhtuan@gmail.com
THÔNG TIN
TÓM TẮT
DOI:10.46223/HCMCOUJS.
econ.vi.13.2.509.2018
Nghiên cứu nhằm phân tích mối quan hệ giữa thương hiệu
tổ chức và thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí. Với số
lượng khảo sát 520 nhà báo và sử dụng các kỹ thuật phân tích
thống kê, phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và SEM, kết quả
nghiên cứu cho thấy i) Tên cơ quan báo chí có ảnh hưởng dương
đến Hình ảnh cơ quan báo chí và danh tiếng của cơ quan báo chí;
ii) Hình ảnh cơ quan báo chí có ảnh hưởng dương đến danh tiếng
cơ quan báo chí và Sự cam kết/lòng trung thành của cơ quan báo
chí; iii) Danh tiếng của cơ quan báo chí có ảnh hưởng dương đến
Thương hiệu cá nhân của những nhà báo và Sự cam kết/lòng
trung thành với nhân viên của cơ quan báo chí; iv) Sự cam
kết/lòng trung thành của cơ quan báo chí ảnh hưởng dương đến
thương hiệu cá nhân của nhà báo. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy
Tên cơ quan báo chí không ảnh hưởng đến thương hiệu cá nhân
của những nhà báo và Sự cam kết/lòng trung thành của cơ quan
báo chí; Hình ảnh cơ quan báo chí không ảnh hưởng đến Thương
hiệu cá nhân của các nhà báo.
Ngày nhận: 23/03/2018
Ngày nhận lại: 22/04/2018
Duyệt đăng: 04/05/2018
Từ khóa:
báo chí, nhà báo, thương
hiệu cá nhân, thương hiệu tổ
chức
ABSTRACT
The study investigates the relationship between the
corporate brand and personal brand in the press in Vietnam. 520
journalists and reporters were surveyed and the analysis of
statistics, Cronbach Alpha, EFA and SEM were applied to the
study, the results show that i) the name of press corporate
positively influences the press corporate’s image and reputation,
ii) the press corporate’s image strongly affects the press
corporate’s reputation and commitment; iii) the press corporate’s
reputation has a positive impact on journalists’ personal brands
Keywords:
press, journalist, personal
brand, corporate brand
52 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
and the press corporate’s commitment; iv) the press corporate’s
commitment deeply influences journalists’ personal brands.
However, the study demonstrates that the name of press
corporate does not affect journalists’ personal brands and the
press corporate’s commitment; the press corporate’s image does
not influence journalists’ personal brands.
1. Giới thiệu
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện nay tại Việt Nam có 860 tờ báo, tạp chí in
(200 báo, 660 tạp chí), 135 báo, tạp chí điện tử (112 báo, tạp chí điện tử của cơ quan báo in và
23 báo, tạp chí điện tử độc lập, ngoài ra còn có 258 trang thông tin điện tử tổng hợp của các cơ
quan báo chí được cấp phép), 67 đài phát thanh, truyền hình. Tổng cộng có 950 cơ quan báo
chí, hơn 18.000 người được cấp thẻ nhà báo.
Theo Holton và Molyneux (2015), thương hiệu - đặc biệt là thương hiệu báo chí là vấn
đề đã và đang thu hút sự chú ý, quan tâm của giới chuyên môn, các nhà nghiên cứu. Trong bối
cảnh sự cạnh tranh thông tin ngày càng khốc liệt, công nghệ phát triển như vũ bão trong những
năm gần đây, việc nghiên cứu về thương hiệu nói chung, thương hiệu trong lĩnh vực báo chí
nói riêng ngày càng trở nên bức thiết.
Việc nghiên cứu về thương hiệu trong lĩnh vực báo chí tại Việt Nam là một đòi hỏi cấp
thiết (Do, 2013). Tuy nhiên, theo sự hiểu biết của người nghiên cứu, đến thời điểm hiện nay tại
Việt Nam chưa tìm thấy nghiên cứu khoa học nào về thương hiệu trong lĩnh vực báo chí. Do
đó, sự hiểu biết về thương hiệu trong lĩnh vực báo chí còn khá mơ hồ, cách hiểu và sự ứng dụng
lý thuyết vào thực tiễn có sự khác biệt. Vì vậy, tiềm năng to lớn của thương hiệu trong lĩnh vực
báo chí chưa được phát huy.
Việc nghiên cứu thành công mối quan hệ giữa thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá
nhân sẽ cung cấp cho các nhà nghiên cứu khoa học về báo chí và những người đã, đang, sẽ làm
công tác báo chí một cơ sở lý thuyết vững chắc để có sự hiểu biết sâu sắc về thương hiệu báo
chí. Từ đó, các nhà nghiên cứu về báo chí sẽ có nhiều công trình nghiên cứu về thương hiệu
báo chí cũng như về mối quan hệ giữa Thương hiệu tổ chức và Thương hiệu cá nhân nhà báo.
Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu về mối quan hệ giữa Thương hiệu tổ chức và Thương hiệu cá
nhân nhà báo sẽ cung cấp cho lãnh đạo, quản lý các cơ quan báo chí cơ sở khoa học đáng tin
cậy để họ có thể ứng dụng vào thực tế tại đơn vị, phát triển thương hiệu tổ chức của họ. Ngoài
ra, các nhà báo có mong muốn xây dựng thương hiệu cá nhân cũng sẽ có một cơ sở khoa học
để ứng dụng vào thực tiễn, từng bước phát triển và duy trì thương hiệu cá nhân của mình.
Từ những yêu cầu đó, nghiên cứu đi sâu phân tích mối quan hệ giữa thương hiệu tổ chức
và thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí. Căn cứ vào kết quả nghiên cứu và tình hình thực
tế, nghiên cứu cũng sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm làm tăng giá trị thương hiệu tổ chức và
thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí.
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 53
2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu đề xuất
2.1. Cơ sở lý thuyết
Thương hiệu: Fournier (1998) cho rằng, thương hiệu là nhận thức, tình cảm và niềm tin
của khách hàng, đối tác về tất cả các yếu tố của tổ chức.
Thương hiệu tổ chức: Souiden, Kassim, và Heung-Ja (2006) định nghĩa thương hiệu tổ
chức là những gì nổi bật nhất, tạo dấu ấn sâu đậm nhất của tổ chức đó đối với khách hàng, đối
tác và công chúng; thương hiệu tổ chức bao gồm: Tên tổ chức, Hình ảnh tổ chức, Danh tiếng
tổ chức và Sự cam kết/lòng trung thành của tổ chức đối với khách hàng, nhân viên và mục tiêu
phát triển thị trường, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Thương hiệu cá nhân: Theo Schawbel (2010), thương hiệu cá nhân là hình ảnh, giá trị
bản thân của một cá nhân giúp người khác phân biệt được cá nhân đó với mọi người xung
quanh. Thương hiệu cá nhân chính là hình ảnh của một con người trước công chúng, cộng đồng,
có thể đo lường được thông qua các tiêu chí được xếp theo thứ tự: (i) Mức độ được biết đến;
(ii) Những giá trị, thành tích hay phẩm chất; (iii) Mức độ ảnh hưởng với công chúng.
Mối quan hệ giữa các thành phần của thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân
Từ định nghĩa của Souiden và cộng sự (2006), Thương hiệu tổ chức có 4 thành phần:
Tên tổ chức, Hình ảnh tổ chức, Danh tiếng tổ chức và Sự cam kết của tổ chức. Do đó, nghiên
cứu sẽ phân tích từng thành phần của Thương hiệu tổ chức đều tác động với nhau và mỗi thành
phần của Thương hiệu tổ chức đều tác động đến Thương hiệu cá nhân.
Tên tổ chức đối với các thành phần khác của thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá
nhân
Mỗi con người, mỗi đồ vật, tổ chức…đều có tên. Tên là cách để người ta gọi và hiểu
đúng về đối tượng đó. Tên tổ chức trước tiên có tác dụng xác định một thương hiệu và tạo điều
kiện cho định hình vị trí thương hiệu. Tên tổ chức là cách rõ ràng nhất để phân biệt với những
thương hiệu khác (Hankinson & Cowking, 1993).
Tên của một tổ chức còn là biểu tượng của tổ chức, tượng trưng cho quyền sở hữu, giúp
mọi người đưa ra quyết định mua hàng, hợp tác, làm việc với tổ chức đó nhanh hơn. Ngoài ra,
tên tổ chức đảm bảo với khách hàng rằng các tính năng, chức năng và đặc điểm của thương
hiệu được thể hiện trên các sản phẩm của tổ chức đó, nó sẽ không thay đổi theo thời gian. Tên
tổ chức có ảnh hưởng trực tiếp đến thương hiệu cá nhân của người tiêu dùng, các đối tác và
những người thuộc tổ chức đó. Người tiêu dùng, các đối tác cảm thấy an tâm, tự tin, thậm chí
là có phong cách, đẳng cấp, có thương hiệu khi sử dụng hàng hóa hoặc làm việc, hợp tác với
các tổ chức có tên quen thuộc, nổi tiếng như Sony, Toyota, Sanyo, Samsung, Hyundai, Apple,
Google, … Nhân viên làm việc trong các tổ chức có tên tuổi, nổi tiếng, uy tín cũng cho biết
thương hiệu cá nhân của họ được nâng cao và đảm bảo hơn so với các nhân viên đang làm việc
trong các tổ chức ít nổi tiếng khác (Hankinson & Cowking, 1993).
Theo Souiden và cộng sự (2006), tên của tổ chức tác động đến hình ảnh tổ chức. Thông
thường, ngay khi nghe tên của một tổ chức nào đó, trong não bộ mỗi người sẽ xuất hiện hình
ảnh bao quát về tổ chức đó. Hình ảnh xuất hiện có thể tích cực hoặc tiêu cực tùy thuộc vào việc
54 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
xây dựng hình ảnh của tổ chức đó và quan điểm, góc nhìn, sự cảm nhận của mỗi người. Tên
của tổ chức luôn tạo ấn tượng đầu tiên nên rất quan trọng đối với khách hàng, đối tác. Ấn tượng
tốt thường tạo cho họ cảm giác tốt về tổ chức đó hoặc ngược lại.
Việc đặt tên cho tổ chức phải hướng đến việc góp phần xây dựng một hình ảnh tổ chức
tích cực, tạo cảm giác an tâm, lạc quan cho các đối tác, khách hàng nhưng nên gắn liền với lĩnh
vực đang hoạt động; không thể hiện quá những khả năng mà tổ chức đó có thể đáp ứng. Việc
đặt tên cho tổ chức cũng có thể thay đổi theo thời gian, tùy thuộc vào điều kiện, thực tế hoạt
động. Sau một thời gian hoạt động, có không ít tổ chức buộc phải thay đổi tên để xác định lại
hình ảnh tổ chức của mình. Khi một tổ chức cần phá vỡ hình ảnh quá khứ và thiết lập một hình
ảnh mới, việc thay đổi tên tổ chức có thể giúp họ thay đổi một phần nào đó hình ảnh cũ của tổ
chức (Gregory & Wiechmann, 1999).
Theo Schawbel (2010), tên của tổ chức có tác động đến danh tiếng của tổ chức đó. Tên
tổ chức là yếu tố đầu tiên, quan trọng nhất để mọi người đánh giá về danh tiếng của tổ chức đó.
Ở góc độ ngược lại, danh tiếng của tổ chức khẳng định giá trị đối với tên của tổ chức.
Souiden và cộng sự (2006) cho rằng tên của tổ chức có tác động đến lòng trung thành
với tổ chức của người tiêu dùng và các cá nhân đang làm việc, cống hiến cho tổ chức đó. Người
tiêu dùng thường có lòng trung thành với những sản phẩm có cái tên quen thuộc, nổi tiếng, uy
tín. Những tổ chức có tên nổi tiếng, là “thương hiệu lớn” thường có sự cam kết/lòng trung thành
với mục tiêu phát triển đã đề ra; luôn đảm bảo quyền lợi cho nhân viên, sẵn sàng hỗ trợ nhân
viên nếu họ bị tai nạn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được tổ chức giao.
Từ những lý luận trên, nghiên cứu đề xuất một số giả thuyết như sau:
H1: Tên tổ chức có tác động dương đến thương hiệu cá nhân của những người đang
làm việc tại tổ chức
H2: Tên tổ chức có tác động dương đến hình ảnh của tổ chức
H3. Tên tổ chức có tác động dương đến danh tiếng của tổ chức
H4. Tên tổ chức có tác động dương đến sự cam kết của tổ chức đó đối với quyền lợi của
nhân viên
Hình ảnh tổ chức đối với các thành phần của thương hiệu tổ chức và thương hiệu
cá nhân
Hình ảnh tổ chức là những hình ảnh gắn liền với bản chất của tổ chức; giúp mọi người
hình dung một cách nhanh chóng, trực quan nhất về một tổ chức. Hình ảnh tổ chức gắn liền với
tên của một tổ chức. Theo Kennedy (1977), hình ảnh tổ chức luôn đóng một vai trò quan trọng
trong quá trình xây dựng và phát triển của tổ chức. Hình ảnh tổ chức là một tài sản có giá trị
mà tổ chức cần phải quản lý (Abratt & Mofokeng, 2001). Hatch và Schultz (2003) cũng cho
rằng, hình ảnh tổ chức có vai trò hết sức quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của tổ chức.
Nếu hình ảnh tổ chức tích cực sẽ tạo thuận lợi cho tổ chức đó. Ngược lại, nếu hình ảnh tổ chức
tiêu cực sẽ gây khó khăn cho tổ chức. Đối với một doanh nghiệp, việc có một hình ảnh tốt, tích
cực có thể ảnh hưởng đến doanh số bán hàng và thị trường cổ phiếu của doanh nghiệp đó
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 55
(Shapiro,1983). Do đó, bất cứ tổ chức nào cũng cần duy trì một hình ảnh tích cực trong lòng
mọi người.
Hsieh (2002) kết luận rằng hình ảnh tổ chức có thể ảnh hưởng đến hành vi của người
tiêu dùng hoặc đối tác. Hình ảnh tổ chức là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nhận thức về
chất lượng, đánh giá của người tiêu dùng về sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng;
tác động đến thương hiệu cá nhân của người tiêu dùng và những nhân viên đang làm việc tại tổ
chức đó. Một số nhà nghiên cứu khẳng định rằng hình ảnh tổ chức có khả năng tạo nên uy tín
của tổ chức. Một hình ảnh tổ chức tích cực, tốt đẹp sẽ dẫn đến việc hình thành danh tiếng của
tổ chức trong tâm trí của công chúng. Nói cách khác, danh tiếng của tổ chức được hình thành
qua thời gian bởi những ấn tượng lặp đi lặp lại của hình ảnh tổ chức.
Bhattacharya và Sen (2003) cho rằng một tổ chức có hình ảnh tích cực, tốt đẹp sẽ khiến
cho nhân viên gắn bó, trung thành hơn với tổ chức đó. Nhưng đồng thời, hình ảnh của tổ chức
cũng được tác động bởi sự cam kết/lòng trung thành của tổ chức đối với mục tiêu phát triển và
đảm bảo quyền lợi của nhân viên. Tổ chức nào luôn đảm bảo sự cam kết/lòng trung thành với
mục tiêu phát triển và bảo vệ quyền lợi cho nhân viên, hỗ trợ họ khi gặp tai nạn trong lúc thực
hiện nhiệm vụ của tổ chức thì hình ảnh tổ chức đó thường tốt đẹp, tích cực hoặc ngược lại.
Từ những phân tích trên, nghiên cứu đề xuất một số giả thuyết như sau:
H5: Hình ảnh tổ chức có tác động dương đến thương hiệu cá nhân của những người
đang làm việc tại tổ chức
H6: Hình ảnh tổ chức có tác động dương đến danh tiếng của tổ chức
H7: Hình ảnh tổ chức có tác động dương đến sự cam kết của tổ chức đối với quyền lợi
của nhân viên
Danh tiếng của tổ chức đối với các thành phần của thương hiệu tổ chức và thương
hiệu cá nhân
Theo Druckenmiller (2004), lãnh đạo nhiều tổ chức ngày càng nhận ra tầm quan trọng
của danh tiếng tổ chức bởi danh tiếng tổ chức có tác động tích cực để đạt được mục tiêu kinh
doanh và duy trì sự cạnh tranh. Trong những năm gần đây, nhiều tổ chức lớn và có thương hiệu
đã học được những bài học cay đắng về sự giảm sút uy tín của họ đã gây hại cho nhân viên và
làm giảm lòng trung thành của khách hàng, đe dọa tài chính và cả sự sống còn của tổ chức.
Trong nhiều năm qua, sự giám sát công khai của công chúng ngày càng cao; sự phổ biến rộng
rãi của các phương tiện truyền thông, nhu cầu của các nhà đầu tư là tăng tính minh bạch và
trách nhiệm xã hội ngày càng được quan tâm. Tất cả những điều đó khiến các tổ chức ngày
càng quan tâm đến việc tạo ra, duy trì và phát triển danh tiếng tổ chức. Việc phát triển thương
hiệu của tổ chức có liên quan đến danh tiếng của tổ chức. Nói cách khác, Danh tiếng tổ chức
có sự tác động mạnh mẽ đến thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân của những người làm
việc cho tổ chức đó.
Gotsi và Wilson (2001) kết luận rằng, có một mối quan hệ qua lại, tác động lẫn nhau
giữa Danh tiếng tổ chức và Hình ảnh tổ chức.
56 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Theo Souiden và cộng sự (2006), Danh tiếng tổ chức có ảnh hưởng đáng kể đến lòng
trung thành của tổ chức. Danh tiếng tổ chức cũng là một trung gian hòa giải về ảnh hưởng của
Hình ảnh tổ chức đối với việc đánh giá sản phẩm, chất lượng công việc của người tiêu dùng
hoặc đối tác đối với tổ chức đó.
Theo Saraniemi, Juntunen, Niemelä, và Tähtinen (2010), danh tiếng của tổ chức được
củng cố thông qua cách điều hành tổ chức của những người quản lý. Tất cả mọi người trong
một tổ chức đều có thể ảnh hưởng đến danh tiếng của tổ chức, có thể là tích cực hoặc tiêu cực.
Để giữ gìn danh tiếng của tổ chức, những người trong bộ máy cần thực hiện tốt những gì đã
hứa, làm việc với chất lượng tốt và cố gắng giải quyết sớm các vấn đề mới phát sinh. Một tổ
chức có danh tiếng tốt sẽ dễ dàng hơn khi xây dựng một thương hiệu tổ chức tốt; nhờ đó, các
nhân viên làm việc trong tổ chức đó cũng sẽ được “thơm lây”, giá trị thương hiệu cá nhân của
mỗi người sẽ tăng lên. Đó là lý do khiến nhân viên trong những tổ chức có thương hiệu hoặc
đang phát triển thương hiệu phải nỗ lực làm việc, cống hiến cho tổ chức và gắn bó lâu dài với
tổ chức của họ. Ngoài ra, các tổ chức có danh tiếng thường duy trì tốt sự cam kết/lòng trung
thành về mục tiêu phát triển đã đề ra và đảm bảo quyền lợi cho nhân viên, hỗ trợ nhân viên khi
họ gặp tai nạn, khó khăn trong lúc thực hiện nhiệm vụ của tổ chức, thậm chí lúc nhân viên đã
về hưu. Những hành động này tác động vào danh tiếng tổ chức nói riêng và thương hiệu tổ chức
nói chung.
Nghiên cứu đề xuất một số giả thuyết như sau:
H8: Danh tiếng của tổ chức có tác động dương đến thương hiệu cá nhân của những
người đang làm việc tại tổ chức
H9: Danh tiếng của tổ chức có tác động dương đến sự cam kết của tổ chức đối với quyền
lợi của nhân viên
Sự cam kết của tổ chức đối với các thành phần của thương hiệu tổ chức và thương
hiệu cá nhân
Theo Saraniemi và cộng sự (2010), sự cam kết đã trở thành một mục tiêu quan trọng đối
với nhiều tổ chức, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Mỗi tổ chức đều có sự
cam kết đảm bảo quyền lợi cho nhân viên… Sự cam kết của tổ chức góp phần tạo ra uy tín,
củng cố thương hiệu của tổ chức. Cũng chính sự cam kết của tổ chức đối với quyền lợi của nhân
viên tác động đến thương hiệu cá nhân của những nhân viên đang làm việc trong tổ chức đó.
Nếu sự cam kết của tổ chức được duy trì, đảm bảo thì giá trị thương hiệu của tổ chức và giá trị
thương hiệu cá nhân của những nhân viên đang làm việc trong tổ chức đó càng tăng. Ngược lại,
nếu sự cam kết của tổ chức đối với quyền lợi của nhân viên không được đảm bảo thì giá trị
thương hiệu tổ chức sẽ bị sụt giảm; thương hiệu cá nhân của nhân viên bị tác động tiêu cực.
Thực tế cho thấy, nhiều người không mong muốn làm việc trong một tổ chức không giữ lời hứa
với khách hàng, không thực hiện đúng các cam kết về chất lượng sản phẩm, không đảm bảo
quyền lợi cho nhân viên vì điều đó gây tổn hại uy tín cá nhân của họ.
Với các tổ chức luôn đảm bảo sự cam kết đối với quyền lợi của nhân viên, không chỉ
tác động đến thương hiệu của những nhân viên đang làm việc trong tổ chức đó mà còn tạo dựng
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 57
và duy trì lòng trung thành của nhân viên đối với tổ chức đó. Căn cứ trên các nhận định, đánh
giá này, nghiên cứu đề ra giả thuyết sau:
H10: Sự cam kết của tổ chức đối với quyền lợi của nhân viên có tác động dương đến
thương hiệu cá nhân
2.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất
Dựa vào cơ sở lý thuyết, các nghiên cứu trước của Souiden và cộng sự (2006), Saraniemi
và cộng sự (2010) và kết quả nghiên cứu định tính, mô hình nghiên cứu về mối quan hệ giữa
thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân được trình bày trong Hình 1 sau:
Hình 1. Mô hình nghiên cứu về mối quan hệ giữa thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá
nhân
3. Phương pháp nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu
3.1. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu gồm 2 bước chính: nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Nghiên
cứu định tính bằng khảo sát ý kiến chuyên gia để bổ sung và hiệu chỉnh thang đo. Phỏng vấn
trực tiếp mặt đối mặt 10 nhà báo đang công tác tại các báo trung ương và Thành phố Hồ Chí
Minh nhằm trao đổi chi tiết về các nội dung cần nghiên cứu cũng như các thang đo trong nghiên
cứu.
Sau khi thực hiện nghiên cứu định tính để hoàn thiện thang đo, nghiên cứu tiến hành
phân tích định lượng, phân tích SEM (Mô hình cấu trúc) để xác định các yếu tố tác động đến
thương hiệu tổ chức, các yếu tố tác động đến thương hiệu cá nhân và mối quan hệ giữa thương
hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí.
58 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Nghiên cứu này sử dụng Thang đo Likert 5, với: 1. Hoàn toàn không đồng ý; 2. Không
đồng ý; 3. Bình thường; 4. Đồng ý; 5. Rất đồng ý. Thang đo chính thức bao gồm 39 biến quan
sát.
3.2. Dữ liệu nghiên cứu
Nghiên cứu thực hiện lấy mẫu bằng phương pháp phi xác suất (phương pháp thuận tiện).
Dữ liệu nghiên cứu được thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp, gửi bảng câu hỏi trực tiếp cho
520 nhà báo; Số lượng phiếu thu về là 515, đạt tỷ lệ là 99,04% so với phiếu phát ra; Số lượng
phiếu hợp lệ là 508, chiếm 98,64% số lượng phiếu thu về.
Toàn bộ dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS, AMOS, kiểm định thang
đo, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và SEM.
4. Kết quả nghiên cứu
4.1. Phân tích thống kê mẫu theo các đặc tính
Về tuổi tác, trong 508 nhà báo được khảo sát, lứa tuổi 31- 40 chiếm tỷ lệ cao nhất với
42,91%; lứa tuổi 51- 60 chiếm tỷ lệ thấp nhất với 6,1%. Về giới tính, tỷ lệ nhà báo nam chiếm
53,54%; tỷ lệ nhà báo nữ chiếm 46,46%. Về tình trạng hôn nhân, tỷ lệ nhà báo đã lập gia đình
là 71,85%, 117 người độc thân (23,03%) và 26 người ly thân, ly hôn (5,12%). Về quê quán,
các nhà báo có quê quán ở miền Nam nhiều nhất (chiếm 38,38%), kế đến là miền Trung
(35,27%), ít nhất là miền Bắc (26,38%). Về vị trí công việc, trong số 508 nhà báo được khảo
sát, có 231 nhà báo đang thực hiện vai trò phóng viên (chiếm 45,47%), 150 nhà báo là biên tập
viên (chiếm 29,53%), 94 nhà báo là cán bộ quản lý, lãnh đạo (18,5%) và 33 người đang giữ
những vai trò, vị trí công việc khác (6,5%). Về trình độ học vấn, số lượng nhà báo được đào
tạo đại học chiếm tỷ lệ cao nhất với 85,83%; trên đại học là 62 người (0,27%) và cao đẳng 10
người (1,97%). Về đào tạo chuyên ngành báo chí, trong tổng số 508 nhà báo được khảo sát,
có 325 nhà báo được đào tạo chuyên ngành báo chí (chiếm 63,97%); 183 nhà báo không được
đào tạo chuyên ngành báo chí (chiếm 36,02%). Về loại hình báo chí, số lượng nhà báo làm
việc tại các cơ quan báo in là 227 người (chiếm 44,68%); số nhà báo làm việc tại các đài truyền
hình là 93 người (chiếm 18,31%); số nhà báo làm việc tại đài phát thanh là 99 người (chiếm
19,49%); số nhà báo làm việc tại các báo điện tử/trang thông tin điện tử là 89 người (chiếm
17,52%). Về kinh nghiệm, số nhà báo có 6 -10 năm kinh nghiệm là 125 người (chiếm 24,61%);
10 -15 năm kinh nghiệm là 101 người (chiếm 19,88%); 16 - 20 năm kinh nghiệm là 122 người
(chiếm 24,02%); 21 - 30 năm là 80 người (chiếm 0,19%).
4.2. Phân tích thống kê các biến quan sát
Về Thương hiệu cá nhân (THCN)
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 59
Bảng 1
Kết quả thống kê về Thương hiệu cá nhân
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
Bạn được nhiều bạn đọc, đồng
THCN1 nghiệp trong lĩnh vực báo chí biết
đến
508
1.0
1.0
1.0
5.0
5.0
5.0
3.488
3.447
3.748
.8870
.9119
.6990
Bạn có các tác phẩm báo chí thu hút
THCN2
508
508
sự quan tâm của bạn đọc
Bạn thường được đồng nghiệp đánh
THCN3 giá tích cực về năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ báo chí
Bạn được mọi người đánh giá là có
THCN4
508
508
1.0
1.0
5.0
5.0
4.138
3.799
.7356
.7504
đạo đức nghề nghiệp
Bạn được cho rằng đã đóng góp tích
THCN5
cực cho cộng đồng
Bạn được đánh giá là có khả năng
THCN6 hợp tác tốt với đồng nghiệp trong
lĩnh vực báo chí
508
1.0
5.0
3.992
.6851
Bạn thường được tham dự (đối với
phóng viên) để đưa tin hoặc biên tập
THCN7 (đối với biên tập viên) hoặc duyệt
(đối với quản lý, lãnh đạo) các sự
kiện quan trọng.
508
508
1.0
1.0
5.0
5.0
3.650
3.537
.9184
.7998
Bạn được nhiều bạn bè, đồng nghiệp
THCN8
trong lĩnh vực báo chí nể phục
Nguồn: Kết quả xử lý từ dữ liệu điều tra
Biến “Bạn được mọi người đánh giá là có đạo đức nghề nghiệp” (THCN4) được đánh
giá cao nhất, với giá trị trung bình là 4.138. Biến ’Bạn có các tác phẩm báo chí thu hút sự quan
tâm của bạn đọc’ (THCN2) có giá trị trung bình thấp nhất là 3.447.
Về Tên cơ quan (tổ chức) báo chí (TCQBC)
Bảng 2
Kết quả thống kê về Tên cơ quan báo chí
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
TCQBC1 Tên cơ quan báo chí xuất bản các
sản phẩm báo chí nổi tiếng/được
508 1.0 5.0 4.118 .7881
nhiều người biết đến (well known).
60 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
TCQBC2 Tên cơ quan báo chí được nhiều
người quan tâm.
508 1.0
5.0
4.096 .8047
TCQBC3 Sản phẩm báo chí luôn gắn liền với 508 1.0
tên cơ quan báo chí làm ra sản
5.0
4.035 .7343
phẩm báo chí.
TCQBC4 Tên cơ quan báo chí thể hiện đối
tượng bạn đọc chính cần quan tâm
(tầng lớp, giới tính, độ tuổi…).
TCQBC5 Sản phẩm báo chí vừa mang tên cơ 508 1.0
quan báo chí, vừa thể hiện loại hình
508 1.0
5.0
5.0
3.872 .8574
3.843 .8254
truyền thông (như: báo, radio, tivi;
nhật báo, tạp chí, tuần báo,…).
Nguồn: Kết quả xử lý từ dữ liệu điều tra
Tên cơ quan báo chí xuất bản các sản phẩm báo chí nổi tiếng/được nhiều người biết đến
(TCQBC1), với giá trị trung bình là 4.118; tuy nhiên biến ‘Sản phẩm báo chí vừa mang tên cơ
quan báo chí, vừa thể hiện loại hình truyền thông (như: báo, radio, tivi; nhật báo, tạp chí, tuần
báo, …)’ (TCQBC5) có giá trị thấp nhất là 3.843. Nhìn chung, các biến quan sát trong yếu tố
này được đánh giá tương đối cao.
Về Hình ảnh cơ quan (tổ chức) báo chí (HACQBC)
Bảng 3
Kết quả thống kê về Hình ảnh cơ quan báo chí
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC1 là đơn vị có sự sáng tạo trong lĩnh 508 1.0
vực báo chí.
5.0
5.0
5.0
5.0
5.0
5.0
3.831
3.823
3.783
3.874
3.707
3.679
.8719
.8520
.8795
.8402
.9476
.8733
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC2 là đơn vị có tính tiên phong trong
lĩnh vực báo chí.
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC3 là đơn vị có sự thành công trong
lĩnh vực báo chí.
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC4 là đơn vị có sự tự tin trong lĩnh
vực báo chí.
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC5 là đơn vị có sự trung thực, nhân
văn trong lĩnh vực báo chí.
508 1.0
508 1.0
508 1.0
508 1.0
508 1.0
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC6 là đơn vị có sự cởi mở với bạn
đọc.
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 61
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC7 là đơn vị luôn sẵn sàng phản hồi
với bạn đọc.
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
HACQBC8 đó có phải là đơn vị có trách
nhiệm với xã hội hay không.
508 1.0
508 1.0
5.0
5.0
3.624
3.764
.9028
.9033
Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện
là đơn vị tin cậy để người dân
phản ánh những điều tốt và chưa
HACQBC9
508 1.0
5.0
3.917
.7596
tốt của cuộc sống.
Nguồn: Kết quả xử lý từ dữ liệu điều tra
“Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện là đơn vị tin cậy để người dân phản ánh những điều
tốt và chưa tốt của cuộc sống” (HACQBC9) được đánh giá cao nhất, với giá trị trung bình là
3.917. Biến ‘Hình ảnh cơ quan báo chí thể hiện là đơn vị luôn sẵn sàng phản hồi với bạn đọc.’
(HACQBC7) có giá trị trung bình thấp nhất là 3.624. Nhìn chung, các biến quan sát trong nhân
tố này không được đánh giá cao, không có biến quan sát nào có giá trị trung bình trên 4.
Về Danh tiếng cơ quan (tổ chức) báo chí (DTCQBC)
Bảng 4
Kết quả thống kê về danh tiếng cơ quan báo chí
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
Cơ quan báo chí tạo ra các sản
DTCQBC1 phẩm báo chí có sức hấp dẫn đối
với bạn đọc.
508 1.0
508 1.0
5.0
5.0
3.996
4.116
.8116
.7694
Cơ quan báo chí tạo ra các sản
DTCQBC2 phẩm báo chí có trách nhiệm với
xã hội.
Cơ quan báo chí tạo ra các sản
phẩm báo chí có chất lượng tốt
(hay, đúng, nhanh, nhân văn) được
bạn đọc đánh giá cao.
DTCQBC3
508 1.0
508 1.0
5.0
3.982
.8366
Cơ quan báo chí tạo ra sản phẩm
báo chí có tính đi đầu, đột phá
trong lĩnh vực báo chí, được xã hội
ghi nhận.
DTCQBC4
5.0
5.0
4.069
4.030
.7802
.7902
Cơ quan báo chí tạo ra sản phẩm
DTCQBC5 báo chí có tính chiến đấu cao, đấu 508 1.0
tranh chống tiêu cực có hiệu quả.
62 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
Cơ quan báo chí tham gia tích cực
DTCQBC6 các hoạt động từ thiện-xã hội; cứu
trợ nạn nhân thiên tai, giúp đỡ
người nghèo.
508 1.0
5.0
4.018
.8054
Môi trường làm việc trong cơ quan
báo chí tốt.
DTCQBC7
508 2.0
508 1.0
5.0
5.0
4.026
3.537
.7170
.8930
Tình hình tài chính trong cơ quan
báo chí tốt.
DTCQBC8
Cơ quan báo chí thực hiện đúng
DTCQBC9 tôn chỉ, mục đích, chức năng,
nhiệm vụ được giao.
508 1.0
508 1.0
5.0
5.0
4.134
3.795
.7283
.7546
Cơ quan báo chí đáp ứng nhu cầu
DTCQBC10
thông tin của bạn đọc.
Nguồn: Kết quả xử lý từ dữ liệu điều tra
Biến “Cơ quan báo chí thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích, chức năng, nhiệm vụ được
giao” (DTCQBC9) có giá trị trung bình cao nhất là 4.134. Biến ‘Tình hình tài chính trong cơ
quan báo chí tốt’ (DTCQBC8) có giá trị trung bình thấp nhất là 3.537.
Về Sự cam kết/lòng trung thành của cơ quan báo chí (CK)
Bảng 5
Kết quả thống kê về sự cam kết/lòng trung thành của cơ quan báo chí
Ký hiệu
Các biến quan sát
N
Min Max Mean Std.Dev
Cơ quan báo chí luôn có trách nhiệm
với các sản phẩm báo chí và những
người tạo ra sản phẩm báo chí đó.
Cơ quan báo chí của tôi làm ra những
sản phẩm báo chí có chất lượng vượt
trội so với các cơ quan báo chí khác.
Tôi có tình cảm với cơ quan báo chí
mà tôi đang làm việc.
CK1
508
1.0
5.0
4.181
.6985
CK2
CK3
CK4
508
508
508
2.0
1.0
1.0
5.0
5.0
5.0
3.630
4.209
3.919
.8594
.6936
.7891
Tôi đánh giá cao những sản phẩm báo
chí của cơ quan báo chí mà tôi đang
làm việc.
Tôi luôn đọc (hoặc nghe, xem) các
CK5
CK6
sản phẩm báo chí do cơ quan báo chí- 508
nơi tôi đang làm việc tạo ra.
Cơ quan báo chí tôi đang làm việc
1.0
1.0
5.0
5.0
4.122
3.925
.7330
.7909
làm tốt việc giúp đỡ, hỗ trợ các nhà
báo gặp tai nạn trong quá trình tác
508
nghiệp hoặc về hưu.
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 63
Ký hiệu
Các biến quan sát
Cơ quan báo chí tôi đang làm việc
thường xuyên quan tâm, chăm lo đời
sống cán bộ, nhân viên.
N
Min Max Mean Std.Dev
1.0 5.0 4.065 .7678
CK7
508
Nguồn: Kết quả xử lý từ dữ liệu điều tra
Biến “Tôi có tình cảm với cơ quan báo chí mà tôi đang làm việc” (CK3) được đánh giá
cao nhất với giá trị trung bình là 4.209; Biến ‘Cơ quan báo chí của tôi làm ra những sản phẩm
báo chí có chất lượng vượt trội so với các cơ quan báo chí khác.’ (CK2) có giá trị trung bình
thấp nhất là 3.630.
4.3. Phân tích Cronbach’s Alpha và EFA
4.3.1. Phân tích Cronbach’s Alpha
Kết quả tóm tắt phân tích độ tin cậy của từng nhân tố được thể hiện trong bảng sau:
Bảng 6
Tóm tắt kết quả phân tích Cronbach’s Alpha
Hệ số Cronbach’
Biến loại
bỏ
Nhân tố
Biến giữ lại
Alpha
THCN1, THCN2, THCN3, THCN4,
THCN5, THCN6, THCN7, THCN8
TCQBC1, TCQBC2, TCQBC3, TCQBC4,
TCQBC5
THCN
0.822
0.821
TCQBC
HACQBC1, HACQBC2, HACQBC3,
HACQBC4, HACQBC5, HACQBC6,
HACQBC7, HACQBC8, HACQBC9
DTCQBC1, DTCQBC2, DTCQBC3,
HACQBC
0.936
DTCQBC
CK
0.892
0.865
DTCQBC8 DTCQBC4, DTCQBC5, DTCQBC6,
DTCQBC7, DTCQBC9, DTCQBC10
CK1, CK2, CK3, CK4, CK5, CK6, CK7
Nguồn: Kết quả xử lý từ dữ liệu điều tra
Hệ số Cronbach’s Alpha của các nhân tố: THCN, TCQBC, HACQBC, DTCQBC, CK
đều >0.7. Biến DTCQBC8 bị loại.
4.3.2. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
Bảng 7
Tóm tắt một số thông số thống kê trong phân tích EFA
Tham số thống kê
Kaiser-Meyer-Olkin
Giá trị thống kê
0.933
Kiểm định Bartlett’s
Giá trị riêng của nhân tố thứ 5
0.000
1.017
64 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Tham số thống kê
Giá trị thống kê
Tổng phương sai trích của 5 nhân tố
64.860%
Nguồn: Kết quả phân tích dữ liệu của nhóm nghiên cứu
Bảng 8
Kết quả phân tích EFA lần cuối cho các biến độc lập
Nhân tố
1
2
3
4
HACQBC6
HACQBC5
HACQBC7
HACQBC3
HACQBC4
HACQBC2
DTCQBC3
DTCQBC4
DTCQBC2
DTCQBC5
DTCQBC1
CK7
.835
.821
.785
.756
.709
.698
.815
.801
.797
.737
.703
.820
.769
.749
.587
CK6
CK3
DTCQBC7
TCQBC3
TCQBC1
TCQBC2
TCQBC4
.755
.755
.678
.614
KMO=0.912; Kiểm định Bartlett’s có Sig.=0.000;
Eigenvalues= 1.215; Tổng phương sai trích=67.938%.
Nguồn: Kết quả phân tích dữ liệu của nhóm nghiên cứu
4.4. Phân tích Mô hình cấu trúc (SEM)
Kết quả từ Mô hình cấu trúc như sau:
Bảng 9
Trọng số hồi quy
Hệ số
Chưa
chuẩn hóa
Chuẩn Sai số
hóa chuẩn
C.R.
16.446
P-value
0.000 <0.01
hinh anh
CQBC
<- ten co quan
-- bao chi
0.715***
0.59 0.043
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 65
Hệ số
Chưa
chuẩn hóa
Chuẩn Sai số
hóa chuẩn
C.R.
10.323
P-value
0.000
0.000
0.000
0.000
danh tieng <- hinh anh
CQBC -- CQBC
0.39***
0.327***
0.203***
0.226***
0.009
0.43
0.038
danh tieng <- ten co quan
CQBC -- bao chi
0.298
0.243
0.246
0.009
0.046
0.045
0.048
0.052
7.145
4.489
4.686
0.179
su cam ket <- hinh anh
cua CQBC -- CQBC
su cam ket <- danh tieng
cua CQBC -- CQBC
su cam ket <- ten co quan
cua CQBC -- bao chi
0.858 >0.1
thuong
<- su cam ket
hieu ca
0.234***
0.065
0.254
0.07
0.042
0.05
5.553
1.309
1.846
1.216
0.000
0.190
0.065
0.224
-- cua CQBC
nhan
thuong
<- ten co quan
hieu ca
-- bao chi
nhan
>0.1
<0.1
>0.1
thuong
<- danh tieng
hieu ca
0.086*
0.053
0.102
0.069
0.047
0.044
-- CQBC
nhan
thuong
<- hinh anh
hieu ca
-- CQBC
nhan
Nguồn: Kết quả phân tích dữ liệu của nhóm nghiên cứu
Bảng 10
Trọng số hồi quy chuẩn
Standardized Regression Weights:
hinh anh CQBC
danh tieng CQBC
danh tieng CQBC
su cam ket cua CQBC
su cam ket cua CQBC
su cam ket cua CQBC
thuong hieu ca nhan
thuong hieu ca nhan
thuong hieu ca nhan
thuong hieu ca nhan
<---
<---
<---
<---
<---
<---
<---
<---
<---
<---
ten co quan bao chi
hinh anh CQBC
ten co quan bao chi
hinh anh CQBC
0.59
0.43
0.298
0.243
0.246
0.009
0.254
0.07
danh tieng CQBC
ten co quan bao chi
su cam ket cua CQBC
ten co quan bao chi
danh tieng CQBC
hinh anh CQBC
0.102
0.069
Nguồn: Kết quả phân tích dữ liệu của nhóm nghiên cứu
66 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Bảng 11
Các chỉ số FIT của mô hình SEM
2.763
.986
.967
.970
.047
.058
Chi-square/df (cmin/df)
CFI
GFI
TLI
RMSEA
PCLOSE
Nguồn: Kết quả phân tích dữ liệu của nhóm nghiên cứu
4.5. Thảo luận kết quả từ Mô hình cấu trúc
Kiểm định mô hình nghiên cứu (Path Analysis):
Hình 2. Mô hình nghiên cứu về mối quan hệ giữa THTC và THCN (Path Analysis)
Kết quả ki ểm định mô hình nghiên c ứu được thực hiện bởi kỹ thuật Path Analysis vì
mô hình có biến trung gian (có nhiều biến phụ thuộc, các biến phụ thuộc này ảnh hưởng đến
biến phụ thuộc khác).
Tên cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí
(H1)
Kết quả nghiên cứu cho thấy: hệ số chưa chuẩn hóa là 0.065, hệ số chuẩn hóa =0.07, hệ
số C.R.=1.309. Biến này có P-value=0.190, không có ý nghĩa thống kê nên không chấp nhận
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 67
giả thuyết H1. Tức là, tên cơ quan báo chí không ảnh hưởng đến thương hiệu cá nhân trong lĩnh
vực báo chí.
So với kết quả nghiên cứu trước của Schawbel (2010), kết quả của nghiên cứu này có
điểm khác do đặc trưng của lĩnh vực báo chí ở Việt Nam. Schawbel (2010) cho rằng, Tên của
cơ quan, đơn vị nào đó có ảnh hưởng, tác động đến Thương hiệu cá nhân của những người đang
làm việc tại đó, chẳng hạn những người đang làm việc cho Google, Facebook, Intel có giá trị
thương hiệu cá nhân thường cao hơn những đồng nghiệp đang làm việc cùng cấp tại các công
ty X, Y, Z nào đó. Tuy nhiên, trong lĩnh vực báo chí Việt Nam, do đặc thù riêng, mức độ nhận
thức về thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân của nhiều nhà báo có sự phân tán nên kết
quả nghiên cứu xác định tên cơ quan báo chí không ảnh hưởng đến thương hiệu cá nhân trong
lĩnh vực báo chí.
Tên cơ quan báo chí có ảnh hưởng đến Hình ảnh cơ quan báo chí (H2)
Mối quan hệ giữa “tên cơ quan báo chí” và “hình ảnh cơ quan báo chí” có ý nghĩa
thống kê ở mức ý nghĩa 1% (P-value = 0.000, <0,01); quan hệ này là thuận chiều (hệ số hồi
quy=0.715), nghĩa là nhiều người biết đến tên cơ quan báo chí nhiều thì hình ảnh của cơ quan
báo chí được nhiều người biết đến. Như vậy, giả thuyết H2 được chấp nhận.
Mặc dù Tên của cơ quan báo chí tác động dương (+) lên Hình ảnh cơ quan báo chí,
nhưng đó là bước đầu khi một người nghe/nhìn thấy Tên cơ quan báo chí và hình dung trong
tâm trí về Hình ảnh cơ quan báo chí đó. Nhưng Hình ảnh cơ quan báo chí đó không phải là bất
biến mà có thể thay đổi theo thời gian hoặc qua những sự kiện/vấn đề mà cơ quan báo chí đó
phản ánh, thông tin, đánh giá. Có trường hợp, ban đầu Tên cơ quan báo chí tạo ra Hình ảnh cơ
quan báo chí trong tâm trí mọi người rất tích cực nhưng qua một thời gian, với các hoạt động
thực tế không mang lại hiệu quả tốt cho xã hội, mặc dù Tên cơ quan báo chí vẫn không thay
đổi, nhưng Hình ảnh cơ quan báo chí đó trong tâm trí nhiều người bị giảm sút, có thể trở nên
tiêu cực. Ngược lại, cũng có trường hợp, ban đầu Tên cơ quan báo chí tạo ra Hình ảnh cơ quan
báo chí trong tâm trí mọi người không tích cực, nhưng qua hoạt động thực tế mang lại hiệu quả
cao, được xã hội ghi nhận, mặc dù Tên cơ quan báo chí không thay đổi nhưng Hình ảnh cơ quan
báo chí đó trong tâm trí của nhiều người thay đổi theo hướng tích cực.
Nếu Tên cơ quan báo chí được duy trì, phát triển tích cực sẽ góp phần làm tăng giá trị,
sức lan tỏa của Hình ảnh cơ quan báo chí.
Kết quả nghiên cứu này phù hợp với kết quả nghiên cứu của Saraniemi và cộng sự
(2010) về tầm quan trọng và sự tác động của Tên tổ chức đối với Hình ảnh và thương hiệu tổ
chức. Nghiên cứu này xác định Tên cơ quan báo chí tác động dương đến Hình ảnh cơ quan báo
chí, về bản chất là đúng với kết quả nghiên cứu của Saraniemi và cộng sự (2010).
Tên cơ quan báo chí là yếu tố đầu tiên, tác động nhanh nhất vào tâm trí mọi người, sau
đó chuyển thành Hình ảnh cơ quan báo chí. Do đó, Tên cơ quan báo chí thường ngay lập tức
tạo ra Hình ảnh cơ quan báo chí trong tâm trí bạn đọc. Hình ảnh cơ quan báo chí có thể là tích
cực, năng động, sáng tạo hay tiêu cực, thụ động, thiếu sáng tạo, … tùy thuộc một phần vào Tên
cơ quan báo chí và những gì mà những con người đang làm việc trong cơ quan đó tạo ra.
68 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
Tên cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Danh tiếng của cơ quan báo chí (H3)
Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa “tên cơ quan báo chí” và “danh tiếng
cơ quan báo chí” có ý nghĩa thống kê ở mức ý nghĩa 1% (P-value= 0.000, <0,01); quan hệ này
là thuận chiều (hệ số hồi quy=0.327), nghĩa là Tên cơ quan được biết nhiều thì Danh tiếng của
cơ quan đó được nâng lên. Như vậy, giả thuyết H3 được chấp nhận.
Nghiên cứu này phù hợp với kết quả nghiên cứu của Ngo (2012) về thương hiệu báo chí
vì xác định Tên cơ quan báo chí có tác động dương lên Danh tiếng cơ quan báo chí. Tên cơ
quan báo chí được xem như một sự đảm bảo về danh tiếng. Khi Tên cơ quan báo chí xuất hiện
trong tâm trí bạn đọc, hình ảnh và danh tiếng của cơ quan báo chí đó cũng sẽ xuất hiện trong
tâm trí của họ, giúp họ xác định mức độ nổi tiếng để có sự tiếp cận, đánh giá phù hợp. Danh
tiếng cơ quan báo chí càng lớn thì độ tin cậy của bạn đọc càng cao, nhờ đó, sức thu hút đối với
bạn đọc cũng tăng lên.
Tên cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Sự cam kết của cơ quan báo chí (H4)
Mối quan hệ giữa “tên cơ quan báo chí” và “sự cam kết của CQBC” có P-value= 0.858
với hệ số hồi quy= 0.009, giả thuyết này không có ý nghĩa thống kê. Như vậy, giả thuyết H4 bị
bác bỏ, tức là Tên cơ quan báo chí không tác động đến Sự cam kết của cơ quan báo chí.
Kết quả nghiên cứu này có điểm khác với nghiên cứu trước của Souiden và cộng sự
(2006), Cretu và Brodie (2005) do đặc thù của lĩnh vực báo chí tại Việt Nam. Các nghiên cứu
của Souiden và cộng sự (2006), Cretu và Brodie (2005) chủ yếu tập trung vào mối quan hệ giữa
Tên các doanh nghiệp, tập đoàn và Sự cam kết/lòng trung thành của nhân viên, khách hàng đối
với các doanh nghiệp, tập đoàn đó. Trong đó, Souiden và cộng sự (2006), Cretu và Brodie
(2005) cho rằng Tên công ty, tập đoàn có tác động dương (+) lên Sự cam kết/lòng trung thành
của nhân viên, khách hàng đối với các doanh nghiệp, tập đoàn đó. Còn nghiên cứu này nghiên
cứu về mối quan hệ giữa Tên của cơ quan báo chí và Sự cam kết của cơ quan báo chí đối với
quyền lợi của nhân viên (là một trong những điểm mới của nghiên cứu này) trong lĩnh vực báo
chí tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy Tên cơ quan báo chí không tác động đến Sự cam
kết của cơ quan báo chí đối với quyền lợi của nhân viên.
Hình ảnh cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Thương hiệu cá nhân của các nhà báo
(H5)
Mối quan hệ giữa “hình ảnh cơ quan báo chí” và “thương hiệu cá nhân” có P-
value=0.224 nên không có ý nghĩa thống kê. Giả thuyết H5 không được chấp nhận, tức là Hình
ảnh cơ quan báo chí không ảnh hưởng đến Thương hiệu cá nhân của các nhà báo.
Kết quả của nghiên cứu này có điểm khác với nghiên cứu của Schawbel (2010).
Schawbel nghiên cứu về sự tác động của Hình ảnh tổ chức nói chung (như công ty, tập đoàn,
tổ chức truyền thông, …) đối với Thương hiệu cá nhân (gồm: lãnh đạo doanh nghiệp, tập đoàn,
lãnh đạo tổ chức truyền thông,…). Kết quả nghiên cứu của Schawbel là Hình ảnh tổ chức tác
động lên Thương hiệu cá nhân. Trong khi đó, nghiên cứu này tập trung nghiên cứu về sự tác
động của Hình ảnh cơ quan báo chí lên Thương hiệu cá nhân nhà báo. Kết quả của nghiên cứu
này xác định Hình ảnh cơ quan báo chí không có tác động lên Thương hiệu cá nhân là phù hợp
với đặc thù của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74 69
Hình ảnh cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Danh tiếng cơ quan báo chí (H6)
Mối quan hệ giữa “hình ảnh CQBC” và “danh tiếng cơ quan báo chí” có ý nghĩa thống
kê ở mức ý nghĩa 1% (P-value= 0.000, <0,01); quan hệ này là thuận chiều (hệ số hồi quy=0.39),
nghĩa là hình ảnh cơ quan báo chí càng lớn thì danh tiếng của cơ quan đó càng nhiều. Như vậy,
giả thuyết H6 được chấp nhận.
Kết quả này phù hợp với kết quả nghiên cứu của Souiden và cộng sự (2006), Pina và
Martinez (2006) vì đều có xác định mối quan hệ giữa Hình ảnh tổ chức và Danh tiếng tổ chức
trong thương hiệu. Các nghiên cứu của Souiden và cộng sự (2006), Pina và Martinez (2006)
đều cho rằng, Hình ảnh tổ chức và Danh tiếng tổ chức có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, trong
đó Hình ảnh tổ chức tác động lên Danh tiếng tổ chức, làm tăng giá trị của thương hiệu tổ chức.
Kết quả nghiên cứu định lượng của nghiên cứu này có đầy đủ các yếu tố để kết luận: Hình ảnh
cơ quan báo chí tác động dương (+) lên Danh tiếng cơ quan báo chí.
Hình ảnh cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Sự cam kết của cơ quan báo chí (H7)
Mối quan hệ giữa “hình ảnh cơ quan báo chí” và “sự cam kết của cơ quan báo chí” có
ý nghĩa thống kê ở mức ý nghĩa 1% (P-value=0.000, <0,01); quan hệ này là thuận chiều (hệ số
hồi quy=0.203), nghĩa là hình ảnh của cơ quan báo chí được nhiều người biết đến thì sự cam
kết/lòng trung thành của cơ quan báo chí đó càng cao. Như vậy, giả thuyết H7 được chấp nhận.
Kết quả nghiên cứu này phù hợp với kết quả nghiên cứu trước của Cretu và Brodie
(2005), Pina và Matinez (2006) vì xác định được Hình ảnh cơ quan/tổ chức tác động dương (+)
lên Sự cam kết của cơ quan/tổ chức đối với quyền lợi của nhân viên. Các nghiên cứu trước của
Cretu và Brodie (2005), Pina và Matinez (2006) chỉ nghiên cứu chung về Hình ảnh cơ quan/tổ
chức và Sự cam kết của cơ quan/tổ chức đối với nhân viên. Còn nghiên cứu này nghiên cứu về
mối quan hệ giữa Hình ảnh cơ quan báo chí và Sự cam kết của cơ quan báo chí đối với quyền
lợi của nhân viên. Tuy nhiên, nghiên cứu này và các nghiên cứu trước đều xác định được mối
quan hệ giữa Hình ảnh tổ chức và Sự cam kết của tổ chức, trong đó Hình ảnh tổ chức (cơ quan
báo chí) tác động lên Sự cam kết của tổ chức (cơ quan báo chí).
Danh tiếng của cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực
báo chí (H8)
Mối quan hệ giữa “danh tiếng CQBC” và “thương hiệu cá nhân” có P-
value=0.065<0.1, hệ số hồi quy=0.086 cho thấy đây là quan hệ thuận chiều, nghĩa là danh tiếng
của cơ quan báo chí càng lớn thì những người làm trong cơ quan báo chí đó càng có thương
hiệu (uy tín). Như vậy, giả thuyết H8 được chấp nhận.
So với các kết quả nghiên cứu trước của Schawbel (2010), Souiden và cộng sự (2006),
kết quả nghiên cứu này là phù hợp vì xác định được Danh tiếng cơ quan báo chí tác động dương
(+) lên Thương hiệu cá nhân các nhà báo đang làm việc tại cơ quan báo chí đó. Các nghiên cứu
của Schawbel (2010), Souiden và cộng sự (2006) đều cho rằng, Danh tiếng của tổ chức tác động
lên Thương hiệu cá nhân của những người làm việc trong tổ chức đó. Ví dụ: Những tổ chức
như: Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính Thế giới (IFC), Liên Hiệp quốc (UN), …
đều là các tổ chức có danh tiếng toàn cầu. Do đó, giá trị thương hiệu cá nhân của những người
làm việc trong các tổ chức này được nâng cao hơn so với những người làm việc trong các tổ
70 Tô Đ. Tuân, Nguyễn M. Hà. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 13(2), 51-74
chức ít danh tiếng hơn. Nghiên cứu này tập trung vào Danh tiếng cơ quan báo chí và Thương
hiệu cá nhân nhà báo, nhưng kết quả cũng tương tự. Ví dụ: Những nhà báo làm việc trong các
tập đoàn, tổ chức truyền thông lớn như: CNN, BBC, VTV, VOV, … thường có giá trị thương
hiệu cá nhân cao hơn những nhà báo làm việc trong các tổ chức, cơ quan báo chí quy mô nhỏ,
ít danh tiếng.
Danh tiếng của cơ quan báo chí ảnh hưởng đến Sự cam kết của cơ quan báo chí đối
với quyền lợi của nhân viên (H9)
Mối quan hệ giữa “danh tiếng cơ quan báo chí” và “sự cam kết của cơ quan báo chí”
có ý nghĩa thống kê ở mức ý nghĩa 1% (P-value= 0.000, <0,01); quan hệ này là thuận chiều (hệ
số hồi quy=0.226). Biến “danh tiếng cơ quan báo chí” tác động dương (+) lên “sự cam kết của
cơ quan báo chí”, nghĩa là danh tiếng của cơ quan báo chí càng lớn thì sự cam kết của cơ quan
đó càng cao. Như vậy, giả thuyết H9 được chấp nhận.
So với các nghiên cứu trước của Pina và Matinez (2006), Souiden và cộng sự (2006),
kết quả nghiên cứu này là phù hợp vì xác định được Danh tiếng cơ quan báo chí tác động lên
Sự cam kết của cơ quan báo chí. Các nghiên cứu trước của Pina và Matinez (2006), Souiden và
cộng sự (2006) nghiên cứu về mối quan hệ giữa Danh tiếng tổ chức và Sự cam kết của tổ chức,
trong đó xác định Danh tiếng tổ chức có tác động dương lên Sự cam kết của tổ chức. Nghiên
cứu này nghiên cứu về mối quan hệ giữa Danh tiếng cơ quan báo chí và Sự cam kết của cơ quan
báo chí, trong đó xác định Danh tiếng cơ quan báo chí có tác động dương (+) lên Sự cam kết
của cơ quan báo chí, đều đó có nghĩa là những cơ quan báo chí nào càng có danh tiếng thì càng
đảm bảo sự cam kết đối với quyền lợi của nhân viên. Mặc dù trong những giai đoạn khó khăn,
sự thực hiện các cam kết này có thể bị ảnh hưởng nhưng nhìn chung các cơ quan báo chí có
danh tiếng đều đảm bảo sự cam kết với nhân viên.
Sự cam kết của cơ quan báo chí đối với quyền lợi của nhân viên ảnh hưởng đến
Thương hiệu cá nhân nhà báo (H10)
Mối quan hệ giữa “sự cam kết của cơ quan báo chí” và “thương hiệu cá nhân” có ý
nghĩa thống kê ở mức ý nghĩa 1% (P-value=0.000, <0.01); quan hệ này là thuận chiều (hệ số
hồi quy=0.234). Biến “sự cam kết của cơ quan báo chí” tác động dương (+) lên “thương hiệu
cá nhân”, nghĩa là Sự cam kết của cơ quan báo chí đối với quyền lợi của nhân viên càng chắc
chắn thì Thương hiệu cá nhân của nhân viên trong cơ quan báo chí càng lớn. Như vậy, giả
thuyết H10 được chấp nhận.
So với các nghiên cứu trước của Schawbel (2010), kết quả nghiên cứu này là hợp lý vì
đã xác định được Sự cam kết của cơ quan báo chí tác động lên Thương hiệu cá nhân trong lĩnh
vực báo chí. Bất cứ cá nhân nhà báo nào khi được làm việc trong các cơ quan báo chí có sự
cam kết với nhân viên cũng đều hãnh diện và yên tâm công tác. Nghề báo vốn là nghề nhiều rủi
ro, nguy hiểm, do đó những người làm báo cần có một chỗ dựa vững chắc về vật chất lẫn tinh
thần cho bản thân và gia đình của họ. Các đồng nghiệp báo chí khi đánh giá lẫn nhau cũng nhìn
nhận đồng nghiệp của mình đang làm việc tại một cơ quan đảm bảo hay không đảm bảo sự cam
kết với nhân viên về quyền lợi.
Tải về để xem bản đầy đủ
24 trang
16/05/2022
4080
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Mối quan hệ giữa thương hiệu tổ chức và thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực báo chí: Trường hợp tại Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- moi_quan_he_giua_thuong_hieu_to_chuc_va_thuong_hieu_ca_nhan.pdf
